Wie straks nog Duits spreekt
heeft banen voor 't uitzoeken
VRIJBRIEF
VOOR EEN HOOG
RENDEMENT.
Argentijnen betalen alsnog
voor pijplijn van Boskalis
wÈ0ËÈÊb
Proeffabriek megachips
in Eindhoven geopend
MARKTEN
NMB BANK
Beurs van Amsterdam
ECONOMIE..
£eicLtt@ou/ui/nt
WOENSDAG 3 DECEMBER 1986 PAGINA 41
Gist-brocades
koopt Smithkline
DELFT Gist-brocades gaat het
produktiebedrijf van de op de Ba-
hama's gevestigde Amerikaanse
maatschappij Smithkline Beek
man overnemen. Met de overne
ming en aansluitende investerin
gen is circa 67 miljoen gulden ge
moeid.
Met de overneming van het far-
maceutisch-chemische produktie
bedrijf van Smithkline zegt Gist
zijn positie voor het antibioticum
7-ADCA te verbeteren. Smithkli
ne heeft fabrieken in Zoetemeer
(diergeneeskundige produkten),
Rijswijk (humane antibiotica) en
Almere (contactlenzen en vloei
stoffen).
Nieuwe
zoutkoepels
voor opslag gas
NÜTTERMOOR De Gasu-
nie gaat aardgas opslaan in
tien nieuwe ondergrondse zou-
tholtes. Deze moeten plaats
bieden aan vijf miljoen kubie
ke meter gas en zijn nodig om
in 1995 het aardgas onder vol
doende druk te kunnen blij
ven aanleveren. In de Gronin
ger aardgasvelden zal de druk
van het aardgas halverwege
de jaren negentig onvoldoende
zijn, omdat een groot deel van
de voorraad dan is gewonnen.
Met de ontwikkeling van de
nieuwe zoutholtes zoge
noemde cavernes is een in
vestering gemoeid van 300 tot
500 miljoen gulden. De Gasu
nie vijf lokaties op het oog:
Onstwedde, Hoogezand, Veen-
dam (alle Groningen), Drou-
wen (Drenthe) en het West-
duitse Nüttermoor. De Neder
landse Vereniging tot Behoud
van de Waddenzee, de Milieu
raad Drenthe en de Werk
groep Eemsmond gaan slechts
akkoord met de plannen als de
regering en de Tweede Kamer
de garantie geven dat deze
koepels beslist niet voor de op
slag van de kernafval gebruikt
zullen worden. De Gasunie
heeft al meegedeeld zo'n ga
rantie te willen geven.
Rood staan
wordt duurder
AMSTERDAM Na de Am-
robank hebben vandaag ook
de Algemene Bank Nederland,
de Nederlandsche Midden
stands Bank en Staal Bankiers
besloten opnieuw een opsla
grente in te voeren op debtsal-
di in rekening courant. Het
rood staan bij deze banken
wordt met ingang van donder
dag een half procent duurder.
EIERVEILING EIVEBA BV BARNE-
VELD (3-12) - Aanvoer 1.693.440
stuks, stemming stabiel. Eierenm van
55-56 gram 11,36, 60-61 gram 12,97
en 65-66 gram 13,50-13,73.
KAASMARKT BODEGRAVEN (2-12) -
Aanvoer 21 partijen. Bij goede handel
werd een prijs genoteerd van 8,00-
8,40 voor eerste soort, van 9,25 voor
extra zware soort en 10,40 voor Boe-
renleidse kaas.
EIERVEILING EIVEBA BV BARNE-
VELD (2-12) - Aanvoer 2.916.000
stuks, stemming stabiel. Prijzen in
gulden per 100 stuks: Eieren van 55-
56 gram 11,38. van 60-61 gram 12,45
en van 65-66 gram 13,30-13,58.
VEEMARKT LEIDEN (2-12) - Prijzen
in gulden: dikbillen extra kwal. per
stuk 2400-4500. Per kg geslacht ge
wicht en ontvet: stieren 1e kwal. 7,80-
8,50, 2e kwal. 6,80-7,80, vaarzen 1e
kwal. 6.70-7.65. 2e kwal. 5,50-6,70
koeien 1e kwal. 6,60-7,60, 2e kwal.
5,80-6.60, 3e kwal. 5.00-5.80 en
worstkoeien 4,90-5,70. Schapen 170-
240. per kg 5,00-7,50, lammeren
(rammen) 210-250, per kg 8,00-9,75,
lammeren (ooien) 160-190, per kg
8,00-9,50,varkens 2,60-2,70, zeugen
1e kwal. 2,35-2,45, 2e kwal. 2,25-
2,35. Prijzen per stuk: melk- en kalf-
koeien 1e soort 2000-2600, 2e soort
1350-2000, melk- en kalfvaarzen 1e
soort 2000-2600. 2e soort 1300-2000,
guste koeien 1200-2200, enterstieren
1600-2300, pinken 950-1600, graskal
veren 600-1000, nuka's v.d. mest
rood stieren 550-775, idem vaars
koeien 385-530, nuka's v.d. mest
zwart stieren 350-520, idem vaarskal
veren 250-425, weidelammeren 150-
200, bokken en geiten 40-130.
Aanvoer: slachtvee 90. stieren 15, ge-
bruiksvee 171, jongvee 27. nuka's
rood 800, nuka's zwart 1225, slacht
schapen en lammeren 400, gebruiks-
schapen en lammeren 326, varkens
736, bokken en geiten 58, totaal 3848
stuks.
Overzicht (handel en prijzen): slacht
vee rustig - lager, stieren matig - la
ger. gebruiksvee redelijk - gelijk,
jongvee flauw - gelijk, nuka's redelijk
- gelijk, slachtschapen en lammeren
goed - hoger, gebruiksschapen en
lammeren goed - gelijk, varkens
slecht lager, bokken en geiten rede
lijk - gelijk.
ORGANON MAG
NIET VERHUIZEN
UTRECHT Organon International bv in
Oss mag zijn afdeling diagnostica (200 werk
nemers) niet verplaatsen van Oss naar Boxtel.
De directie van het bedrijf heeft te weinig
acht geslagen op het advies van de onderne
mingsraad over die verhuisplannen. Dat heeft
de ondernemingskamer van het Amsterdamse
gerechtshof gisteren bepaald in een procedure
die de OR tegen de Organon-directie had aan
gespannen.
Bij verplaatsingen zijn bedrijven wettelijk
verplicht advies aan de ondernemingsraad te
vragen. Dat had Organon (een dochter van
Akzo) wel gedaan, maar de OR vond het plan
te vaag. Organon heeft volgens de onderne
mingskamer vervolgens verzuimd een toelich
ting te geven. De directie moet de gevraagde
informatie nu alsnog verschaffen. De verhuis
plannen gaan zo lang in de ijskast.
CNV-bonden boos
over „poencao"Nestlé
UTRECHT De kaderleden van de
Industrie- en Voedingsbond CNV bij
het zuivelconcern Nestlé hebben felle
kritiek geleverd op de tweejarige cao
die de directie van het concern eind
vorige maand heeft afgesloten met
het hoger personeel. De cao omvat
geen verdere arbeidstijdverkorting
maar wel drie loonsverhogingen van
in totaal 4,2 procent. De CNV'ers
hebben grote bezwaren tegen dit
„poencontract zonder arbeidstijdver
korting", zoals zij het noemen. Ver
dere atv is volgens de kaderleden
hard nodig, omdat het bedrijf voor
een ingrijpende reorganisatie staat
die veel arbeidsplaatsen gaat kosten.
Tariefafspraken
banken doorgelicht
DEN HAAG Zowel de Europese
Corpmissie als de Nederlandse minis
teries'van financiën en economische
zaken zijn begonnen met een onder
zoek naar de regelementen van Ne
derlandse banken. Het gaat daarbij
vooral om de ondelinge afspraken
over de tarieven voor het verlenen
van diensten, die de banken in au
gustus verhoogden. Het secretariaat
van de Nederlandse bankiersvereni
ging is gevraagd informatie te geven
over de inhoud en omvang van de
dienstverlening waarvoor minimum
tarieven gelden, het belang van die
regelingen en mogelijke alternatie
ven. De twee ministeries hopen er
dan achter te komen of de tariefaf
spraken in overeenstemming zijn met
de Wet economische mededinging.
Daf praat met j
Rover over
samenwerking
EINDHOVEN Daf Trucks
in Eindhoven onderzoekt of er
mogelijkheden zijn om samen
te gaan werken met het Engel
se bedrijf Rover. De bedrijfs
wagen-sector van Rover lijdt
de laatste jaren aanzienlijke
verliezen. Het bedrijf be
schouwt samenwerking met
derden als een van de moge
lijkheden om weer gezond te
worden. De Raad van Bestuur
van Daf Trucks gaat alleen
akkoord met een eventuele sa
menwerking als dat het be
drijfsresultaat van Daf ten
goede komt.
DEN HAAG Neder
land dreigt als handels-
land in een isolement te
komen als niet snel wordt
ingegrepen in het taalon
derwijs. Steeds minder
middelbare scholieren en
studenten blijken Duits
als studievak te kiezen,
juist terwijl het bedrijfs
leven loopt te schreeu
wen om mensen die die
taal spreken. Het ver
plicht stellen van Duits
als tweede taal in de bo
venbouw van de middel
bare school is wat de on
langs opgerichte Stichting
ter Bevordering van de
Duitse taal in Nederland
als doel nastreeft. Want
als niemand het vak nog
kiest in het lessenpakket
zullen we snel het contact
verliezen met onze aller
belangrijkste handels
partner, zo vreest voorzit
ter drs. B. Henny van de
stichting.
„Ich möchte ihrien gerne Hol-
landischen Kase verkaufen".
Dit simpele zinnetje kunnen
de meeste, schoolverlaters die
bij een handelsonderneming
gaan werken meestal nog wel
uitbrengen als ze met een po
tentiële klant aan de telefoon
zitten. Komt het op verder
praten aan, dan haken de
meeste jonge werknemers af
Drs. B. Henny, voorzitter van
de Stichting ter Bevordering
van de Duitse taal in Neder
land.
en dat is volgens de stichting
een teken aan de wand. On
dernemers klagen steen en
been over het gebrek aan ba
siskennis onder de jongeren
en gaan er door de nood ge
dwongen steeds vaker toe
over hun nieuwe mensen zelf
de taal te leren. Vooral mid
delgrote en kleine bedrijven
zouden grote moeite hebben
om bestaande vacatures voor
duitssprekenden binnen een
redelijke termijn te vervullen.
Wie Duits spreekt, heeft te
genwoordig en zeker straks
een streepje voor, zo blijkt uit
de woorden van drs. Henny,
tevens oud-hoofddirekteur
van Siemens Nederland.
Volgens hem hebben veel jon
geren een te smal pakket „om
een gezonde start in deze
maatschappij te maken. Ze
moeten op jonge leeftijd het
aantal vakken op de middel
bare school terugbrengen
naar zes of zeven en daarbij is
het Duits steeds vaker de
klos", aldus Henny. Om het tij
te keren is de stichting bij
overheid en bedrijfsleven op
grote schaal bezig met fond
senwerving voor publiciteits
campagnes en heeft ze reeds
voor een bedrag van ongeveer
280.000 gulden steun ontvan
gen van de Westduitse rege
ring.
Bergafwaarts
Terwijl steeds meer scholie
ren in de Bondsrepubliek Ne
derlands kiezen in hun vak
kenpakket, gaat het in ons
land juist bergafwaarts met
het Duits. De CBS-cijfers over
de talenvoorkeuren van leer
lingen op de middelbare
school zijn zowel voor Duits
liefhebbers als het bedrijfs
leven schokkend te noemen.
Op de mavo's, havo's en vwo's
koos in 1973 in totaal nog 67
procent voor het vak. In 1976
was dat gedaald tot 63, in 1981
tot 59, in 1983 57 en in 1985
nog maar 55 procent.
Voorzitter Henny: „Ik vrees
rampzalige gevolgen als dat zo
doorgaat. Dit is een land dat
de helft van alle guldens bui
tenslands verdient. Dertig
procent van onze export gaat
naar West-Duitsland en twin
tig procent van de import
komt er vandaan, ^Jles bij el
kaar vertegenwoordigt dat
een waarde van honderd mil
jard gulden. Ga maar na hoe
zeer het bedrijfsleven omhoog
komt te zitten wanneer geen
mens de taal nog spreekt", al
dus Henny, die tevens de
vrees uitspreekt voor het te
ruglopen van de werkgele
genheid voor leerkrachten.
Lespakket
Ook in die kringen leeft het
besef dat het met het Duits de
verkeerde kant opgaat. Een
club van 32 leerkrachten van
middelbare scholen heeft met
steun van de stichting een
nieuw lespakket ontworpen
waarmee het vak voor de
leerlingen wat „actiever, pret
tiger en eigentijdser" kan
worden gegeven. Volgens
Henny is het pakket inmid
dels aan 6.500 scholen aange
boden, die er volgens de eer
ste berichten gretig in hebben
gehapt.
Henny en de zijnen zouden
graag zien dat Nederland ter-
wille van het Duits teruggaat
naar de situatie van voor
1968, toen de Mammoetwet
nog niet bestond en iedereen
op de middelbare school nog
dertien verplichte vakken
had. Nu de keuze geheel aan
de leerling wordt overgelaten
heeft die een verantwoorde
lijkheid op de schouders ge
kregen waarvan de zwaarte
veelal te laat tot hem door
dringt. Daar kan stichtingsse
cretaris dr. A. Keij van mee-
oraten. Als hoofd van de af
deling Duits op de Katholieke
Universiteit Brabant in Til
burg komt hij steeds vaker in
contact met studenten die gro
te spijt hebben van hun „on
verstandige stap" om het
Duits na enkele jaren op de
middelbare school te laten
vallen voor een ander vak.
„Ik kreeg eens iemand op het
spreekuur die binnen drie
maanden het Duits-onderricht
wilde inhalen dat hij door een
verkeerde vakkenkeuze wel
vier jaar had moeten missen.
Hij wilde vreselijk graag het
laboratoriumwerk in, maar
had zich ten tijde van zijn
pakketkeuze op de middelba
re school niet gerealiseerd dat
Duits voor zoiets onontbeer
lijk zou zijn".
Dezelfde geluiden bij oud-in
specteur voortgezet onderwijs
drs. D.C. Monté. „Voor een
land met een klein taalgebied
als het onze is het verplicht
stellen van slechts één taal
onvoorstelbaar. Op weten
schappelijk niveau kan ge
brek aan kennis van het Duits
iemand de das omdoen, want
een niet gering aantal publi
caties op medisch en tech
nisch gebied is in die taal ge
steld. Wie die gegevens niet
tot zich kan nemen, komt in
de problemen. Middelbare
scholieren zouden weer zoals
vroeger eerst een zeer breed
pakket moeten hebben om
pas daarna te specialiseren",
vindt Monté.
(ADVERTENTIE)
Zoekt u een hoog rendement op
uw spaargeld? Komt het u daarbij
fiscaal goed uit om de rente pas
aan hét eind van de looptijd te
incasseren? Denk dan eens aan
Spaarbrieven met beursnotering.
En wilt u toch wel dagelijks over
dat geld kunnen beschikken?
Dat kan, dankzij de beurs
notering. Praat er eens over op het
NMB kantoor.
Effectief rendement per 1 december.
DE NMB DENKT MET U MEE.
SUSKE EN WISKE DE HELLEGATHONDEN
f nïixhim m ctn kirfirilltn IK I
I wil ttm wtttn wit enn lit
Standaard Uitgeverij, Antwerpen-V
TOTAAL RUIM 1 MILJARD DOLLAR
AMSTERDAM Agenti-
nië gaat alsnog ruim één
miljard dollar betalen
voor de bijna 1800 kilome
ter lange gasleiding en in
stallaties die de Boskalis
dochter Cogasco eind ja
ren zeventig in dat land
heeft aangelegd. De pro
blemen met de betalingen
op de gasleiding leidden
uiteindelijk tot de ont
manteling van het aanne-
mings- en baggerconcern.
De delegatie die onder leiding
van jhr mr. E. van Lennep al
ruim twee jaar over de pijplijn
onderhandelt, keerde gisteren
uit New York terug met de
mededeling dat principe-over
eenstemming over een beta
lingsregeling is bereikt. Sinds
1982 was niets meer voor het
Cogasco-project betaald.
Argentinië zal ongeveer 100
miljoen dollar in contanten be
talen, aldus Van Lennepr
Voorts zullen er betalingen
worden gedaan in austral (de
Argentijnse munteenheid) en
in verhandelbare Argentijnse
obligaties. Daarboven zal Ne
derland aan Argentinië lenin
gen verstrekken tot in totaal
ongeveer 400 miljoen dollar
die een looptijd hebben van
tien jaar. Als streefdatum geldt
28 februari 1987 wanneer de
contracten moeten worden ge
tekend.
Van Lennep zei gisteren van
mening te zijn dat het contract
nu op een bevredigende ma
nier wordt beëindiga „Het
beëindigt de riéico's die het be
drijf liep, het beëindigt techni
sche problemen en het bete
kent het einde van een bilate
rale problematiek tussen Ar
gentinië en Nederland", zo zei
hij. Tot 28 februari zullen de
nadere details van de overeen
komst worden uitgewerkt.
EINDHOVEN Door een te
bakken chip-wafer met een
antieke „deegschieter" in een
oven te schuiven heeft prins
Claus gisteren in Eindhoven
de proeffabriek van Philips
voor het megachip-project geo
pend. Het chipcentrum, dat
voor ruim de helft van het vo
lume uit luchtzuiverings-in-
stallaties bestaat, is de voorlo
per voor de eerste commercië
le fabriek van superchips, die
momenteel in Nijmegen wordt
gebouwd.
Philips en het Westduitse Sie
mens werken alweer bijna
twee jaar aan de ontwikkeling
van een chip waarop circa één
miljoen schakelingen zijn on
dergebracht. Het project vergt
totaal 1,5 miljard gulden,
waarin de Nederlandse en
Duitse overheid 500 miljoen
gulden bijdragen. „We zullen
ook in de toekomst steun blij
ven vragen voor de verdere
ontwikkeling van nieuwe ge
neraties chips. De trend is ech
ter om dat meer en meer op
Europees niveau te doen", zo
zei Philips-directeur S. van
Houten. Er zouden al gesprek
ken gevoerd worden om met
Franse en Duitse chipprodu
centen nauwer samen te wer
ken.
De nieuwe generatie chips
moet te zijner tijd worden ge-
Prins Claus verrichte gisteren de officiële openingshandeling
voor het nieuwe chipcentrum van Philips in Eindhoven,
maakt in Philipsfabrieken in De fabriek in Nijmegen (totale
Nijmegen en Hamburg en in investering één miljard gul
een later stadium ook de VS. den) is volgend jaar klaar.
Korter werken
in textiel
UTRECHT De ongeveer
15.000 werknemers in de tex
tiel gaan vanaf 1988 in plaats
van 37 uur 36,5 uur werken en
krijgen halverwege volgend
jaar een loonsverhoging van
0,75 procent. Dat is het resul
taat van een principe-akkoord
tussen werkgevers (GTV) en
werknemers (FNV en CNV).
Daarin is de bestaande rege
ling voor vervroegd uittreden
van 63- en 64-jarigen tot en
met 1988 gehandhaafd. Boven
dien krijgen jeugdigen geen
contracten meer voor werkwe
ken van minder dan 32 uur en
zal er speciale aandacht wor
den besteed aan de opleiding
en promotie van vrouwelijke
werknemers.
GOUD
onbewerkt
bewerkt 30070
Opgavs: Drijfhout. Adam
Vorige ZILVER
27970 - 28470 28250 - 28750; onbewerkt 355 - 425:355 425
bewerkt 470; 47
Een nogal stil Damrak heeft zich
dinsdag geleidelijk kunnen her
stellen van de schade, die maan
dag was opgetreden door de
zwakke opening van Wall Street.
Het grootste deel van de koersen
gaf uiteindelijk een stijging te
zien, hoewel het vaak ging om
gescheiden winsten. De omzet
stokte op ƒ805 miljoen, waarvan
slechts ƒ471 miljoen in aandelen.
Op de actieve markt bleek Gist-
brocades de grote verliezer met
een achteruitgang van ƒ1,60 op
ƒ51,40. Geringe verliezen traden
verder op bij Wessanen, Fokker,
Bührmann-Tetterode en VMF-
Stork.
Van de internationals spande
Unilever de kroon met een voor
uitgang van ƒ9,50 opy516. De gro
te overneming die het concern
wil plegen in de VS begon in de
loop van de dag duidelijk tot de
verbeelding te spreken. Akzo
ging ƒ1,40 vooruit naar ƒ162,80,
Hoogovens ƒ1,50 naar ƒ44,50 en
Kon. Olie ƒ2.90 naar ƒ207,50. Bij
de financiële waarden ging ABN
een rijksdaalder vooruit naar
ƒ552,50 en Aegon ƒ1,80 naar
ƒ89,80. FGH deelde dit keer in d
feestvreugde met een winst i'
ƒ2,10 op ƒ15,40. Ook de aan
mers deden het goed met ƒ2,51
winst voor Elsevier op ƒ254,50
van ƒ1 voor VNU op y343. *i
Vast in de markt lag Nijverdal)
ten Cate, die maandag fors teni{
moest maar nu /9,50 steeg naa'
ƒ127,50. KNP won ƒ1,50 o:
ƒ159,50 en Internatio-Müller
op/77.
De obligatiemarkt begon nagt
noeg onveranderd. Op de staats
fondsenmarkt deed zich later ot
de dag een afbrokkeling voor.
beurs toonde zich vrij optin
tisch over de afloop van de iflj
schrijving op een nieuwe
procent lening dinsdag.
Het vertrouwen van beleggers L'
de zgn. high tech-fondsen i
steeds duidelijker aan het tanei
Staatslening
geslaagd
DEN HAAG De 6,25 pnj
cent achtjarige staatslening
waarop dinsdag kon worde!
ingeschreven is volgens h<
ministerie van financiën ge
slaagd. Tegen een reële renlj
van 6,2 procent werd 3,5 mi
jard gulden binnengehaalC
