Klimaat op school moet
^zelfdoding voorkomen
Getuige neemt het op voor Masson
Leermethode heeft geen
invloed op prestaties
Donderslagoefent
grote aantrekkingskracht
uit op NAVO-partners
Spoeddebat uitwijzing IRA-leden
>ROF. VAN DEN BROEK:
NNENLAND
£cicUc6ouatvnt
WOENSDAG 26 NOVEMBER 1986 PAGINA 5
t en Sien ruimen het veld
HAAG Als het aan staatssecretaris
ir-Maas (onderwijs) ligt moeten de
kjes Ot en Sien bij het onderwijs in de
en taal aan buitenlandse kinderen het
d ruimen. Zij wil dit onderwijs een bete-
basis geven en wil advies van de Stich-
g Leerplan Ontwikkeling voor een meer
iigende taalmethode. De staatssecretaris
idigde de adviesaanvraag in de Eerste
- aan bij de bespreking van het on-
s in de taal van het land van oor-
aan leerlingen met een niet-Neder-
culturele achtergrond. Als er een
(en betere) methode voor het taai
vijs aan buitenlandse leerlingen
ïrdt ingevoerd komt er een einde aan het
|>ruik van Ot en Sien, zoals in het verle-
nog gebeurde bij het onderwijs van
fctnamese bootvluchtelingen.
DEN HAAG De Tweede Kamer
heeft vanmiddag een spoeddebatje
gehouden over het besluit van
staatssecretaris Korte-Van Hemel
(justitie) de twee in ons «land ge
vangen zittende IRA-leden Kelly
en McFarlane uit te te leveren aan
Groot-Brittannie. De PvdA'er Van
Traa deed gisteren een dringend
beroep op de staatssecretaris het
tweetal niet uit het land te zetten
voordat de Tweede Kamer hier
over een uitspraak heeft gedaan.
De twee IRA-leden, veroordeeld
wegens bomaanslagen, hebben via
hun advocaat mr. W. van Benne-
kom gisteren voor de rechtbank in
Den Haag laten weten dat zij in
een Britse gevangenis om het le
ven zullen worden gebracht, hetzij
door bewakers, hetzij door politie
ke tegenstanders onder de gevan
genen.
Van Traa wil van de staatssecreta
ris duidelijkheid over een verzeke
ring van Britse zijde dat de twee in
de Britse gevangenis geen slechte
behandeling hoeven te vrezen en
dezelfde rechten kunnen uitoefe
nen als andere gevangenen. Hij
wil bovendien dat met uitlevering
wordt gewacht - daarover ging het
kort geding gisteren - totdat de
klacht van de advocaat is behan
deld door de Europese Commissie
voor de rechten van de mens in
Straatsburg. Van. Bennekom wil
laten onderzoeken of de i
rechten van het tweetal niet in ge
vaar komen.
De uitleveringszaak van het duo
begon medio januari toen de twee
in Amsterdam werden gesnapt.
Engeland verzocht onmiddellijk
om uitlevering, maar de IRA-le
den tekenden bezwaar aan. De
Amsterdamse rechtbank oordeelde
vervolgens dat Kelly niet, maar
McFarlane wèl mocht worden uit
geleverd. In cassatie stelde de
Hoge Raad tenslotte vast dat de
twee toch mochten uitgeleverd.
Wel vroeg de Hoge Raad om ga
ranties. De Britten gaven die.
maar mr. Van Bennekom is toch
niet gerust. De Haagse rechtbank
doet op 2 december uitspraak.
LEIDEN Om zelfdo
ding onder jongeren te
voorkomen moeten de
(lerarenopleidingen meer
(aandacht schenken aan
jde sociale vaardigheden
van docenten. Dat is no
dig om hen beter in staat
te stellen problemen bij
hun leerlingen te signa-
l| leren en te helpen bij het
izoeken van oplossingen.
j§jDat zegt professor dr. P. van
Broek, hoogleraar onder-
vijs-psychologie aan de Leid-
universiteit. „Leraren
iten niet alleen kennis
{overdragen, maar ook een
etje pedagoog en mede-
ijn", aldus Van den
Broek, die één van de spre-
is op het symposium
■„Depressie, zelfdoding en de
■school", dat vrijdag a.s. in
«Utrecht wordt gehouden.
jjDe cijfers zijn hard. Het aan-
:al jongeren tussen de 15 en
j|20 jaar dat zichzelf van het
berooft is sinds 1950
Ijmet honderd procent geste-
igen. In 1984 ging het om 58
Sjongeren, 44 jongens en 14
Sjmeisjes. Van de kinderen on-
de vijftien jaar benamen
i dat jaar 9 zich van het
n, ongeveer evenveel als
fin de jaren daarvoor. Bij el-
ar zijn dat al 67 jongeren
zoveel moeite met het le-
hadden dat ze er zijn
.uitgestapt". En dat zijn er te
k m schouderophalend
fjaan voorbij te gaan.
(Van den Broek: „Veel oude
ren begrijpen niet dat jonge-
jren zo in de problemen kun-
inen zitten dat ze geen uitweg
meer zien. De mensen zeggen
ijdan: Ach, het gaat wel weer
'«over. Maar dat is het hem
Jjuist; dat zien veel jongeren
Iniet, die kunnen hun moei-
i lijkheden niet relativeren".
Bert Schaap, leraar wis- en
- natuurkunde aan een scho-
lengemeenschap in De Hoef,
beaamt dat. „De jongere
heeft het gevoel dat hij de
enige is die dit unieke pro-
■^bleem heeft en hij ziet geen
uitweg. Je kunt wel zeggen
dat alles over een tijdje
anders is, maar hij ziet alleen
dit ene probleem, waar geen
oplossing voor is".
Schaap, die op zijn school al
leen met „niet geslaagde" po
gingen tot zelfdoding te ma
ken heeft gehad, vindt even
als Van den Broek dat lera
ren alerter moeten zijn op
problemen bij hun leerlin
gen. „Hoewel er al heel wat
aan gedaan wordt, blijft het
voor mij een punt van zorg".
Een beetje happy
Dat de school een taak heeft
in het (sociaal) begeleiden
van leerlingen, staat voor
Van den Broek en Schaap als
een paal boven water. „Ik
vind niet dat de leraren
opeens voor psychiater moe
ten gaan spelen, dat kunnen
ze ook niet. Maar de school
heeft wel invloed op het wel
bevinden tfan de leerlingen.
Als mensen zich een beetje
happy voelen is er al veel ge-
wonnen. Bovendien kan een
school bestaande depressies
en andere moeilijkheden sig
naleren en vervoleens Drobe-
ren zelfdoding te voorko
men", aldus Van den Broek.
„Een kind brengt tot zijn
achttiende al snel zo'n 15.000
uur op school door en dat in
een niet onbelangrijke perio
de van zijn leven. Juist in die
periode wordt zijn persoon
lijkheid gevormd en neemt
hij ingrijpende beslissingen".
De hoogleraar vindt daarom
dat er alles aan gedaan moet
worden om de kinderen met
plezier naar school te laten
gaan.
..Uit onderzoeken blijkt dat
ook een school die vrij stren
ge leereisen stelt een goede
sfeer kan opbouwen. Onder
meer door de leerlingen se
rieus te nemen, door naar ze
luisteren. Als ze bijvoorbeeld
klagen over de hoeveelheid
werk kun je zeggen: „Geen
gedonderjaag, ik bepaal hier
wat gebeuren moet", maar je
kunt hen ook mee laten den
ken door te vragen hoe zij de
stof onder de knie denken te
krijgen en toch tegemoet ko
men aan hun ideeën. Als ze
weten dat je luistert, komen
ze ook nog eens naar je toe
als ze met persoonlijke moei
lijkheden- kampen. Aan dat
Prof. Van den
Broek: „Het is
Hl toch normaal
als leraren en
leerlingen met
elkaar pra-
teh?"
aspect wordt in de lerarenop
leidingen te weinig aandacht
besteed"
Gewoon luisteren
Volgens Schaap is onder het
lerarenkorps zo langzamer
hand het besef wel. doorge
drongen dat je niet aan de
kant kunt blijven staan als
een leerling diep in de put
zit. Maar veel docenten zijn
bang dat ze de kwaliteiten
missen om te helpen.
„Training is absoluut noodza
kelijk. Om te beginnen in de
lerarenopleiding, maar ook
daarna binnen de school, zo
dat je weet wat je doen kunt.
Als je opeens veranderingen
in het gedrag van een leer
ling signaleert (van stil naar
heel grof en brutaal of van
vrolijk naar somber en terug
getrokken) dan moet je daar
op reageren. Stap er op af
doe er wat aan. Dat is echt
niet zo zwaarwichtig. Het be
tekent gewoon dat je een
hand uitsteekt, bijvoorbeeld
door te vragen of
schort. Die warme belang
stelling en betrokkenheid is
op zich al heel belangrijk. Ie
mand die gewoon eens luis
tert en zegt: „Joh, wat zit jij
in een beroerde situatie!"
Mocht er dan deskundige
hulp nodig zijn, dan moet de
leraar weten waar hij terecht
kan. Hij moet de mensen bin
nen school kennen die op
hun beurt weten wie ze bij
het Riagg (regionale instel
ling voor geestelijke gezond
heidszorg) moeten waarschu-
Daarmee sluit Schaap aan bij
de suggestie van dr. Wafel
bakker, inspecteur volksge
zondheid bij het ministerie
van wvc, om netwerken op
te zetten waarin leraar,
schoolarts en Riagg samen
werken. In geval van nood
weet iedereen dan op welk
adres er hulp te krijgen is.
Minder enthousiast is Schaap
over het idee om op elke
school een „vertrouwensle-
raar met spreekuur" aan te
stellen. „Ik ben er niet hele
maal tegen, maar ik weet
niet of het werkt, zo'n ka
mertje wat dan op donderdag
van 1 tot 3 geopend is werpt
toch te veel drempels op,
denk ik".
De open houding die elke le
raar tegenover zijn leerlingen
zou moeten aannemen, is niet
gemakkelijk aan te leren.
Voor een groot gedeelte gaat
het om het aanvoelen van de
ander. „Maar wie dat niet
kan, zou geen docent moeten
worden", zegt Van den
Broek.
Een aparte vertrouwensle-
raar vindt Van den Broek
absoluut onjuist. „Je bent als
leerling wel goed gek om
naar zo'n man te gaan. Dat
zou dan in het diepste ge
heim moeten, want als je me
deleerlingen het zien sta je er
gekleurd op. Nee, we moeten
elke leraar leren dat een
open klimaat, waarin ver
trouwelijk gepraat kan wor
den, noodzakelijk is, zodat er
alarm geslagen wordt als er
iets aan de knikker is".
STEVO AKKERMAN
DEVENTER In Ha-
velte, Ermelo, Assen, 't
Harde en Oirschot heeft
vanmorgen een groot
aantal militaire voertui
gen van de 43ste pantse
rinfanteriebrigade de ka
zernes verlaten. Rond
Deventer en Lochem en
verder op de Veluwe zijn
de deelnemers aan de le-
geroefening Donderslag,
die dit keer op grote
schaal wordt gehouden,
tot en met morgenavond
actief.
Gisteren was één onderdeel
van de oefening al achter de
rug: de beproeving van het
Nederlandse mobilisatiesys
teem, anders gezegd: lukt het
om in een zo kort mogelijke
tijd een belangrijke legereen
heid paraat te krijgen voor
de gevechtstaak. Volgens le-
gerwoordvoerder majoor P.
van Geldorp moest de mobi
lisatie-oefening als mislukt
worden beschouwd als zich
gisteravond niet negentig
procent van alle soldaten die
Legerwoordvoerder majoor P. van Geldorp.
zich op dat moment buiten de
kazernes ophielden, had ge
meld.
Van Geldorp: „Een brigade is
nooit op volle sterkte aanwe
zig. In de kazernes bevindt
zich ongeveer 58 procent van
De haardracht van sommige deelnemers aan de leger-oefe-
ning Donderslag kan een aanwijzing zijn dat zij al geruime tijd
uit dienst zijn.
het komt erop
aan hoe snel dat honderd
procent kan worden. Die 42
procent zijn militairen met
klein, maar ook met groot
verlof, voor wie de diensttijd
er al weer epn tijdje opzit.
Voor hen is het dus een soort
herhalingsoefening, maar
dan wel een plotselinge. Het
de weet te komen hoe het
met de individuele vaardig
heden is gesteld. Wat ze nog
kunnen en of ze nog mee
kunnen draaien".
De negentig procent opkomst
is ruimschoots gehaald. Op-
geroepenen die niets van zich
lieten horen, kregen bezoek
van de marechaussee, maar
daarbij gaat het meestal om
minder dan één procent van
het totaal. Aan 88 personen is
om uiteenlopende redenen
uitstel van oefening ver
leend.
Naburige NAVO-landen, die
hoge waarnemers hebben ge
stuurd. waren met name ge
ïnteresseerd in de grote mo
bilisatie-oefening. In die lan
den, aldus majoor Van Gel
dorp, wordt nooit op een der
gelijke grote schaal geoefend
en is men benieuwd of Ne
derland kan waarmaken dat
het Eerste Legerkorps bij een
aanval van de vijand op tijd
in Duitsland is.
In Welsum en Olst werd
vanmiddag na aankomst van
de genie een begin gemaakt
met de bouw van een pon-
tonplaatbrug om daar in de
loop van de avond de IJssel
mee te bedwingen. In de
buurt van Lochem was voor
de manschappen een zogehe
ten tactische oefening ge
pland, kortgezegd een oefe
ning in aanvallen en verde
digen. De cavaleristen van de
43ste brigade zijn deze dagen
onder meer te gast in het
schietopleidingscentrum in
Amersfoort, terwijl de infan
teristen zich proberen waar
te maken op de oefenterrei
nen van De Harskamp.
Morgenmiddag om vier uur
is het einde oefening, waarna
in de loop van de avond de
militairen zich weer i
hun onderdelen spoeden.
JAN SINT-NICOLAAS
■er jaar cel na
^oord op pastoor
Maastricht De recht-
^ink in Maastricht heeft van-
fcprgen de 26-jarige in België
Hinende Nederlander R.G.
Mroordeeld tot vier jaar ge-
Bngenisstraf wegens diefstal
^Lt geweldpleging in 1983 in
pastorie van de Belgische
Hiats Leut. Pastoor A. Meys-
fi liet hierbij het leven. G.
MAASTRICHT Sommi
ge mensen die zich bij het
ABP bezighielden met het
beheer van het onroerend
goed waren in staat „een
goed project slecht te ma
ken". Dat zei de Amster
damse architect P. Selle
(58) gisteren als getuige in
het proces tegen het voor
malige hoofd beleggingen
van het ABP, mr. drs. A.
Masson, voor de recht
bank in Maastricht. Het
kwam hem op een felle
uitval van officier van jus
titie mr. Laumen te staan
die vroeg of hij nu be
weerde dat er bewust ge
saboteerd werd. Selle wil
de het woord niet in de
mond nemen, maar merk
te op dat dat „een conclu
sie" zou kunnen zijn.
Selle bleek in dit deel van het
proces, dat gewijd is aan het
aannemen van in totaal ruim
een miljoen steekpenningen
door Masson en zijn zaken
vriend ir. J. van Zon bij ver
schillende bouwprojecten, de
verdachte zeker niet ongunstig
gezind. Volgens hem was het
project met bedrijfshallen in
Halfweg, waar hij bij betrok
ken was en dat mede dank zij
Masson vlot verliep, bij het
ABP in het verkeerde keelgat
geschoten,
een aantal
dat het toch
Daardoor besloot
te bewijzen
slecht project
Terwijl de lokatie van Half
weg goed was, slaagden zij er
in de zaak te vertragen, te laat
met informatie over huren en
oplevering te komen en zo ge
ïnteresseerde potentiële huur
ders naar elders te verjagen,
aldus Selle. En, zoals hij filoso-
Deze zittingsdag werd verder
besteed aan het doornemen
van het dossier over het kan
toorgebouw aan de Binck-
horstlaan in Den Haag waarbij
Masson en Van Zon vijf ton
aan steekpenningen zouden
hebben gekregen. Masson
wordt ervan beschuldigd dat
hij een niet goedgekeurd in
tern rapport met kritische
aantekeningen over dit project
opzij heeft geschoven en voor
de Centrale Beleggingsraad
(CBR) vervangen door een ex
tern (positief) rapport. Hij had,
zei hij, toen hij merkte dat het
interne rapport niet klaar was
een extern rapport laten ma
ken. Dat moest positief zijn
wilde het ABP het project ac
cepteren, maar dat betekende
niet dat het positief gemaakt
moest worden, zo zei hij met
nadruk.
(c) Standaard Uitgeverl|, Antworpen-Weosp.
DEN HAAG De presta
ties op reken- en taalge
bied van basisschoolleer
lingen hangen niet af van
de gebruikte leermethode.
Gemiddeld behalen klas
sen die met traditionele
boeken les krijgen dezelf
de resultaten als zij die
meer moderne boeken ge
bruiken. Dat is de voor
naamste conclusie van het
onderzoek dat het Insti
tuut voor Onderwijson
derzoek in Groningen
(RION) van september
1984 tot en met juni 1985
hield in de achtste groep
(de vroegere zesde klas)
van ruim 120 basisscholen.
Volgens de onderzoekers
wordt het gelijkblijven van de
resultaten vooral veroorzaakt
door het feit dat leerkrachten
zich niet volledig houden aan
de gebruikte boeken, maar zelf
veel aan de lesstof toevoegen
en veranderen. Eén van de
projectleiders, drs. G. van den
Berg, stelt: „Wij hebben geen
leerkrachten gevonden die de
boeken volledig gebruiken zo
als zij door de uitgever bedoeld
zijn. De manier van lesgeven
komt bij vrijwel alle leer
krachten overeen. Eigenlijk
verschilde voornamelijk de
hoeveelheid stof die werd be
handeld. We verwachten dat
de resultaten wel zouden ver
schillen als de leerkrachten
zich strikt aan de gebruikte
methode zouden houden".
Het onderzoek vond plaats in
opdracht van de Stichting
voor Onderzoek van het On
derwijs (SVO). Bij het onder
zoek werd gebruik gemaakt
van de CITO-toets en enkele
aanvullende toetsen.
Volgens onderzoeker Van den
Berg is gebleken dat vooral in
de taallessen de moderne me
thoden meer dan de traditio
nele aansluiten bij de ontwik
kelingen binnen het onder
wijs. „Het ministerie van on
derwijs stuurt namelijk aan op
een verdergaande individuali
sering van het onderwijs. Dat
wil zeggen dat steeds minder
klassikaal wordt lesgegeven en
dat het onderwijs steeds meer
aan de individuele leerlingen
wordt aangepast"
„Toch zullen de uitgevers geen
al te moderne boekjes op de
markt kunnen brengen, omdat
die vaak maar door weinig
scholen gebruikt worden Ver
der zou de overheid misschien
de nascholing van leerkrach
ten op dit punt kunnen stimu
leren
Projectleider drs. E.G. Hars
kamp, die zich vooral bezig
heeft gehouden met de reken
methoden, zegt: „Hoewel ook
wij weinig verschillen in pres
taties ontdekten, viel het ons
wel op dat de moderne metho
den vaak gebruikt worden in
klassen met een hoog intelli
gentie-niveau".
Muiden Chemie
verdacht
van levering
springstof
aan Iran
DEN HAAG De Economi
sche Controledienst heeft gis
teren in samenwerking met
justitie een inval gedaan bij de
springstoffenfabrikant Muiden
Chemie. Het bedrijf, waarin
ook de overheid aandelen
heeft, wordt ervan verdacht
voor miljoenen explosieven te
hebben geleverd aan Iran.
Er zou geknoeid zijn met ex
portvergunningen. Om het
verbod op leveranties aan Iran
te omzeilen zou het bedrijf een
exportvergunning hebben aan
gevraagd voor Joegoslavië.
Van daaruit werden de goede
ren verder verscheept naar
Iran. De Economische Contro
ledienst, die bij de inval een
deel van het archief en de ad
ministratie meenam, wil voor
lopig geen nadere mededelin
gen over de zaak doen.
GRATIS ELKE WOENSDAG DE
BIJLAGE BIJ UW KRANT MET
INFORMATIE OVER FILMS.MUZIEK
THEATER. RECREATIE.EXPOSITIES
EN EEN COMPLETE AGENDA
