Bouterse wil niet met
Brunswijk onderhandelen
Vandaag begint de
winterpremie... De schilder
staat vooruklaar.
„Demjanjuk niet meer
dan topje van ijsberg"
CcidócSoiwatit
Legerleider legt oproep kerken naast zich neer
AQUINO TROEFT
VIJANDEN AF
Vrienden Reagan eisen opruiming in Witte Huis
TIENTALLEN OORLOGSMISDADIGERS
LOPEN VRIJ ROND
Strijk op, die winterpremie
Oostenrijkers hebben
slechte herinneringen
aan „grote coalitie"
;IN; UITENLAND
MAANDAG 24 NOVEMBER 1986 PAGINA 5
arclays Bank weg
it Zuid-Afrika
df JOHANNESBURG De Brit-
i Barclays Bank heeft van-
1 in Johannesburg meege-
jc.v zich terug te trekken uit
id-Afrika. Barclays zal haar
en zï lang van 40,4 procent in de
•groei idafrikaanse Barclays Na-
r.h°enal Bank voor 527 miljoen
?id zo ï(j (ongeveer 495 miljoen
e°°0 den) verkopen aan Anglo
Mining Corporation
twee andere Zuidafrikaan-
ondernemingen, het dia-
iteoncern De Beers en de
ïkeringsmaatschappij Sou-
Life. Barclays National
is de op één na grootste
Zuid-Afrika en telt
25.000 werknemers.
Tsjechische partij
hekelt toekenning
Erasmusprijs Havel
PRAAG De Tsjechoslowaakse
communistische partij heeft zaterdag
in haar krant forse kritiek geleverd
op de toekenning van de Erasmu
sprijs aan de dissident Vaclav Havel.
De Rude Pravo hekelde daarbij het
„naziverleden" van Havel en dat van
prins Bernhard, die op 13 november
in Rotterdam de prijs uitreikte aan
Frantisek Janousch, een vriend en
geestverwant van Havel. De toeken
ning van de prijs bewees, aldus het
partijblad, dat „sommige krachten in
Nederland hun klassebelangen heb
ben doorgedrukt ten koste van goede
betrekkingen".
Overleden
De Dionne-vijfling is niet meer uniek In de wereld. Geregeld worden
er vijf- en zeslingen geboren. Toch is de Canadese Dionne-vijfling,
wier geboorte in 1934 wereldnieuws was, een begrip gebleven. Het
afgelopen weekeinde overleed in Ontario (Canada) Elzire Dionne, de
moeder die in '34 de vijfling ter wereld bracht. De foto van de moe
der en haar vijf baby's (links) prijkte in de hele wereld op de vooor-
pagina's van kranten. Elzire Dionne is 77 jaar oud geworden.
Gorbatsjov: snelle
oplossing Afghanistan
NEW DELHI Een politieke op-
lossing voor de kwestie-Afghanis-
tan, die leidt tot de terugtrekking
van de Sovjet-troepen, is binnen be
reik.
Dit heeft Sovjet-leider Gorbatsjov
gisteren gezegd in een interview
met de Indische media aan de voor
avond van een vierdaags bezoek
aan India, öe Sovjet-Unie heeft
geen „expansionistische plannen"
ten aanzien van Afghanistan, zo
merkte Gorbatsjov op. „De dag is
niet ver dat er een politieke oplos
sing wordt bereikt, wat natuurlijk
de terugtrekking van onze troepen
vergemakkelijkt", aldus de partijlei
der.
Nederlander bij
ontwerp aquaboulevard
(Van onze correspondent Bob van Huet)
PARIJS „Het grootste waterrecreatiecen
trum van Europa". Dat wil burgemeester Jac
ques Chirac van Parijs bouwen in het zuid
westen van de Franse hoofdstad. „Aquabou
levard" is gedeeltelijk ontworpen door de Ne
derlandse architect Roelof Hendricks en om
vat ondermeer een kolossaal golfslagbad met
een glijbaan van 180 meter, een wildwater
baan en watervallen. Hendricks verwierf in
Frankrijk grote faam met het ontwerpen van
diverse aquaparken ondermeer in Picardie.
Ook de waterspelen in het Scheveningse golf
slagbad zijn van zijn hand. De Parijse aqua
boulevard moet zich uitstrekken over 3,5 hec
taren en worden overdekt met vier glazen pi
ramides. De kosten van het projekt Dedragen
negentig miljoen gulden.
Genscher laakt Kohl
MAINZ De Westduitse minis-'
ter van buitenlandse zaken Gen-,
scher heeft zaterdag gewaar-
schuwd tegen een bekoeling van
de betrekkingen tussen zijn land
en de Soviet-Unie.
Hij beschuldigde Bondskanselier
Kohl er indirect van de betrek
kingen tussen de twee landen be
moeilijkt te hebben door de Rus
sische partijleider Gorbatsjov te
vergelijken met nazi-propagan-
daminister Joseph Goebbels.
..Dat de Duitse inval in de Sovjet-
Unie in de Tweede Wereldoorlog
aan 20 miljoen mensen het leven
heeft gekost vraagt voorzichtig
heid in het Westduitse buiten
landse beleid ten opzichte van
Moskou".
ntsnapping
jiit gevangenis
iet helikopter
It OV(
dage, s
!n-bl
snijlo
mei ij ij
T,
koste n
;n ee
bleek
e Pn>n|
PriJa n
de se
Porü 11
buidgp
pond n*
1"P®' ia<
i Ge r
(Van onze correspondent
Gerard Kessels)
'ME Op een wijze die Ja-
Bond niet verbeterd zou
iben zijn twee rechtse terro-
ontsnapt uit een gevan-
in Rome. Helpers van de
e Toristen gijzelden de piloot
1 sn Rode Kruis-helikop-
dwongen hem te landen
het voetbalveld van de ge-
igenis. Pas toen de twee ge-
igenen naar het toestel ren-
i en de bemanning van de
licopter enkele schoten los-
hegreep het verbouwereer-
gevangenispersoneel dat er
ontsnapping gaande was.
el van de daders als de
itsnapte gevangenen ont-
eekt ieder spoor.
'eiligheidsagenten
uid-Afrika gedood
5HANNESBURG In
iid-Afrika zijn het afgelopen
reekend tijdens afzonderlijke
icidenten twee leden van de
eiligheidstroepen doodgesto-
C. Bij drie andere botsingen
nog eens vier leden van de
eiligheidstroepen gewond ge
lakt. Dit is gisteren meege-
eeld door het Bureau voor
iformatie van de Zuidafri-
regering. Het dagblad
ity Press, vooral gelezen door
ivarten, meldde dat zaterdag
ivee bommen zijn ontploft in
;n flatgebouw waar zich een
antal leden van.de gemeente-
Soweto schuilhoudt,
zijn geen gewonden.
"jndia eist 7 miljard
an Union Carbide
EW DELHI De regering
li India heeft zaterdag een
ladeclaim ingediend van
e miljard dollar (7 miljard
julden) tegen Union Carbide
de slachtoffers van de
ksramp in Bhopal. De rege-
ing, die de verantwoordelijk-
leid voor alle schadeclaims te
en het Amerikaanse concern
p zich heeft genomen, diende
l e schadevergoeding in bij de
WJ echtbank in Bhopal, de stad
JJJ'Saar zich op 3 december 1984
55j! e ramp voltrok. Toen lekte
1412'it de chemische fabriek van
76.6 Jnion Carbide het giftige gas
^nethyl-isocyanaat, dat aan
12W .000 mensen .het leven kostte.
233j let is de eerste keer dat de re-
ering een bedrag heeft ge-
246.0 ïoemd in haar schadeclaim.
630
'eel doden na Iraakse
i«i uchtaanvallen op Iran
g ICOSIA Iran heeft be-
44 endgemaakt dat bij een
2641 uchtaanval van Iraakse bom-
1611 ïenwerpers op twee steden in
5 westen van Iran gisteren
209; 12 burgers om het leven zijn
181J ekomen. Iran verklaarde ook
ergeldingsaan vallen op
469 raakse steden te zullen uit-
34 oeren. Irak bevestigde dat
47 ombardementen op Bakhta-
an en Islamabad Gharb wa-
en uitgevoerd. De acties wa-
99 en gericht tegen een vliegba-
2® is, een olieraffinaderij en eer
504' antal militaire kampen, aldus
rak. De Iraakse luchtaanval-
81 en waren kennelijk
vraakactie voor de Iraanse
aketaanval op de Iraakse
loofdstad Bagdad van zater
dag, waarbij 28
1 raakten.
PARAMARIBO De Su
rinaamse legerleider Desi
Bouterse wil niet onder
handelen met Ronnie
Brunswijk, de bevelheb
ber van het Jungle Com
mando, zo heeft een naas
te medewerker van de le
gerleider bekendgemaakt.
De medewerker zei dat
Bouterse heeft gezegd dat
hij „nooit, maar dan ook
nooit, met deze bandie
ten" zal onderhandelen.
De raad van kerken van
Suriname had er zaterdag
bij Bouterse op aan ge
drongen met Brunswijk te
onderhandelen over een
staakt-het-vuren om tot
een wapenstilstand te ko
men.
De enige mogelijkheid om hu
manitaire hulp te verlenen
aan de geïsoleerde bevolking
van oost-Suriname is via
Frans Guyana. Hulpverlenen
de kerkelijke instanties in Pa
ramaribo kunnen het gebied
niet meer bereiken. Dat is ver
nomen uit kerkelijke kring in
het grensgebied tussen Surina
me en Frans Guyana. Het be
wind in Paramaribo zou wei
nig of niets doen om hulpver
lening in het gebied langs de
Ma ro wijnerivier mogelijk te
maken.
„Bouterse beschouwt elke bos
neger als een potentiële tegen
stander", aldus een zegsman.
Hij reageerde hiermee op de
terughoudendheid die minister
Bukman van ontwikkelingssa
menwerking eerder deze
maand toonde bij het bespre
ken van de mogelijkheid van
hulpverlening via Suriname's
buurland Frans Guyana. De
bewindsman was bezorgd over
mogelijke ongewenste politie
ke consequenties van hulp via
Frans Guyana. Nederland
heeft tot nu toe drie miljoen
gulden beschikbaar gesteld
voor medische hulp aan Suri
name. Bovendien overweegt
Bukman om voedselhulp te
verstrekken.
De medische hulp die via de
particuliere organisaties Evan
gelische Broedergemeente en
Centraal Missie Commissariaat
werd verstrekt, is tot nu toe
efficiënter en sneller besteed
dan de steun die via de Suri
naamse autoriteiten liep. De
kerkelijke instanties in Para
maribo kunnen de bevolking
in oost-Suriname niet meer
bereiken omdat vrijwel alle
verbindingen verbroken zijn.
Het Rode Kruis, dat een lading
medicijnen naar Suriname wil
sturen, kijkt al naar de moge
lijkheid om in overleg met zijn
Franse zusterorganisatie een
deel van de medicijnen via
Frans Guyana in oost-Surina
me te krijgen. Op initiatief
van particulieren in Suri
naamse verzetskringen zijn al
medicijnen en andere hulpgoe
deren via Frans Guyana in het
grensgebied terecht gekomen.
(Vervolg van de voorpagina)
MANILA De ontslagen Filipijnse minister van defensie Enri-
le ageerde al tegen president Aquino vanaf haar machtsoverna
me. Zijn voornaamste kritiek is dat zij niet hard genoeg optreedt
tegen communistische opstandelingen. Daarnaast wilde hij dat
zij presidentsverkiezingen uitschrijft en het parlement opnieuw
bijeenroept, dat zij ontbond bij de machtsovername. Er gingen al
maanden geruchten over een mogelijke staatsgreep.
Enrile, die zichzelf graag „Rambo" noemde, wordt opgevolgd
door de huidige onderminister van defensie Rafael Ileto. Rafael
M. Ileto (66), de als „vaderlijk" bekend staande generaal geniet
de reputatie van ervaren militair en kundig diplomaat. Bij zijn
terugkeer van diplomatieke buitenlandse posten in 1986, speelde
hij een belangrijke-rol bij de manoeuvres die uiteindelijk leidden
tot de val van Marcos. Ileto zei in een korte verklaring na zijn
benoeming dat hij allereerst zal. werken aan de eenwording van
de strijdkrachten, waarna met de hulp van het volk het pro
bleem van de communistische opstandelingen „misschien" kan
worden opgelost.
De communisten zeiden bij hun reactie op de vervanging van
Enrile de nieuwe minister van defensie Ileto te zien als „iemand
die Amerikaanse plannen in het land door dik en dun steunt".
Volgens woordvoerder Ocampo „vrezen wij zeer dat de harde
taal van president Aquino werkelijk een weerspiegeling is van
de onverminderde militaristische druk op haar om van het vre
desproces af te stappen en de totale oorlog te verklaren aan de
revolutionaire krachten en het volk".
President Aquino neemt de nieuwe minister Ileto de eed af.
SHULTZ, REGAN EN POINDEXTER OP DE WIP
(Van onze correspondent
Jo Wijnen)
WASHINGTON Een
groep persoonlijke vrien
den van de Amerikaanse
president Reagan is uit op
het ontslag van minister
van buitenlandse zaken
George Shultz, de chef
van de Witte-Huisstaf Do
nald T. Regan en de na
tionale veiligheidsadvi
seur admiraal John Poin-
dexter. De groep zou wor
den gesteund door Rtea-
gans echtgenote Nancy,
aldus de Washington Post.
Reagans vrienden zouden van
oordeel zijn dat in het Witte
Huis orde op zaken moet wor
den gesteld, na het bekend
worden van de geheime wa
penleveranties aan Iran en de
enorme klappen die de presi
dent als gevolg daarvan heeft
opgelopen.
De groep zou al vervangers
voor het drietal achter de
hand hebben. Shultz zou moe
ten worden vervangen door de
huidige minister van defensie
Caspar Weinberger, terwijl
Drew Lewis de,voormalige
minister van vervoer chef-
-staf moet worden. De voor
malige Amerikaanse ambassa
deur bij de Verenigde, Naties,
Jeane Kirkpatrick, wordt ge
noemd als vervangster voor
veiligheidsadviseur Poindex-
in zijn carrière steeds naar vo
ren heeft geschoven, geldt als
zeer invloedrijk. Nancy
Reagan zou de groep morele
steun geven, omdat ze grote
bezwaren heeft tegen de be
labberde manier waarop de
topfunctionarissen van het
Witte Huis Reagan hebben be
geleid in de Iraanse affaire.
Een woordvoerder van het
Witte Huis en één van Rea
gans in Californië wonende
vertrouwenspersonen ontken
den het bericht.
De Egyptische president Moe
barak en koning Hoessein van
Jordanië hebben gewaar
schuwd dat de Verenigde Sta
ten dreigen hun geloofwaar
digheid bij hun Arabische
bondgenoten te verliezen, ten
gevolge van de wapenverko
pen
i Iran.
Demonstranten, ge
huld in de blauwe
hemden van de Falan-
gepartij brengen de
fascistengroet tijdens
een herdenkingsmars
van de elfde sterfdag
van de Spaanse dicta
tor generaal Franco.
Aan de mars deden
gisteren In Madrid
tienduizenden Span
jaarden mee, onder
wie Carmen Franco
Polo, de enige dochter
van Franco. De op
tocht was een initiatief
van de Veteranenorga-
nisatie, een vereniging
van ex-militairen die
tijdens de Burgeroor
log aan de zijde van
Franco vochten.
JERUZALEM Een Is
raëlische rechtbank heeft
gisteren bepaald dat het
proces tegen John Dem-
janjuk, die wordt verdacht
van massamoord in het
vernietingskamp Treblin-
ka, al overmorgen zal be
ginnen. Eerst zou het pro
ces op 19 januari begin
nen. Het wordt het eerste
nazi-proces in Israël sinds
het proces tegen Adolf
Eichmann, die in 1962 ter
dood werd veroordeeld.
Als Demjanjuk schuldig
wordt bevonden kan ook
hij een doodvonnis krij
gen. Zelf houdt hij vol het
slachtoffer van een per
soonsverwisseling te zijn.
Het proces is een van de
weinige die nog gevoerd
worden tegen voormalige
kampbeulen. Meer dan
veertig jaar na het einde
van de Tweede Wereld
oorlog is de animo om na
zi's voor de rechter te
brengen danig afgeno
men. De meeste kamp
beulen en verraders zijn
dood en voor zover ze nog
leven zijn ze oud en ziek.
Volgens Chaim Kohn, ex-lid
van het Israëlische Hoogge
rechtshof. is het nu zo goed als
onmogelijk betrouwbare getui
gen te vinden. Hij twijfelt
daarom aan de wijsheid om
Demjanjuk naar Israël te sle-
1104 „Nou za'k jou 'es eev'n laat'n zien wal
Icamoefleer'n werkelijk beteek'nt," lachte Eelco
lijntjes. „Daar ben'k altijd een bóès in geweest,
Jyerhool'n. In mijn soldaat'nmoobielzaasie was
[ik kamoufleurder van de eerste klasse. As ik
akkies en twijg'n. spriet'n en sprant'n in me
Imnetje had gekoemafleerd, noudan was
zó onvindbaar geword'n, dat geen luitenant
meer terug kon vind'n. Zodoende kon'k
oi de hele dag op me luie rug ligg'n zonder
tief mee te huppel'n met de gevechtsoefe-
ing'n!" -- En terwijl hij honderduit vertelde
ver zijn diensttijd, vlocht hij snel en bekwaam
hele kooi vol. Ook smidje Verholen bleef ij-
rig en bevestigde met een dik touw de twee
apdeuren aan elkaar, nadat hij ze eerst om-
ggetrokken had. En toen de mannen klaar
aren met hun werk. was er een fraaie tunnel
van jong voorjaarsgroen te zien. -- „Het is wer
kelijk een próchtding", zei Eelco Eelkema.
„Maar eh...., eerlijk gezegd hebb'n we wèl een
beetje geluk gehad. Als die heks toevallig een
beetje vroeger thuis was gekoom'n, nou... dan
hadd'n we de beer los gehad!" -- „De duisternis
is intussen al ingevallen", zei smidje Verholen.
„Maak je dus maar geen zorg meer. Wat zou je
trouwens denken van die krachtige auto, die ik
in de verte hoor aankomen? Daar heb je de
koplampen ook al. Dat kon ze wel eens zijn, Eel
co!" -- Snel kwam de auto nader, en smidje
Verholen gleed weg tussen de bomen van het
woud.... „Dan klim ik gauw met de saab'l
boov'nop de kooi," grinnikte Eelco. „En als ze
dan met die luukse waag'n in de tunnel is. dan
geef ik toch een houw op dat touw!"
ADVERTENTIE
De herfst duurt nog een maand en toch kunt u vanaf nu al winter
premie verdienen: als particulier scheelt u dat f 50,- per dag voor elke
schilder die u aan het werk zet.
Voorbeeld? Een karwei voor twee
schilders, dat vier dagen vergt, levert
u 2 x 4 x f 50,- f 400,- premie op!
(Voor niet-particulieren is de premie
f 35,- per mandag.)
Het werk dient minstens drie
dagen te duren en in de periode
24 november t/m 19 december 1986
en 5 januari t/m 20 maart 1987 te
vallen.
U hoeft de schilder alleen maar
snel te bellen. Hij regelt de premie-
aanvraag voor u.
pen. „Ik zou zelf zijn verdedi
ging op me willen nemen al
was het alleen maar om te
voorkomen dat hij veroordeeld
wordt door de emotionele
sfeer waarin zijn zaak is be
land". Deze uitspraken hebben
Israëlische juristen en politici
geschokt.
Een van de felste critici van
Kohn is Efraim Zuroff, direc
teur van de Israëlische afde
ling van het Simon Wiesenthal
Centrum in Los Angeles. Met
zijn 38 jaar hoort Zuroff tot de
generatie die de oorlog niet
aan den lijve heeft ondervon
den. Opgegroeid in New York
besloot hij na de Zesdaagse
Oorlog van 1967 naar Israël te
emigreren. In zijn nieuwe va
derland was hij de vertegen
woordiger van het Office of
Special Investigations, een af
deling van het Amerikaanse
ministerie van justitie die be
last is met de opsporing van in
Amerika verblijvende oorlogs
misdadigers.
Namens het SWC doet hij nu
hetzelfde werk. Het centrum
financiert Zuroff's speurtocht
naar Oosteuropese verraders
in de jaren vlak na de
Tweede Wereldoorlog zijn
honderden Oosteuropese colla
borateurs naar het Westen ge
vlucht. Verreweg de meesten
van hen nooit zijn berecht.
Demjanjuk is een van hen,
maar volgens Zuroff vertegen
woordigt hij niet meer dan het
topje van de ijsberg.
De eerste lijsten met namen
van oorlogsmisdadigers zijn in
middels aangeboden aan de re
geringen van Canada, Austra
lië, Venezuela, Engeland en
Zweden. In de eerste twee lan
den zijn speciale regerings
commissies ingesteld, die zich
buigen over de vraag of de
door Zuroff genoemde emi
granten vervolgd kunnen
worden. In de komende maan
den zullen lijsten gereedko-
Volgens Zuroff gaat het om
„leden van moordbrigades, dus
plaatselijke eenheden die de
Duitsers gebruikten om men
sen te doden, tot kampbewa
kers en lokale propagandisten
voor de Duitse zaak. Tegen het
einde van de oorlog sloten zij
zich aan bij de stroom vluchte
lingen naar het Westen.
De autoriteiten in de emigra-
tielanden beschikten uiteraard
niet over computerlijsten met
de namen van mensen die zich
aan oorlogsmisdaden hadden
schuldig gemaakt. Zulke
staan trouwens nog
En
de
Publikatie van
het Bedrijfschap
Schildersbedrijf
te Rijswijk. Z-H
Duitsland.
de VS en West
jaren na de oorlog miljoenen
mensen dakloos, op zoek naar
overlevende familieleden. En
als iemand verklaarde dat hij
niet onder het communisme
wilde leven, klonk dat heel
aannemelijk". Nu vergelijkt
Zuroff lijsten met namen van
vluchtelingen met lijsten van
gezochte nazi's en komt de
oorlogsmisdadigers op het
spoor.
Met name in de VS lijkt spra
ke van een nieuwe belangstel
ling voor de Tweede Wereld
oorlog en vooral voor het lot
van de zes miljoen joodse
slachtoffers. Het Wiesenthal
Centrum bouwt in Los Ange
les het grootste holocaust-mu
seum en -onderzoekscentrum
ter wereld, voor 23 miljoen
dollar. En de mensen van de
Wiesenthal-organisatie in
Amerika zijn militanter dan
de naamgever zelf.
Demjanjuk voldeed min of
meer aan de door het ministe
rie van Justitie in Jeruzalem
geschetste richtlijnen. Die wil
len dat oorlogsmisdadigers al
leen naar Israël worden ge
haald als ze vrij jong zijn
(Demjanjuk is 66 jaar), in goe
de gezondheid verkeren, van
moord worden beschuldigd en
als er getuigen beschikbaar
zijn. Volgens Zuroff zijn er wel
die
(Vervolg van voorpagina)
WENEN Na de Tweede Wereldoorlog regeerde in Oostenrijk
negentien jaar lang de „grote coalitie". Het was de opbouwfase
van het door de oorlog en tien jaar geallieerde bezetting getrof
fen land. Maar het systeem werd star en corrupt en de coalitie
viel in 1966 uiteen.
Veel Oostenrijkers hebben nog een bittere nasmaak bij de herin
nering aan de vorige „grote coalitie". Sinds de jaren zestig zijn
de ideologische verschillen tussen de socialisten en conservatie
ven echter verkleind.
Wanneer de Oostenrijkse socialisten en conservatieven er niet in
slagen een „grote coalitie" te vormen, dan komt er vrijwel zeker
een samenwerking tussen de conservatieve OVP en de zo suc
cesvolle FPO
De socialisten hebben elke vorm van samenwerking met deze
liberaal-rechtse partij afgewezen, sinds Haider half september
tot voorzitter werd gekozen. In de nu demissionaire regering is
de FPO nog regeringspartner. De verkiezing van Haider tot par
tijvoorzitter was voor bondskanselier Vranitzky reden, de coali
tie op te zeggen en vervroegde verkiezingen uit te schrijven.
Van Haider is bekend, dat hij er ideeën op na houdt die aan het
nationaalsocialisme grenzen. Volgens tegenstanders van de FPO
was het geen toeval dat de slotmanifestatie van Haiders verkie
zingscampagne afgelopen zaterdag plaatsvond in Braunau, de
stad waar in 1889 Adolf Hitler werd geboren.
