Ideeënbus floreert,
besparingen stijgen
Eversdijk trekt kandidatuur in
it
Voor 150.000 gezinnen
blijken financiële
problemen onoplosbaar
Chronische
stress grootste
ziekmaker
Ceidae Qowvavnt
Kieviten bezorgen
Schiphol overlast
CDA schrikt van plan winkels
meer zondagen open te stellen
Politiemoeders
Griepprik vertraagd
door extra virus
VEEL KINDEREN
DENKEN NEGATIEF
OVER SCHOOL
1NNENLAND
DONDERDAG 20 NOVEMBER 1986 PAGINA 3
Werkloosheid
[Taalt minder
N HAAG De daling van de voor
seizoen gecorrigeerde werkloosheid
eringer geworden. Daalde in het eer-
half jaar van 1986 de werkloosheid
gemiddeld 4500 personen, in de
Se' anden juli tot en met oktober was dat
vapen 0 per maand. Vooral bij mannen tus-
de 25 en 50 jaar komt dit tot uiting.
saldo nam de gemiddelde daling bij
mannen af van 4000 per maand tot
0. Bij vrouwen is de geringere daling
£e e vijten aan een grotere stijging van het
ïmatig lta| werkloze vrouwen tussen de 25 en
se gij;
iuwen nog met 500 in de eerste zes
anden en met 300 vanaf juli.
id, he
SCHIPHOL Vele honderden kieviten hebben de
luchthaven Schiphol in deze zachte novembermaand
weer als rustgebied gekozen op hun jaarlijkse trek van
uit noordelijker gebieden naar het zuiden. Het treffen
van extra maatregelen is nodig om te voorkomen dat de
vogels het luchtverkeer in gevaar brengen. Het meren
deel van de kieviten bezet de graslanden rond de Aals-
meerbaan. Verjagen van de vogels zou tot gevolg heb
ben dat ze zich in het gehele landingsterrein gaan ver
spreiden. Twee tot drie vogelwachters zijn deze dagen
24 uur per dag in „het veld" om de vogels in de gaten te
houden en de in gebruik zijnde banen vrij van vogels te
houden. Normaal is één vogelwachter in dienst. Afgelo
pen zondag raakte een Boeing 737 van de Joegoslavi
sche luchtvaartmaatschappij JAT vlak voor de landing
in een zwerm kieviten terecht.
Pensioen NSB-weduwe
verdeelt PvdA
DEN HAAG De Tweede-Kamerfractie van
de PvdA heeft gisteren besloten zijn standpunt
over het pensioen van de weduwe Rost van
Tonningen uit te stellen tot na de hoorzitting
van het voormalig verzet en oorlogsslachtof
fers. Volgende week woensdag zal de CDA-
fractie er over vergaderen. D66 en VVD roe
pen hun fracties na de hoorzitting bijeen. De
woordvoerder van de PvdA gaf halverwege de
fractievergadering al te kennen dat er sprake
is van heel uiteenlopende opvattingen. Van
een peiling, ofwel het turven van voor- en te
genstanders van voortzetting van het pensioen
van de weduwe van het voormalig NSB-Ka-
merlid, zou niet aan de orde zijn. Fractievoor
zitter Kok bevestigde dat na afloop met zijn vi
sie dat van een afrondend oordeel nog geen
sprake is.
Auteursrecht op
lege bandjes
DEN HAAG Bij de aankoop
van blanco video- en cassetteban
den moet in de naaste toekomst
in ons land auteursrecht worden
betaald. Over dit principe is men
het in het kabinet eens. Volgend
jaar gaat een notitie naar de
Tweede Kamer, waarin het be
ginsel voor de heffing op onbe-
speelde of lege bandjes is uitge
werkt. Daarna volgt een wets
voorstel. Dit heeft minister Kort
hals Altes van justitie vanmorgen
in Den Haag meegedeeld op de
conferentie over „Auteursrecht-
beleid in de informatiemaat
schappij".
DEN HAAG De CDA-fractie in de Tweede Kamer heeft ge
prikkeld gereageerd op een initiatief van PvdA, VVD en D66
om gemeenten de mogelijkheid te geven de winkels meer dan
vier zondagen per jaar open te laten stellen. Die vier zondagen
waartoe vorig jaar werd besloten is het uiterste, zo verduide
lijkte CDA-kamerlid H.J. Schartman. Het initiatief van de drie
partijen is zonder voorkennis van het CDA ingebracht in het
debat over het midden- en kleinbedrijf in de Kamer. Schart
man nam dit vooral de VVD kwalijk die behoort te weten „dat
dit een voor het CDA zeer aangelegen punt is en voor onze
achterban in het midden- en kleinbedrijf onverteerbaar".
Schartman noemde nog eens de bezwaren van zowel prakti
sche als principiële aard (de zondagsheiliging). Waarop VVD-
kamerlid Van Rey zich hardop afvroeg waarom vier zondagen
vorig jaar nog wel door de beugel kon en acht thans niet
we. e VOORZITTER J. VAN LIS VAN IDEEËNCENTRUM:
li woi 9\0\
[ndisc
VANDAAGi
IN HET y
lEUWi
!HIPHOL Het is
ïg geleden dat in be-
ijven en instellingen
een centraal punt een
ayatirtonnen doos stond op-
ovsteld met daarop het
Khjord „ideeënbus". Die
weg is is op veel plaatsen
rse lei rvangen door een heel
islan ntoor, een „Ideeën-
anagement-systeem"
edeel aar mensen zitten te
achten op een werkne-
er met een plannetje
de zaken wat anders
n te pakken en mis-
ien wat geld te bespa-
evera k
tromi n. Dat met zulke idee-
knal
tot t<
buite
icwcl
soms miljoenen gul-
intactns kan worden ver
te hfend beseffen bedrijven
instellingen gelukkig
an ziji Beds meer, constateert
en bij het Ideeëncen-
um, de instelling die ij-
Tt voor het gebruik
n de ideeënbus. „De
eeënbus floreert in Ne-
rland. Elke gulden die
G .in wordt geïnvesteerd,
en vert drie gulden aan
'r ov sparing op. Er zijn veel
idrijven in Nederland
i? het wat dat betreft
3 in doen. De bus be
lt zichzelf dik terug",
jcht voorzitter J. van
ais van het Ideeëncen-
|um.
^^Bndaag zijn op Schiphol
^■fst achttien bedrijven en
^^■tanties uit heel het land
^^^derscheiden om hun actie
beleid op dit gebied en om
meedenk-instelling van de
Middi ^kncmers. Waar dat mee
raden n^en toe kan leiden gaat
de meeste gevallen de
>utste verwachting van de
J. van Lis, voorzitter Ideeëncentrum: „Maar liefst 54 man op
een ideeënafdeling bij Volkswagen. Goed gezien van de Duit
indiener te boven. Zo be
spaarde de provincie Gelder
land dankzij een ideetje van
een medewerker tienduizen
den guldens (en op lange ter
mijn veel meer) uit door de
vereenvoudiging van - het
schoonmaken van reflector-
paaltjes langs de kant van de
weg. De man werd, tot zijn
grote plezier beloohd met een
bedrag van 7.500. Van Lis:
„De Nederlandse Spoorwe
gen, die vandaag ook is on
derscheiden, betaalde on
langs 14.000 gulden voor een
energiebesparend idee. Het
GEB in Amsterdam had
11.000 gulden over voor
een onderhoudsidee in een
elektriciteitscentrale dat een
veelvoud van de beloning be
spaarde. Gemiddeld blijkt de
investering die een bedrijf
voor de ideeënbus doet, drie
maal zoveel winst op te leve
ren".
Groei
Het Ideeëncentrum bestaat
inmiddels 33 jaar en groeide
dit jaar van 300 naar 370 le
den, volgens Van Lis een
aanduiding dat men steeds
meer overtuigd raakt van het
nut dat het stimuleren van
daadwerkelijk meedenken
kan hebben. De meeste leden
hebben één medewerker in
het bedrijf die de ideeënbus
„doet", hoewel er hier en
daar aan uitbreiding wordt
gedacht. Er is in 1985 bij de
Ideeëncentrum-leden in to
taal maar liefst 75,8 miljoen
bespaard, vijftig procent
meer dan het jaar ervoor.
Daarbij zijn vele kleintjes,
maar ook giganten als Hoog
ovens en Philips, waar het
jaarlijks om vele miljoenen
gaat. Die besparingen waren
nooit tot stand gekomen als
de ideeëncommissarissen in
deze bedrijven niet constant
aan de weg haaden getim-
„Je moet er iets voor doen, je
kunt niet een bordje in het
bedrijf hangen en maar af
wachten of iemand komt.
Werknemers moeten via per
soneelsbladen leren dat ze
een ideetje niet voor zichzelf
moeten houden, het kan het
bedrijf of het instituut groot
voordeel brengen. Aardige
bijkomstigheid is natuurlijk
de beloning, maar het extra
werkplezier en de erkenning
wordt ook belangrijk gevon
den".
Willie Wortel
Hoewel er nog enkele bedrij
ven zijn die volstaan met een
„hartelijk bedankt", laten de
meeste hun Willie Wortels fi
nancieel meedelen in de
winst. Maar wat geef je ie
mand die in de fabricage van
een produkt een simpele in
greep voorstelt, waardoor
jaarlijks voor een miljoen
gulden efficiënter kan wor
den gewerkt? Bij overheids
instellingen gaat men bij de
beloning niet hoger dan
ƒ25.000; bij bedrijven gaat het
soms om tonnen. Het Ideeën
centrum geeft algemene
richtlijnen die uitgaan van
een gemiddelde beloning van
tien procent van het bespaar
de bedrag, maar ziet dat lang
niet iedereen die weg volgt.
„Het zou prettig zijn als er
wat meer overeenstemming
zou worden bereikt over de
hoogte van de beloning",
verzucht Van Lis.
Hij onderschrijft de vaak ge
hoorde mening dat het in
dienstverlenende bedrijven
minder eenvoudig is met be
sparende ideetjes te komen
dan in produktiebedrijven,
waar techniek een belangrij
ker stempel op het werk
drukt. Vaak gaat het om
energiebesparingsplannen,
waarbij tijdklokken worden
aangebracht om machines
niet urenlang onnodig te la
ten draaien. Hoewel een goed
functionerende „ideeënma-
chine" vrijwel nooit bepalend
zal zijn voor het voortbestaan
van een onderneming, gaat
men hier en daar zeer ver
met het inschakelen van
werknemers bij het vernieu
wen van het bedrijfsproces.
„Ik heb onlangs bij het
Volkswagen-concern in
Wolfsburg, West-Duitsland
een ideeën-afdeling van
maar liefst 54 man perma
nent aan het werk gezien.
Zover kan het alleen gaan bij
een onderneming met vele
tienduizenden werknemers,
maar het is wel goed gezien
van de Duitsers".
Mensen als Van Lis kunnen
in eigen land hun uiterste
best doen om de ideeënbus
goed gevuld te krijgen, maar
zo „meedenkerig" als de Ja
panners in het dagelijks
werk zijn, zo zullen wij vol
gens hem waarschijnlijk
nooit worden. „Japan, dat is
een heel ander verhaal. Daar
zijn de mensen gewoon met
hun werk getrouwd. Zover is
het in Nederland gelukkig
nog lang niet".
ARJEN VAN DER SAR
Ze gingen er samen met enkele kinderen en een fraaie ruiker voor op de foto: de nieuwe herin
tredende politievrouwen van Lochem. De twaalf vrouwen waren de eerste „politiemoeders" die
bij de politieschool in Lochem werden opgeleid. Vijf tot tien jaar geleden verlieten ze de politie
dienst om zich aan hun gezin te wijden. De meeste van de vrouwen, die gisteren het certificaat van
de opleiding ontvingen, gaan in deeltijd werken.
DEN HAAG Zo'n
150.000 Nederlandse huis
houdens zitten dusdanig
diep in de financiële pro
blemen dat zij niet op ei
gen kracht hun schulden
kunnen aflossen.
Dit concluderen twee on
derzoekers van de Rijksu
niversiteit van Groningen
die een onderzoek hebben
gedaan onder zeshonderd
huishoudens die zich in
1984 met een verzoek om
schuldsanering tot een re
gionale kredietbank
wendden. Het onderzoek
wordt deze week in het
Economenblad ESB gepu
bliceerd.
Bijna driekwart van de men
sen die door schulden in grote
problemen zijn gekomen beho
ren tot de categorie minima.
Van deze groep heeft tachtig
procent een te laag inkomen
om naast de maandelijkse las
ten voor het huishouden ook
nog rente en aflossing van le
ningen en schulden te betalen.
De hulpverlening aan deze
mensen door de volkskrediet
banken stagneert door een
verscherpt beleid van de ban
ken.
De totale schuld per huishou
den bedraagt gemiddeld 20.000
gulden en bestaat vrijwel ge
heel uit leningen. Gemiddeld
zouden zij zeshonderd gulden
per maand moeten betalen aan
rente aan aflossing wat veelal
neerkomt op ongeveer de helft
van hun maandelijkse inko
men. Bij de laagste inkomens
zijn de problemen vooral ont
staan na het verlies van vast
werk.
Staatssecretaris De Graaf liet
enkele maanden geleden de
Tweede Kamer nog weten dat
hij een breed onderzoek naar
de schuldenproblematiek niet
haalbaar achtte. „Zelfs als er
veel geld voor beschikbaar zou
zijn en de onderzoekers ruim
de tijd zouden nemen, zou het
resultaat ervan nog te weinig
om het lijf hebben", beargu
menteerde De Graaf zijn be
slissing.
Noo v,
net z mse
iets
:uw Surinaams geld
la op zwarte markt
ien. r
I HAAG Een week na
'ervanging van alle Suri-
nse bankbiljetten, een
•d-Ita itregel die was bedoeld om
I dro warte markt in binnen- en
enland aan te pakken,
dt in advertenties in de
•kkrant Suriname al weer
iw Surinaams geld te koop
en geboden voor niet-officiële
eriodrsen. De waarde van één
rniierlandse gulden blijkt bij
n enl raag op ongeveer 3,60 Suri-
mse gulden te liggen. Een
Ihandelaar zei zelfs nog iets
kunnen „regelen" met
in I d" Surinaams geld, op
Iden rwaarde dat het om grote
eld veelheden gaat.
li 1 november
2£ r. P. van Vollenhove neemt in
i showroom van Volvo te
1eesd (gemeente Geldermalsen)
2l in leskotfer "verkeersveiligheid"
2< ontvangst. Het lesprogramma
2! bestemd voor leerlingen vanaf
li i jaar, de bovenbouw van het
j lortgezet onderwijs. Het is - op
iliatief van Volvo Personenauto
;'V - in het kader van het Jaar
>or de Verkeersveiligheid door
eillgverkeer Nederland, rijks
in gemeentepolitie en het minis
erie van verkeer en waterstaat
"ntwikkeld en omvat een educa
te! en praktijk programma ver-
(i iersveiligheid.
HEMELS
VELDHOVEN Stress op
zich is niet ongezond, het is de
spanning die mensen aan het
werk zet. Chronische stress
echter is wellicht de grootste
ziekmaker. Dat zei drs. J. van
Krimpen, psycholoog bij de
Bedrijfsgeneeskundige Dienst
in Rotterdam, gistermorgen in
Veldhoven op een bijeenkomst
van de Unie BLHP over stress
onder het middenkader.
Volgens Van Krimpen ligt het
totale ziekteverzuim op grond
van wao en ziektewet rond de
21 procent en is tweederde
daarvan het gevolg van stress.
Stress ontstaat wanneer ie
mand niet in staat is zich aan
te passen aan de eisen die aan
hem of haar worden gesteld.
Volgens Van Krimpen is voor
al het middenkader een broed
plaats van stress: „Dit kader
moet vaak tegenstrijdige or
ders uitvoeren, het moet tech
nische veranderingen zien bij
te houden en het wordt gecon
fronteerd met allerlei maat
schappelijke ontwikkelingen.
Opdrachten van hogerhand
moeten vaak worden uitge
voerd zonder dat een eigen in
breng mogelijk is. Ook loopt
de kennisontwikkeling vaak
achter en worden niet goed
functionerende middenkader
leden boven de 45 nogal eens
„afgevoerd" via de wao".
De psycholoog stelde dat een
vroegtijdige herkenning van
stress langdurig verzuim kan
voorkomen. Ook zei .hij dat
preventieve maatregelen no
dig zijn, zoals een betere car
rièreplanning, het invoeren
van periodieke beoordelings
gesprekken en meer tijd voor
opleiding en bezinning. „Voor
al dat laatste is hard nodig",
zei Van Krimpen, „alleen
komt het middenkader daar
vaak niet aan toe door tijdge
brek, of doordat de mensen te
oud zijn voor verdere trai
ning". Van Krimpen legde ten
slotte veel nadruk op het be
lang van sociale ondersteuning
door het bedrijf.
miN \*OUW IS STEEDS WA. 6ftN5 0PtT£* 'T"
(een OP '7 ANOe* UIT De Step IH N'W 0»AftO
<oer 2e-róoi e£ü~rB
STRIJD OM VOORZITTERSCHAP CDA GESTREDEN
(Van onze
parlementaire redactie)
DEN HAAG De CDA-
parlementarier Huib
Eversdijk heeft zijn kandi
datuur voor het voorzit
terschap van het CDA in
getrokken. Dat is gebeurd
nadat hij gisteravond laat
nog onder zware druk is
gezet door onder andere
premier Lubbers. Het be
langrijkste motief van
Eversdijk om zich terug te
trekken, is dat hij geen
richtingenstrijd wil.
Eversdijk was door het protes
tants-christelijke deel van het
CDA naar voren geschoven,
omdat de eerste kandidaat, drs
Willem van Velzen, roomska-
tholiek is. Een niet onaanzien
lijke stroming binnen het CDA
vindt dat de Nederlands her
vormde en gereformeerde
CDA-leden bij het vervullen
van vooraanstaande posten in
de partij te vaak worden ge
passeerd. Mede daarom kreeg
Eversdijk de afgelopen dagen
naar hij zelf vertelde, vele
honderden telefoontjes van
sympathie- en adhesiebetui
gingen, ook van buiten het
CDA. Dat maakte de beslissing
juist ook zo moeilijk, aldus
Eversdijk.
Gering waren zijn kansen
trouwens niet. In het alge
meen hield het CDA er reke
ning mee dat bij de eindstem
ming Van Velzen ongeveer
zestig procent van de stemmen
zou krijgen, tegen Eversdijk
veertig. In de CDA-top vond
men dat geen goede start voor
een voorzitter. Ook daarom is
Eversdijk onder druk gezet.
Aanhangers van Eversdijk, zo
als de CDA-afdelingen in
Friesland en Zeeland, zeggen
het weinig democratisch te
vinden als de afdelingen maar
een kandidaat kunnen kiezen.
Dan is van kiezen eigenlijk
helemaal geen sprake mee^,
aldus deze afdelingen in eer
der afgelegde verklaringen.
Overigens is het de tweede
keer dat Eversdijk zich in de
strijd om het voorzitterschap
terugtrekt. Aanvankelijk had
hij zich bij de benoemingscom
missie als kandidaat aange
meld, maar werd opzij gescho
ven juist omdat hij niet rooms-
katholiek was. Van de negen
kandidaten die zich hadden
aangemeld, bleef uiteindelijk
de katholiek Van Velzen over.
Het compromis naar de andere
geloofsrichtingen in het CDA
meende de commissie gevon
den te hebben in het feit dat
Van Velzen rechtstreeks
CDA-lid is, aldus een ingewij
de.
De redenen waarom de andere
kandidaten afvielen, liepen
sterk uiteen. Mevrouw van
Montfrans, burgemeester van
Veere, wilde alleen in geval
van unanimiteit; het Eerste-
Kamerlid Pleumeekers, welis
waar katholiek, werd echter
als te behoudend beschouwd;
VNG-directeur Fleers, belang
rijk kanshebber, zou onvol
doende passen in het imago
van het CDA, evenals de
Noordhollandse gedeputeerde
Van Gelder, CDA-penning-
meester Veenhof en de Gel
derse CDA-voorzitter Propper.
ROTTERDAM - Pas over een
maand komt de griepprik be
schikbaar. De vertraging
wordt veroorzaakt doordat er
waarschijnlijk een griepvirus
meer op ons afkomt dan de
deskundigen hadden ver
wacht. Aan het samenstellen
van het vaccin tegen dit virus
wordt nog gewerkt.
Tot een paar maanden geleden
werd aangenomen dat er drie
virussen verwacht konden
worden. De fabrikanten
maakten een vaccin tegen
deze drie virussen. Naderhand
bleek dat er nog een vierde vi
rus komt. Volgens griepdes-
kundige prof.dr. N. Masurel
komt het vaccin medio decem
ber beschikbaar. Het is moge
lijk om dit vaccin te mengen
met het al eerder geproduceer
de vaccin. Ook kan de vloei
stof apart worden toegediend.
Dr. Masurel: „Uit ervaringen
uit het verleden mogen we
aannemen dat het op tijd is.
De meeste griepgolven komen
toch pas eind december, begin
januari".
Volgens dr. Masurel is het
raadzaam om alle mensen van
boven de 65 te laten vaccine
ren, zoals ook in Amerika ge
beurt.
Politie ontruimt
leeg kraakpand
AMSTERDAM De politie
heeft vanmorgen een kraak
pand op het Rokin in Amster
dam ontruimd. Het door de
krakers gebarricadeerde pand
bleek leeg, toen leden van de
mobiele eenheid er waren
drie pelotons ingezet via het
dak binnenkwamen.
Een container aan een kraan
bracht de politiemensen om
hoog. Zij troffen in het pand,
behalve flink wat vernielin
gen, ook een „geïmproviseerd
explosief" aan. De Explosieven
Opruimings Dienst (EOD)
werd voor alle zekerheid ge
waarschuwd, maar de omge
ving van het pand werd niet
afgezet. Het pand werd ont
ruimd op grond van lokaalvre
debreuk.
SITTARD In de leeftijds
groep van acht tot dertien jaar
prefereert 37 procent van de
schooljeugd werken boven
schoolgaan en 17 procent wil
liever vandaag dan morgen de
school verlaten. Veel kinderen
staan negatief tegenover de
school en lopen vast in het
voortgezet onderlijs. Deze
conclusie viel gisteren te be
luisteren in Sittard op een stu
diedag over „drop-outs".
Volgens medewerker Van den
Wolf van de Universiteit Am
sterdam vallen problemen bij
kinderen nu minder op dan
vroeger wegens het verleggen
van bepaalde klassenormen.
Daardoor kunnen veel leerlin
gen wel acceptabel en hanteer
baar meedraaien, maar hierin
schuilt meteen de reden waar
om leerproblemen vaak te
lang onopgemerkt blijven. Elf
Krocent van de leerlingen
eeft het gevoel dat niemand
in hun klas om hen geeft en
meer dan 65 procent meent
met niemand in de klas over
persoonlijke moeilijkheden te
kunnen praten. De geïsoleerde
kinderen vormen de grootste
risicogroep voor schooluitval.
De etnische minderheden blij
ken in deze categorie overver
tegenwoordigd te zijn.
