De huishouding
is een zeer
produktief
familiebedrijfje
TOYOTA COROLLA SEDAN V.A. 21.145,-
STERK MAAR WA/s
„Melkquota gaan
5 procent omlaag
ËeidóC Sou/tont DONDERDAG 13 NOVEMBER 1986PAGIN]
DR. HAGENAARS EN T VERTEKENDE
BEELD VAN DE ECONOMIE
Het gaat hier om een bijzonde
re leerstoel, die meer met de
nationale portemonnee dan
met de huishoudportemonnee
te maken heeft. Dr. Hage
naars' benoeming is dan ook
eerder een gevolg van haar
staat van dienst dan van haar
vrouw-zijn.
„Eigenlijk is het verbazing
wekkend dat de leerstoel nog
niet eens bestaat. Het huishou
den is een onderbelichte factor
in de economie. Terwijl in dat
huishouden wel degelijk pro-
duktie plaatsvindt, zoals in een
bedrijf. Er gaan arbeidsuren
van mannen, vrouwen en kin
deren in zitten, er worden
grondstoffen verwerkt tot
maaltijden. Machines en appa
raten worden gebruikt om dit
complete produktieproces rond
te krijgen. Het is een zeer pro
duktief bedrijfje, dat tal van
produkten maakt", doceert dr.
Hagenaars.
Metaalplastic
Naar de wasserij
Ogenschijnlijk lijdt de Neder
landse economie er niet bijzon
der onder dat de eerder ge
noemde rekenmeesters weinig
notitie hebben genomen van
dit bijzonder produktieve deel
van de samenleving. „Dat is
gezichtsbedrog", zegt de toe
komstige hoogleraar. „Welis
waar is de produktiviteit van
de huisvrouw en -man niet af
te lezen uit statistieken, mo
dellen en programma's, maar
het is geenszins uitgesloten dat
de werkelijkheid door deze
veronachtzaming van het
hoofdstuk huishouding sterk
afwijkt van wat we op papier
hebben staan".
Wie wil weten hoe de econo
mische groei van jaar tot jaar
verandert, zal ook rekening
moeten houden met het steeds
wisselende aandeel van de
huishoudingen in die groei.
„Als je vroeger de was naar de
wasserij bracht, werd dat via
de omzet van dat bedrijf gere
kend bij het Nationaal. Pro-
dukt", legt dr. Hagenaars uit.
„Naarmate de mensen meer
wasmachines gingen aanschaf
fen om die was thuis te doen,
daalde de waarde van het pro-
dukt van de wasserijen in het
nationaal produkt. Zo gaat het
met van alles. Gaan mensen
meer doe-het-zelven, dan
heeft dat directe invloed op de
marktsector. De produktie van
bedrijven lijkt er door te ver
minderen, maar verdwijnt in
feite alleen naar een deel van
de economie waar geen cijfers
van bekend zijn".
Deze werknemer van het chemieconcern Du Pont gaat vrijwel ge
heel schuil achter een berg plastic „pillen" die gebruikt worden
bij de fabricage van een nieuwe hittebestendige en supersterke
plasticsoort. Het plastic, dat de naam Arylon heeft meegekregen,
zal volgens Du Pont vooral metaal en glas gaan vervangen. In
Chatanooga, Tennesse, is een nieuwe produktielijn opgestart.
Bouwvereniging pleit voor
afschaffing subsidies
OOSTERBEEK De Nederlandse Vereniging van Bouwonder
nemers vindt dat de overheid moet streven naar een situatie
waarin op den duur zonder subsidies kan worden gebouwd. Vol
gens voorzitter drs. ing. C. Bokx komt dat iedereen ten goede: de
overheid, de belastingbetaler, de woonconsument en de bouw
wereld zelf. Hij heeft dit pleidooi gisteren gehouden op de leden
vergadering in Oosterbeek.
Bokx meent dat woningbouw zonder subsidies de kwaliteit en
het niveau van de huizen uiteindelijk automatisch doet verbete
ren. Door haar subsidieverlening heeft de overheid immers al
tijd bepaald aan welke eisen en normen nieuwbouw moest vol
doen en die zijn volgens Bokx ver achtergebleven bij de ontwik
kelingen van andere consumentenproducten.
Het verschil tussen een auto uit 1946 en een auto anno 1986 is
enorm groot, het verschil tussen een woning uit die tijd en een
woning uit deze tijd zou in kwalitatief opzicht te verwaarlozen
zijn. Hij meent dat de verhouding tussen de prijs van een wo
ning en de daarvoor geboden kwaliteit niet deugt, juist doordat
die overheidseisen niet noemenswaardig veranderd zijn.
Bokx' voorganger heeft drie jaar geleden tot grote schrik van de
andere organisaties van aannemers ook gepleit voor afschaffing
van bouwsubsidies. Bokx meent dat alleen voor mensen met een
uitkering en een minimumloon subsidie moet blijven bestaan.
Bouwen zonder subsidies en zonder vergaande overheidsbe
moeienis wordt volgens Bokx mogelijk als de rente zoals door
deskundigen verwacht blijft dalen naar een niveau van vier
procent in de jaren negentig. Bovendien zal er tegen die tijd 250
miljard gulden bij de pensioenfondsen en de verzekeringsmaat
schappijen liggen. Met dat geld moet toch wel het een en ander
te financieren zijn, aldus Bokx.
Bokx wees er woensdag op dat als de overheid terugtreedt uit de
gesubsidieerde woningbouw, de rente vanzelf lager zal worden.
Zij hoeft immers niet langer geld te lenen voor de financiering
van de miljardensubsidies. De vraag naar geld wordt dan gerin
ger, het rentepeil navenant, lager, zo luidt deze redenering.
Zo herkent u een supernormale auto. Goed ogende vorm
geving, luxe zonder overdaad en betrouwbaar tot en met het laatste
nippeltje. De Toyota Corolla dus.
Een supernormale middenklasser met klasse. Miljoenen
tevreden Corollarijders draaien een veelvoud aan zuinige kilome
ters. Over klasse valt niet te twisten. Over smaak wel.
Daarom is er een Corolla Sedan en een Corolla Liftback.
Met 1.3 ltr. 12-kleppen benzinemotor of 1.8 Itr. dieselmotor.
Alleen de prijs ligt wellicht een klasse lager dan u had
verwacht. Voor Toyota is dat normaal!
LEIDEN - A.J. VERBERG'S ALTTO B V. - Zoelerwoudseweg 23 - Tel. 071-313141 RIJNSBURG - GARAGE DIJKSMAN BV. - Oegstgeesterweg 17-23 -Tel. 01718-20500.
SASSENHEIM-'GARAGEBEDRIJF A. BORST-Parklaan60-Tel.02522-14625.TERAAR-GARAGE8EDRIJFJ.J.VANDERGEEST-Westkanaalweg37-Tel.01722-2132i
ZOETERWOUDE - GARAGE HEEMSKERK - Schenkelweg 109 - Tel. 01715-1220.
*Off. Agent
LEIDEN De nationale
rekenmeesters die bij onze
economie de vinger aan
de pols houden gaan er
prat op precies te kunnen
vertellen hoe we er over
een paar jaar voorstaan.
Bruto Nationaal Produkt,
nationale bestedingen,
overheidsschuld, het zijn
gegevens die vooraf met
zus en zoveel cijfers achter
de komma worden gege
ven. Bedrijven produce
ren, consumenten consu
meren en de overheden
reguleren, zo heet het in
de economie. Maar wat er
in de huishoudingen
wordt geproduceerd aan
eigen goederen en dien
sten, dat bleef tot voor
een aantal jaren groten
deels buiten beschouwing.
En dat terwijl het toch
gaat om een bloeiend „be
drijf" van mannen, vrou
wen en kinderen, dat vol
gens sommige schattingen
maar liefst dertig procent
van ons Nationaal Pro
dukt levert. Een miljar
denzaak dus.
We hebben straks fn Neder
land een bijzondere leerstoel,
die ervoor moet gaan zorgen
dat de zaken wat de misreke
ning betreft een beetje worden
rechtgetrokken. „Een bevesti
ging van een trend, een stuk
erkenning", zegt de 32-jarige
mevrouw dr. A.J.M. Hage
naars. die nu nog hoofddocent
is bij de Vakgroep Economi
sche Vakken en de Werkgroep
Jurimetrie aan de Rijksuniver
siteit Leiden. Vanaf 1 januari
is zij als bijzonder hoogleraar
„Economie van de huishoude
lijke sector" verbonden aan de
Erasmus Universiteit in Rot
terdam.
Zo gaat het ook andersom:
werd de verpleging van zieke
mensen vroeger veelal thuis
gedaan, tegenwoordig is het
ziekenhuis in zwang. „Het
plaatje verandert, maar het is
in feite niet meer dan een ver
tekening".
Zwart geld
Mevrouw Hagenaars maakt de
vergelijking met het zwart-
geldcircuit. Wie als econoom
rekening gaat houden met dit
officieuze circuit, krijgt andere
uitkomsten uit de rekensom
metjes over de economie. Al
dat zwarte geld blijft nu uit de
belastingdossiers, maar wordt
toch besteed. Mensen hande
len ermee, investeren het in
kleine en grote dingetjes, was
sen het desnoods „witIn elk
geval verdienen anderen er
weer een boterham mee, het
geen onze economie weer een
„tandje hoger" brengt.
„De huishoudelijke sector is
weliswaar niet illegaal, maar
toch onzichtbaar, zwart, buiten
de officiële cijfers. Het zou
best wel eens kunnen dat bij
het bekend worden van die
cijfers onze economie opeens
wat anders blijkt te werken.
Daarom is het van groot be
lang dat we dat gaan onder
zoeken. Gegevens die we nu
nog niet naar tevredenheid
kunnen verklaren, worden
dan mogelijk wel duidelijk".
Het wordt een hele toer de
ontbrekende cijfertjes over de
huishoudingen boven tafel te
krijgen. Want wat is nu wer
kelijk de waarde van het ver
zorgen en opvoeden van een
kind in het gezin?
„We kunnen er niet zomaar
een prijsje aan hangen. Im
mers: dit produkt komt niet op
de markt, er wordt niet voor
betaald. De enige aanwijzing is
de tijdsduur die men er mee
STRAATSBURG De Euro- te zetten, levert na aftrel
pese melkquota moeten met 1,5 miljard verliescompei
ingang van het komende voor de boeren een feit
melkjaar met nog eens vijf besparing op van 1,4
procent omlaag. Dat vindt de gulden,
begrotingscommissie van het Het parlement stemt
Europees Parlement. Het week ook over de
voorstel van de commissie zal van een speciaal
later deze week in Straatsburg landbouwoverschotten
bijna zeker een meerderheid zetten. Hiervoor is
krijgen in het voltallige parle- jaar bijna zeven
ment. den nodig. Dit geld
De verlaging van de quota ten de begroting om, iuvej
komt bovenop de door de mi- worden gebracht door Ai°
nisterraad al goedgekeurde staten, zo vindt de
verlagingen van twee procent commissie, die in deze o^V'
volgend jaar en één procent in ting waarschijnlijk gevolj
1988. Volgens de begrotings- worden door de rest val uc
commissie is een hervorming parlement,
van het landbouwbeleid on-
ontkoombaar. De EG beschikt Y13^? instelling van
over anderhalf miljoen ton ge- ciaal fonds voorkomt me inkw
deeltelijk onverkoopbare boter Spanje en Portugal
en meer dan één miljoen ton meebetalen aan het
melkpoeder. van overschotten die
hebben veroorzaakt.
Fonds deskundigen in het
zou de komende jaren w<
De voorgestelde maatregel, die omgerekend 24 miljard
mede bedoeld is om de minis- nodig kunnen zijn om c
ters van landbouw onder druk raden weer kwijt te
pol
de
i
kr
i
Kort geding tegen „Gouden Berge
Dr. Hagenaars:
„In het huishou
den vindt wel
degelijk produk
tie plaats. Er
gaan arbeidsu
ren van mannen,
vrouwen en kin
deren in zitten,
er worden
grondstoffen
verwerkt tot
maaltijden. Ma
chines en appa
raten worden
gebruikt om dit
complete pro
duktieproces
rond te krijgen.
Het is een zeer
produktief be
drijfje".
bezig is. Zo schildert men zelf,
wordt er een klein klusje op
geknapt, repareert men de
auto. Op die momenten wor
den taken van de marktsector
overgenomen, wordt zelfs ge
ïnvesteerd. De vraag is: zet
zo'n trend zich door? Hoe zit
het met de neiging van men
sen om meer en meer zelf te
doen, of met kant-en-klare
produkten te werken? Het is
een flink karwei om de verte
kening van economische cij
fers te corrigeren".
Dat het bedrijfsleven beseft
dat het belang heeft bij ophel
dering van de rol van huis
houdingen, blijkt uit de wijze
waarop de bijzondere leerstoel
wordt gefinancierd. Negen
grote Nederlandse onderne
mingen waren zó geïnteres
seerd in de rol van de huis
houdens dat ze via een stich
ting de helft van het werk van
dr. Hagenaars op de Erasmus
Universiteit betalen. Haar
werk moet praktisch toepasba
re oplossingen opleveren voor
bedrijfsleven en overheid,
waar dagelijks beslissingen
worden genomen over zaken
waar jarenlang weinig concre
te gegevens over bestonden.
ARJEN VAN DER SAR
HILVERSUM Tegen de
makers van het VPRO-pro-
gramma „Gouden Bergen" is
opnieuw een kort geding aan
gespannen. Na twee rechtsza
ken van het bedrijf Hollandia
Kloos van de familie Lubbers
tracht nu het effectenkantoor
„Greentree" een rectificatie
via de rechter af te
„Greentree" beschuldig ^fe/i
journalisten Lex
en Feike Salverda
kantoor ten onrechte
che" af te hebben r
De VPRO heeft laten lieker
geen aanleiding te zien
richtgeving te rectiiicere^uitei
