„Zet maar een advertentie,
wellicht vindt u nog een koper
M
3EEK
Strijd om
schonere Rijn
boekte al
jaren succes
EG-eis brengt varkenssector
in gevaar
leyer eist
len
mjoen
in
ruijters
Monopolies bedreigen
vrijheid van informatie
stoutenbeeh
Verbijstering over dubbelrol van
accountant op Economische Zaken
BINNENLAND
ficutaeSotuont
DINSDAG 11 NOVEMBER 1986 PAGINA 5
ve eer couveuses
1 oet verdubbeld
RECHT Het aantal couveuses
j r ernstig zieke baby's zal tot 1990
70 moeten worden uitgebreid tot
Het College voor Ziekenhuis-
rzieningen zegt dit in een advies
de staatssecretaris voor volksge-
s I dheid. Omdat de zorg voor te
rt eg geboren baby's deskundigheid,
cifieke apparatuur en veel geld
ig d eist, meent het college dat die zorg.
ov en moet worden gegeven in spe
et 1 toegeruste ziekenhuizen die
D rvoor een vergunning hebben ge-
n gen. Tegenover de kostenstijging
Afi dit alles zal betekenen, staat vol-
lt s het college een kostenbesparing
r vermindering van het aantal
itig gehandicapte kinderen.
Minder gouden
dukaten 1986
DEN HAAG 's Rijks Munt zal
95.000 gouden dukaten 1986 slaan,
8000 minder dan van de gouden
dukaat 1985. Dit aantal is besteld in
de inschrijfperiode, die van 1 sep
tember tot 1 oktober duurde. De
fedaalde belangstelling voor de du-
aat is te wijten aan de verschij
ning van Amerikaanse gouden
munten eerder dit jaar. In Neder
land zelf zijn 72.000 dukaten be
steld, vanuit het buitenland 23.000
tegen 31.000 vorig jaar. De munt
kost 170 gulden en bestaat voor 98
procent uit Canadees goud en voor
ae rest uit koper. De dukaat werd
voor het eerst in 1586 uitgegeven.
DEN HAAG Het voortbestaan van de varkenssector in Nederland staat op
het spel nu de EG per 1 januari wil komen met de richtlijn dat varkens die
ingeënt zijn tegen varkenspest de eerst zes maanden daarna niet uit het be
trokken gebied vervoerd worden. Minister Braks liet gisteravond in de Ka
mer duidelijk doorschemeren dat het de andere EG-landen er om gaat „iets"
aan de unieke exportpositie van ons land te doen. Hij wees erop dat er sinds
een half jaar in ons land niet meer ingeënt wordt tegen varkenspest. De ziek
te wordt door preventieve maatregelen voorkomen. Op die voet wil Braks
doorgaan indien de EG inderdaad de betrokken richtlijn zal invoeren.
Boeren hebben zonder gevolgen het na de kernramp in de Sovjet-Unie inge
stelde graasverbod voor melkvee kunnen overtreden. Het VVD-kamerlid P.
Blauw zei dit gisteravond in de Kamer aan de hand van een hem bekend
geval waarin de betrokken officier van justitie afzag van vervolging bij een
boer die het graasverbod bewust had overtreden. Minister Braks reageerde
geschrokken en beloofde na te zullen gaan of ook andere boeren die het
graasverbod hebben overtreden, vrijuit zijn gegaan.
Kernafval komt
verpakt terug
DEN HAAG Afval dat in
Frankrijk is vrijgekomen bij het
weer geschikt maken voor ge
bruik van oude kernstaveif uit
de kerncentrale Borssele, zal
verpakt in glas en roestvrij sta
len containers naar ons land te
rugkomen. Het Franse opwer-
kingsbedrijf Cogéma heeft dit
geschreven aan de beheerder
van de kerncentrale Borssele,
PZEM. Nederland heeft tot 22
augustus 1988 de tijd om over dit
voorstel na te denken. Cogéma
zal ook afval dat vrijkomt bij de
opwerking van staven uit kern
centrales in West-Duitsland, Bel
gië, Zwitserland en Japan naar
die landen terugzenden.
ü|j OLLE Burgemees-
«Gruijters van Lelystad,
linister van volks-
esting, heeft zich
Iragen met zijn onge
leerde uitlatingen de
terend-goedhandelaar
llem Meyer een chan-
torir in de ABP-zaak te
lebimen. De goede naam
n o t Meyer in de binnen-
buitenlandse zakenwe-
d is daardoor aangetast
t als gevolg dat hij bij-
aan de bedelstaf is ge
kt. Dit zei advocaat mr.
Kuhn gisteren voor de
ihtbank in Zwolle.
iyer eist minimaal tien
ljoen gulden van Gruij-
01 s en de gemeente.
yer nam indertijd een vor-
ing over van de Nuenense
jril lernemer A.F. Poot die
jO0 mde dat de toenmalige di-
j leur beleggingen bij het
-j h P, Masson, hem willens en
2j lens had geruïneerd, omdat
no(Dt geweigerd had steekpen-
[ev gen te betalen in ruil voor
,n financiering van tennisbal-
'e[ een poging de schadever-
g ding alsnog af te dwingen,
jV! aderde Meyer eind '82
S>n met een voorstel de
in der minne te schikken.
\iasson onder druk te zet-
jet hij daarbij doorsche-
g&ffn dat hij het steekpennin-
iverhaal van Poot (Masson
Ikent dit) in de publiciteit
brengen. Binnen de ABP-
werd dit opgevat als chan-
e. Ook Gruijters, naast bur-
neester van Lelystad inder-
ook lid van de Centrale
iggingsraad binnen het
IP, was die mening toege-
sn. In zijn „uitgelekte" on-
rzoeksrapport voor Binnen-
dse Zaken noemde hij Mey-
dan ook een chanteur,
uijters' advocaat mr. Bouma
tft sterke twijfels over de
ntastische" schadebedragen
Meyer noemt,
rechtbank doet op 19 janu-
volgend jaar uitspraak.
vdA alleen in
J'ritiek op KEP
ke
lfspN HAAG De kritiek van
PvdA-fractie in de Tweede
imer op de vorming van het
drijf KEP BV mogelijke
je stigingsplaats Barneveld
;1< or de produktie van het
.li euwe paspoort Europees mo-
lill I lijkt weinig gehoor te vin
dt n bij de twee regeringsfrac-
ta s.
;r lals bekend is met name ka-
en erlid P. de Visser verbaasd
'iv'er wat hij noemt de „ondui-
|ds lijke en ingewikkelde con-
is actie" van KEP. Hij heeft
ro arover maar lieft 59 vragen
;n steld. Maar VVD en CDA
in llen de PvdA vooralsnog
k- et bij, alhoewel zij ook be-
euwd zijn naar het antwoord
sommige vragen van De
-jisser. De Vissers argwaan
:ht zich voor een deel tegen
afzijdigheid van de Staats-
rukkerij.
SURINAMERS IN NEDERLAND RAKEN HUN GULDENS NIET MEER KWIJT
DEN HAAG De wis
seltruc die de Surinaamse
overheid heeft uitgehaald
met de Surinaamse gul
den, zorgt voor zeer veel
ellende onder in Neder
land verblijvende Surina-
mers. Sommigen zien van
de ene op de andere dag
hun kapitaaltje in het
niets verdwijnen, omdat
zij volgens de Surinaamse
ambassade geen kans zul
len krijgen om meer dan
honderd „oude" guldens
om te wisselen in „nieu
we".
De rest hadden ze volgens de
regels van de laatste tijd nooit
mogen uitvoeren naar Neder
land en is dus waardeloos ge
worden. Met het oog daarop
zijn inmiddels op tal van Suri
naamse radiopiraten in de
grote steden oproepen van
handelaren te horen om valu
ta voor zeer weinig geld te
verkopen. Hier en daar dui
ken handelaren op die aan
bieden voor elke vijf oude
guldens slechts één nieuwe te
geven.
„Het is voor veel mensen vre
selijk om mee te maken. On
der Bouterse bestaat nauwe
lijks rechtszekerheid voor het
volk, dat is maar weer eens
bewezen. Het is een hap-snap-
beleid waar niemand op kan
rekenen", zegt oud-minister
mr. R.L. Jankie, nu in Neder
land voorzitter van" de Stich
ting Democratie en Mensen
rechten Suriname.
De aankondiging van de
machthebbers in Paramaribo
dat alle Surinaamse bankbil
jetten worden vervangen, was
in financiële kringen niet on
verwacht. De handel in de
Surinaamse gulden, zo zeggen
woordvoerders van banken in
ons land, lag al maanden vrij
wel geheel stil. „Er was geen
Surinaamse guldens, straks volstrekt waardeloos. Veel in Ne
derland woonachtige Surinamers zijn geruïneerd.
zinnig mens die nog een Suri
naamse gulden wilde kopen.
Internationaal was de munt
geen cent meer waard. Zo was
het al een hele tijd en ingrij-
f»en was dan ook onvermijde-
ijk. Het is eigenlijk gek dat
het zo lang heeft geduurd",
aldus woordvoerder Scholte-
meier van de Grens Wissel
Kantoren (GWK), die de laat
ste dagen bij Surinamers in
ons land grote haast bespeur
de om zo snel mogelijk van de
vrijwel waardeloze guldens af
te komen.
Inlevertermijn
De autoriteiten in Paramaribo
willen voorkomen dat Surina
mers in het buitenland hun
geld alsnog naar Suriname
overbrengen, reden waarom
de controle op de luchthaven
Zanderij is verscherpt. Vol
gens zegslieden in Paramaribo
heeft de maatregel ook te ma
ken met de groep-Brunswijk,
omdat het vermoeden bestaat
dat het Jungle Commando
vanuit het buitenland Suri
naams geld ontvangt.
In Suriname heerst nu een
grote chaos. Voor de banken
vormen zich lange rijen men
sen die hun spaarcenten wil
len inwisselen voor de nieuwe'
munt. Het straatbeeld wordt
beheérst door politie en mili
tairen. Naar verluidt ligt het
economische leven in Surina-
mes hoofdstad volledig stil.
De briefjes van 25, 10 en 5
gulden zijn daar vanaf mor
genavond waardeloos, nadat
papiergeld van 500 en 100 gul
den al eerder haar waarde
verloor. Voor de Surinamers
in Nederland geldt weliswaar
een langere inlevertermijn.
maar een beperking in de
hoeveelheid in te wisselen va
luta.
Op de Surinaamse ambassade
in Den Haag is men kort over
de maatregel van Paramaribo,
die vele Surinamers een
slechte nachtrust zal hebben
bezorgd. „Volgens de regels
mogen reizigers die naar Ne
derland gaan niet meer dan
100 Surinaamse guldens mee
nemen. Het spreekt vanzelf
dat zij dat geld mogen ruilen
voor de nieuwe valuta, die we
overigens nog niet in huis
hebben. Heeft iemand meer
dan die 100 gulden in z'n be
zit, dan is dat zwart geld. Na
tuurlijk mag dét geld niet
worden geruild tegen de nieu
we valuta. Dat kunnen wij
toch niet helpen? Wie dus
tienduizenden Surinaamse
guldens heeft, moet maar zien
te bewijzen hoe hij eraan
komt", aldus een woordvoer
ster.
De zet van de Surinaamse
machthebbers is in de wereld
van noodlijdende dictaturen
geen ongebruikelijke. Nog
niet zo lang geleden verrasten
de dictators van Nigeria de
bevolking met een soortgelij
ke stap, die verder afglijden
van het land in de economi
sche afgrond zou moeten
voorkomen. In het Surinaam
se geval geldt dat veel men
sen erin slaagden hun kapi
taal naar landen als Neder
land te smokkelen. Sommigen
hebben achteraf bezien te
lang gewacht met het „wit
ten" van hun geld, hetgeen
hen nu opbreekt.
Woekerwinsten
„Zet u maar een advertentie
in de krant. Misschien dat u
dan nog een koper voor uw
geld vindt". Zo luidde de laat
ste tijd het antwoord dat de
meeste bankemployees hun
Surinaamse cliënten gaven
wanneer die poogden hun
zuurverdiende Surinaamse
guldens in te wisselen voor de
harde Nederlandse tegenhan
ger.
Het antwoord van de banken
in ons land was niet eens zo
onbegrijpelijk, want simpel
gezegd was de handel zo dood
als een pier. „Al zeker ander
half jaar dachten de handela
ren er het hunne over. Dit
kon gewoon niet goed gaan",
zegt GWK-woordvoerder
Scholtemeier. „Heel soms
kwam het nog wel eens voor
dat we het geld onder voorbe
houd aanpakten, op voor
waarde dat ook wij het weer
aan iemand kwijt zouden ra
ken". Als gevolg hiervan was
het al heel gebruikelijk dat in
tal van dagbladen adverten
ties verschenen waarin ko
pers werden gezocht voor Su
rinaamse valuta.
De onverhandelbaarheid van
de Surinaamse gulden leidt
nu tot de opkomst van louche
kopers die de valuta tegen
een zeer lage prijs willen af
nemen om er elders weer
woekerwinsten op te maken.
Volgens de Surinaamse oud
minister Jankie moet het voor
voorstanders van de dictatuur
„een koud kunstje" zijn om na
het verstrijken van de inruil-
termijnen in Suriname nog
„oud geld tegen „nieuw" te
ruilen. „Sommige handelaren
zijn goede vriendjes met het
regime en krijgen door de
corruptie in Suriname de
kans na de officiële inruilter-
mijn het oude geld alsnog
kwijt te raken. Zo is er voor
de uitbuiters weer een moge
lijkheid geschapen om de
mensen de das om te doen. Ik
heb sterke aanwijzingen dat
vrienden van de machtheb
bers zonder problemen het
land in en uit kunnen met zo
veel zwart geld als ze willen.
Maar als je geen relaties hebt
met het regime, dan ben je in
de aap gelogeerd".
ARJEN VAN DER SAR
ADVIESCOMMISIE:
DEN HAAG De vrijheid van informatie, „de toetssteen van
alle andere mensenrechten", wordt bedreigd door enerzijds
overheidsmonopolies, anderzijds excessieve marktoverheersing
door een handjevol persbureaus als Reuter, AP, UPI en AFP.
Dit zegt de adviescommissie mensenrechten vandaag in een ad
vies aan minister Van den Broek (Buitenlandse Zaken).
Beperkende overheidsmaatregelen om die monopolies te door
breken hebben slechts het effect dat de nieuwsvoorziening nog
schraler wordt. De commissie bepleit daarom het opzetten van
communicatiestructuren en opleidingen voor beheer en gebruik
van de media om bestaande monopolies terug te dringen. Daar
toe dienen hulpprogramma's voor ontwikkelingslanden te wor
den ontwikkeld.
Bescherming van „eigen" culturele identiteit wordt vaak ge
noemd om vergaande overheidsbemoeiing te rechtvaardigen. De
commissie meent dat dit gemakkelijk kan leiden tot onaan
vaardbare betutteling van de media. „Nederland moet niet
schromen dergelijke belemmeringen voor de vrijheid van infor
matie internationaal aan de kaak te stellen. Censuur in wat voor
vorm dan ook is onaanvaardbaar".
USKE EN WISKE DE HELLEGATHONDEN
CHit UHIKHTKl MnumiH TM
zuioen run n/meneen mom,
m cm oc orensuneien nnnrau-
ren vnn cvot aeensnMtnien.
ommm BMMuipj it ccn tMCcno
OttOtL ...na IS IM iPQOKRLHTH
cn bj rum en om coti in ca
oetn roa omen arren
Gum moe seecuMTemiicn mm
uu< ommm nfoamu .nnrtn nn...
tnren ut u innen sturen non
ot nnon n<w nnno Ytnuimi
HF
Standaard Ultgmarll. Antwerpen-womo.
(ADVERTENTIE)
Het tapljtweven Is al meer dan 1000laar de meest karakteristieke uiting In Nepal. Betoverende voorbeelden vindt u t»| Stoutenöeefc.
In de zachte nuances van de magnolia; In vele vadatles blauw, Itet symbool voor 'rein' in de leer van Boeddha. Met de prachtigste
motleven, dlrekl ontleend aan de Tlbetiaanse natuur. Authentieke schoonheid veweven met duurzame kwaliteit
NET'N TIKKELTJE EIGENZINNIGER
Beverwijk: Parallelweg 10, tel; 02510 - 2 90 33. Leiderdorp: Meubelplein 1, tel: 071 - 89 93 23. OondenJag koopavond Maandagochtend gesloten.
DEN HAAG De directeur
van de interne accountants
dienst op het ministerie van
economische zaken, de heer
A.S.B. Verschuur, is tevens
werkzaam voor het particulie
re accountantsbureau Moret en
Limperg. Minister De Korte
(Economische Zaken) schakel
de dit bureau onlangs in om
orde op zaken te stellen bij het
ministerie. Het bureau moet
onder meer de jaarrekeningen
1986 en 1987 van het ministe
rie goedkeuren. Het „verbijs
terde" kamerlid Van der Hek
(PvdA) heeft inmiddels om
een spoeddebat over de zaak
gevraagd, dat nog vandaag ge
houden zou moeten worden.
Verschuur werd een jaar gele
den aangetrokken door oud-
minister Van Aardenne, om
dat hij niemand anders voor
de laag betaalde baan kon krij
gen. Verschuur werd als tijde
lijk manager aangesteld. Van
zijn tijd besteedt hij 80 procent
aan zijn functie op het minis
terie. De rest van de tijd is hij
als mede-vennoot bezig voor
Moret en Limperg.
In het NOS-tv-programma
Den Haag Vandaag liet minis
ter De Korte gisteravond we
ten geen tegenstrijdigheid in
belangen te zien voor Ver
schuur, die als externe accoun
tant het werk van hemzelf en
zijn dienst als interne accoun
tant op het ministerie moet
gaan controleren.
Volgens PvdA'er Van der Hek
staat De Korte maar één ding
te doen: Verschuur als ambte
naar ontslaan of hem ertoe
dwingen zijn functie bij Moret
en Limperg te verlaten.
Toen De Korte ongeveer een
week geleden de inschakeling
van Moret en Limperg bij het
oplossen van de financiële
chaos op zijn ministerie be
kend maakte, ontlokte dit lo
vende kritiek van het CDA-
kamerlid mevrouw Moret. Zij
is de echtgenote van één van
de vennoten in het bewuste
kantoor.
i - li
Bedrijfsleider Den Hartog van het waterwingebied in Nieuwegein
geeft met een peilstok de lage waterstand aan in de laatste filter
van het drinkwaterbekken. De inlaatopening (links op de foto) is
sinds zondag gesloten om het gifwater uit het bekken te weren.
De waterbekkens hebben overigens een voorraad voor vele we
ken.
DEN HAAG Tijdens een wandeltocht je veldfles
vullen met helder, drinkbaar Rijnwater blijft voorlopig
een utopie. Toch is „Europa's grootste riool" allang niet
meer zo vies als pakweg vijftien jaar geleden. De niet-
aflatende strijd voor een schonere Rijn heeft langzaam
vruchten afgeworpen. Maar het gif dat vorige week na
de brand in Bazel via het bluswater in de Rijn beland
de, heeft een deel van deze vooruitgang weer onge
daan gemaakt
De jaren 1970-1973 zijn de zwartste uit de geschiedenis van de
Rijn. Industrieën en gemeenten loosden vrijwel ongecontroleerd
zulke grote hoeveelheden schadelijke stoffen in het water, dat
de rivier met recht als één groot riool werd omschreven. Het
water was nagenoeg zuurstofloos: voor planten- en dierenleven
was er geen plaats.
Sinds het midden van de jaren zeventig is echter, mede door in
ternationale verdragen, veel ten goede veranderd. De Rijn heeft
tegenwoordig weer een redelijk zuurstofgehalte, zodat er weer
kleine organismen en daardoor ook vissen in kunnen leven.
Ook de concentraties schadelijke stoffen zijn aanmerkelijk ver
minderd, zo blijkt uit een overzicht van de heer Essing, die ver
bonden is aan het in Lelystad gevestigde Rijksinstituut voor de
Zuivering van Afvalwater (RIZA). Het RIZA controleert het
Rijnwater voortdurend op de aanwezigheid van vele duizenden
schadelijke stoffen.
„Uit onze metingen blijkt onder meer dat elke liter water in
1976 nog 4,5 microgram van het uiterst gevaarlijke cadmium be
vatte. Tegenwoordig is dat 0,14 microgram per liter. Kwik is in
negen jaar teruggegaan van 0,52 microgram naar 0,07 micro
gram per liter. Voor andere stoffen komen wij op evenredige
verminderingen. Dat is nog niet genoeg. Maar je kunt zeggen
dat de Rijn minder vervuild is geraakt", aldus Essing.
Herstellen
Over de gevolgen van het Zwitserse gif in Nederlands water
vallen volgens Essing pas op langere termijn conclusies te trek
ken. Toch gelooft hij dat het milieu zich over enkele maanden
zal herstellen van de klap. Waarbij hij opmerkt dat het leven in
de Rijn de afgelopen dagen eigenlijk min of meer slachtoffer is
geworden van het schonere water.
„De concentraties die het afgelopen weekeinde werden gemeten
waren ongeveer even hoog als wij een aantal jaren geleden in de
Rijn aantroffen. De dieren hadden zich daar - na de periode van
de ernstigste vervuiling - min of meer aan aangepast". Inmid
dels is het natuurlijk leven weer gewend aan schoner water en
komt die „vuile klap" des te harder aan.
Volgens Essing heeft het gebeurde van de afgelopen dagen ons
weer eens met de neus op het feit gedrukt „dat water niet onuit
puttelijk aanwezig is. Het is een uiterst kwetsbaar bezit", waar
volgens hem veel voorzichtiger mee moet worden omgespron
gen.
Een van dé belangrijkste conclusies uit de Zwitserse ramp is, dat
het waarschuwingssysteem ondanks alle internationale afspra
ken slecht heeft gewerkt. Dat is reden voor de Nederlandse mi
nister van verkeer en waterstaat, mevrouw Smit-Kroes, om deze
problematiek op korte termijn met haar collega-ministers uit de
Kijnoeverstaten te bespreken.
Meldingen
De autoriteiten zijn nu nog geheel aangewezen op meldingen
van de bedrijven. De meeste industrieën zullen, mede met het
oog op de slechte publiciteit, eerst proberen de zaak zelf op te
lossen, alvorens de alarmklok te luiden.
Ook de overheden zullen eerst poolshoogte willen nemen, alvo
rens zij de buurlanden alarmeren. Bovendien moeten de bedrij
ven een opgave kunnen geven van soorten en hoeveelheden gif
die ziin vrijgekomen. De Zwitserse ervaring heeft geleerd, dat
men daar niet volledig op kan vertrouwen. Op den duur, als de
ernst van de situatie duidelijk wordt, komen de alarmerende be
richten via een speciaal telexnet langs de Rijn afzakken.
Daarbij verkeert ons land overigens in een wat gunstiger positie,
omdat het meestal wat dagen duurt voordat vervuild Rijnwater
bij Lobith ons land binnenkomt. Zodoende is men in staat om
ruim van tevoren afdoende maatregelen te nemen.
Volgen dhr. Essing zouden de bedrijven langs de Rijn bovendien
nog meer veiligheidsvoorzieningen kunnen treffen. Het is ech
ter een politieke beslissing die industrieën daartoe te verplich
ten.
Thuis vullen
Blijft de vraag waar, op grond van de nu bekende gegevens, de
meeste kans bestaat op een herhaling van de ramp van Bazel.
Het antwoord op die vraag is mogelijk te vinden in een rapport
over de grootste vervuilers van de Rijn, dat is opgesteld in op
dracht van de gemeente Rotterdam. De Maasstad, genoodzaakt
tot een kostbare opruimactie van het zwaar verontreinigd ha-
venslib, wil in eerste instantie proberen in overleg met de ver
vuilers tot een oplossing te komen. Om die bespiekingen niet te
zeer te belasten, houdt Rotterdam de namen van de negentien
voornaamste vervuilers voorlopig voor zich. Maar ook als deze,
voornamelijk Duitse, bedrijven en gemeenten op den duur belo
ven het lozen van afval te beperken, zijn daarmee de problemen
nog lang niet opgelost.
Dhr. Essing adviseert dan ook dringend de veldfles de komende
jaren thuis onder de kraan te blijven vullen. Want de Rijn is
minder vervuild dan enkele jaren terug, maar nog lang geen
schone rivier.
JOS TIMMERS
