Omwegen 1
b
Aan de Zoeterwoudse
Weipoort wordt een
dierenrijk geboetseerd
Gangenstelsel muskusratten
in Frederikskade blootgelegd
Een lieve
hond met
niet zo'n
gemakkelijk
karakter
ZATERDAG 8 NOVEMBER 1986PAGINj
Op mijn omwegen door stad en land
kom ik graag mensen tegen. U kunt 1
mij telefonisch of schriftelijk vertellen jflB
wie u graag in deze rubriek zou willen
tegenkomen. Ik ben bereikbaar via 071 IflH
- 12 22 44 op t'oestel 10. Hoor Ton Pioirrs
gevolgd tot tuinbouwlerares:
..Ik heb drie jaar lang les ge
geven. maar ik had „ordepro
blemen". zoals die in het on
derwijs vandaag nogal wat
voorkomen". Ze volgde privé
beeldhouwlessen en werd al
lengs „de hondenwereld inge
duwd".
De eerste tekkel
„Het begon zowat met een
tekkel die ik met liefde boet
seerde. Toen leek het, alsof ie
dereen een bronzen tekkel
wilde hebben; ik maakte al
leen maar tekkels, een tijd
lang. Daar kwamen nader
hand ook andere rashonden
bij. Rond '60 had ik mijn eer
ste tentoonstelling met vijf
werkjes. Ik vond dat zelf
prachtig. Beginnershoogmoed.
Mijn Maecenas was Ridder
van Rappard, destijds burge
meester van Gorcum, waar
we toen woonden. Hij bezorg
de mij m'n eerste opdracht:
een hond die vóór het station
>p z'n baas zat te wachten.
Dat was onze eigen hond,
overigens; die zat daar toen op
ons te wachten bij dat sta
tion". Gerda van den Bosch,
alias mevrouw Kuiper (terwijl
Frits Kuiper vaak meneer
Van den Bosch of Herr Bosch
genoemd wordt, wat-ie best
vindt) maakte aanvankelijk
ook veel vogels en andere fi
guurtjes, naaktmodelletjes
ook, maar die vindt Gerda
nog steeds moeilijk te kneden.
Ook duiven heeft beeldhouw
ster Gerda gemaakt, van klei
althans. „We hadden zelf veel
duiven thuis, maar dat wer
den er zoveel dat je ze naar de
poelier moest brengen. Je
ging over lijken, als het ware.
Dat was maar niets. Ach, we
houden veel van dieren, heb
ben er veel gefokt ook. Ten
slotte kwam de hoofdmoot
i opdrachten uit de hon
denwereld. Men kent mij daar
nu". Een „hond" wordt in het
atelier van Gerda minutieus
en naar het leven geconci
pieerd. Man Frits werkt met
een videocamera en legt de
bewegingen van het dier vast.
Bewegingen, die je ook stil
kunt zetten, en zo kan een
dier in elke stand bestudeerd
worden alvorens Gerda met
haar kneedbaar blijvende was
(liever dan klei) aan de slag
gaat. „Het voordeel van die
opnamen is, dat je niet steeds
zo'n hond in levende lijve er
bij hoeft te hebben. Ér zijn
veel mensen die hun hond, bij
leven of na het verlies ervan,
geportretteerd willen hebben.
En zeg nu niet, dat iedere spa
niel of Russische hazewind of
Yorkshire er hetzelfde uit
zien. Dat is niet waar. Iemand
die zo'n hond vereeuwigd wil
zien. weet dat zijn of haar
dier „anders" is. En daar hou
ik rekening mee".
Bronzen tijden
Het zijn bronzen tijden voor
Gerda van den Bosch. Vroe
ger werkte ze ook in steen of
in hout, „maar dat steen gaat
als kalk in je haren zitten. Dat
is niets voor mij. En als je met
een hamertje slaat en beitelt,
sla je altijd mis op dezelfde
plek in je linkerhand. Daar
heb ik een naar overblijfsel
van. Nee, ik boetseer nu uit
was of klei, en de bronsgieter
doet de rest. Die man weet
precies welke eisen ik stel. Er
is veel vraag naar honde
beeldjes; van fokkers en men
sen die een rashond hebben of
hadden. Dat wil men dan on
vergetelijk houden. Zo'n hon
denhobby is complex, met
boeken, schilderijen, beelden.
Daar wordt geld aan uitgege
ven en er zit voor mij een
goed gevuld beroep in. We
zijn al de wereld door gegaan
met mijn plastieken en sculp
turen: Amerika (waar we een
vertegenwoordiger hebben).
Canada, Hongkong, Japan,
Singapore, Italië. Scandinavi
Maar je moet wel actief bl
ven. Dichter bij huis is
spoeling dunner, in België b
voorbeeld, en Engeland
arm, daar is te weinig koo
kracht, ofschoon men er g
is op paarden en honds
maar dan wel levende en nj)
in brons".
De opening van Gerda's exp
sitieruimte cum annexis, g s
paard gaande met twee „opi
dagen" (vanmiddag nog, tot
uur), heeft heel wat voeten
de aarde gehad. Maar het r
sultaat van deze huiselijk
professionele vorm vj Wip
kunstnijverheid zeg ma
gewoon kunst is op z rurr
minst in het ooglopen n H
Nieuw atelier en nieuv gggj
grandiose expositieruimte,
de bovenverdieping; het gei T
Kuiper huist, zonder eni|
kommer en kwel tussen hoi
den en poezen, verder pi; tzaa
vloers, maar ook die bove
modale „onvolkomenheid"
een waarnemen met schei k va
ogen ten volle waard. Wa ereni
Kuiper en Van den Bosch sl den
pen is me ook onduidelijk g F
bleven. Misschien duiken
wel onder het hooi, bij nae t. Zo
en ontij. Maar er komen w vat
steeds weer mooie beeldt
vandaan. Gerda en Frits de
ken ook aan het maken v;
een „beeldentuin voor expo jj
ties", en aan het inrichten v
tentoonstellingen van ande
kunstenaars in combinal
met werk van Gerda van dtfcf
Bosch.
Wie interesse heeft voor Ge
da's bronzen voorwerpsele
is steeds van harte welkom,
heb ik begrepen. „Wie b "'65
langstelling heeft kan alti
komen; men is, bij een gla*
of een koekje, zonder nrt
welkom. Als ik er ben, is rnv
„zaak" open. Maar een telel
nisch afspraakje is wel zo ^®uwer
lig: 01715-3624", zegt Gen
van den Bosch. !re,
bc
en 1
STC
LEIDEN OMGEVINGCcidacSomant
Het was als in de honds
dagen, gisteren, toen Ger
da van den Bosch haar
nieuwe expositieruimte
en een kijkje in haar ate
lier aan de spraakmaken
de openbaarheid prijsgaf.
Samen met haar man
Frits Kuiper en kinderen
hield de Zoeterwoudse
„joffer" en beeldhouwster
in haar gloednieuwe gale
rie een „jour" voor vrien
den en relaties en andere
kynologisch en artistiek
geïnteresseerden, alsmede
een officiële vertegen
woordiger van het Zoe
terwoudse gemeentebe
stuur. Het was de opening
van een bronzen tijdperk,
aan de boorden van de
langsstromende Wei-
poortse Vliet, waar een
zuidwester storm al sinds
ontelbare eeuwen zo
heerlijk vat op kan heb
ben dat er „koppen" op
de waterweg komen te
staan.
Een paar maanden geleden
betrok de familie Kuiper daar
een magnifiek onder de
dressuur van Monumenten
zorg gerestaureerde hoeve,
met een onvervalst Zuidhol
lands landschap onder woeste
wolkenpartijen als decor.
Weipoortse weg nr.3; daar
wordt gewoond, geleefd en
boetserend gewerkt. Als je,
via het markante hek met de
witte spijlen, het erf oprijdt,
wordt al gauw de weg ver
sperd door twee uit de kluiten
gewassen waakzame Deense
doggen die als plastieken
zwijgzaam maar onwrikbaar
de auto een halt toekijken. In
hun gezelschap een bloot jon
getje, dat blauw van de kou
zou kunnen rillen als-ie echt
was, maar wegens zijn bron
zen staat ook al geen stap ver
der komt, netzomin als een in
een houdbare substantie gego
ten Burmees die het liefst met
geheven staart achter een
koolmees of een kauwtje aan
zou willen gaan.
De Bulletjes
Binnen het pand is er de twij
felachtige begroeting door
drie Franse bulldogjes, welis
waar met vriendelijke oogop
slag. die de vreemdeling elke
lust tot toenadering doen be
nemen. Ten onrechte, vindt
Gerda (in 1929 in het voorma
lige Ned.Indië geboren; kam
pleven en eerste kunstzinnige
creativiteit), „want ze zijn lief
voor mensen, hoewel niet
voor de poes en voor andere
dieren; zeker onverzoenlijk
ten opzichte van poezen, mag
ik wel zeggen. Zonder meer
zijn het in hun aard vech-
thonden, met liefde voor een
Als
bezoekers
van het
Dierenasiel
langs het hok
van Oscar (op
de foto
bijgestaan
door
asielhulpje
Stefan)
lopen,
denken ze:
Wat een leuk
Oscar is een jachthond een
Duitse staander. Maar vol
gens asielbeheerder Gott-
schal stroomt er een tikje
vreemd bloed door de aderen
van het beest, want: „Voor
een Duitse staander staat hij
wat laag op zijn poten". Os
car is acht jaar oud. Toen hij
nog maar een heel klein, jong
hondje was, haalde de eerste
eigenaar hem op uit het asiel.
Ruim zeven jaar deelde Os
car lief en leed met zijn eer
ste baasje. Maar enige tijd ge
leden kwam de reu in het
Wassenaarse asiel terecht.
„Hij scheen een kind gebeten
te hebben", zegt de heer
Gottschal. De hond werd
overgebracht naar het Leids
asiel aan de Besjeslaan en
werd geplaatst bij mensen in
Zandvoort. Op 21 oktober
brachten zij het beest weer
terug. Gottschal vertelt: „Op
zich ging het heel goed. Maar
Oscar bleek een beetje bezit
terig te zijn. Op een gegeven
moment kreeg hij een grote
eigen kluif. Niemand mocht
in de buurt van zijn kluif ko
men. Voor de mensen werd
de situatie onhoudbaar, ze
brachten de hond weer hier
heen. Jë hebt honden", zo
RIJPWETERING-
/HOOGMADE Mus
kusrattenvanger André
van Veen heeft deze
week een groot gangen
stelsel of burcht van
muskusratten blootge
legd in de dijk langs de
Rijpweteringse Vaart.
Het gaat om de Frede
rikskade tegenover de
Veenderdijk, ter hoogte
van de bij P. van der
Meer aangelegde tjalk.
In de loop van deze zo
mer heeft muskusratten-
vanger Van Veen alle zes
de muskusratten die hun
intrek in de Frederiks
kade hadden genomen
met behulp van klem
men en fuiken gevangen
genomen en gedood.
De muskusrat is een zeer
schadelijk dier. Hij is in staat
dijken volledig te ondergra
ven, en dat was afgelopen
donderdag duidelijk te zien
toen de provinciale ratten
vanger het gangenstelsel in
de Frederikskade had bloot
gelegd. De heer Van der
Meer (beter bekend als Piet
Duif) vertelde dat de 60 cen
timeter grote muskusratten
helemaal niet schuw waren.
„We zagen ze van de zomer
gewoon langszwemmen. Als
mijn dochter aan het vissen
was zat een rat iedere keer
aan haar dobber te snuffe
len". Rattenvanger Van
Veen heeft nu voor het eerst
een gangenstelsel in Alkema
de aangetroffen. Voorlopers
of verkenners waren in de
buurt al gesignaleerd: in Lei
den, Ofwegen, Warmond en
Rijpwetering. Deze waren
echter nog niet toe aan het
graven van gangen. „Dat
doen ze altijd in het voor- en
najaar, want dat is hun trek-
tijd. Dan zoeken ze een
nieuw territorium", weet hij.
Het is bekend dat muskusrat
ten soms wel 30 of 40 kilome-
HET ZIJN BRONZEN TIJDEN
VOOR GERDA VAN DEN BOSCH
goed gevecht, dat ze altijd
winnen, ook van grote tegen
standers. Aan die bulletjes
ben ik blijven hangen (je hebt
99,9 pet. kans op een leuke
hond); ze tonen veel fantasie".
Die fantasie is helaas niet be
steed aan de drie schatjes van
poesjes die Frits en Gerda
hebben geadopteerd, voor de
gezelligheid, maar ook heel
speciaal voor de muizeft-
vangst in het voormalige boe-
renpand je kunt best veel
van dieren houden, maar
muizen, dat is geheel andere
koek. Het botert niet zo best
tussen de bulletjes en'de poe
zelige schatjes, die langs aller
lei sluipgangen, tot in de cata
comben. hun werk kunnen
doen. Ik zat daar in de voor
malige stal aan de koffie en
de speculaas met amandelpers
en opeens kwam daar „vanuit
•het plafond" een alleraardigst
en fijn getekend Abessijntie
zich gapend afmelden bij de
vrouw. De bulletjes hadden
zich inmiddels teruggetrok
ken binnen het voor hen be
stemde leefgedeelte dat met
een soort „schrik"draad is af
gepaald, ter bescherming van
derzei ver soort en de onschul-,
dige bezoeker.
Een jaar of 15 hebben Frits
Kuiper (adviseur van het col
lege van bestuur der universi
teit in Leiden) en zijn beeld
houwende, maar geen figuur
slaande, vrouw Gerda van
den Bosch aan de Zoeter
woudse Rijndijk gewoond.
Het werd er te klein voor de
creativiteit van Gerda. Het
was er te druk ook; er sneu
velden nogal wat dieren op de
snelweg. De verhuizing naar
de Weipoort betekende in
veel opzichten een opluchting.
Gerda van den Bosch: „We
zijn veel verhuisd in ons le
ven, en ik heb niet het gevoel
dat ik ergens echt thuishoor".
Gerda heeft ooit een opleiding
Wekelijks verschijnt in de Leidse Courant de rubriek
„Hond zoekt huis". In deze rubriek wordt een hond (of
soms ook wel een kat) beschreven, die in het asiel ver
blijft. De in deze rubriek beschreven dieren zijn óf gevon
den, óf door hondenbezitters naar het asiel gebracht. Ze
worden om uiteenlopende redenen afgestaan, vaak begrij
pelijke, maar soms ook volslagen onzinnige. De in „Hond
zoekt huis" beschreven dieren zijn alle gezond, hebben een
wormenkuur ondergaan en zijn volledig ingeënt. Tegen be
taling van 95 gulden (inclusief dieren paspoort) en 45 gul
den voor katten zijn ze af te halen. Dit geld komt ten goe
de aan zwerfdieren. Adres: Nieuw Leids Dierenasiel, Bes
jeslaan 6b, Leiden, tel. 411670. Geopend: di-vr 10-12, 14-17 u;
za 10-12, 14-16 u, zo en ma gesloten.
vervolgt de beheerder, „die
hun bezit heel spectaculair
verdedigen. Maar daar moet
je een beetje doorheen kij
ken. Ik weet niet of Oscar
echt zo bezitterig is. Mocht
he^ wel het geval zijn, dan
moet de toekomstige eigenaar
hem geen eigen speelgoed ge-,
ven, dus geen bal of grote
kluif. Wat wel kan. is een
kleine kluif, die hij kan ope
ten".
Oscar is ook een hond die
zich niet zo gauw op zijn ge
mak voelt. Als hij wordt uit
gelaten, laat hij altijd merken
dat hij gauw terug wil naar
huis. „Dat is eigenlijk heel
vreemd voor een jachthond",
weet asielbeheerder Gott
schal. Hij haast zich om te
zeggen dat Oscar „zeker geen
hopeloze hond" is. „Het is
heus een leuk hondje. Hij is
helemaal niet onaardig,
gromt en grauwt niet, zit vrij
rustig in zijn hok. Er zijn ook
genoeg bezoekers van het
asiel die belangstelling heb
ben voor Oscar. Als ze langs
zijn hok lopen, zeggen ze:
Wat een leuk beestje. Maar
als je hen dan het hele ver
naai hebt verteld, dan hoe
ven ze hem niet meer". De
De zwarte gecastreerde reu is
goed gezond. Hij kan prima
overweg met katten en „het
is geen alleseter, maar een al-
lesvreter", zegt Gottschal.
„Als er voer voor de kat op
de grond staat, eet Oscar het
meteen op". De beheerder
Poezen
De poezen Astrid en Yvonne
zitten samen met zo'n zes
tig soortgenoten nog steeds
in het dierenasiel. En daar
voelen ze zich helemaal niet
op hun gemak.
Muskus
rattenvang
André van
Veen kijkt
nog eens
rond in de
burcht.
Rechts de
heer Van
Meer. De
van Jiet asiel denkt dat het
beter is als Oscar wordt ge
plaatst in een rustig gezin
zonder kinderen, die vooral
in het begin veel aandacht
kunnen schenken aan de
hond.
ter zwemmen alvorens er
gens neer te strijken. Bij Van
der Meer aan de Frederiks
kade zijn drie volwassen
muskusratten en drie jongen
gevonden. Bij de volwasse
nen ging het om twee man
netjes en één vrouwtje. „Dat
is altijd zo bij muskusratten.
Het vrouwtje heeft een vaste
partner terwijl het andere
mannetje altijd in de buurt is.
Zodra de vaste partner even
weg is grijpt het andere man
netje zijn kans voor een kort
samenzijn met het vrouwtje",
legt Van Veen uit.
De muskusrattenvanger ope-
rereert in het rayon dat het
noorden van Zuid-Holland
omvat. Hij doet zijn verdel.. rc
gend werk sinds 1980. Andr
van Veen heeft tot nu toe 5
muskusratten gevange
waarvan 21 dit jaar. H K
noemt 1986 dan ook een topt
,e d"Z'
roeit
ger
vroe
beheerder vindt het overi
gens wel vreemd dat de eer
ste eigenaar de hond zeven
jaar heeft gehad, voordat het
mis ging. „Als een hond écht
zo moeilijk is, moet je dat
toch eerder merken?".
