Blanke NG-Kerk handhaaft rassenscheiding in de kerk Sotwa/ri Gebedsdag Assisi spectaculair initiatief van paus voor vrede aan tafel ACHTERGROND ÊcidócSomattt kerk wereld BOESAK: RELATIE LOOPT NU TEN EINDE CDA en VVD ruziën over gebedsruimten minderheden beroepingen £cidóe Erfenis Mozambique Na de val van het Portugese koloniale rijk in 1974 wa chel, de leider van de bevrijdingsbeweging Frelimo, de logische presidentskandidï.at voor de jonge natie. Nad voorbeeld van zijn grote inspirator, de Tanzaniaanse dent Julius Nyerere, begon hij met een grootscheepse j nalisering van bedrijven. In de landbouw werd „grooj ligheid" het toverwoord. Machels marxistische theorieëi ken echter lang niet altijd te passen bij de Afrikaanse tijk, zoals hij later ook zou toegeven. De toch al zwakki nomie van Mozambique raakte nog verder in verval, droogte, hongersnood en de voortdurende strijd tegen h bellenleger Renamo bezegelden in feite het lot van MozJ que. Men kan vraagtekens zetten bij de in 1975 bel „nieuwe maatschappij zonder uitbuiting, waarin de MJ biquanen zich als vrije, mondige en gelijke burgers zd kunnen ontwikkelenMaar Machel heeft nooit de kaJ kregen zijn gelijk te bewijzen. WOENSDAG 22 OKTOBER 1986 PAGlij Goerees houden geen meer diensten in Nijkerk Het evangelistenechtpaar Lucas en Jenny Goeree houdt geen diensten meer in Nijkerk. De Goerees wijken uit naar een kan tine van een fabriek, maar willen de plaats niet aangeven in verband met mogelijke nieuwe acties van demonstranten. Af gelopen zondag werd een dienst van de Goerees in Nijkerk verstoord door demonstranten. De Goerees overwegen een aanklacht tegen de demonstranten in te dienen. In ieder geval zal vandaag of morgen een brief van de twee evangelisten de deur uitgaan naar minister Korthals Altes van justitie. Jenny Goeree: „Daarin leggen we hem uit hoe onredelijk wij behan deld worden. En dat actievoerders in Nederland de scepter zwaaien". Communisme-uitdrijving als verkiezingsstunt Een anti-communistische priester van een evangelische sekte in Brazilië doet in de zuidelijke stad Porto Alegre aan exorcis- tne op straat om de kansen te vergroten dat hij voor de rege ringspartij op 15 november in de Kamer van Afgevaardigden wordt gekozen. De Braziliaanse pers heeft artikelen en foto's aan de campagne van de 30-jarige Nasser Bandeira gewijd. Men ziet de bezetenen voor hem op de grond liggen en bezwij men in de menigte. Bandeira zegt dat hij het communisme uit de burgers drijft. Volgens de pers heeft hij vooral veel aanhang onder vrouwen. De priester is kandidaat van de grootste partij in de regeringscoalitie, de Partij van de Democratische Bewe ging van Brazilië (PMDB). Bij veel twisten raakt de waarheid zoek De blanke Nederduitse Gereformeerde Kerk in Zuid-Afrika handhaaft de scheiding volgens ras- senlijnen met de drie voormalige dochterker ken voor zwarten, kleur lingen en Indiërs. Met tweederde meerderheid verwierp de synode dins dag te Kaapstad een voorstel om deze vier kerken in één verenigde Nederduitse Gerefor meerde Kerk te laten op gaan. In principe heeft de NG- Kerk de universele eenheid van de kerk al aanvaard, ook al bestaat deze in de praktijk in vier naar ras gescheiden kerken, aldus de synode. De indiener van de motie, prof. André du Toit, dekaan van de theologische faculteit van de Universiteit van Pretoria, zei dat de geloofwaardigheid van de kerk op het spel staat als zij haar woorden niet door daden laat volgen. Te genstanders van het opgaan van de vier NG-Kerken in één kerk pleitten niet zonder succes ervoor de eenheid slechts als ideaal te zien. De synode veroordeelde wel racisme als een ernstige zon de. Daarbij werd het woord apartheid niet genoemd. Bo vendien omschreef de synode niet wat zij onder racisme verstaat. Een besluit over de vraag of de gescheiden ontwikkeling (apartheid) ook zonde is, stel de de synode uit. Daarover moet eerst een commissie haar licht laten schijnen. Wel stelde de NG-Kerk in principe het lidmaatschap open voor iedereen. Het lid maatschap is alleen afhanke lijk van aanvaarding van de drieënige God. Een aanvraag om lid van de NG-Kerk te worden, moet echter in over eenstemming met de kerkor de en op een verantwoorde manier worden behandeld, aldus het besluit Waarnemers verwachten dat niet-blanken slechts in uit zonderlijke gevallen zullen worden toegelaten. Een woordvoerder van de kerk zei dat als iemand op raciale gronden wordt geweerd, dit in strijd met het besluit over racisme is en dat dan een be roep bij de kerk mogelijk is. Conservatieve synodeleden beschuldigden de opstellers van het document „Kerk en samelewing" van communis tische sympathieën. Op basis van dit rapport kwam de sy node tot de veroordeling van racisme. Het was geïnspi reerd door het ANC en de eveneens verboden Afri kaanse communistische par tij, zo riep een synodelid uit. De conservatieve scriba van de NG-Kerk. ds. Dirk Vil- joen, bestreed ten hefstigste dat hij communist zou zijn. Dat is volgens hem nog min der waar voor een andere op steller van het rapport, prof. Carl Boshoff, de leider van de groep van ultrarechtse Nederduits-Gereformeerden. Geschokt Ds. Allan Boesak. praeses van de multiraciale Neder duitse Gereformeerde Sén- dingkerk, zegt „geschokt" te zijn over het besluit. „Wat wij willen op basis van onze belijdenis spreken over eenwording is nu door de synode verworpen. Het mo ment komt naderbij dat de Sendingkerk de relatie met de blanke NG-Kerk ver breekt," zo zei Boesak. Het is volgens Boesak na de jongste besluiten van de NG- synode duidelijk dat de blan ke NG Kerk de apartheid niet als zonde wil veroorde len. „De synode heeft racis me veroordeeld, maar voor haar is apartheid geen racis me. Voor de blanke NG- kerkleden zijn de eigen pri vileges en machtspositie veel belangrijker dan het lijden van de zwarte bevolking." CDA en WD zijn dins dag in de Tweede Kamer met elkaar in aanvaring gekomen over de subsi die voor gebedsruimten voor minderheden. CDA-woordvoerder Kra- jenbrink verweet zijn WD-collega Wiebenga zelfs „de Kamer te bla meren en de betrokke- steld over sekten. Volgens Wiebenga kon dat omdat het rapport ook gaat over „nieu we religieuze bewegingen". PvdA en VVD willen dat Brinkman zijn subsidie in trekt en beschikbaar stelt voor sociaal-culturele activi teiten ten behoeve van voor al oudere leden van etnische minderheden. Gemeenten zouden volgens die weg wel subsidie kunnen geven voor de exploitatie van gebeds ruimten. De CDA'er Krajenbrink be schuldigde beide fracties er van de achterstand bij het in richten van gebedsruimten te „negeren". „Zwakke groepen worden in de kou gezet", zo zei hij. Ook minister Brink man vindt het voorstel van PvdA en VVD misplaatst. Hij vreest een „ondoorzichtige' regeling. Herinnering aan habijt De Amerikaan Tom Cholewa, uit Elmhurst bij Chicago, is begonnen met de vervaardiging van poppen die zijn gestoken in habijten van vrouwelijke religieuzen. Cholewa. op de foto tussen zijn creaties, wil op deze manier de herinnering levend houden aan de kleding die steeds minder wordt gezien sinds religieuzen het habijt mochten afleggen. Krajenbrink nen te beledigen" door een motie over deze kwestie in te dienen in het kader van een debat over sekten. Minister Brinkman van WVC wil in de rijksregeling welzijn minderheden een be drag van vierhonderddui zend gulden opnemen voor eenmalige subsidies op de in vesteringskosten van gebeds ruimten. PvdA en VVD vin den dat dit indruist tegen de grondwettelijk vastgelegde scheiding van kerk en staat en maken daarom een princi piële kwestie van Brinkmans voornemen. Beide fracties scherpten dins dag een gezamenlijke motie aan, die zij hadden ingediend bij de behandeling van het rapport dat een bijzondere Kamercommissie heeft opge- Nederlandse Hervormde Kerk Bedankt voor Emmeioord (NOP) J.J. Valk te Roden. Gereformeerde Kerken vrijge maakt: Beroepen te Rozenburg (Z-H) R. Helda te Valkenburg en Katwijk. Nederiandae Gereformeerd# Ker ken Johannes Paulus II is niet wars van spectaculaire initia tieven. Als eerste paus in de geschiedenis heeft hij verte genwoordigers van alle chris telijke en niet-christelijke godsdiensten uitgenodigd sa men met hem een dag lang te bidden voor de vrede. Tege lijkertijd heeft hij, eveneens voor net eerst, opgeroepen tot een wereldwijde wapen stilstand van vierentwintig uur. Terwijl maandag 27 ok tober in Assisi christenen, is lamieten, hindoes, joden en zoveel anderen bidden, zou er nergens een schot mogen klinken. Zo'n appél is niet zonder risi co's. Het is nauwelijks aan te nemen dat er massaal gehoor aan gegeven zal worden. Dat zou, zo vrezen sommigen kunnen leiden tot enig pres- tige-verlies voor de paus. Van de andere kant kunnen de persoonlijke autoriteit en het gezag vati paus Wojtyla wel tegen een stootje. Boven dien is iedereen eraan ge wend geraakt dat de Poolse paus zich meer nog dan zijn voorgangers opstelt als een soort geweten van de wereld, als de hoogste morele autori teit. Volle toeren Hoewel de kans dat de ka nonnen maandag zullen zwij gen uiterst klein is, draait de diplomatie van de Heilige Stoel op volle toeren om hier en daar toch tot een tijdige wapenstilstand te komen. De nuntii, de ambassadeurs van de paus, overhandigen zijn oproep dezer dagen persoon lijk aan regeringsvertegen woordigers van de landen waar zij geaccrediteerd zijn. De pauselijke brief is overal dezelfde. Over specifieke conflicten wordt niet gerept. De paus gaat dus niet zover dat hij in de brief aan de Russische leider Gorbatsjov over de oorlog in Afghanis tan spreekt. Slechts twee lan den krijgen een speciale brief, die op hun situatie is toegespitst: Irak en Iran. Het zijn de enige landen die el kaar officieel de oorlog ver klaard hebben. Ook naar de staten waar de paus geen nuntius heeft (met name die in het Oostblok) vindt de oproep zijn weg. De nuntius van het Vaticaan in Italië, Luigi Poggi, overhan digt de boodschap aan de am bassadeurs in Rome van deze landen. Concrete toezeggingen de wapens te zullen laten rusten zijn bij het Vaticaan nog niet binnengekomen. Een eerste succesje komt uit Libanon. Daar heeft de pauselijke op roep geleid tot een gezamen lijke bijeenkomst van bis schoppen en patriarchen van de orthodoxe kerk. Unaniem is besloten het appel door te geven aan de vechtende mili ties van de eigen geloofsrich ting. Maar of deze aanbeve ling van de kerkleiders in derdaad garant is voor 24 uur zonder geweld, moet ten zeerste betwijfeld worden. Verdubbeld Volop werk aan de winkel in elk geval voor de pauselijke diplomatie, die de laatste ja ren een forse uitbreiding heeft ondergaan. Onder Pau lus VI, die van 1963 tot 1978 de kerk leidde, werd het aan tal nuntiaturen bijna verdub beld van 49 tot 91. Deze paus gaat in hetzelfde tempo door. Er zijn inmiddels 113 nuntia turen. Pleidooien voor vrede heb ben pausen altijd al gehou den, maar meestal lieten zij het bij een algemene oproep. Johannes Paulus II gaat veel verder. Hij speelt heel con creet in op het 'wereldse' ini tiatief van de Verenigde Na ties, die 1986 hebben uitge roepen tot het jaar van de vrede. Daarnaast roept hij op tot een algehele wapenstil stand waarvoor hij zijn diplo matie heel gericht laat lobby- Van paus Wojtyla kunnen in de toekomst nog meer van dergelijke intiatieven ver wacht worden. Hij is diepbe- zorgd over de vrede en veel van zijn toespraken en ge schriften zijn doortrokken van pessimisme. Soms lijkt het erop alsof de paus een kernoorlog aanstaande acht. Dat weerhoudt hem er echter niet van op een breder front te werken voor het behoud van de vrede dan een van Boesak: „Heel mooi gesprek met koningin Beatrix De Zuidafrikaanse predikant dr. Allan Boesak, een van de voornaamste tegenstanders van de apartheid, is „zeer be moedigd" na het gesprek, dat hij dinsdag op Huis ten Bosch met koningin Batrix en prins Claus heeft gehad. De ont vangst, die het karakter van een privé-bezoek had, duur de vijf kwartier in plaats van een half uur, zoals werd ver wacht. Boesak zei maandag, toen hij het gesprek bekend maakte, dat hij met de koningin over de situatie in Zuid-Afrika wilde spreken. „Ik zal haar vertellen wat daar aan de hand is en hoe wij over be paalde zaken denken. „Het was een heel mooi ge sprek, een prachtige aangele genheid, zei Boesak. „Ik be grijp nu waarom de mensen zo dol op koningin Beatrix en haar man zijn. „Strijd tegen seksisme uitdaging voor r.-k.vrouw" „De strijd tegen het seksisme in zowel de kerk als de we reld behoort tot de grootste uitdagingen voor rooms-ka- tholieke vrouwen", zo meent de Amerikaanse benedictines Joan Chittister. Zij is voorzit ster van de Internationale Conferentie van Benedicti nessen en sprak onlangs op een conferentie in Washing ton over de positie van de vrouw in de kerk. Volgens Chittister beschouwt de kerk vrouwen gelijkwaar dig aan mannen wanneer het er niet veel toe doet. „Zodra het er echter op aan komt moeten vrouwen een stapje terug doen", aldus zuster Chittister. „We leven in een maatschappij waar vrouwen niet worden toegelaten tot de lege seminaries, terwijl er een nijpend tekort aan pries ters bestaat. We leven ook in een maatschappij waar meis jes geen misdienaar mogen worden, omdat de poorten van de hel zich dan zullen openen", aldus Chittister. Kortom, vatte ze samen, de man van de kerk kan blijk baar niets leren van een vrouw van de kerk over God en geloof. „Belachelijk", luidde desge vraagd het oordeel van de benedictines over de brief van het Vaticaan waarin vrouwen worden uitgesloten van de spirituele en pastorale leiding over priesterstuden ten. Ze sprak de hoop uit dat de Rooms-Katholieke Kerk in de Verenigde Staten zich tegen Rome gaat verzetten. Minder christenen, meer moslims in Groot - Britannie Het aantal moslims in Groot- Britannië neemt sterk toe, terwijl het ledental van de christelijke kerken daalt. Tussen 1980 en 1985 hebben de kerken een half miljoen leden verloren. Het aantal moslims groeide in die jaren met ruim dertig procent van 600.000 tot 852.000. Er zijn op het moment meer moslims in Groot-Britannië dan metho disten en baptisten samen. Dit blijkt uit de nieuwste edi tie van het christelijk hand boek in Engeland, uitgegeven door evangelische organisa ties in samenwerking met het Engelse Bijbelgenoot schap. In 1960 waren er nog maar vier moskeeën in Groot-Bri- tannie, in 1985 werden er 314 geteld. Tussen 1980 en 1985 zijn er 750 christelijke ker ken gesloten en daalde het aantal predikanten en katho lieke pastores met 1500. Het aantal „gelovige" sikhs, hindus en buddhisten in Groot-Britannië bedroeg in 1985 respectievelijk 180.000, 130.000 en 23.000. Dit tegen respectievelijk 150.000, 120.000 en 17.000 vijf jaar daarvoor. Tartaartje met banaanroom-andijvie en aardappelen griesmeelvla met rozijnen De benodigdheden voor twee zijn: 2 tartaartjes, 30 g mar garine, zout, peper, 1 kleine banaan, paprikapoeder; 750 g andijvie, 10 g margarine, 10 g bloem, 0,5 dl koffie room, 0,5 dl kookvocht, zout, peper, nootmuskaat; 0,5 tot 1 kg aardappelen; 0,5 liter melk, 30 g griesmeel, 30 g suiker, 1 lepel rozij nen. Bak de tartaartjes in de helft van de margarine in vier minu ten bruin. Schuif het vlees tijdens, het bakken regelmatig heen en weer en til het af en toe op. Temper, na de vier minuten bakken, het vuur en leg de tartaartjes op een warm bord. Strooi zout het peper over het vlees. Doe de rest van de margarine bij het bakvet en bak daarin de in de lengte en breedte gehalveerde banaan lichtbruin. Leg de stukken banaan op het vlees en strooi er als garne ring paprikapoeder op. Maar de jus af met weinig water, zout en peper. Spoel de kroppen andijvie zo schoon mogelijk, laat ze even uitlekken en snijd ze in repen van twee centimeter. Was de groente vervolgens tot het spoelwater geen zand meer bevat. Zet de uitgelekte andijvie op met aanhangend water, laat haar slinken en dan in een kwartier gaarkoken. Zet de andijvie op een vergiet. Smelt de margarine, roer er de droge bloem door en verdun het mengsel onder stevig roeren en door laten koken met scheutjes room en kook vocht. Laat de saus een minuut zacht koken, voeg de uitge lekte andijvie toe en maak de groente op smaak af met zout, peper en nootmuskaat. Breng de helft van de melk aan de kook, strooi er al roeren de een mengsel van griesmeel en suiker in en laat de vla viif minuten zacht koken. Voeg van het vuur de rest koude melk toe. Kook de gewassen rozijnen tien minuten in weinig wa ter, laat zeuitlekken en meng ze door de griesmeelvla. JEANNE De dood van president Sanora Machel heeft het straaj Mozambique beroofd van een charismatische leider, „warm, enthousiast mens" noemden westerse diplomats staatshoofd, dat sinds de onafhankelijkheid in 1975 me) len en opstaan heeft geprobeerd het land bij elkaar te den. Onder zijn marxistische bewind was voor echte oa tie weliswaar geen plaats. Toch probeerde hij zich zovee gelijk ongebonden op te stellen. In tegenstelling tot bij beeld Angola en Ethiopië heeft Machel, ondanks de pij men met rebellen in zijn land, nooit een beroep willen op massale militaire bijstand van communistische landj ENKELE jaren geleden zette Samora Machel de deur het Westen noodgedwongen open. Mozambique werd lij „kapitalistische" instellingen als het Internationale Mo| re Fonds en de Wereldbank, trad toe tot de conventij Lomé (het samenwerkingsverband van de EG met een tal ex-koloniën) en probeerde de belangstelling te wJ van westerse investeerders. In september 1985 werd Mj lange tijd verguisd als een gevaarlijke marxist, door j dent Reagan op het Witte Huis ontvangen. Veel heej niet geholpen. INTUSSEN ging het machtige buurland Zuid-Afrika il lijk overdroten voort, de strop om de hals van Mozairl aan te halen. De rebellen van Renamo kunnen nog i rekenen op steun uit Zuid-Afrika, ondanks de beloftl Pretoria dat de hulp gestaakt zou worden. Vorige weel dreigde de regering-Botha met een aanval tegen Mozi que. Bovendien kregen enige tienduizenden Mozambid se arbeiders te horen, dat zij Zuid-Afrika zullen worde gezet. Dit betekent voor Mozambique een verlies van 91 joen dollar per jaar aan buitenlandse inkomsten een van de begroting. SAMORA Machel was in deze chaotische situatie bil oorlog, natuurrampen en hongersnood een van de ge samenbindende factoren in Mozambique. Nu hij w ziet de toekomst van het land er nog somberder uit. C zich nog geen opvolger voor de pas 53-jarige Machel ha< gediend, lijkt Mozambique aan de vooravond te staai een interne machtsstrijd. Dat is wel het laatste waar di pauperde land op zit te wachten. LDat zoeken we even op- In de 'Uit'bijlage natuurlijk! I Buien DE BILT (KNMI) Een ta- melijk koude westelijke stro ming bepaalt het komende et maal ons weer. Deze stroming voert onstabiele lucht uit de omgeving van IJsland via de Britse Eilanden naar ons land. Hierin vormen zich boven het relatief warme Noordzeewa ter, dat momenteel nog een temperatuur van ongeveer 14 graden heeft, buien. Deze gaan van hagel en onweer verge zeld. Ook komen tijdens deze buien plaatselijk flinke wind stoten voor. De minimum tem peraturen variëren tussen 5 graden landinwaarts en 8 gra den bij zee. Morgen wordt het overdag niet warmer dan een graad of 11. Ook vrijdag wor den bij een wisselende bewol king nog buien verwacht. Tij dens het komende weekeinde bepaalt een nieuwe oceaande pressie ons weer. Het blijft dan onbestendig. Weersvooruitzichten voor di verse Europese landen, geldig voor morgen en vrijdag: Zuid-Scandinavië: in west- Noorwegen en zuidwest-Zwe den af en toe buien, elders op klaringen. Middagtemperatuur van 10 graden bij zee tot 6 gra den landinwaards. Denemarken en noordwest- Du itsland, Benelux: wisselend bewolkt. Enkele buien, moge lijk met hagel en onweer. Mid dagtemperatuur rond 11 gra den. Britse Eilanden: wisselend be wolkt. Vooral in het noorden enkele buien met, name mor gen. In zuid-Engeland flinke zonnige perioden. Middagtem peratuur van 10 graden in het noorden tot 15 graden in zuid- Engeland. Zuidoost-Duitsland: eerst wol kenvelden en vooral bij de Al pen nog wat regen, morgen vrij zonnig. Middagtempera tuur 7-12 graden. Frankrijk: morgen in het noorden en langs de Rivièra nog enkele buien, overigens vrij zonnig, vooral op vrijdag. Middagtemperatuur va graden in het noorden graden bij de Middel Zee. Alpengebied, morgen i noodoosten nog bewolki wat regen, boven de 121 ter ook wat sneeuw. 1 zonnig. Middagtemperaf de dalen tussen 10 grai het noordoosten tot 17 j in het zuidwesten. De r dengrens in de middag 1500 en 2000m hoogte. j Spanje en Portugal: zonl noordwest-Spanje en l Portugal eerst nog wolk den. Middagtemperatud sen 18 graden in het I westen en noorden tot 3 den in het zuiden. Italië en Joegoslavië: in I Italië eerst enige regj vrijdag opklaringen, temperatuur rond 17 Elders veranderlijk en plaatselijk flinke rel onweersbuien. Middag] ratuur 19-24 graden. WEERRAPPORT HEDENMORG Weer Max Min Amsterdam zwbew. 12 10' De Bilt zw bew. 11 10| Eelde motregen 10 9| Eindhoven regen 12 10' Den Helder l.bew. 12 10; Rotterdam zwbew 12 10 Brussel regen Dublin «w bew. Frankfort regen Genève regen Innsbruck niet onl Klagenfurt niet onl Kopenhagen zwbew Lissabon on bew Locarno h.bew. Londen zwbew Luxemburg regen Madrid mist Malaga onbew. Mallorca onbew. Malta zwbew Moskou niet onl

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Leidse Courant | 1986 | | pagina 2