„Hoeveel kinderen moeten er nog sterven? aan tafel £eidóc ACHTERGROND kerk wereld Allan Boesak bij „steunt uw geld apartheid": VV Documentaire over moordcomplot tegen paus niet verrassend boekwijzer Mensen bétaalden nieuw land met hun gezondheid" beroepingen Kinderopvang CfiidoeSouoont DINSDAG 21 OKTOBER 1986 PAGINA Voorzitterschap Braziliaanse RK bisschoppen inzet van strijd Onder de 365 Braziliaanse bisschoppen is de strijd op gang gekomen om de opvol ging van mgr. Ivo Lorscheiter als presi dent van de Braziliaanse bisschoppen conferentie, het grootste episcopaat in de Derde Wereld. De belangrijkste kandi daten zijn de vooruitstrevende kardinaal Aloisio Lorscheider, een achterneef van de Braziliaanse president Jose Sarney, de behoudende mgr. Serafim Ferandes de Araujo, en de huidige algemeen secreta ris van de CNBB, mgr. Luciano Mendes de Almeida. Hoewel de CNBB pas vol gend jaar april een nieuwe voorzitter kiest, zijn de diverse stromingen binnen de CNBB nu al druk doende zich in de beste posities te manoeuvreren. Het voorzitterschap van de bisschoppencon ferentie is belangrijk wegens de voor aanstaande positie van de RK Kerk in de Braziliaanse samenleving. Toen vorig jaar de militairen terugkeerden naar de kazernes, verzekerden de leiders van het bisschoppenconferentie dat zij nu niet langer hoefden te fungeren als de stem van de burgers, die tijdens de dictatuur hun mond niet mochten openen. In de praktijk is evenwel daarvan niets terecht gekomen. De bisschoppenconferentie blijft een zeer grote politieke rol spelen, maar de conservatieve bisschoppen (een minderheid) willen daarvan zoveel mo gelijk af. We worden oud als de mensen tegen ons zeggen dat we er jong uitzien „In het buitenland be staan nog steeds misver standen over de situatie in Zuid-Afrika. Velen praten nog steeds over hervormingen van het apartheidssysteem alsof apartheid inderdaad her vormd kan worden. We moeten niet met presi dent P.W. Botha praten over een andere versie van de apartheid. We moeten alleen praten over het uitroeien van, apartheid". De Zuidafrikaanse predikant dr. Allan Boesak zei dit gister avond in De Flint in Amers foort. Boesak, één van de op richters en vice-voorzitter van het Verenigd Democra tisch Front (UDF), sprak tij dens de manifestatie „Steunt uw geld de apartheid?". Volgens de autoriteiten zitten momenteel nog geen 3000 mensen op grond van de noodtoestand vast, maar Boe sak sprak van'aantallen tus sen de 15.000 en 20.000, onder wie kinderen. Volgens Boesak heeft men in Zuid-Afrika de indruk, dat de regering nog de steun heeft van de Amerikaanse presi dent Reagan, de Britse pre mier Thatcher en zelfs de EG. Mevrouw Thatcher, die zei „er is nog niet genoeg reden om tegen Zuid-Afrika op te treden". „Wij luisteren ver stomd naar zulke woorden. Hoeveel kinderen moeten er nog worden doodgeschoten? Het is mijn vaste overtuiging dat als het omgekeerd was ge weest, zwart aan de macht en blank in de verdrukking, men heel goed wist wat men moest doen om zo'n regime weg te krijgen". Boesak, die in Amersfoort een staande ovatoe kreeg, toonde zich diep geschokt door de dood van Samora Machel. De Mozambikaanse president kwam om bij een vliegtuigon geluk in Zuid-Afrika. „Door het charisme en de leiders kwaliteiten van Samora Ma chel werd Mozambique de laatste tijd bij elkaar gehou den. Er valt een gat dat moei lijk is op te vullen. Dat bete kent dat men heel snel zal proberen de macht te grij pen". Boesak wilde niet recht streeks ingaan op de vraag of hij hiermee de Zuidafrikaanse regering bedoelde. De dood van Machel kan volgens Boe sak niet alleen gevolgen heb ben voor Mozambique, maar ook voor de rest van zuidelijk Afrika. Actie Gisteren werd de balans opge maakt van de kerkelijke actie „Steunt uw geld de apart heid?" De campagne, die in februari was gestart, is niet alleen maar positief ontvan gen. Volgens Erik Andriessen, voorzitter van de coördinatie groep van de actie, kon dit ook niet anders. „Een cam pagne die zo zeer onze heilige koeien bedreigt, moet op nog al wat verzet rekenen", aldus Andriessen. De meeste landelijke reisorga nisaties zijn opgehouden met reizen naar Zuid-Afrika en veel importeurs en grootwin kelbedrijven hebben gunstig gereageerd op een boycot van Zuidafrikaanse produkten. Inzake terugtrekken van be drijfsbelangen „gaat elke stap moeizaam". „We naderen hiermee we de achilleshiel van de apartheid, maar ook die van de kerken", aldus de voorzitter. Vanmiddag wordt Boesak door koningin Beatrix ont vangen. „Dat vind ik gewel dig. Iedereen heeft het over Een strijdbare dr. Allan Boesak in Amersfoort die opmerkelijke koningin. Ik zal haar precies vertellen wat er nu in Zuid-Afrika aan de hand is". De koningin zou geld hebben belegd in Zuid- Afrika, net, als veel kerken in Nederland. Boesak,'die in augustus werd gearresteerd op grond van de wet op de binnenlandse vei ligheid moet op 28 november op beschuldiging van (ver moedelijk) hoogverraad voor het gerecht verschijnen. Reuzeadvents krans komt in Deventer Een adventskrans met een doorsnede van ruim vijftien meter met vier stroppen op gehangen aan een veertien meter hoge mast, dat krijgen de Deventenaren over een paar weken te zien. Het idee is van de kunstenaar Gerard Alberts, bloemsierkunste- naar in ruste, maar nog steeds actief op allerlei ge bied. „Het wordt de grootste adventskrans die ooit ter wereld is gemaakt," zo ver telt Gerard Alberts. „In het Guinness Book of Records staat dat er ergens in Au stralië in 1979 een krans met een diameter van 13,37 is gemaakt. Die van ons wordt dus groter..." Hij ging op zoek naar medestanders en sponsors en tot nu toe lukt het allemaal prima. De tota le kosten van 35.000 gulden worden gedragen door een firma uit Deventer. De krans wordt gemaakt van een buisconstructie, daar komt dan zo'n 25 centimeter dikke laag groen omheen. Er komen vier kaarsen op te staan van twee meter hoog. Daar komt dan nog een elektrische vlam op van een meter hoog. Mariale informatiewagen in Delft Op zaterdag 25 oktober komt de R.K. Stichting Koningin van de Vrede met de Mariale informatiewagen naar de Grote Markt in Delft. Van tien uur tot vijf uur zijn daar lectuur, rozenkransen, me dailles en beeldjes verkrijg baar. De R.K. "Stichting Ko ningin van de Vrede stelt het bijzonder tot haar taak de Ma- ria-verering te bevorderen. Op 13 mei 1981 werd op het St. Pietersplein in Rome geschoten op paus Johannes Paulus II. De 23-jarige dader, de Turk Mehmet Ali Agca, was snel gepakt. Onbeant woord bleef echter de vraag of Agca alleen of met anderen de moord aanslag op de paus had voorbereid. Dat laatste is het onderwerp van een driedelige Italiaans-Ame rikaanse gedramatiseerde documentaire waarvan de KRO aanstaande donder dag (20.10-21.30, Ned. 2) het eerste deel en komen de maandag (20.35.-21.45, Ned.2) het tweede deel uitzendt. Tot een onderzoek naar een complot achter de moordaan slag bestond de nodige aanlei ding, aangezien al snel na Ag- ca's arrestatie duidelijk werd dat de Turk een internatio naal gezocht terrorist was. Po gingen om Agca aan het pra ten te krijgen lukten echter pas eind 1981, zes maanden na zijn veroordeling tot levens lang. In december van dat jaar deed hij een poging tot zelfmoord om opnieuw de aandacht van de rechters te trekken. Er volgde een groot onderzoek van de Italiaanse onderzoeksrechter Martella die een zogenaamde Bulgaar se connectie veronderstelde. Daarin speelden een andere Turk, de drugshandelaar Be- kir Celenk en diplomaten van de Bulgaarse ambassade in Rome, onder wie Sergei Anto- nov. een rol. Agca begon de meest uiteenlopende verhalen te vertellen en stuurde de on derzoekers op dwaalwegen, maar zonneklaar was dat De acteur Christopher Buch- holz in de rol van de Turkse terrorist Mehmet Ali Agca. Agca niet alleen maar leugens opdiste. Daarvoor bleken er te veel aanknopingspunten met de werkelijkheid te zijn. De besschuldigingen van Agca bereikten een sensationeel hoogtepunt toen Agca be weerde dat de KGB de Bulga ren had opgedragen de paus te vermoorden en dat hij daarbij als voornaamste hand langer zou optreden. Het defi nitieve bewijs daarvoor werd nooit geleverd. Een nieuw proces in 1985, door de Itali aanse pers het proces van de eeuw genoemd, zou licht moe ten werpen op de nog ontbre kende onderdelen die in het onderzoek van rechter Mar tella niet waren opgehelderd. Het proces eindigde echter in een anti-climax. Agca ver speelde het laatste restje ge loofwaardigheid door op het proces de vreemdste verhalen te vertellen. Bulgarije weiger de twee diplomaten die tot oktober 1984 in Rome waren gestationeerd als getuigen te laten horen en de belangrijk ste getuige naast Agca, Bekir Celenk, nam zijn geheim mee in het graf. Hij overleed in een Turkse gevangenis voor dat hij door de Italianen had kunnen worden gehoord. Uit eindelijk werden alle overige verdachten op wie de Itali aanse politie beslag had weten te leggen begin april van dit jaar bij gebrek aan bewijs vrijgesproken. Twijfel bleef overheersen, maar de Italia nen gaven het na vijf jaar zoeken op. De enkele uren durende do cumentaire volgt het onder zoek naar het complot achter de moordaanslag op de voet, maar het resultaat daarvan mag weinig verrassend heten: de conclusies zijn vantevoren bekend, hoe goed (en naar de makers beweren) en getrouw de acteur Christopher Buch- holz Ali Agca ook ten tonele voert. De hele documentaire werkt een beetje als mosterd na de maaltijd. Misschien had het nog enige zin gehad dit werkstuk uit te zenden kort na de afloop van het proces, zoals in ons omliggende lan den is gebeurd, of wanneer niet een chronologisch ver loop van het onderzoek en proces zou zijn gepresenteerd, maar een analytisch verslag waarin de speurtocht van de Italiaanse justitie op een korte wijze zou zijn gepresenteerd met alle open eindjes die nu aan de zaak kleven. Het lijkt er nu op alsof de makers aan dit werkstuk zijn begonnen in de hoop dat het proces de zo gewenste duidelijkheid alsnog zou kunnen opleveren. Dat is dus niet gebeurd. Slechts een man zou dat kunnen, Ali Agca, maar die heeft bij het proces definitief zijn geloof waardigheid verspeeld. PAUL VAN VELTHOVEN Atlas Joodse wereld De bekende Atlassen-serie van Elsevier heeft er een nieuw deel bij: Atlas van de Joodse wereld. De engelse rabbijn Nicholas de Lange verklaart en licht allerlei as pecten toe van het (mondiale) joodse leven in verleden en heden. Essentieel daarbij zijn de illustraties en kaarten. Hoewel het boek, vertaald door E.W. van der Poll en P.J. Booij, heel mooi oogt, ko men bij lezing toch steeds meer vragen op over de bruikbaarheid er van. Of het nu gaat over de hoofdstukken „christendom en joden", „ri tueel en kunst" of over „geen gesneden beelden", een in druk van oppervlakkige en daardoor maar matig brujkba- re informatie blijft achter. Misschien dat het uitgebreide hoofdstuk „de joodse gods dienst" zich hieraan wat kan onttrekken. De illustraties trekken veel aandacht en in heel veel ge vallen terecht. Bijvoorbeeld de oudste afbeelding van een hand als symbool van. God (die immers niet mag worden afgebeeld), in een synagoge uit de derde eeuw na Chris tus. Maar ook hier een opper vlakkigheid, die soms meer vragen bewerkt dan duide lijkheid verschaft. Zo staat bij een dertiende eeuwse afbeel ding uit Duitsland in het bij schrift dat het de toenmalige gewoonte was menselijke fi guren met een dierenhoofd af te beelden, zonder dat wordt verteld waarom dat was. De Elsevier-uitgave kost 79,50. LÜTSEN KOOISTRA Wijsgerig leven bij Dominicanen Na een deel over het wijsgerig leven der jezuïeten in Neder land en België in de afgelopen honderd jaar moest ook wel een deel volgen over de histo risch op wijsgerig en theolo gisch zo invloedrijke orde der dominicanen. Ook hier is de onmiskenhare samenhang be waard die 'er in dit filosoferen bestond in Nederland en Bel gië. Opnieuw schetst de filo soof prof. C.E.M. Struyker Boudier van de Nijmeegse universiteit de geschiedenis, van vele, min of meer beken de docenten in de Lage lan den, die vaak naast hun on derricht ook belangrijke maatschappelijke en politieke functies bekleedden. Hun op Thomas van Aquino en op de actualiteit afgestemde denkle ven heeft op de ontwikkeling van het katholieke geloofsle ven grote invloed uitgeoe fend, niet alleen langs de weg van vele apologetische ge schriften, maar ook door het keurmerk van de Predikher en bij uitstek, de verkondi ging van het woord. De „orde van de waarheid" heeft zo naast, soms in strijd verwik keld met het „gezelschap van Jezus (de SJ), een geheel ei gen stijl van denken ontwik keld. Het is de grote verdien ste van Struyker Boudier de contouren daarvan duidelijk zichtbaar te hebben gemaakt. Uitgave Katholiek Studiecen trum i.s.m.met uitgeverij Ambo. Prijs 45,-. Bidden voor Assisië Op zaterdag 25 oktober worden overal in het land op verzoek van de r.-k. bisschoppen gebedsbijeenkomsten gehouden met het oog op het welslagen van de wereldgebedsdag op 27 okto ber op initiatief van paus Johannes Paulus II in Assisië. In Den Haag zal pro-nuntius mgr. dr. J.E. Cassidy in de parochie Al lerheiligst Sacrament aan de Sportlaan om elf uur een mis op dragen, in Leiden gebeurt dat op dezelfde tijd door pastoor A. Vreeburg in de H. Lodewijkparochie aan de Steenschuur. Aan sluitend vinden Rozenkransgebed en Lof plaats. KERKEN SCHRIJVEN REGERING OVER INDIJKING WADDEN VV Twee kerken in het Frie se Ferwerd hebben zich in een brief aan minister raad en Staten-Generaal gemengd in de al jaren lang durende en soms ui terst geëmotioneerde dis cussie over de indijking van een deel van het Waddengebied. Ze vra gen er rekening mee te houden dat al verschil lende generaties aan de landaanwinning hebben gewerkt. Soms ten koste van de eigen gezondheid. Het zou kortzichtig zijn zonder meer aan dit ge geven voorbij te gaan, al dus de Hervormde ge meente en de Gerefor meerde Kerk van Fer werd. Onlangs besloot de Raad van State dat er noch landelijk noch regionaal voldoende ar gumenten zijn om indijking van een deel van het Wad dengebied toe te staan. Minis teriële uitlatingen geven de bewoners van Noord-Fries land weinig hoop dat er als nog van indijking sprake zal zijn. Bij deze stand van zaken heb ben de kerken van Ferwerd besloten zich schriftelijk te richten tot de overheid. Uit humanitaire overwegingen. Ze herinneren er aan, dat er verscheidene generaties zich hebben beziggehouden met de „landaanwinning". „Het was zwaar werk, dat aan heel wat mensen zowel vroeger als nu een blijvende invaliditeit heeft bezorgd. Het niet-uit- voeren van een voor enkele jaren bereikt compromis zou betekenen, dat het levens werk van verscheidene gene raties dat velen bovendien met hun gezondheid betaal den door „Den Haag" ken nelijk als van nul en generlei waarde wordt beschouwd. Zulk beleid wekt verbittering onder de mensen hier", aldus de kerken. Nederlandse Hervormde Kerk: Beroepen: te Den Haag drs. E.J. Bosch te Den Haag; te Dirksland A. Kastelein te Nieuw Stadskanaal. Aangenomen: naar Anloo-Anner- veen T. Kamper, kandidaat te Uitgeest; naar Scheveningen J.E.W. Nicolaï te Nieuwendijk. Bedankt voor Opheusden P. de Vries te Zwar- tebroek. Gereformeerde Kerken vrijgemaakt: Beroepen te De Lier I.c.m. Maassluis G. Treur niet, kandidaat te Berken en Rodenrijs. Christelijke Gereformeerde Kerken: Beroepen te Hillegom J. van Langevelde, kan didaat te Apeldoorn. Bedankt voor Harderwijk- Zeewolde (tweede predikantsplaats) drs. L.W. Bilkes te Ermelo. Bedankt voor Vlaardingen W. van Sorge te Rijnsburg. Tweetal te Haarlem-C. drs. M. Groen kandidaat te Apeldoorn, en J.W. van Pelt, kandidaat te Breda, Ovenschotel met bruine bonengehakt en aardappelpuree citroen -yoghurtvla Als u met zijn tweeën bent dan heeft u nodig: 150 g brui ne bonen, zout, 0,5 tot 1 kg aardappelen, melk, peper, 2 grote uien, 10 g margarine, 200 g gehakt, 2 flinke toma ten of een blikje tomatenpuree, aroma, ketjap, worces- tersaus, zachte margarine, 4 schijven ananas, paneer meel, 25 g margarine: 2,5 dl yoghurt, 2,5, dl gele vla (of 2,5 dl melk, 12 g cus tard, 15 g suiker), 1 lepel citroensap, citroenessence en basterdsuiker naar smaak. Was vanavond de bruine bonen een keer en zet ze ruim on der koud water met weinig zout weg. Kook de bonen morgen in het weekwater in een uur gaar. Kook de aardappelen gaar in weinig water met zout, giet ze af en maak er met melk en peper een smakelijke puree van. Snijd de schoongemaakte uien tamelijk grof en zet ze op met de margarine en een lepel water in een gesloten braadpan. Smoor de uien op een matig vuur gaar en bak ze vervolgens zonder deksel lichtbruin. Voeg het gehakt toe en bak dat al omscheppende mee tot het gaar is. Warm de ontvelde en kleingesneden tomaten of de tomatenpuree een minuut mee en maak dan het mengsel pittig op smaak af met zout, aroma, ketjap en worcestersaus Vet de rand van een ovenschaal in met zachte margarine en schep er de bruine bonen met weinig (één centimeter hoog) kookvocht in. Snijd de ananas in grove stukken, verdeel die over de bruine bonen en spreid daarover het gehakt-uimeng sel uit. Als laatste laag komt daarop de puree. Strijk de aardappelpuree glad af, strooi er paneermeel over en leg daarop de laatste portie margarine. Zet een warm ge vulde schotel even onder een hete grill voor een korstje óf reken voor het opwarmen en een korstje krijgen van een af gekoelde schotel drie kwartier in een oven die op 4 of 175 staat. Meng de yoghurt met de vla en het citroensap en breng het mengsel op smaak met citroenessence en basterdsuiker. JEANNE Minister De Koning, die ook emancipatie in zijn p feuille heeft, is maar weinig ingenomen met het vorige.t door twee PvdA-kamerleden ingediende initiatiefvoo voor kinderopvang ten gunste van vrouwen die weer aan werk willen. Het voorstel van Vermeend en Van Nieii hoven komt er op neer bedrijven, die voor hun werkil sters kosten maken voor de kinderopvang, een fiscale moetkoming te geven via de inkomsten- of vennootschap lasting. DIT zou betekenen, dat de overheid jaarlijks zo'n 35 mij gulden aan belastinginkomsten zou derven. Een scty vinden de twee parlementariërs, die meteen ook al een aandroegen om dat bedrag terug te verdienen. Dat zou gens hen kunnen via een ander PvdA-voorstel: tot be ding van fraude in de vennootschapsbelasting. Terecht minister De Koning die oplossing er „met de oren l haald". Werkgevers- en werknemersorganisaties lieten all ten weinig heil in de voorgestelde regeling te zien en dt reacties uit particuliere kring zijn evenzeer voor het ovei te deel negatief. Dat vrouwen met kinderen aan het willen of hun baan willen behouden is in onze tijd emancipatie zeer begrijpelijk en dat er meer dan tot ni goede voorzieningen voor de kinderopvang worden getn zou zonder meer een goede zaak zijn. MAAR om de overheid geheel voor de kosten te latei draaien, spreekt weinigen aan. Ongetwijfeld is er een ca rie vrouwen met kinderen voor wie het hebben vaii baan een bittere noodzaak is. Ook om andere zeer aanv bare redenen gaan veel vrouwen weer aan de slag. Dii echt wel bereid zelf goede regelingen te treffen voor hl vangen van hun kinderen, dan wel een eigen bijdrage aan te leveren. Particulier initiatief in deze verdient vei voorkeur boven een centraal geregelde en gefinancierd? deropvang. Vele moeders met kinderen, die geen werk tenshuis verrichten, zouden inderdaad als gastouder bej rol willen vervullen. Regen en wind DE BILT (KNMI) De ko mende 24 uur staat ons land in het teken van een nieuwe oce aandepressie. Vannacht en morgenochtend stuwt deze de pressie met een krachtige tot stormachtige zuidwester tame lijk zachte lucht naar onze om geving. Hierin wordt het de komende nacht niet kouder dan een graad of 10. Morgen ochtend worden temperaturen van rond 13 graden verwacht. Uit een gesloten wolkendek zal het vannacht en morgen ochtend van tijd tot tijd rege nen. Morgenmiddag bereikt een iets koudere luchtsoort ons land. Daarin komen naast op klaringen ook enkele buien voor. De temperatuur daalt in de middag tot zo'n graad of 11. De wind draait in de loop van de middag van zuidwest naar west en is in het binnenland krachtig en aan de kust en op het IJsselmeer tijdelijk storm achtig. Pauselijke onderscheiding voor Joris Schouten Drs. Joris Schouten, voorzitter van de Katholieke Nederland se Boeren- en Tuindersbond, is gisteren benoemd tot Com mandeur in de Orde van de H. Silvester. De bij de pauselijke onderscheiding behorende versierselen zijn aan Schouten uitgereikt door mgr. dr. J. de Kok van het aartsbisdom Utrecht. De aan Schouten ver leende hoge pauselijke onder scheiding is tevens een erken ning voor het vele werk dat de negentigjarige Katholieke Ne derlandse Boeren en Tuinders- bond heeft gedaan. Schouten is sinds 1975 voorzitter van de KNBTB en heeft steeds het katholieke karakter van deze organisatie uitgedragen. Weersvooruitzichten voo verse Europese landen, i gedeeld door het KNMI.j voor woensdag en dondei Zuid-Scandinavie en J marken: half tot zwaai wolkt en buien. Middagti ratuur rond 10 graden. Britse Eilanden. Beneli den en Duitsland: hal zwaar bewolkt en buien, al donderdag ook opklai Middagtemperatuur onj 12 graden. Veel wind. Frankrijk: morgen veelb king en enige tijd regen, derdag opklaringen en pl lijk in het noorden eei Middagtemperatuur va graden in het noorden graden aan de riviera. dag in het noorden veel Alpenlanden: half tot bewolkt en vooral aa noordzijde perioden m< gen. Middagtemperatuur veer 16 graden, donderd kele graden lager. Spanje en Portugali maar vooral in het no ook wolkenvelden. M temperatuur van 20 grai het noorden tot 25 grad het zuiden. Italië en de Joegosla kust morgen perioden zon en droog, donderda het noorden uit tijdelijk bewolking en wat regen v.bew. 16 11 Helsinki Innsbruck I Klagenfurt i Kopenhagen i (ADVERTENTIE) NEDERLANDS nANS THEATER Jiri Kylian. ij wereldpremiere f SECHSTANZE 1 SOLDATENMIS rENFANTet les SORTILEGES koor. orkest '24 '25 "26 c X255455 het MUZIEKTHEATER 30 31 okt "1 °°6 v"7 "8 n KASSA *558800 CIRCUSTHEATER onbew. 21 7 g Las Palmas l.bew. Beiroet niet ontv. Tel-Aviv onbew. GRATIS ELKE WOENSDAG! BIJLAGE BIJ UW KRANTW INFORMATIE OVER F THEATER, RECREATIE,E EN EEN COMPLETE AG

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Leidse Courant | 1986 | | pagina 2