Herhaling van
RSV-show in
ABP-affaire
allerminst zeker
Enquêtecommissie
moet werk afstemmen
op onderzoek justitie
belastinghervorming
lan per 1988 ingaan
Racistische motieven bij
verkrachting Surinamer
Bewoners bejaardenoorden steeds meer hulpbehoevend
Hof: aanrander
moet verhuizen
Drie leden van de werkgroep die de taak van de enquêtecommissie gaan voorbereiden: v.l.n.r.
Engwirda, Van Rey en Alders.
jqDEN HAAG Voor de
"(tweede keer in korte tijd
inhaalt het parlement het
((zwaarste middel van stal
t 'om de kluwen van een
ateffaire te ontwarren: na
de RSV is nu het ABP en
de onroerend-goedwereld
gjaan de beurt. Een jaar na
tthet grote debat over de
afcevindingen van de RSV-
ijenquête treedt al weer
bijeen nieuwe commissie
waan. Wat bezielt de Ka
rper? Na de parlementaire
nienquête naar het doen en
riaten van de Nederlandse
L*egering in Londense bal-
ifingsschap tijdens de
sTweede Wereldoorlog
gduurde het bijna 40 jaar
voor de Kamer dit mid
del weer van stal haalde
pn nu is het al weer raak.
Is het succes van de RSV-en-
jquête en de roem van man-
tien als Van Dijk (politicus
van het jaar en nu minister),
:Van Dam (nu VARA-voorzit-
ter) en Joekes (in ongenade
(gevallen bij zijn partij, maar
dank zij RSV toch met voor-
jkeurstemmen in de Kamer
{gekozen) de Kamer naar de
bol gestegen? Ongetwijfeld
jstaan er tal van kamerleden
te trappelen om, met het
voorbeeld van de RSV-show
in hun achterhoofd, zelf te de
len in een haast gegarandeer
de aanhoudende stroom van
publiciteit. De hoofdpersonen
van een jaar geleden betwijfe
len echter of ze dat terecht
doen.
Marcel van Dam, destijds eer
ste ondervoorzitter van de
RS.V-enquêtecommissie na
mens de PvdA, denkt dat de
nieuwe enquête wel eens op
een anti-climax kan uitdraai
en. Dat zij net zo'n politiek en
publicitair succes zal zijn als
de vorige enquête staat voor
hem allerminst vast: „Alleen
het misbruiken van subsidies
bij het Rotterdamse woning
bouwproject Heydnahof is
aantoonbaar. Verder lijken
het mij vooral geruchten en
verhalen", zegt de man die als
ex-minister èn ex-staatssecre
taris van Volkshuisvesting ze
ker door de enquêtecommissie
zal worden gehoord. „Nu kun
je ook in kleinere en simpeler
zaken natuurlijk een enquête
houden. Ik ben daar ook wel
voor. Het hoeft echt niet altijd
zo ingewikkeld zijn als bij
RSV".
Verwacht Van Dam minder
populaire televisieshows dan
onlangs bij RSV? „Van wat ik
er tot nu toe over gehoord en
gezien heb, denk ik dat dit in
derdaad wel eens tegen zou
kunnen vallen. Men moet de
ingewikkeldheid van het
huur- en subsidiebeleid niet
onderschatten. Als dat veel
ter sprake komt zal het voor
het brede publiek toch min
der interessant zijn".
Geen modegril
De VVD-ondervoorzitter van
de RSV-commissie, Theo Joe
kes, vindt niet dat het ver
schijnsel parlementaire en
quête door het recente RSV-
succes nu een soort modegril
in het parlementaire leven
aan het worden is. Hij wijst er
op dat het toch weken heeft
geduurd voor voldoende frac
ties het er mee eens waren
dat dit middel opnieuw moest
worden aangewend. „Al zijn
er natuurlijk altijd mensen
die daar geweldig naar ver
langen".
Joekes geeft ruiterlijk toe dat
het succes van de RSV-enquê-
te aanzienlijk aan zijn popula
riteit en die van zijn co-voor
zitters heeft bijgedragen.
„Maar dat is geen argument",
vindt hij. „Niet een paar ka
merleden die geliefd willen
worden en in de picture wil
len komen besluiten tot het
instellen van zo'n onderzoek.
Dat doen fracties. Mensen die
van deelname aan zo'n onder
zoek grote populariteit ver
wachten, lijken mij niet de
meest effectieve leden van
zo'n commissie. Het is in mijn
argeloosheid nooit bij me op
gekomen, maar ik ben ook
door mijn fractie ongevraagd
aangewezen om in de RSV-
commissie zitting te nemen en
dat geldt ook voor Van Dijk.
Het blijft overigens een risico
om lid van zo'n commissie te
zijn, want je bent je eigen hap
binnen de fractie kwijt. Als je
dus mislukt, werkt de publici
teit als een boemerang, maar
ik vind het niet verstandig
om dat soort argumenten de
doorslag te laten geven".
Joekes betwijfelt of een en
quête de meest geëigende
vorm is om de waarheid rond
de bouwsubsidies boven water
te krijgen. „Maar ik heb wel
voorspeld dat het daar naar
toe zou lopen en ik vind het
dan verstandig je daar niet te
gen te verzetten". Volgens
hem heeft het „rare" optre
den van de regering zelf het
denken aan een parlementai
re enquête aangemoedigd.
„De staatssecretaris is immers
zelf al koortsachtig aan het
enquêteren geslagen bij zich
zelf".
Redelijk markant
Verwacht Joekes dit keer een
saaie enquête? Hij kan het
moeilijk voorspellen. „Voor
ons kwamen glansnummers
als Joris Molkenboer destijds
ook als een verrassing. Ver
geet niet dat staatssecretaris
Brokx ook een redelijk mar
kant figuur is. Het hangt
meer af van personen en de
manier waarop zij zich pre
senteren dan van het materi
aal en het onderwerp van de
enquête".
Wat de beweegredenen van
politici ook mogen zijn om
zich hier aan te zetten, feit is
dat enquêtewerk zeer tijdro
vend is. Marcel Van Dam:
„De RSV-enquête heeft mij
twee jaar full-time werk ge
kost en dat geldt ook voor
Joekes en Van Dijk. Wij had
den nog een vrij grote staf
van mensen die het zoekwerk
verrichtte. Zeker voor kleine
fracties is het uiterst moeilijk
een beetje serieus mee te
doen. In de RSV-enquête had
den wij de SGP'er Van Dis,
die er veel tijd in heeft gesto
ken en intussen veel minder
van zijn gewone fractiewerk
kon doen. In een club als de
PvdA speelt dat probleem na
tuurlijk minder. Ook ditmaal
moet men veel ambtelijke on
dersteuning zoeken. Dat is
een zaak van de Kamer zelf.
Die maakt een eigen begro
ting voor dit werk, die buiten
de normale middelen om
gaat".
Die ondersteuning vinden
vraagt ook tijd. Daarom ziet
Van Dam 1 januari als een te
optimistische datum om het
onderzoek te starten. „Wil je
goeie vragen kunnen stellen,
dan moet je eerst veel lezen,
dingen uit (laten) zoeken en
de materie volledig beheer
sen".
Joekes onderschrijft het enor
me tijdsbeslag. „Het gaat in
deze affaire bovendien niet
alleen om het ABP, maar om
vele anderen die geld in de
woningbouw hebben gesto
ken, zoals beleggingsinstellin
gen, bouwers en aannemers.
Dat is erg moeilijk te behap
pen door een commissie van
negen kamerleden. Dat moet
je volgens mij eigenlijk in
overwegende mate aan de jus
titie overlaten. Dan praten we
immers over fraude en straf
bare feiten".
ARJEN BROEKHUIZEN
(Van onze parlementaire redactie)
DEN HAAG De kamercommissies voor de Rijksuitgaven
en voor de Volkshuisvesting hebben gisteren unaniem be
sloten dat een werkgroep de opdracht voor de parlementai
re enquêtecommissie naar de bouwsubsidie-affaire gaat for
muleren. De werkgroep bestaat uit de leden Wolters (CDA),
Alders (PvdA), Van Rey (VVD), Engwirda (D66) en Van
Dis (SGP, namens de andere kleine fracties).
Volgens de voorzitter van de commissie voor de Rijksuitgaven,
het D66-kamerlid Engwirda, is het nog een probleem de parle
mentaire enquête af te stemmen op het lopende justitieel on
derzoek naar de ABP-fraude. Dit probleem moet door de
werkgroep met voorrang worden opgelost. „Hier zit ongetwij
feld een groot spanningsveld", aldus Engwirda. Hij doelt hier
mee op het feit dat ook verdachten in het gerechtelijk onder
zoek door de enquêtecommissie onder ede kunnen worden ge
hoord. Zij moeten daar de waarheid vertellen, terwijl zij voor
de rechter kunnen blijven zwijgen. De enquêtewet biedt welis
waar de bescherming, dat wat onder ede is verklaard, door jus
titie niet als belastend bewijsmateriaal mag worden gebruikt.
„Maar dat neemt natuurlijk niet weg dat het de rechter wel de
nodige aanwijzingen geeft", aldus Engwirda. De werkgroep zal
zich voorts bezighouden met de volgende kwesties:
de behoefte aan het inschakelen van deskundigen;
het tijdstip van aanvang, alsmede de geschatte duur van de
enquête;
welke categorieën personen moeten worden gehoord;
de geschatte kosten van het onderzoek.
Vragen
Volgens Engwirda is het streven erop gericht dat de enquête
werkgroep binnen drie weken rapporteert aan de beide ka
mercommissies. Om de besluitvorming te bespoedigen is de
fracties in de Tweede Kamer gevraagd vóór volgende week
dinsdag te antwoorden op de vragen die het PvdA-kamerlid
Alders onlangs aan de fracties heeft toegezonden. De PvdA
zelf heeft inmiddels de antwoorden gereed.
De socialisten willen een breed onderzoek naar „het door de
opeenvolgende kabinetten gevoerde beleid ten aanzien van
woningbouwprojecten van beleggers". Ook het onderzoek on
der woningbouwverenigingen, de besteding en controle op
bouwsubsidiegelden en de wijze waarop de Kamer is geïnfor
meerd over wezenlijke beslissingen, moeten door de enquête
commissie worden behandeld.
Het onderzoek dient wat de socialisten betreft betrekking te
hebben op de periode van '68 tot heden. Ten aanzien van de
controlerende taak van het ministerie moet men wellicht nog
verder terug in de tijd. Het onderzoek dient volgens de PvdA
uiterlijk een jaar na zijn begin te zijn voltooid.
PvdA - voorzitter
De werkgroep zal zich de komende weken overigens niet bezig
houden met de mogelijke samenstelling van de enquête-com
missie. Op het Binnenhof wordt weliswaar de kans groot ge
acht dat een PvdA'er met het voorzitterschap zal worden be
last, maar meer ook niet. Genoemd wordt de naam van het ka
merlid Kombrink, voormalig staatssecretaris van financiën en
voorzitter van de vaste kamercommissie van financiën. De uit
eindelijke beslissing over zowel de instelling als de samenstel
ling van de enquêtecommissie zal pas worden genomen, als het
voorstel van de beide Kamercommissies plenair in de Tweede
Kamer aan de orde komt. De verwachting is, dat dit vlak voor,
dan wel vlak na het kerstreces zal geschieden.
(Van onze parlementaire redactie)
'EN HAAG Invoering van de voorstellen tot ver-
jnvoudiging van de loon- en inkomstenbelasting, zo
gedaan door de commissie-Oort, kan op 1 januari
8 plaatsvinden als er door Kamer en regering niet
te grote wijzigingen worden aangebracht.
nj
lét verklaarde de voorzitter van de Kamercommissie voor fi-
inciën, de liberaal Theo Joekes, gisteren na een gesprek met
len van de commissie-Oort. Daarin zijn de recente hoorzittin-
i die de Kamer over de voorstellen heeft gehouden ter sprake
;omen. De regering komt eind deze maand met haar stand-
it. Volgens staatssecretaris Koning zal dat positief zijn.
voorzitter van de commissie, ABN-topman dr. C Oort, bena-
ikte gisteren nog eens dat regering en parlement weinig
j^elruimte hebben om wijzigingen aan te brengen, wil men het
evenwichtige kaartenhuis van het versimpelde tarief en niet al
t (grote inkomensgevolgen voor de betrokkenen en de schatkist
reind houden. Daarom is het volgens Oort niet te vermijden
premies en belastingen worden samengevoegd in de heffing
40 procent zoals zijn commissie heeft voorgesteld. De werk-
'erspremies zouden dan bij het bruto-inkomen van de werk-
iers worden geteld alvorens daar de 40 procent over te hef-
Werkgevers en werknemers hebben daar op de hoorzittin-
in de Kamer grote bezwaren tegen geuit.
>rt erkende gisteren nog eens dat alleenstaanden in de belas-
ighervorming achteruit zullen gaan, maar hij bestreed dat die
uggang voor grote groepen onaanvaardbaar zou zijn. De pijn
irdt vooral vlak boven het minimumloon geleden, maar het
ït hier om actief werkenden van 27 jaar en ouder die het ab-
iute minimumloon krijgen en die groep is volgens Oort „bijna
ig". Hij wilde zich niet uitlaten over suggesties om alleen-
tanden tegemoet te komen door een lagere ziekenfondspremie,
'at is aan de politiek", aldus Oort.
Varkens verongelukt
Veertig varkens vonden gisteren de dood toen de veewagen met aanhanger waarin zij vervoerd
werden, kantelde tussen Apeldoorn en Arnhem. Politie en brandweer moesten het dak van de
vrachtwagen openhakken om de meer dan tweehonderd nog levende varkens te bevrijden. Ver
moedelijk hebben tijdens de rit te veel dieren aan één kant van de wagen gelopen.
DEN BOSCH De Stichting Welzijn Surinamers in Den
Bosch gaat er vanuit dat de zestienjarige Surinaamse jongen
die vorige week werd geboeid, verkracht en neergestoken,
het slachtoffer is van racisme. De jongen werd verleden
week vrijdag hevig bloedend door de politie gevonden in een
natuurreservaat.
„Hij was verkracht en de dader heeft beestachtig geprobeerd
hem om het leven te brengen door twaalf keer met een mes
te steken. Meer dood dan levend is het slachtoffer naar het
ziekenhuis gebracht. Ze hebben daar na drie dagen een klein
feestje gegeven toen bleek dat hij het drama zou overleven",
aldus de politiewoordvoerder van Den Bosch.
De dader, een 21-jarige jongen die met het slachtoffer op
school heeft gezeten, kon op aanwijzingen van de familie van
het slachtoffer aangehouden worden. Hij heeft bekend. Vol
gens de Stichting Welzijn Surinamers terroriseerde hij de Su
rinaamse gemeenschap in Den Bosch al jaren met racistische
brieven en bedreigingen. Zo beschikt de vader over brieven
waarin de verkrachting van zijn zoon wordt aangekondigd.
De politie kan de racistische achtergrond van het drama nog
niet bevestigen. „We zullen er een onderzoek naar instellen.
Als er racistische motieven zijn, zullen ze zeker boven water
komen", aldus de politiewoordvoerder.
Kort geding tegen Penthouse
DEN HAAG Filmproducent Wim Verstappen heeft een kort
geding aangespannen tegen de uitgever van het blad Penthouse,
omdat daarin een naaktfoto staat van Cox Habbema. De foto
komt uit de film Heartbeat Fresco uit 1966, waarvan Verstappen
de producent was, en is volgens hem zonder toestemming over
genomen. Habbema is nu directrice van de Stadsschouwburg in
Amsterdam. Verstappen eiste in het geding, dat vandaag in Am
sterdam speelde, dat de nummers van Penthouse waarin zij staat
afgebeeld in beslag worden genomen.
Mooie zomer
zorgt voor
recorddruhte
op het water
DEN HAAG De waterspor
ters hebben volop profijt ge
trokken van de mooie zomer
van 1986. Uit tellingen van
Rijkswaterstaat en andere in
stanties blijkt dat het in de
maanden mei tot en met sep
tember drukker op het water
was dan ooit te voren. Dat
heeft het ministerie van ver-N
keer en waterstaat vanmorgen
bekendgemaakt. Op de telpun-
ten passeerden deze zomer 6,9
procent watersporters meer
dan in de (slechte) zomer van
1985. Maar ook vergeleken
met de zeer mooie zomer van
1983 was het aantal passages
groter: 3,6 procent. Bij zestien
van de zeventien telpunten
was sprake van een toeneming
van het aantal passages. Het
drukste punt voor de recrea
tievaart is de Grevelingensluis
te Bruinisse (tussen Grevelin-
gen en Oosterschelde) met
48.494 passages in de periode
mei tot en met september. De
intensiteit van de recreatie-
vaart is sinds 1970 verviervou
digd, aldus het ministerie. De
groei doet zich vooral voor op
„groot water": het gebied van
Waddenzee en IJsselmeer en
het Deltagebied.
:RIEMELS
MMKrSDMSGeoce Ding&i MÊ.CISTEC-
(hidüm keek eew collect* naw mijn
v KW EN U/ANCEW £N 2£l' Ik Ch MAAR. WUiSj
IS VM P uur-
je
(Vervolg van de
voorpagina)
DEN HAAG Bewoners
van bejaardenoorden wa
ren eind 1985 duidelijk
meer hulpbehoevend dan
eind 1984. Er is sprake
van een versnelde voort
zetting van een ontwikke
ling die reeds enkele jaren
geleden is ingezet. Vol
gens cijfers van het Cen
traal Bureau voor de Sta
tistiek was 5 procent van
de circa 137.000 bewoners
van bejaardenoorden, ge
meten naar de toestand op
31 december 1985, prak
tisch voortdurend bedle
gerig. Op 31 december
1984 behoorde slechts 3
procent tot deze categorie.
Ook het percentage niet-bedle-
gerige, maar wel volledig
hulpbehoevende bewoners
nam toe; eind 1985 was dit 19
procent. Vergeleken met 1984
(17 procent) en 1980 (14 pro
cent) een duidelijke toename.
Daar tegenover staat een afna
me van de groep bewoners die'
naast de huisvesting van het
bejaardenoord slechts verzor
ging van huishoudelijke aard
behoeft. Eind 1985 was dit 30
procent van de bewoners; eind
1984 bedroeg dit percentage 44
procent en in 1980 was dit nog
51 procent.
De versnelde teruggang in de
mate van validiteit houdt
mede verband met de toename
van het aantal hoogbejaarden
in bejaardenoorden. Eind 1985
waren er circa 20.500 personen
in de bejaardenoorden 90 jaar
of ouder. Dit was 14,9 procent
van het totaal aantal bewo
ners. Een ander opmerkelijk
gegeven is de voortdurende
toename van het aandeel
vrouwen in bejaardenoorden.
Eind 1980 bestond 70,3 procent
van de bewoners uit vrouwen;
eind 1984 vormden zij 73,2
procent van het totale aantal
bewoners. In 1985 bedroeg dit
percentage 74,1 procent.
iiMNENLAND
GeidóeQowuvnt
VRIJDAG 17 OKTOBER 1986PAGINA3
bRANKVERBOD VOOR
AMBTENAREN KAMER
^EN HAAG Met ingang van 1 november geldt
de gebouwen van de Tweede Kamer voor amb-
[naren een drankverbod. Het is de ambtenaren
Irboden gedurende de werktijd alcoholhoudende
tanken te gebruiken, bij zich te hebben of in de
jenstlokalen te bewaren. De beslissing tot nale-
jng van het ambtenarenreglement is afkomstig
pn de directeur der diensten in de TWeede Kamer
loopt vooruit op de discussie en besluitvorming
jeer een recent uitgebracht rapport over „Alcohol
4 werk", dezer dagen uitgebracht door het sociaal
Aam van de Tweede Kamer. Deze werkgroep, be-
aande uit de bedrijfsarts, de maatschappelijke
ferkster en het hoofd personeelszaken, conclu-
Jerde dat zich de afgelopen drie jaren in de
Iveede Kamer regelmatig probleemsituaties heb-
ijn voorgedaan, waarbij het gebruik van alcohol
|en niet te onderschatten factor" bleek.
Rijn vervuild door
Duitse giflozing
DEN HAAG De Rijn bij Lobith
is sterk vervuild met chemische
stoffen, als gevolg van een be
drijfsongeval op 12 oktober bij een
chemisch bedrijf in het Westduitse
Leverkusen.
Het meestation bij Lobith nam
concentraties aan mono- en dich-
loorbenzenen waar, die 400 maal
hoger liggen dan het normale ni
veau. Volgens een woordvoerder
van het Rijksinstituut voor de Zui
vering van Afvalwater (RIZA)
heeft de vervuiling voor mens en
dier voorlopig geen gevolgen. Naar
schatting is tien ton van de chemi
sche stoffen in het water terecht
gekomen.
TOPAMBTENAAR
EZ VERTREKT
DEN HAAG Directeur-generaal in
dustrie en regionaal beleid van het mi
nisterie van economische zaken, drs. H.
Leliveld, wordt per 1 januari 1987 se
cretaris-generaal van de Van Leer
Group Foundation de beheermaat
schappij in Amstelveen. Leliveld is
sinds 1 oktober 1979 directeur-generaal.
Het is nog niet bekend wie hem op
volgt. Leliveld geeft bij het directoraat
leiding aan ruim 330 mensen. „Indus
trie" ondersteunt overheid en politiek
in industriezaken en bemiddelt ten be
hoeve van de Nederlandse industrie.
„Regionaal beleid" bereidt regionaal
economisch beleid voor en voert het
uit, in het bijzonder om de werkgele
genheid te bevorderen.
Bejaarden eten eerder
te veel dan te weinig
ZEIST De zelfstandig wonende be
jaarden eten eerder te veel dan te
weinig. Ze nemen te veel vet, choles
terol, suiker en zout. De ouderen
hebben te weinig beweging. Ze zou
den wat meer in de zon moeten lo
pen. Tot deze conclusie komt het In
stituut CIVO-Toxicologie en Voeding
TNO in Zeist op grond van de eerste
resultaten van een landelijk onder
zoek bij 540 mensen in de leeftijd van
65 tot 80 jaar. Het verslag is aangebo
den aan staatssecretaris Dees (volks
gezondheid). TNO noemt het opval
lend dat de Nederlandse bejaarden
niet zoals vele buitenlandse leeftijd
genoten tekenen van ondervoeding
vertonen. Integendeel zelfs.
Nou wen hoofd
directeur ANWB
DEN HAAG Mr. P.A. Nouwen, lid
van de directie van Nationale-Neder-
landen Levensverzekeringsmaat
schappij NV in Rotterdam, is met in
gang van 1 januari benoemd tot
hoofddirecteur van de ANWB. Nou
wen volgt B. IJntema op die met
VUT gaat. De nieuwe hoofddirecteur
heeft in de loop der jaren een belang
rijke rol gespeeld in het overleg na
mens en binnen de verzekeringsbe
drijfstak. Zo was hij onder meer lid
van de Pensioenkamer, van de Com
missie Consumentenaangelegenheden
en van de Sociaal Economische Raad
(SER). Verder vervult hij enkele
commissariaten en adviesfuncties in
het bedrijfsleven.
AMSTERDAM Het gerechtshof in Amster
dam vindt dat de aanrander van een 10-jarig
Amsterdams meisje moet verhuizen, omdat hij
in dezelfde straat woont als zijn slachtoffertje.
Het hof sluit zich hiermee aan bij het vonnis
van de rechter uit het kort geding, waartegen
de 39-jarige dader beroep had aangetekend.
Het was voor het eerst dat een dergelijk ver
gaand verbod werd opgelegd. Het meisje werd
in december 1984 aangerand door de man, die
toen een huisvriend was van de familie. De
rechtbank veroordeelde hem kort geleden tot
20 weken gevangenisstraf, waarvan 11 voor
waardelijk, en tot een boete van 1500 gulden
aan de moeder van het meisje.
