Rotterdam pakt groot uit
met Erasmus-herdenking
I
Elie Wiesel: De angst leeft nog steeds in mij
aan tafel
ACHTERGROND
kerk
wereld
Erasmus woonde slechts vier jaar in Rotterdam
fttideaQowum
/weer
CckbeGotwotiC
WOENSDAG 15 OKTOBER 1986PAGINA2
Landbouwvoorlichting van de preekstoel in Afrika
Kerken in Afrika moet voedselproduktie inpassen in hun
pastorale programma's. Tot deze aanbeveling kwam een pa-
nafrikaanse studiebijeenkomst over het thema „Voedsel en
honger in Afrika".
De bijeenkomst was georganiseerd door de Vereniging van
Christelijke Lekencentra in Afrika (ACLCA). Om effectieve
resultaten te bereiken op het terrein van voedselproduktie
moeten kerken hun personeel trainen landbouwkennis over
te dragen, meenden de deelnemers. De „imponerende preek
stoel" en andere pastorale middelen zouden daartoe heel goed
kunnen gebruiken. In een continent dat zo sterk heeft te ma
ken met honger, kan en mag de kerk met haar grote aanhang
haar bijdrage aan de voedselproduktie niet negeren, aldus de
conferentie.
Verbannen Nicaraguaanse priester pastor in Washington
Mgr. Bismarck Carballo, de verbannen woordvoerder van de
Nicaraguaanse bisschoppenconferentie, is benoemd tot pastor
voor de Spaanstalige katholieken in een parochie in Hyattsvil-
le, een voorstad van Washington. Dat heeft het aartsbisdom
Washington meegedeeld.
Mgr. Carballo woonde na zijn verbanning in een gastenkamer
van het pastoraal centrum van het aartsbisdom. Hij blijft in
Washington werken, totdat het Sandinistische regime hem toe
staat in Nicaragua terug te keren. Op 1 januari dit jaar sloot de
Nicaraguaanse regering Radio Catolica, een radiostation van de
RK Kerk dat werd geleid door mgr. Carballo nadat het radio
station geen aandacht had besteed aan de nieuwjaarstoespraak
van president Daniel Ortega.
De nacht verbergt
een wereld maar
onthult een heelal.
Elie Wiesel heeft gisteren
diep geroerd gereageerd
op de toekenning van de
Nobelprijs voor de Vrede
1986. De 58-jarige joodse
schrijver en activist, die
al vele malen eerder was
voorgedragen, zei de prijs
van 650.000 gulden te ge
bruiken om zijn bood
schap uit te dragen naar
meer mensen. „Ik moet
het onuitsprekelijke tel
kens weer uitspreken en
strijden tegen het zwij
gen. De herinnering aan
de jodenvernietiging door
de nazi's mag niet verva
gen."
Wiesel, die zelf Ausch
witz overleefde, wordt
wel omschreven als „de
stem van de zes miljoen
in de Tweede Wereldoor
log omgekomen joden".
„De wereld verkeert in een
vreselijke staat, en haat, racis
me en fanatici zijn er allemaal
nog. Wat moeten we doen?
We moeten iets doen" zei hij.
Wiesel benadrukte dat „on
verschilligheid" een van de
ergste problemen is, want de
mensen die zwijgen zijn me
deplichtig en helpen niet mee
het kwaad te keren", aldus
Wiesel.
Wiesel werd geboren in Roe
menië. Zijn vader, een mid
denstander, bracht zijn zoon
de normen en waarden van
het humanisme bij en moedig
de hem aan modern He
breeuws te leren. Zijn moeder
bracht hem tot de studie van
de Torah, de Talmud en de
mystieke leer van het Chasi-
disme en de Kabalah.
lij het vooijaar van 1944 ga
ven de nazi's opdracht de
15.000 joodse inwoners van
Wiesels geboorteplaats Sighet
te deporteren. Het hele gezin
kwam terecht in Auschwitz,
waar Wiesels moeder en jong
ste zuster in de gaskamer
werden vermoord. Pas na de
oorlog hoorde hij dat zijn oud
ste zusters het kamp hadden
overleefd. In 1945 werden va
der en zoon Wiesel overge
bracht naar Buchenwald in
Duitsland, waar Shlomo Wie
sel overleed aan ondervoe
ding en dysenterie.
Wiesel was 16 jaar toen Bu
chenwald op 11 april 1945
werd bevrijd.
Hij vestigde zich in Frankrijk
waar hij aan de Sorbonne stu
deerde. Hij ging naar India,
waar hij Engels en ascetisme
studeerde en vervolgens naar
Palestina waar hij in 1948
voor een Franse krant de op
richting van de staat Israel
versloeg.
In 1956 werkte hij als corres
pondent voor een Israëlische
krant bij de Verenigde Naties.
Hij besloot in Amerika te blij
ven en begon een carrière als
schrijver. Hij woont in New
York en geeft college in Bos
ton. Hij heeft zo'n twintig
boeken en essays op zijn naam
gebracht, waarvan vele han
delen over het lot van de jo
den in Nazi-Duitsland.
„De angst^it nog steeds diep
in mij", zei hij in 1984 tijdens
een herdenkingsdienst in de
synagoge van zijn geboorte
stad Sighet. „Tot het midden
van de vijftiger jaren weiger
de ik te praten. Ik was bang
om te praten. Ik zweeg totaal.
Toen zei ik dat wij overleven
den de plicht hebben te spre
ken en zo werd het schrijven
een obsessie. Maar ik ben
bang dat ik nog lang niet alles
heb gezegd wat gezegd moet
worden." In zijn boek „La
Een diep ontroerde Elie Wiesel, vergezeld van zijn vrouw Elisha
en hun zoon, vernemen het nieuws over de toekenning van de
Nobelprijs voor de vrede.
Nuit" (De Nacht) uit 1958 be
schrijft Wiesel zijn kamperva
ringen: „Nooit zal ik die nacht
vergeten, de eerste nacht in
het kamp, dat mijn leven in
een lange nacht heeft veran
derd, zeven maal vervloekt
en zeven maM verzegeld.
Nooit zal ik de vlammen ver
geten die mijn vertrouwen
voor Altijd verbrandden.
Nooit zal ik die nachtelijke
stilte vergeten, die mij voor
eeuwig beroofde van de wil
om te leven".
In 1969 trouwde Wiesel met.
Marion Erster Rose, ook een
overlevende van de kampen.
Zij hebben een dochter en een
zoon.
Elie Wiesel is al vele malen
onderscheiden onder meer
met de Amerikaanse Gouden
Medaille van Verdienste, die
hem door president Reagan
werd uitgereikt. Hij probeer
de vergeefs Reagan van te
weerhouden naar de oorlogs
begraafplaats Bitburg te gaan,
waar ook SS'ers liggen. „Die
plaats, meneer de president, is
niet uw plaats. Uw plaats is
bij de slachtoffers van de SS",
aldus Wiesel.
De toekenning van de Nobel
prijs voor de Vrede is in aller
lei kringen met groot enthou
siasme ontvangen.
Een vertegenwoordiger van
de Palestijnse bevrijdingsor
ganisatie PLO was één van de
mensen die hun gelukwensen
stuurden. President Mitter
rand schreef: „Uw werk is
een wereldwijd gebed voor
vrede en een teken van geloof
in de mensheid. Wiesels per
soonlijke vriend professor Leo
Eitinger, die met Wiesel in
Auschwitz zat, zei dat het de
hoogste tijd was de prijs toe te
kennen aan Wiesel, die zoveel
heeft gedaan voor de mensen
rechten. Dat zal gebeuren op
10 december in Oslo door ko
ning Olav van Noorwegen.
Pittig hamlapje, kool met wortel en prei,
aardappelen - kwarkvla
Als u met zijn beiden bent, heeft u het volgende nodig: 2
hamlapjes a 100 g, 25 g margarine, 1 ui, 25 g ontbijtspek in
dunne plakjes, peper, paprikapoeder, basilicum, mespunt
bloem;
250 g witte kool, 100 g winterwortel, 10 g margarine, 0,5 dl
water, 1 dikke prei, zout, selderij;
0,5 tot 1 kg aardappelen;
225 g kwark, 2,5 dl gele vla, paar lepels limonadesiroop
Schroei de hamlapjes dicht in hete margarine, temper het vuur
en bak het vlees in een kwartier bruin en gaar. Snijd de ui in
dunne ringen en verdeel de plakjes spek in kleinere stukken.
Bak ui en spek met peper, paprikapoeder en basilicum de laatste
vijf minuten mee met het vlees. Leg de hamlapjes met daarop
het ui-mengsel op een warm bord. Bak de bloem lichtbruin in
het overgebleven vet en maak de jus af met weinig water. (Spek
is meestal flink gezouten, wees daarom voorzichtig met het toe
voegen van zout aan het vlees!)
Bak de fijngesneden kool met de in dunne plakjes geschaafde
wortel een paar minuten in de margarine zonder dat de groen
ten bruin worden. Voeg water toe en sluit de pan. Snijd de prei
in de lengte in vieren en vervolgens in smalle stukjes. Was de
groente, laat haar uitlekken en doe haar bij de al tien minuten
kokende kool met wortel. Laat de groenten nog vijf minuten op
staan, maak ze af met zout en fijngeknipte selderijblad.
Meng de kwark met de vla en voeg naar smaak limonadesiroop
toe. Garneer het mengsel met een paar druppels van de al eer
der gebruikte limonadesiroop.
JEANNE
Organisatie
voor
afrikanisering
christelijke
eredienst
In Harare, Zimbabwe, is
de Afrikaanse Associatie
voor Liturgie, Muziek en
Kunsten (Afalma) opge
richt. Bedoeling is dat
deze organisatie vorm
geeft aan het „afrikanise-
ren" van de christelijke
eredienst.
De voorzitter, de musicus
Patrick Matsikene uit Zim
babwe, meent dat het chris
tendom de Afrikaner veel
beter kan bereiken als in de
verkondiging wordt aange
sloten bij de rijke culturele
traditie van Afrika. Afalma
wil studiedagen organiseren
voor dichters, musici en an
dere kunstenaars om hen
aan te moedigen voor de
kerk te gaan werken. Er zijn
ook plannen voor het op
richten van een permanent
opleidingsinstituut. De bij
eenkomst en de oprichting
van Aflama werd mogelijk
gemaakt door steun van on
der meer de Wereldraad
van Kerken.
De Erasmus-universiteit
organiseert in samenwer
king met de gemeente
Rotterdam komende
maand een aantal mani
festaties ter gelegenheid
van het feit dat de grote
christen-humanist Eras
mus vierhonderdhon-
derdvijftig jaar geleden in
Rotterdam werd geboren.
Dit gebeurt onder meer
met een wetenschappelijk
congres, gratis concerten
met geestelijke en we
reldlijke muziek uit de
tijd van Erasmus, pu
bliekslezingen over zijn
persoon, een tentoonstel
ling in de Rotterdamse
gemeentebibliotheek (die
de grootste verzameling
boeken van en over Eras
mus bezit) en de uitrei
king door Prins Berhard
van de jaarlijkse Erasmu
sprijs door de Stichting
Praemium Erasmium in
de Rotterdamse Laurens-
kerk.
zal de prijs overigens niet per
soonlijk in ontvangst kunnen
nemen, aangezien hij vreest
niet naar zijn vaderland te
kunnen terugkeren. In zijn
plaats gebeurt dat door prof.
Frantisec Janouch, voorzitter
van het Charta-comité in
Zweden.
Om de actualiteit van de op
vattingen van Erasmus duide
lijk te onderstrepen heeft de
gemeente Rotterdam een aan
tal lezingen op het oog die
duidelijk moeten maken dat
Erasmus niet slechts een his
torische figuur is die alleen
interessant is voor vakgeleer
den, maar wiens opvattingen
nog altijd van waarde zijn
voor eigen tijd, zo stelde de
Rotterdamse gemeentesecre
taris mr. J. Bannink gisteren
bij de presentatie van de plan-
Op 10 november spreekt prof.
VS. Blockmans in de Aula van
de Erasmus Universiteit over
„Erasmus en de macht", op 11
november praat prof. Sperna
Weiland in de Gemeentebi
bliotheek over „de denkbeel
den van Erasmus over opvoe
ding en onderwijs" en op 13
november is er in de Laurens-
kerk een voordracht van prof.
S. Dresden over „Erasmus,
humanisme en tolerantie".
Behalve de naam van Eras
mus die de Rotterdamse uni
versiteit sinds 1974 draagt en
het standbeeld op de Coolsin-
gel is er in Rotterdam overi
gens niets tastbaars dat aan de
persoon van Erasmus herin
nert, zo werd door de organi
satoren onomwonden toegege
ven. Volgens prof. J. Sperna
Weiland wil de Rotterdamse
universiteit met de festivitei
ten rond Erasmus aantonen
dat de universiteiten gegroeid
zijn uit de humaniora. Hij
noemde het wel een droevige
ironie van het lot dat de Rot
terdamse universiteit nu uit
gerekend het kleine onder
deeltje dat haar aan de huma
niora bindt, te weten de ge
schiedenisstudie, als gevolg
van de bezuinigingsplannen
van minister Deetman dreigt
te verliezen
Van de 66 jaar die Desiderius Erasmus
geleefd heeft, bracht hij alleen zijn
eerste vier levensjaren in Rotterdam
door. Toch is de naam Rotterdam al
tijd onverbrekelijk met Erasmus ver
bonden gebleven, omdat hij zijn leven
lang als zijn naam bleef vermelden
„Erasmus van Rotterdam". Erasmus,
die vermoedelijk in de nacht van 27
op 28 oktober 1469 als onecht kind
van een geestelijke in Rotterdam
werd geboren, woonde en werkte in
een groot aantal steden van Europa.
Op zijn vierde jaar werd hij in Gouda
naar school gestuurd en keerde nooit
meer naar Rotterdam terug. In zijn la
tere leven werkte Erasmus onder an
dere in Kamerijk, Parijs, Leuven, Or
leans, Cambridge en Bazel. In deze
laatste plaats overleed hij in 1536.
Erasmus was al tijdens zijn leven een
beroemd man. 'Hij ontleende zijn in
spiratie voor een flink deel aan de
Griekse klassieken en zijn produktie-
ve periode brak vooral aan toen in
1514 zijn samenwerking met de uitge
ver Johannes Froben in Bazel gestalte
kreeg.
De verdraagzaamheid en het huma
nisme dat Erasmus predikte kwamen
echter onder druk te staan toen de te
genstellingen in Europa verscherpt
werden als gevolg van de reformatie.
Hij raakte in conflict met Luthër, in
wiens gedachtenwereld geen plaats
was voor nuancering en subtiliteit.
Maar ook van streng katholieke zijde
kreeg Erasmus kritiek, zodat hij het
etiket kreeg van lafheid en besluite
loosheid. De laatste jaren van Eras
mus werden dan ook gekenmerkt
door de fanatiek tegenover elkaar
staande religieuze stromingen, waarbij
hij geen partij wilde kiezen.
Medewerkers
bisdommen op
bezoek bij krant
Twee delegaties uit de staven van
de bisdommen Rotterdam en
Haarlem bezochten gisteravond
het technisch bedrijf van Sijthoff
Pers in de Rijswijkse Plaspoelpol-
der en de burelen van deze krant.
Zij konden daar tevens getuige
zijn van de vervaardiging van het
Haarlemse bisdomblad Samen
Kerk en zijn Rotterdamse pen
dant Tussenbeide. Daarbij waren
onder anderen aanwezig bis
schop H. Bomers van Haarlem,
diens vicaris mgr. W. de Graaft
en namens het Rotterdamse bis
dom, bij ontstentenis van mgr. R.
Bër, diens vicarissen J.G.M. Zuid
geest en C.J. van Boxmeer.
Foto: Mgr. Bomers hanteert, ter
wijl op de voorste rij toekijken
Westerpers-directeur J. Hallewas
en de vicarissen Zuidgeest en
Van Boxmeer, een ouderwetse
kalander met behulp waarvan
vóór de ingebruikname van elec
tronics in het dabiadbedrijf, ma
trijzen voor loden afgietsels van
krantenpagina's werden gemaakt.
Kennismaken met
werk René Girard
De Vrije Universiteit organi
seert komende maand voor
belangstellenden een cursus
van vier avonden in Leiden
over het werk van de Franse
denker en literatuurhistoricus
René Girard. Ingegaan zal on
der meer worden op de ver
houding van Girards visie tot
het christelijk geloof. Inlei
ders zijn prof. S.A. Varga, drs
H. Weigand, drs. Simondse en
pater dr. A F. Lascaris O.P.
Inschrijving max. 25,-. In
lichtingen tel. 020 - 548.2674
of 548.2686.
4
ik
Splijtzwam in België
NATUURLIJK is het hoogst curieus dat in Belgié een ks
netscrisis kan ontstaan als gevolg van de hardnekkige wei
ring van de burgemeester van Voeren zes dorpen en vj
duizend inwoners Nederlands te (leren) spreken. Bij o
zuiderburen gaat het echter al lang niet meer alleen om J
Happart. Het opnieuw aangewakkerde taaiconflict vormdi
twee weken tijd zo'n ernstige splijtzwam, dat de Waalse
Vlaamse christen-democraten volledig uit elkaar werden
dreven.
DOORDAT de koning het door premier Wilfried Mart
aangeboden ontslag in beraad heeft gehouden, is de politi
situatie van dit moment in België inmiddels zeer onduide]
Wel duidelijk is dat er opnieuw een brede kloof gaapt tus
Vlamingen en Walen. De Vlaamse partijen weigeren ai
wijken van een uitspraak van de Raad van State, waa
werd bepaald dat in een officieel Nederlandstalige gemee
de burgemeester Nederlands moet spreken en, indien hij
weigert, hij niet kan aanblijven.
Als conpromis is voorgesteld dat Happart, wiens ben
ming tot burgemeester twee weken geleden ongedaan is
maakt en die nu vrijdag door zijn gemeenteraad wordt ge
zen tot eerste schepen (wethouder), wel zou kunnen func
neren als waarnemend burgemeester. De Franstalige parti
in België hebben daar geen moeite mee, omdat zij er indii
de Waalse zaak mee denken te dienen. De Vlaamse part]
denken er echter niet aan zo'n concessie te doen. Zij doen
allereerst niet vanwege hun achterban en verder stelled
zich op het standpunt, dat het arrest van de Raad van Stl
waarbij Happart werd ontslagen, niet alleen naar de let
maar ook naar de geest moet worden uitgevoerd.
De felste verdedigers van Happart binnen de christen]
mocratisch/liberale coalitie zijn de Franstalige christen
mocraten (PSC) van minister van binnenlandse zaken Ch
les-Ferdinand Nothomb. Met deze houding hebben zij i
vervreemd van hun Vlaamse geestverwanten, de CVPJ
partij van premier Wilfried Martens. Deze (taal)scheur ir]
christen-democratische gelederen heeft het kabinet de fa
klap gegeven.
KONING Boudewijn beraadt zich thans en dat zou kum
betekenen dat Martens alsnog een lijmpoging wil doen. R
wel in België veel mogelijk is, lijkt zo'n poging echter all
te slagen als de Franstalige christen-democraten (PSC)
reid zijn niet alleen Happart te laten vallen, maar ook 1
belangrijkste vertegenwoordiger, minister Nothomb.
In de komende dagen zal de psc, de kleinste van de i
coalitiepartijen, moeten uitmaken wat het zwaarst weegt
zaak-Happart of vervroegde verkiezingen, waarmee pren
Martens gisteren dreigde. En mochten die vervroegde t
kiezingen de enige manier zijn om de politieke crisis O]
lossen, dan komt niet alleen het Belgische herstelbe
dat tien maanden geleden Martens een eclatante overv
ning opleverde in het gedrang, maar zullen de tegens
lingen tussen Vlamingen en Walen de allesoverheerse
factor zijn. De kloof tussen beide taalgroepen zal dan all
maar dieper worden. Dat zou voor de Belgische samenlev
het ernstige gevolg zijn van een zaak, die als een dorpsklu
begon en in een politieke crisis eindigde.
HELP DE LEPRA BESTRIJDEN. DOE HET NU!
Stort uw bijdrage op
postgiro 50500 of
bankgiro 70.70.70.929
NederlandseStichting wor
ÉÊmÊÊmM^mÊÊam Leprabofrtiding/AinHBdiin
Foto met dank aan Dr. W.H.Jopling MauritsVjde 63,1092 AD
Amsterdam. Tel. 020-93 89 73
Af en toe zon.
DE BILT (KNMI) Een ho-
gedrukgebied trekt het ko
mende etmaal van zuidwest-
Engeland naar de zuidelijke
Noordzee. Zwakke storingen
bewegen zich vanuit de weste
lijke Middellandse zee naar
midden-Frankijk. De daarmee
samenhangende bewolking
drijft van tijd tot tijd ook over
ons land. Regen van betekenis
\Vordt daaruit niet verwacht.
Opklaringen, samenhangende
met het genoemde hogedruk-
gebied krijgen morgen geleide
lijk meer de overhand. De
wind draait vannacht naar
noord en voert het komende
etmaal iets koelere Noordzeel
ucht naar ons land. De mid-
dagtemperaturen lopen daarin
tot rond 15 graden op. Ook
vrijdag bepaalt het hogedruk-
gebied nog het weer, de wind
wordt dan oost. Tijdens het
weekeinde dringen oceaande
pressie met enige regen en
meer wind tot over onze om
geving op.
Weersvooruitzichten voor di
verse Europese landen, geldig
voor morgen en vrijdag:
Zuid-Scandinavië: af en toe
zon en droog. In west-Noorwe-
gen echter af en toe regen.
Middagtemperatuur rond 12
graden.
Denemarken, noord-Duits-
land, Benelux-, wolkenvelden,
plaatselijk mist maar vrijwel
overal droog. Middagtempera
tuur rond 14 graden.
Britse Eilanden: wolkenvel
den. Plaatselijk mist, vooral in
het zuiden ook af en toe zon.
Óp vrijdag in het noorden en
westen opkomende regen.
Middagtemperatuur van 13
graden in het noordwesten tot
18 graden in het zuiden.
Zuid-Duitsland, noordoost-
Frankrijk: veel bewolking.
Mogelijk wat regen of motre
gen van weinig betekenis en
plaatselijk mist. Middagtei
ratuur rond 14 graden.
Zuidwest-Frankrijk, m
west-Spanje, Portugal: zot
perioden en droog. Mid
temperatuur 18 tot 22 gn
Zuidoost-Spanje, Franse
dellandse-Zeekust: Verai
lijk bewolkt met een aar
dende kans op enkele rt
of onweersbuien. Middag
peratuur 20 tot 24 graden
Alpengebied: in het zuidw
lijk deel veel bewolkini
mogelijk een bui, elders f
zonnige perioden. Middag
peratuur in de dalen tuss»
en 20 gradep. Nul-gr<
grens in de middaguren o]
geveer 3000 meter hoogte
Italië, Joegoslavische-kus
noordwest-Italië mogelijk
bui, elders overwegend zo
Middagtemperatuur van
graden in noord-Italie tot
26 graden elders.
Luxemburg reger
