Europese NAVO-landen zijn
bezorgd over uitkomst top
Een paar kruisraketten
voor een veilig
Amerikaan in Nicaragua
zegt voor CIA te werken
buitenland
Washington ontkent
vervolging Lockshin
Diplomaat Peres maakt plaats voor kleurloze Shamir
CeidacGoum/nt
VRIJDAG 10 OKTOBER 1986 PAGINA 5
Beeld Marcos
raakt oor kwijt
MANILA Het gigantische
beeld van de vroegere Filipijn-
se president Ferdinand Mar
cos, op een heuvel ten noorden
van de hoofdstad Manila, is
het doelwit geworden van een
bomaanslag, zo is gisteren be
kendgemaakt. De explosie
heeft het rechteroor en een
deel van de rug afgebroken,
plaatselijke bewoners hadden
eerder toestemming gevraagd
het beeld op te blazen. De re
gering weigerde en zei het te
willen behouden als monu
ment voor de overdaad van
het regime van Marcos.
Sex is goed
voor geheugen
30TEB0RG Oudere mensen
die sexueel actief blijven, blijven
langer vitaal en hebben een beter
geheugen dan hun leeftijdgenoten.
Dat blijkt uit een onderzoek onder
1.600 bejaarden dat is uitgevoerd
door het Sahlgrenska ziekenhuis in
het Zweedse Goteborg. Uit het on
derzoek blijkt dat bejaarden die
hun sexleven opgeven snel aftake
len. Op 70-jarige leeftijd bleek de
helft van de getrouwde mannen en
veertig procent van de getrouwde
vrouwen nog een geregeld sexle
ven te hebben. Vijf jaar later was
dat bij mannen minder dan dertig
procent en bij vrouwen ongeveer
twintig procent.
Maffia-oorlog op
Sicilië eist levens
MESSINA Bij twee aanslagen zijn op Si
cilië een vrouw en twee vermeende maffia
leden om het leven gekomen. Het zou om
vergeldingsacties van maffia-groepen gaan.
Dinsdag kwam in Palermo een 11-jarige
jongen om bij een wraakactie. Onbekende
mannen openden een dag later in een zie
kenhuis in een voorstad van Messina het
vuur op de patiënt Pietro Bonsignore (21).
Ook de 35-jarige Nunzia Spine, die met
Bonsignore in gesprek was, kwam om het
leven. Bonsignore had bindingen met de
maffia. De 24-jarige Giovanni Bilardo werd
een kwartier later doodgeschoten bij een
bushalte. Ook hij stond bekend om zijn
maffia-activiteiten. Het 11-jarige slachtof
fer, Claudio Domino, werd gisteren onder
grote belangstelling begraven.
Ontslag na zingen
volkslied Afrika
JOHANNESBURG De BBC heeft
een van haar correspondenten in Zuid-
Afrika op staande voet ontslagen we
gens het zingen van het (zwarte) volks
lied Nkosi sikeleli Afrika (God zegene
Afrika). Sarah Crowe, werkzaam voor
BBC-televise, kreeg deze week te horen
dat de BBC „zeer ontsteld en sprake
loos" was omdat ze op een herden
kingsbijeenkomst voor de 177 slachtof
fers van de mijnramp in september het
volkslied had meegezonden. Volgens de
BBC had de correspondente zich daar
mee partijdig opgesteld. Crowe zei het
ontslag onbegrijpelijk te vinden te vin
den omdat zij die bewuste bijeenkomst
had bezocht als privé persoon en niet in
opdracht van de BBC.
Minder vrachtverkeer over Brennerpas
(Van onze correspondent Rink Drost)
BONN Vrachtverkeer over de Brennerpas wordt binnenkort
veel duurder. Per vrachtwagen moet nu per jaar een tolgeld
worden betaald van 17.000 Oostenrijkse schilling (2.800 gulden).
Binnenkort wordt dat 25.000 schilling (4.125 gulden). Met deze
maatregel wil het Oostenrijkse ministerie van verkeer berei
ken, dat meer transportondernemingen hun wagens met lading
en al op de trein zetten, om zo naar en van Italië te komen.
Meer vrachtverkeer per trein dient drie doelen. In de eerste
plaats wordt het wegdek van de verbinding door de Brennerpas
minder belast. Nu is deze als snelweg aangelegde verbinding in
de praktijk een gewone tweestrooksweg, omdat er constant re-
paratiewerk moet worden verricht. In de tweede plaats hoopt
Oostenrijk het drukke personenwagenverkeer, dat vooral in de
vakantieperiodes altijd vastloopt, een vlottere doorstroming te
geven. En in de derde plaats moet een vermindering van het
vrachtverkeer de lawaaibelasting van de getergde bewoners
van het Inndal en het Wippdal wat verlagen.
EG wil optreden na
executies in Indonesië
DEN HAAG De landen van de
Europese Gemeenschap overleg
gen over eventueel gezamenlijk
optreden in verband met de execu
ties van negen communisten in In
donesië. Diplomaten in Brussel
spraken over de mogelijkheid van
een gezamenlijk Europees „pro
test". De kwestie wordt ook aan de
orde gesteld op 20 en 21 oktober in
Djakarta waar de jaarlijkse confe
rentie wordt gehouden van EG-
ministers van buitenlandse zaken
met hun collega's van de ASEAN,
het Verbond van Zuidoostaziati-
sche Staten, onder meer Indonesië.
(Vervolg van voorpagina)
BRUSSEL De Europese
NAVO-landen hebben
gisteren op een speciale
bijeenkomst voor de IJs
landse top aan de VS dui
delijk gemaakt ernstig be-
zofgd te zijn over een
eventuele aanzienlijke
vermindering van de
kernraketten voor de
middellange afstand in
Europa.
De Europeanen zijn bang dat
bij zo'n overeenkomst onvol
doende rekening wordt gehou
den met de Russische superio
riteit op het gebied van de
korte-afstandswapens, zo werd
vernomen uit diplomatieke
bronnen.
Amerikaanse en Russische limousines arriveren bij het „spookhuis" Hofdi, waar de besprekingen
lussen de Amerikaanse president Reagan en de Russische leider Gorbatsjov worden gehouden.
De ambassadeurs van de
NAVO-landen waren gisteren
in het hoofdkwartier van het
bondgenootschap om zich door
Paul Nitze, Reagans speciale
adviseur op het gebied van de
wapenbeheersing, te laten in
lichten over de Amerikaanse
strategie voor de minitop.
Nitze, die veel vertrouwen ge
niet bij de Europese bondgeno
ten, heeft de Europeanen uit
gelegd wat de Amerikaanse
strategie voor de minitop is.
Nadere bijzonderheden daar
over zijn niet verstrekt.
Volgens andere NAVO-zegs-
lieden stond een mogelijk ak
koord over vermindering van
de Russische SS-20 raketten en
de Amerikaanse Pershing-II
en kruisraketten centraal.
Een hoge Europese diplomaat
zei dat de Amerikanen op de
bijeenkomst hadden beklem
toond dat het in IJsland om
een tussentijdse ontmoeting
gaat en dat niet te hoge ver
wachtingen mogen worden ge
koesterd.
Volgens andere NAVO-bron-
nen heerste er toch enig opti
misme en zijn de Europese
partners verheugd dat de
Amerikanen de moeilijke dia
loog met de Kussen voortzet
ten.
Aan de andere kant waren er
echter ook geluiden van grote
verontrusting te horen. Vooral
de Bondsrepubliek maakt zich
zorgen over de dicht bij haar
grondgebied opgestelde Russi
sche korte-afstandswapens, zo
als de SS-23 raketten met een
reikwijdte van 500 kilometer.
Een hoge diplomaat, die niet
genoemd wilde worden, vroeg
zich gisteren af wat voor zin
het heeft om Russische SS-20
raketten en Amerikaanse
Pershing-II en kruisraketten
uit Europa weg te halen als
het gevolg een nieuwe on
evenwichtigheid is.
Het Amerikaanse ministerie
van defensie laat zich op de
minitop vertegenwoordigen
door onderminister Richard
Perle, de man van de harde
lijn binnen het Pentagon. Ook
minister van buitenlandse za
ken George Shultz is aanwe
zig.
Perle is voorstander van ver
mindering van de in Europa
geplaatste raketten voor de
middellange afstand, maar
blijft zich op het standpunt
stellen dat de Russische voor
stellen voor vermindering van
kernraketten voor de lange af
stand onaanvaardbaar zijn.
J HAAG Zo'n zes
i jaar lopen vredesactivisten
inmiddels te hoop tegen
de plaatsing van Kruisra
ketten en Pershing-II-ra-
ketten in West-Europa.
Massale demonstraties en
enorme aantallen handte
keningen vermochten de
leiders van de NAVO-lan
den niet tot andere ge
dachten te brengen. In
West-Duitsland, Enge
land, Italië en Belgie zijn
raketten geplaats en in
ons land wordt Woens-
drecht ingericht voor hun
komst.
Uitgerekend op het moment
dat de vredesbeweging haar
nederlaag erkent en het hoofd
in de schoot legt, lijkt echter
een akkoord in de maak over
een aanzienlijke vermindering
van de aantallen kruis- en
Pershing-raketten. In alle be
schouwingen over de komende
„tussen-top" tussen president
Reagan en partijleider Gor
batsjov worden de raketten
voor de middellange afstand
(INF) genoemd als hèt terrein,
waarop een vergelijk mogelijk
Wordt het een halvering van
de aantallen of wordt de nul
optie weer van stal gehaald,
waarbij aan beide zijden alle
raketten (kruisraketten, Pers
en SS-20's) worden weg-
ld? Hoe vreemd het wel
licht ook klinkt, die laatste uit
komst zou voor West-Europa
weieens de slechtste kunnen
zijn.
Een korte terugblik. In 1979
nam de NAVO het dubbelbe-
sluit: plaatsing van kruisraket
ten en Pershings, als tegen
wicht voor de overmacht aan
Russische SS-20's. Maar als de
Sovjet-Unie deze raketten zou
verwijderen, zouden de kruis
en Pershing-raketten wegblij-
Terwijl de NAVO, tot veler
ongenoegen, ferm op het
standpunt van 1979 is blijven
staan, hebben de Sovjet-leiders
water bij de wijn gedaan. Dat
ging natuurlijk niet van harte.
Op een gegeven moment wer
den door Mokou zelfs de wa-
pengesprekken in Genève af
gebroken. Maar uiteindelijk is
het Sovjet-standpunt onmis
kenbaar gewijzigd.
Aanvankelijk bleef de Sovjet
unie de raketten van de Fran
se en Brits kernmachten mee
tellen bij het NAVO-totaal. De
Russen waren bereid het aan
tal SS-20's terug te brengen tot
het totaal van de Franse en
Britse raketten, als de kruisra
ketten en Pershings weg zou
den blijven.
Die eis was voor de NAVO én
voor de Britse en Franse rege
ringen onaanvaardbaar. .Later
heette het, dat een INF-ak-
koord alleen mogelijk zou zijn
als de VS het onderzoek naar
Honderd koppen
Inmiddels zijn we zo ver, dat
Sovjet-leider Gorbatsjov zich
bereid heeft verklaard tot een
afzonderlijk INF-akkoord, on
afhankelijk van de resultaten
bij andere wapengesprekken.
Bovendien telt Moskou (voor
lopig?) de Franse en Britse ra
ketten niet langer mee. On
danks de Daniloff-affaire en
de uitwijzing van de Russische
VN-diplomaten blijft het
Kremlin bereid zaken te doen
met de VS.
De twee partijen zouden het
bijna eens zijn over een ver
mindering van het aantal'
INF-koppen in Europa tot
honderd aan elke kant, tegen
in totaal aan beide zijden ruim
duizend op dit moment. Op
IJslar\d zouden Reagan en
Gorbatsjov op het terrein van
de raketten voor de middel-
langse afstand zaken kunnen
doen.
Een ruil tussen Pershings,
kruisraketten en SS-20's is
echter maar een deel van het
verhaal. Zo is er nog lang geen
overeenstemming over de
vraag hoeveel SS-20-raketten
de Sovjet-Unie in Azië mag
handhaven. Als daar geen
maximum voor wordt afge
sproken blijft de mogelijkheid
bestaan, dat de Sovjet-Unie
deze mobiele wapens in tijden
van spanning naar de andere
kant het het land overbrengt
om Europa onder druk te zet
ten. Andere obstakels zijn de
looptijd van een INF-akkoord
en hoe de controle op de nale
ving van een overeenkomst
moet worden geregeld.
Het zou voor de veiligheid van
West-Europa bepaald niet
goed zijn, als het akkoord over
INF zou uitlopen op een totale
afschaffing van alle raketten
voor de middellange afstand
in Europa. Zowel Reagan als
Gorbatsjov hebben zich hier
over al eens positief uitgelaten
en ook in Europa zijn er nogal
wat voorstanders van deze
nul-optie.
Een van de redenen om zo'n
oplossing met wantrouwen te
bekijken is de aanwezigheid
van Russische raketten voor
de kortere afstand in de DDR
en Tsjechoslowakije. Deze wa
pens, die na 1979 zijn geplaatst,
kunnen doelen in West-Euro
pa, met name in de Bondsre
publiek, bereiken.
De NAVO heeft geen wissel
geld voor deze wapens, zodat
bij een nul-oplossing de drei
ging blijft bestaan. Volgens
voorstellen van Gorbatsjov
zouden deze raketten voor de
korte afstand pas ontmanteld
worden in een latere fase van
zijn plannen, om alle kernwa
pens uit de wereld te bannen.
Een andere bron van zorgen
blijft, zeker in geval van een
nul-oplossing, de dreiging die
uitgaat van de SS-20's in Azië.
Het is uiterst onwaarschijnlijk
om aan te nemen, dat de Sov
jet-Unie de SS-20's ten oosten
van de Oeral zomaar zal op
doeken. Welke garantie heeft
West-Europa dan dat deze ra
ketten niet opeens weer in Eu
ropa staan? Het is eveneens ui
terst onwaarschijnlijk dat in
zo'n geval de Pershings en de
kruisraketten snel naar Euro
pa zullen worden teruggevlo
gen.
De laatste bezwaren tegen de
nul-optie zijn de grote conven
tionale overmacht van het
Warschau Pact en het mogelij
ke verdwijnen van de Ameri
kaanse atoom-paraplu. Zouden
de VS echt bereid hun strate
gische kernwapens te gebrui
ken en steden als New York in
de waagschaal te stellen, wan
neer het van raketten voor de
middellangse afstand ontdane
West-Europa onder de voet
wordt gelopen?
Voor de veiligheid van West-
Europa lijkt het vooralsnog
het beste, wanneer de leiders
van de Verenigde Staten en de
Sovjet-Unie een INF-akkoord
sluiten, waarbij aan beide zij
den een beperkt aantal raket
ten voor de middellange af
stand wordt toegestaan, zonder
dat het Westen zich bindt aan
akkoord hangt: Een paar
kruisraketten op Woensdrecht.
MOSKOU De regering in Washington heeft ontkend dat de
familie Lockshin zou zijn belaagd en bedreigd vanwege hun po
litieke (anti-Reagan) opvattingen. De Amerikaanse kankeron
derzoeker Lockshin, die met zijn vrouw en drie kinderen naar
de Sovjet-Unie is uitgeweken heeft dit namelijk tegen Russische
kranten beweerd. Onder de kop „Ik koos voor vrijheid" werd
verteld hoe Arnold Lockshin met zijn gezin was uitgeweken
naar de Sovjet-Unie omdat zij in de Verenigde Staten werden
belaagd door de FBI.
Kerncentrale
stilgelegd
KOBLENZ De rechtbank
in Koblenz heeft gisteren op
dracht gegeven de kerncentra
le in Mulheim-Karlich, in
Rijnland-Palts, onmiddellijk
stil te leggen omdat geen ver
gunning is afgegeven voor de
koeltoren. De uitspraak kwam
na een klacht van de tegen
over de centrale aan de Rijn
gelegen stad Neuwied, die al
tien actie voert tegen de in ge
bruik neming van de centrale.
Het proefdraaien van de kern
centrale zal door deze uit
spraak enkele maanden ver
traging oplopen. Tegen de
bouw en de inbedrijfstelling
van de centrale zijn in totaal
281 klachten ingediend.
Nederlandse
hulp aan Zuid-
Afrika wordt
voortgezet
DEN HAAG De hulp die
Nederland en de EG geven
aan anti-apartheidsorganisaties
in Zuid-Afrika wordt waar
schijnlijk niet gehinderd door
de maatregel van de Zuidafri-
kaanse regering om het Vere
nigd Democratisch Front UDF
„besmef'te verklaren. Besmet
te organisaties mogen geen
geld uit het buitenland ont
vangen. De Nederlandse rege
ring stelt jaarlijks negen mil
joen gulden beschikbaar aan
organisaties die binnen Zuid-
Afrika werken aan een vreed
zaam veranderingsproces. Een
aanzienlijk deel van dat be
drag gaat naar organisaties die
banden onderhouden met het
UDF, maar niet rechtstreeks
naar het UDF.
gevangen ge
nomen Ame
rikaan Euge
ne Hasenfus,
Sally heeft
zich bij haar
man in Nica
ragua ge
voegd.
MANAGUA De in Ni
caragua gevangen geno
men Amerikaan Eugene
Hasenfus heeft gisteren
verklaard meerdere ma
len betrokken te zijn ge
weest bij bevoorradings-
vluchten ten behoeve van
de anti-sandinistische op
standelingen vanuit Hon
duras en El Salvador. Ook
zei hij te hebben samen
gewerkt met medewer
kers van de Amerikaanse
geheime dienst CIA.
De 45-jarige Hasenfus werd
maandag gevangen genomen
nadat zijn vliegtuig boven het
zuiden van Nicaragua was
neergeschoten. De piloot Willi
am Cooper en co-piloot Walla
ce Sawyer kwamen daarbij om
het leven. Het derde slachtof
fer is waarschijnlijk ook een
Amerikaan. Het Nicaraguaan
se ministerie van buitenlandse
zaken mee dat de stoffelijke
resten van de drie inzittenden
aan hun nabestaanden zullen
worden gegeven.
De Amerikaan verklaarde dat
hij aan tien bevoorradings-
vluchten had deelgenomen:
vier vanaf de luchtmachtbasis
Aguacate in Honduras en zes
vanaf de basis Ifopango in El
Salvador. Volgens Hasenfus
moest hij toezicht houden op
huisvesting van de vliegers,
transportprojecten, brandstof-
voorziening en vluchtplannen.
Hij zei dat hem 3.000 dollar
per maand was beloofd, plus
huisvesting, transport en on
kostenvergoeding. De Ameri
kaanse regering ontkent iede
re betrokkenheid bij de wa-
penvlucht.
SMIDJE VERHOLEN KARELTJE KNETTER EN DE TOVERBUBBEL
„Kijkski eens aan," mompelde Opopol Is-
tietof blij, toen hij kamer zeven was binnenge
rold. „Kareltje Knettert isse juist in slaapie ge
valt. Scheelt veel. Hoef ik geen geweld te ge
bruik!" Hij zette zijn gestolen koffer neer en
wierp de bloemen achteloos weg. - Doch nau
welijks had hij deze inleidende handelingen ver
richt of daar werd zijn oor reeds getroffen door
ret driftig gesnuif en de vinnige voetstappen
van de snel naderende zuster Vitteringa. -
..Och, och, och, wat zonde van dat lieve meis-
sie...," mompelde Opopol droevig. „Het leve
isse toch al zo hard voor een verpleegzustert en
nou óók nog een tik met de goeiendagsk op
raar lieve koppie!" - De sluwe kerel kon de ge
dachte bijna niet verdragen, dat hij de arme
zuster Vitteringa een keiharde begroeting met
zijn goeiendagsk moest toedienen, maar ja, hij
was een goed aeheim aaent. Menselijke over
wegingen dienden dus plaats te maken voor het
belang van Barreberië, want het onoverwinnelij
ke Barreberië ging voor en dus... Dus zakte zus
ter Vitteringa even later kreunend in elkaar. Ge
lukkig had haar kapje, in combinatie met haar
dikke haardos, haar voor al te ernstige schade
behoed, doch dat is natuurlijk maar een schrale
troost, als je zo juist door een goeiendagsk
neergeslagen bent. - Toch scheen er nog enige
menselijkheid over te zijn in het versteende ge
moed van Opopol Istietof, want hij begon nu
met de kleine, slapende Kareltje Knetter uit het
bed te halen. Toen bukte hij zich over de geval
len zuster Vitteringa heen en hij hief haar in zijn
sterke armen van de grond. Met een lepe lach
droeg hij haar naar het nu lege bed van Kareltje
en hij zei: „De ene er in, de andere er uit, en zo
blijft het ziekenhuis vol..." Grinnekend voerde
de loze minister nu de rest van zijn plannen uit.
MACHTSWISSELING IN ISRAËL:
TEL AVIV Shimon Pe
res heeft vandaag zijn ont
slag genomen als premier
van Israël; dinsdag gaat
hij aan de slag als minister
van buitenlandse zaken.
De huidige minister Sha
mir zal dan benoemd zijn
tot premier. In de tussen
tijd zal de Israëlische pre
sident Herzog overleg ple
gen met de verschillende
fracties in het parlement
over het nieuw te vormen
kabinet. Maar dat is
slechts een formaliteit.
Het scenario is immers ring van nationale een-
vastgelegd in het draai- heid, die twee jaar gele-
boek van de unieke rege- den tot stand kwam.
Een onwerkbare formule, oor
deelden vele politiek deskun
digen in Israël. Het zou een
kortstondige regering worden,
die niet tot enig initiatief in
staat was. Want hoe zou de
progressieve Arbeiderspartij
van Peres kunnen samenwer
ken met het behoudende Li-
koedblok van Shamir?
De twijfels van twee jaar gele
den ten spijt, heeft Peres in
zijn regeerperiode verrassend
veel bereikt. Vrijwel alle Is
raëlische militairen zijn terug
uit Libanon, de inflatie is te
ruggebracht van bijna 500 pro
cent naar 16 procent, de be
trekkingen met Egypte zijn
verbeterd en Israëls aanzien in
de Verenigde Staten en Euro
pa is aanzienlijk opgevijzeld.
Het is de vraag of Shamir ge
bruik zal weten te maken van
het door zijn voorganger opge
bouwde krediet. „We hopen er
het beste van, maar we berei
den ons voor op het ergste",
verklaarde vorige week een
Amerikaanse functionaris.
Shamir wordt daarentegen al
gemeen gezien als een wat
kleurloze en rigide politicus.
Veel meer dan Peres is hij ge
neigd botweg „neen" te zeggen
op voorstellen die te maken
hebben met vredesonderhan
delingen. De Likoed houdt
van ouds vast aan het stand
punt dat geen millimeter van
„het land Israël" mag worden
prijsgegeven.
Aanvaringen binnen de coali
tie kunnen worden verwacht
op twee terreinen: de buiten
landse vredespolitiek en de
nederzettingenpolitiek. Maar
die problemen kunnen de ro
tatie niet tegenhouden en
voorlopig breekt woensdag na
twee in lijdzaamheid versleten
jaren de zon door voor Shamir.
