Kwart eeuw omgaan met onzekerheid
£eldóc0otnanl
aan tafel
Efiidóc Goutant
kerk
wereld
KONTAKT DER KONTINENTEN IN SOESTERBERG
„Mensenrechten in Guatemela worden nog steeds geschonden'
Proefbundel bijbelliederen
stuit op veel bezwaren
Lubbers ontwijkt dialoog
ACHTERGROND
VRIJDAG 10 OKTOBER 1986 PAGINA
Televisievrije week goed voor gemeenschapsbeleving
In goede samenwerking tussen de plaatselijke gemeente van de
Evangelische Kerk en de rooms-katholieke parochie is in
Penzberg in Beieren een proef genomen wat het voor het ker
kelijke leven betekent, als gemeenteleden eens een week vrij
willig afzien van televisiekijken. Ongeveer duizend van deze
13.000 inwoners tellende gemeente hebben deelgenomen aan
het experiment dat een week duurde. De resultaten zijn zonder
meer bemoedigend. De evangelische gemeente had in die week
bijzondere evenementen op touw gezet voor de jeugd, terwijl
de katholieke parochie zich juist op volwassenen richtte, dit om
elkaar niet in de wielen te rijden.
„Duitsland mag Hitlertijd niet vergeten"
Joden en lutheranen in West-Duitsland hebben voor het eerst
sinds de tweede wereldoorlog met elkaar gesproken. In een ge
zamenlijke verklaring wordt uigesproken dat het Duitse volk
de Hitlertijd niet mag vergeten en dat bestrijding van antisemi
tisme noodzakelijk blijft. De deelnemers aan het urenlang du
rende gesprek noemden het een gezamenlijke verantwoorde
lijkheid voor de openbare mening en de politieke cultuur in de
Bondsrepubliek. De delegaties stonden onder leiding van Wer
ner Nachmann van de Centrale Joodse Raad en van de Berlijn-
se bisschop Martin Kruse.
I Niets meer te wensen
en toch niet gelukkig...
Het Centrum Kontakt der
Kontinenten in Soest heeft
gisteren zijn vijfentwintig ja
rig bestaan gevierd. In 1982
leek het er nog sterk op dat
deze mijlpaal nooit zou wor
den bereikt. In juni kondigde
het ministerie van cultuur,
recreatie en maatschappelijk
werk namelijk aan dat de
subsidie aan het centrum met
ingang van 1983 zou worden
beëindigd. Het was het zo
veelste financiële probleem
in de historie van net Kon-
takt der Kontinenten, die ei
genlijk het best te omschrij
ven is als „omgaan met onze
kerheid". Aan die onzeker
heid kwam in 1982 overigens
als snel een eind, toen de mi
nister onder druk van de pu
blieke opinie en de Tweede
Kamer de aangekondigde be
zuinigingsoperatie introlc.
Het voortdurende gevecht
om het bestaan heeft het
Kontakt der Kontinenten
(KdK) in de afgelopen jaren
een heel eigen kracht gege
ven. Het heeft geleerd creati
viteit te putten uit het onver
mijdelijke. Ondanks financië
le tegenslagen kan het cen
trum blijven doordraaien en
werken aan het hoofddoel
dat sinds de oprichting in
1961 onveranderd is geble
ven: het bevorderen van het
mondiaal bewustzijn door het
organiseren en verzorgen
van cursussen. In de loop der
jaren hebben bijna 60.000
cursisten en 125.000 confe
rentiegangers het Kontakt
der Kontinenten bezocht, het
centrum dat de emancipatie
van sociaal en economisch
achtergestelde en achterge
bleven groepen bevordert, en
begrip kweekt voor het stre
ven naar en strijden voor be
vrijding en gelijkwaardig
heid.
De oprichting van het Vor
mingscentrum Kontakt der
Kontinenten in oktober 1961
sloeg althans in katholiek
Nederland in als een bom.
Missionarissen die zich met
vormingswerk gingen bezig
houden. Zoiets was nog niet
eerder vertoond. Het was pa
ter Ben Sanders van de con
gregatie SVD (Missionarissen
van Het Goddelijk Woord)
die met het idee kwam om
van het toenmalige Missie
huis Sint Jan een volkshoge
school op missionaire leest te
maken: enerzijds cursussen
geven aan missionarissen, an
derzijds proberen jongeren
voor de missie en de ontwik
kelingslanden te interesseren
door middel van vormings
werk.
Vanaf het eerste begin waren
de financiën de grootste zorg.
Het Kontakt der Kontinen
ten kreeg geen poot aan de
grond bij de Katholieke Fe
deratie van Vormingscentra.
Die ging er per definitief van
uit, dat paters niets van vor
mingswerk weten. Het een-
matf
trum draaide in feite dan ook
helemaal op de financiële bij
drage van de congregatie
SVD. Pas in 1966 kwam daar
verandering in, toen het cen
trum in aanmerking kwam
voor overheidssubsidie.
Vrouwen
Wel is er in de loop der jaren
sprake geweest van een grote
verschuiving in de groepen
cursisten. Waren het in het
begin enkel missionarissen
en jongeren die in missie- en
ontwikkelingswerk geïnte
resseerd waren, nu zijn het
mensen in kaderfuncties en
voornamelijk leken die de
cursussen volgen. Maar de
belangrijkste nieuwe aanwas
kwam uit de vrouwenbewe
ging-
In de beleidsnota „Op weg
naar de jaren '80" is het be
sluit van het Kontakt der
Kontinenten geformuleerd
om de mondiale vorming nog
actiever aan te pakken:
„Juist in een tijd dat de so-
Het centrum
Kontakt der
Kontinenten in
Soesterberg.
ciaal-economische problemen
in eigen land groter worden,
is dat harder nodig", aldus de
nota. Op het nieuwe pro
gramma staan cursussen voor
vrijwilligers en artsen die
naar de Derde Wereld wor
den uitgezonden, en voor
mensen die in ontwikke
lingslanden op vakantie wil
len en meer belangstelling
hebben voor de specifieke si
tuatie dan voor het strand.
Het vormingswerk voor
scholieren was de basis waar-
PRINS CLAUS:
On twikkelingsh ulp gemeen ten
nuttig bij particuliere projecten
Gemeenten doen er goed aan de moeilijke weg van ontwikke
lingssamenwerking niet alleen op te gaan, maar met deskun
dige gidsen. Alleen dan kunnen teleurstellingen worden
voorkomen. Deze waarschuwing liet prins Claus gisteren ho
ren op de jubileumconferentie 'Gemeenten en Ontwikke
lingssamenwerking' van het Centrum Kontakt der Kontinen
ten.
Volgens de prins zouden de gemeentebesturen in ontwikke
lingssamenwerking de meest positieve functie kunnen ver
vullen wanneer zij kleinschalige particuliere initiatieven van
uit de burgerij zouden steunen en deze helpen in goede banen
te leiden. Volgens de prins moet voorkomen worden dat soli
dariteit de vorm aanneemt van fondsenwerving voor behoef
ten die men vermoedt maar eigenlijk nog niet precies kent.
Het ontbreekt volgens de prins vaak aan een directe band
met de mensen ginds. Als gevolg van deze kortsluiting kan
een zekere projectdwang ontstaan, men wil snel een geschikt
bestedingsobject en wel omdat anders de animo verloren
dreigt te gaan. Projectdwang of bestedingsdwang is
vaak één van de oorzaken van mislukkingen on ontwikke
lingssamenwerking. aldus prins Claus.
Uit een inventarisatierapport dat de prins werd aangeboden
blijkt, dat een groeiend aantal gemeenten actief is op het ge
bied van ontwikkelingssamenwerking. In de afgelopen vier
jaar wordt een stijging van 23 tot circa 30 procent gesigna
leerd.
op het centrum 25 jaar gele
den startte. Scholieren ko
men er nu niet meer. Daar is
feen eer meer te behalen,
cholieren krijg je misschien
nog wel voor een boswande
ling, maar niet voor de Nieu
we Internationale Economi
sche Orde. De groepen cur
sisten zijn dus gewijzigd,
maar het hoofddoel van het
Kontakt der Kontinenten is
onveranderd hetzelfde geble
ven: het organiseren van
mondiaal cursuswerk. Kon
takt der Kontinenten staat
dan ook voor het vergroten
van kennis en inzicht aan ie
der die met andere culturen
in aanraking komt.
NEDERLANDSE KERKELIJKE DELEGATIE:
Ook onder de burgerregering
van Venicio Cerezo worden
de mensenrechten in Guate
mela geschonden, zij het
kwantitatief wat minder dan
ten tijde van het militaire be
wind. De in januari van dit
jaar aan de macht gekomen
christen-democratische rege
ring zou wel beter willen,
maar kan de omstandigheden
niet grondig veranderen om
dat de militaire en economi
sche machtsstructuren na de
machtswisseling nagenoeg
ongewijzigd zijn gebleven.
Tot deze conclusie is een ker
kelijke delegatie gekomen,
die op verzoek van Pax
Christi Nederland, de bis
schoppelijke adviescommissie
voor Latijns-Amerika en de
interkerkelijke actie voor
Latijns-Amerika „Solidari-
dad", van 29 juli tot 16 augus
tus Guatemala heeft bezocht.
De delegatie bestond uit drs.
M. ter Steeg, hoofd godsdien
stige uitzendingen van KRO-
televisie, prof. dr. D.C. Mul
der, voorzitter van de Raad
van Kerken in Nederland en
drs. J. Zijerveld, vice-voorzit-
ter van de bisschoppelijke
adviescommissie en werk
zaam bij het Centraal Missie
Commissariaat (CMC).
Volgens Zijerveld heeft pre
sident Cerezo, die morgen in
ons land komt voor een be
zoek, in januari een omvang
rijke „erfenis" van dertig jaar
militaire dictatuur aangetrof
fen. Onder meer door middel
van een geweldige repressie
van de bevolking, waarbij
vooral de indianen het moes
ten ontgelden, en de tactiek
van de „verschroeide aarde"
hebben de militairen gepro
beerd de guerrilla in het land
te isoleren. De bevolking
werd door hen geconcen
treerd in zogenaamde „mo
deldorpen". Er bestaat verder
een grote sociale ongelijkheid
en een enorme corruptie in
het land. Cerezo kreeg bo
vendien behalve met een
economische crisis te maken
met een geweldig vluchtelin
genprobleem. Er zijn in Gua
temala naar schatting 750.000
„ontheemden" en in Mexico
leven ook nog eens 100.000
Guatemalaanse vluchtelin
gen. En dan zijn er tijdens
het bewind ongeveer 100.000
mensen verdwenen en wor
den er nog 38.000 vermist.
Volgens de delegatie is „één
van de vruchten van het de
mocratiseringsproces" in
Guatemala het initiatief van
de parlementaire commissie
voor de mensenrechten, de
verdediging van deze rechten
een wettelijke basis te geven.
De rooms-katholieke bis
schoppen hebben zich de
laatste jaren regelmatig uit
gesproken tegen de grote
macht \an de militairen en
schending van mensenrech
ten, vertelde Maria ter Steeg.
Op het niveau van de prakti
sche bescherming van vluch
telingen en onderdrukten
hebben veel religieuzen een
grote rol gespeeld, aldus Ter
Steeg. Deze „kerk onder de
armen" heeft als gevolg van
haar duidelijke keuze voor
de onderdrukten het zelf ook
nogal eens moeten ontgelden,
vertelde ze. Bijzonder positief
was Ter Steeg over het voor
nemen. vanuit de Rooms-Ka-
tholieke Kerk „een vicariaat
van solidariteit" op te zetten.
Deze instantie zou rechtsbij
stand moeten gaan verlenen
aan landloze boeren en
schending van mensenrech
ten aan moeten kaarten.
Volgens prof. dr. Mulder zijn
er in Guatemala twee „soor
ten protestantse kerken". Dat
zijn aan de ene kant de ker
ken die zich kritisch opstel
len tegenover de repressie en
zich inzetten voor de india
nen. Vooral de historische
kerken (Methodisten, Pres
byterianen en Mennonieten)
behoren tot deze categorie.
Dan zijn er volgens Mulder
ook kerken die zich volledig
voegen in het beleid van de
militairen. Tot deze groep re
kent hij de vaak uit de Vere
nigde Staten afkomstige klei
ne evangelische kerken.
Deze groeperingen zijn overi
gens sterk in opmars in het
land.
CHRISTELIJKE GEREFORMEERDE SYNODE:
De synode van de Christelij
ke Gereformeerde Kerken
voelt weinig voor de invoe
ring van nieuw berijmde
Schriftgedeelten. Een proef
bundel van deputaten (des
kundigen) heeft gisteren veel
kritiek ontvangen.
De synode van Rotterdam
heeft al in 1983 een bundel
met 120 liederen afgewezen
„uit vrees voor de eenheid
binnen de kerken". Deputa
ten kregen toen de opdracht
een nieuwe bundel samen te
stellen met bewerkingen van
„aaneengesloten passages uit
de Schrift" waarin „de oor
spronkelijke tekst" wordt ge
volgd. De opdracht resulteer
de in 49 liederen uit de pen
van o.a. Joop Klein uit Rijs
wijk. De nieuwe bundel wijkt
volgens veel synodeleden af
van de gestelde voorwaar- steld te zijn over de kritiek.
den. „De liederen geven
meer reflectie op de Schrift n
dan weergave van de tekst". w ciuvci
Commissielid ds. G. Bouw uit Tegen de nadrukkelijke wil
Den Haag diende een voor- van de redactie heeft de sy-
stel in waarin hij vraagt de
nieuwe bundel niet vrij te ge
ven. Hij kreeg veel mede
standers, die vinden dat de
psalmen het heil voldoende
verwoorden. Duidelijk bewo
gen met de bijval, zei ds.
Bouw: „Ik ben dankbaar dat
Gods voorziene geleiding mij
in deze commissie heeft doen
komen. Ik ben in de weg van
het gebed tot dit voorstel ge
komen".
Verwacht wordt dat de syno
de vandaag over de proef
bundel stemt. Deputaten heb
ben in de wandelgangen la
ten doorschemeren teleurge-
node besloten de redactie-
-commissie van de Wekker,
het orgaan van de CGK, uit
te breiden. Daardoor kan de
volle breedte van de kerken
in de commissie worden ver
tegenwoordigd. Hoofdredac
teur prof. dr. W. van 't Spij
ker noemde de maatregel
„bijna een motie van wan
trouwen" en in ieder geval
„een mindere goedkeuring
van het gevoerde beleid".
De synode wil dat er in de
Wekker meer geschreven
wordt over het geestelijke le
ven. Aan de inhoud wordt
ook een bijbelstudiereeks toe
gevoegd.
Een deel van het moderamen (bestuur) van de synode van de Christelijke Gereformeede Kerken.
V.l.n.r. ds. P. den Butter uit Middelharnis, ds. J.H. Velema (voorzitter) uit Nunspeet en ds. M.
Tanis uit Sliedrecht.
Salade van doperwtjes, ananas en kaas met patates
frites amandel-griesmeelpudding met saus
vegetarisch)
De benodigdheden voor twee personen zijn: mayonaise
van: 1 eidooier, zout, peper, mosterd, 1 lepel azijn en 2 dl
olie:
450 g diepvries of blik doperwten, 2 schijven ananas, pe
terselie;
0,5 tot 1 kg voorgebakken patates frites of aardappelen,
frituurvet, zout;
4 dl melk, 35 g griesmeel, 32 g suiker, 1 lepel geroosterd
amandelschaafsel, flesje vruchten-puddingsaus.
Roer de eidooier los met de garde of mixer, voeg zout, peper,
mosterd en azijn toe en roer er vervolgens druppelsgewijs de
olie door. Breng de mayonaise op smaak met azijn, zout, pe
per en mosterd. (Een portie mayonaise wordt meestal ge
maakt van één eidooier en daar moet een bepaalde hoeveel
heid olie tegenover staan. Bewaar een restje zelfgemaakte
mayonaise op keukentemperatuur en gebruik het binnen een
week).
Zet diepvries-doperwten op tot ze ontdooid zijn. Laat de erw
ten (ook die uit blikuitlekken. Meng ze met stukjes ananas
en mayonaise en maak de salade af met zout, azijn en ana
nassap. Strooi er fijngeknipte peterselie over.
Maak voorgebakken patates-frites klaar. Voor verse aardap
pelen geldt: droog de aardappelstaafjes in een doek en bak ze
in kleine porties in warm frituurvet gaar. Laat de voorge
bakken patates koud worden en bak ze in heet vet, in grote
re porties, vlug bruin. Strooi er zout over.
Kook de pudding een halve dag tevoren. Strooi griesmeel
met suiker in de kokende melk en laat het mengsel vijf mi
nuten koken. Voeg het amandelschaafsel toe en doe de hete
pudding in een natgemaakte vorm. Schud de afgekoelde en
opgesteven pudding uit de vorm en schenk er naar smaak
puddingsaus omheen.
y 6 JEANNE
CDA-fractieleider De Vries moet zich onaangenaam verra
hebben gevoeld toen hij gisteravond, tegen het eind vart
algemene beschouwingen in de Tweede Kamer, plotselir
een motie van de PvdA voorgelegd kreeg, waarin exact zij
eigen kritiek op het kabinet was verwoord. PvdA-fractielej
der Kok had de moeite genomen enkele kritische opmerkin
gen over de Miljoenennota, die De Vries dinsdag maakti
woordelijk in die motie te verwerken. Daar had Kok slecht
de conclusie aan toegevoegd dat het beleid dus moest worde
bijgesteld.
De Vries en zijn fractie konden die motie, die in feite eer
verwerping van het kabinetsbeleid inhield, uiteraard nii
steunen. Het was even duidelijk dat het CDA slechts ten koj
te van het nodige gezichtsverlies tegen die motie kon stem
men. Zonneklaar had Kok daarmee aangetoond dat ht
CDA, na dinsdag in forse bewoordingen kritiek te hebbe
geuit, niets heeft ondernomen om een bijstelling van het be
leid te bewerkstelligen. Integendeel, na dinsdag heeft D
Vries zich alleen nog maar poeslief opgesteld tegenover he
kabinet. Dat is ongetwijfeld ten koste gegaan van zijn geza|
met name tegenover zijn nieuwe fractieleden.
PREMIER Lubbers heeft in de afgelopen drie dagen de in
druk gewekt niet echt met zijn hoofd bij het debat te zijn. I
matte bewoordingen maakte hij de Kamer duidelijk, daT h
het beleid nu eenmaal heeft uitgestippeld en het ook wem
uit te voeren. Alle pleidooien voor wijzigingen leken hei
nauwelijks te raken. Pas gisteravond, tegen het einde va
het debat, raakte hij wat geïnspireerd, eerst in een discussi
met Ria Beckers van de PPR die een onheuse uitval dee
naar het kabinet, en daarna met Wim Kok. Voor het overig
wekte Lubbers sterk de indruk dat hij zich met het vaststel
len van het huidige beleid al zo lang geleden heeft bezigge
houden, dat hij nu nauwelijks nog openstaat voor de mehin
van anderen die er over mee willen praten. Lubbers is on
dertussen al lang met de daadwerkelijke uitvoering erva
bezig.
De algemene beschouwingen over het regeringsbelei
duurden hem kennelijk veel te lang. Het gaat immers, i
leek hij te denken, slechts om een procentje meer of minde
maar verder zijn de grote partijen het er toch in grote lijne
mee eens. Tijdverspilling dus om net te doen of de verschi
len zo groot zijn, moet hij hebben gedacht. Daarin heeft Lui
bers niet helemaal ongelijk, maar met zijn opstelling doet h
geen recht aan de rol van de oppositie.
LUBBERS moet wel hebben gemerkt, dat er van hem wj
meer algemene visie werd verwacht. Daarom begon hij gil
termiddag volstrekt onverwacht aan een abstract verha
over de totaalvisie achter het kabinetsbeleid, waarvan hij li
ter toegaf dat hij dat al eens eerder op een bijeenkomst voc
jongeren te Brugge had verteld. Hij had kennelijk in eeri'ai
chiefla gezocht en onder de T van Totaalvisie een oud
speech tevoorschijn gehaald.
LUBBERS is een uitnemend minister-president. Maar w
hem bedreigt is dat hij langzamerhand het begrip lijkt te vH
liezen voor de achterstand in feitenkennis van anderen. K
zou meer tijd moeten uittrekken voor de dialoog, overige
niet alleen met de oppositie maar ook met partijen die ht
steunen.
HELP DE LEPRA BESTRIJDEN. DOE HET NU!
Stort uw bijdrage op
postgiro 50500 of
bankgiro 70.70.70.929
Nederlandse Söchting toot
Uprabeanjding/Amscrrkm
ct dank aan Dr.W.H.Jopling Mauritskade 63.1092 AD
Amsterdam- Tel. 020 - 93 89 73
Droog weekend
DE BILT (KNMI) Vandaag
was een zonnige dag met ta
melijk hoge temperaturen. We
profiteerden nog volop van
een hogedrukgebied, waarvan
het centrum zich inmiddels
heeft teruggetrokken op de
Balkan. In Engeland regende
het vandaag. De regenzone,
die bij een IJslanddepressie
hoort, trekt de komende nacht
over ons land. Op weg naar
het continent verliest de zone
veel van zijn activiteit. De
vraag is dan ook of er veel re
gen in ons land zal vallen. Op
verschillende plaatsen kan het
droog blijven. Morgenoverdag
en ook zondag zijn de regen-
kansen uiterst klein. Van de
oceaan komt droge lucht naar
ons toe, die echter wel een
stuk koeler is dan de lucht die
de afgelopen dagen boven
onze omgeving aanwezig is ge
weest. De middagtemperatuur
ligt rond de 15 graden. Wind is
er in het komend weekend
vrijwel niet.
Weersvooruitzichten voor de
Europese landen, geldig voor
zaterdag en zondag:
Zuid-Scandinavië: Opklarin
gen en vooral in west-Noorwe-
gen enige tijd regen. Middag-
temperatuur van 12 tot 15 gra
den.
Denemarken: Wolkenvelden,
maar droog. Middagtempera
tuur rond 15 graden.
Britse Eilanden, Ierland: In
het noorden veel bewolking
en in Schotland af en toe re
gen of motregen. Elders zonni
ge perioden en droog. In de
nacht en ochtend plaatselijk
mist. Middagtemperatuur rond
15 graden.
Benelux, Duitsland, noord-
Frankrijk: Wolkenvelden, ook
af enlloe zon en in de nacht
en ochtend plaatselijk mist.
Middagtemperatuur rond
graden.
Zuid-Frankrijk: In de nat
en ochtend plaatselijk mi
overigens vrij zonnig. Midda
temperatuur 19 tot 23 gradei
Alpengebied: In de dalen
ochtends plaatselijk mist, ov
rigens zonnig. Middagten
tuur 18 tot 23 graden. N
dengrens op ongeveer
meter hoogte.
Spanje, Portugal: Overwègei
zonnig, maar ook plaalsëll
een bui, mogelijk onwei
Middagtemperatuur 19 tót
graden.
Italië, Joegoslavische ku
Zonnig en droog. Middagtei
peratuur van 20 graden
noord-Italië tot omstreeks
elders.
WEERRAPPORT HEDENMORGEN
Vlissingen
Zd. Limburg c
Aberdeen 1
Stockholm
Warschau
Wenen
Zurich
Casablanca
v.bew. 17 10
v.bew. 26 18
;enbui 21 14
inbew. 27 18
