Hulshoff'
KWALITEIT KENT GEEN
CONCESSIE
„Wie bezuinigt moet
ook gevolgen dragen
Internationaal project
in Utrecht rond Mahler
Amsterdam in 1987 ook
ontwerpershoofdstad van de wereld
Stevige boete dreigt
voor zuivelconcerns
/dagpuzzel
Nieuwe Rijn
KUNST
£eidóe@omxmt
VRIJDAG 10 OKTOBER 1986 PAGINA 2CT
DALING IN BEZOEK MUZIEK EN TONEEL
DEN HAAG Dat het
bezoek aan (hedendaag-
se)muziek- en toneeluit
voeringen dramatisch te
rugloopt, verbaast de be
trokkenen allerminst.
Het Genootschap van
Nederlandse Componis
ten heeft voorgerekend,
dat het aantal uitvoerin
gen van Nederlandse
composities de laatste tijd
zelfs dramatisch is ge
daald.
De Haagse componist Otto
Ketting, die onder meer de
muziek bij de opera Ithaka
schreef, waarmee het Am
sterdamse Muziektheater
werd geopend, zegt behoor
lijk teleurgesteld te zijn,
maar toont zich niet ver
baasd. „Als dat genootschap
dat zo heeft uitgerekend, zal
het wel waar zijn. Want het
Eunt is gewoon, dat door het
ele muziekbestel de grote
orkesten gedwongen worden
commercieel te denken. Als
Brinkman, de regering dus,
van mening is dat er bezui
nigd moet worden, dan
moeten ze ook de gevolgen
dragen. Bezuinigen betekent
afslanken en een afgeslankt
orkest kan composities van
twintigste eeuwse componis
ten niet spelen. Het één beïn
vloedt het andere; als er geen
aanbod is, dan kun je ook
moeilijk belangstelling ver
wachten."
Het Residentie Orkest heeft
met Piet Veenstra toch altijd
gezorgd voor een afwisselend
aanbod.
„Jawel, maar dat wordt nu
ook al minder, geloof ik. De
orkesten gaan op safe spelen;
het Concertgebouworkest
geeft voor de derde keer een
Bruckner en Mahlerserie, de
bekende vioolconcerten van
Brahms en Bruch moeten
worden gespeeld en wat er
aan initiatieven was, wat be
treft hedendaagse composi
ties, ebt weg. Natuurlijk blijft
er belangstelling voor de be
kende werken, want er is
echt wel publiek voor beide
genres, bekend en heden
daags.
Dat modern werk een eigen
en niet te verwaarlozen pu
bliek heeft, bewijst het Ko
ninklijk Conservatorium,
waar doelbewust uitvoerin
gen van hedendaagse muziek
worden gegeven. De Arnold
Schönbergzaal zit steeds vol
en levert het afdoende be
wijs, dat de belangstelling er
is, wanneer de muzieklief
hebber verzekerd is van een
geregeld aanbod. Of er steeds
minder Nederlandse muziek
wordt gespeeld kan ik niet zo
goed beoordelen, maar ik
krijg wel die indruk".
Vaste dirigent Hans Vonk
staat steeds minder voor zijn
Residentie Orkest. Is dat van
invloed op het bezoekersaan
tal?
Ketting: „Vroeger nam de
vaste dirigent tachtig procent
voor zijn rekening, nu mag je
blij zijn, als dat nog twintig
procent is; de overige uitvoe
ringen worden geleid door
gastdirigenten. vreemde na
men vaak uit het buitenland.
Het ligt voor de hand, dat
zo'n anonieme gast aan het
hele programma iets wille
keurigs geeft. Omgedraaid
gaat dit ook op: als een or
kest, zoals dat vroeger het ge
val was, echt een eigen man
had, zoals Haitink dat was
voor het Concertgebouwor
kest, dat krijgt zo'n orkest,
ook meer gezicht, een eigen
gezicht. Die tijd is overigens
niet terug te draaien; de we
reld staat nu veel meer open
dan destijds, dat kun je niet
veranderen. Maar ik denk
niet dat het goed is voor de
belangstelling. Die terugloop
heeft overigens een heel
complexe reden, die je niet zo
maar even uitpluist".
Toneelbeeld
Ook op het gebied van het
toneel, waarvoor de publieke
belangstelling in de jaren
1980 - 1985 volgens onder-
Hans van Westreenen: „Tussen acteurs en publiek moet een
vuurtje branden".
zoek van de Utrechtse socio
loog drs. J.H. Faasse met 34
procent daalde, zijn de han
den van schrik omhoog ge
gaan. Zakelijk leider van de
Haagse Comedie Hans van
Westreenen. die ook voorzit
ter is van de Vereniging van
Nederlandse Toneelgezel
schappen in Amsterdam, pro
beert het tij te keren.
Heeft een toneelgezelschap
als de Haagse Comedie een
antwoord op de lagere bezoe
kersaantallen?
Hans van Westreenen: „De
belangrijkste oorzaak lijkt
mij, landelijk gezien, de gi
gantische versnippering van
het toneelaanbod. Er zou ver
moedelijk een grote verbete
ring in de situatie komen
wanneer het talent landelijk
wordt geconcentreerd. Als de
schouwburgen het spoor al
bijster zijn, wat moet het pu
bliek dan? Met sommige pun
ten uit het rapport ben ik het
roerend eens".
De belangstelling voor het
repertoiretoneel neemt al
enige tijd af en we hebben
daar een antwoord op willen
vinden. We hebben heden
daagse schrijvers gestimu
leerd, we hebben ingezien
dat het nieuwe toneel per
soonlijker moet worden,
emotioneler naar het publiek
toe. Ik heb al eerder betoogd,
dat tussen toneel en publiek
een vuurtje moet branden".
Soms is daar iets van te mer
ken, soms niet. In het knusse
Diligentia in Den Haag spe
len drie geroutineerde ac
teurs van de Haagse Comedie
„Vroeger" van Pinter; de
verstaanbaarheid is echter
onvoldoende, van een vuur
tje tussen toneel en publiek is
nauwelijks sprake.
Van Westreenen: „Al is dit
stuk van Pinter daar geen
goed voorbeeld van, toch is
het goed dat er in Den Haag
ook kleinere zalen zijn. Daar
kunnen jonge acteurs optre
den, die daar niet meteen
voor de leeuwen worden ge
gooid".
Wat is een beter voorbeeld?
„Beter voorbeeld van wat we
willen is te zien op 22 decem
ber, als „Eind van de wereld"
van Arthur Kopit in de Ko
ninklijke Schouwburg in pre
mière gaat. Dit stuk, in de re
gie van Willem Nijholt, gaat
het om iets wat ons allen
aangaat, de atoombom. Maar
verpakt in een thriller, die
bovendien geestig is geschre
ven. Volgens mij is te veel to
neel gespeeld, dat eruit zag
als een televisiespel, maar
dan in een levensgrote
schouwburg. Wij hebben het
voordeel, dat tussen de ac
teurs en de toeschouwers
geen glas zit en er direct op
de mensen, kijkers, kan
worden gespeeld. Dit voor
deel, dat we op televisie heb
ben, moet worden uitgebuit".
FRITS BROMBERG
UTRECHT In Muziek
centrum Vredenburg in
Utrecht vindt van 12 tot
en met 23 november aan
staande een internationale
manifestatie plaats rond
de Oostenrijkse componist
Gustav Mahler
(1860-1911). De manifesta
tie is opgezet door de
„Stichting Mahler X".
Centraal in dit Mahler-
-project staat Mahlers on
voltooid gebleven Symfo
nie nr. 10. Met muziekuit
voering, een internatio
naal symposium en een
expositie wil de stichting
de 75e sterfdag van de
componist herdenken.
Het Mahler-project in Utrecht
is het omvangrijkste in zijn
soort dat ooit werd opgezet. Op
een internationaal symposium,
dat van 12 t/m 16 november
wordt gehouden en het be
langrijkste onderdeel van het
project vormt, staat de vraag
centraal of onvoltooide mu
ziekwerken in het algemeen
en de 10e symfonie van Mah
ler in het bijzonder wel mogen
worden voltooid en zo ja, wel
ke werkwijze daarbij verant
woord is. Tijdens het symposi
um worden voordrachten ge
houden door talrijke belangrij
ke musicologen uit onder meer
Engeland, West- en Oost-
-Duitsland, Frankrijk, Neder
land en de Verenigde Staten.
Onder hen Henry-Louis de la
Grange (Parijs), Jack Diether
(New York), Susan Filler (Chi
cago), Donald Mitchell (Lon
den), Mathias Hansen (Oost-
-Beriijn), Eberhardt Klemm
(Leipzig) en Erwin Ringel
(Wenen). De spreekbeurten
zullen worden afgewisseld met
discussies onder leiding van de
Nederlandse musicologen Ma-
rius Flothuis en Paul op de
Coul.
Van drie „voltooiingen" van
Mahlers 10e zullen tijdens het
project drie versies worden
uitgevoerd. waaronder de
standaardversie van Deryck
Cooke door het Concertge
bouw Orkest o.l.v. Simon Ratt
le en een versie van Remo Ma-
zetti door het Radio Filharmo
nisch Orkest o.l.v. Gaetano
Delogu. Van de laatste versie
zal tevens een pianobewerking
van de Nederlandse musico
loog Frans Bouwman worden
gespeeld.
De expositie geeft een beeld
van Gustav Mahler in Neder
land. Onder aanvoering van
Willem Mengelberg en het
Concertgebouw Orkest kreeg
de muziek van Mahler in onsi
land de eerste volwaardige er
kenning. Mahler onderhield'
nauwe, persoonlijke zowel al*
schriftelijke contacten met Ne
derland.
De voorbereidingen voor het
project namen enkele jaren in
beslag en waren in handen*
van de Stichting Mahler X, die
speciaal ten behoeve van de
herdenkinsmanifestatie in
Utrecht in het leven werd ge
roepen. Het bestuur van de
stichting staat onder voorzit
terschap van K. Lelie en me
vrouw E. Nikkels.
OOK MELKUNIE EN MENKEN IN GEDING
LEEUWARDEN De EG-com-
missie in Brussel dreigt de vijf
grootste zuivelondernemingen
in Nederland met een miljoe
nenboete wegens kartelvor
ming. Het gaat om de Melk
unie, Menken-Landbouw,
Noord-Nederland, DMV Cam-
pina, en Coberco.
De vijf zuivelconcerns zouden
met elkaar actie voeren op de
Belgische melkmarkt als ant
woord op de verkoop van Bel
gische UHV-melk in Neder
land. Deze melk wordt ver
kocht onder de wettelijke mi
nimumprijs. De Nederlandse
zuivel begon enkele jaren ge
leden in Begië melk te verko
pen tegen een prijs, die twee
frank per liter onder de gang
bare winkelprijs lag. Volgens
de ondernemingen zou het om
een eenmalige zaak gaan. Bij
de Noord-Nederland had men
nog geen officieel bericht ont
vangen. „We hebben het uit
de krant moeten halen", zegt
directiesecretaris mr. A.H.J.
Bosscha te Beilen. Wel is het
hem bekend, dat de EG medio
1984 een zogenaamd admini
stratief onderzoek heeft inge
steld bij een vijftal zuivelon-
dernemeningen.
Uit dat onderzoek moest blij
ken of de concerns zich wel of
niet hadden geschonden het
kartelrecht. De uitkomst van
dat onderzoek is de heer Bos
scha nog niet bekend. Volgens
de directiesecretaris van de*
Noord-Nederland was dit be
drijf in 1983 niet betrokken bij
de leverancie van houdbare
melk op de Belgische markt
De heer Bosscha noemt het
een trieste zaak, dat de zuivel
concerns nu geconfronteerd
worden met een zware EG-
-boete.
AMSTERDAM De
voorbereidingen om Am
sterdam ontwerpershoofd
stad van de wereld te ma
ken zijn in volle gang.
Tussen de 1500 en 2000
grafische ontwerpers, in
terieurarchitecten, en in
dustriële vormgevers uit
alle delen van de wereld
zullen van 16 tot 21 augus
tus deelnemen aan de ma
nifestatie Design 87.
Op een congres in het KAi-
Congrescentrum zullen zij
kunnen luisteren naar wat
toonaangevende kunstenaars,
filmmakers, dansers, choreo
grafen, toneelspelers en beeld
houwers over vormgeving te
vertellen hebben. De beroem
de Amerikaanse schilder
Frank Stella en filmster
Woody Allen zijn intussen ook
al uitgenodigd voor het ont
werpersevenement. Tevens
zullen de vormgevers van ver
schillende diciplines met el
kaar van gedachten kunnen
wisselen over hun vak en de
ontwikkelingen daarin.
Voor, tijdens en na dit congres
zijn er in vijf grote musea in
ons land geïntregeerde ten
toonstellingen onder de naam
„Holland in Vorm". Dit sa
menwerkingsproject van de
vijf musea vormt een onder
deel van de manifestatie De
sign 87, die weer samenvalt
met een andere gebeurtenis:
Amsterdam Culturele Hoofd
stad van Europa 1987. Het is
de eerste keer dat in Amster
dam een ontwerpersmanifesta
tie van deze omvang wordt ge
houden. In 1981 was Helsinki
ontwerpershoofdstad van de
wereld.
In het kader van de manifes
tatie zal in het Haags Gemeen
temuseum een tentoonsteling
worden gehouden over
„Vormgeving voor de wo
ning". In het Stedelijk Mu
seum in Amsterdam worden
twee tentoonstellingen inge
richt: „Institutionele vormge
ving in Nederland", met pro
jecten als metro, PTT, Spoor
wegen, Deltawerken en Schip
hol. en „Grafische vormgeving
in Nederland na 1945". „Ont-
werp(er) en Industrie" is het
thema van de expositie in Mu
seum Boymans-Van Beunin-
gen in Rotterdam, het Cen
traal Museum in Utrecht komt
met „Salon van toegepaste
kunst" en het Gemeentemu
seum Arnhem laat „De ont
wikkeling van het Nederland
se sieraad" zien.
Reeds in het voorjaar zal een
speciale „Design-tram" door
de stad gaan rijden. In deze
tram zal niet alleen de buiten
kant, maar ook het interieur
geheel worden vernieuwd,
waarbij ontwerpers van de
drie ontwerpersdiciplines zul
len samenwerken.
Grafiekprijs
voor
drie grafici
LAREN De Nederlandse Grafiek-
prijs, is toegekend aan Stanislaw Lew-
kowicz, Kees Slegt en Marli Turion. Dit
heeft het Singermuseum in Laren giste
ren bekend gemaakt. De prijs bestaat uit
drie gelijke geldbedragen van 5500 gul
den. De drie grafici krijgen de onder
scheiding omdat zij mede dank zij hun
technische vaardigheden een heel eigen
beeld en sfeer in hun werk weten op te
roepen, aldus de jury.
De prijs wordt 1 november uitgereikt
tijdens de opening van de manifestatie
Grafiek Nu 2 in het Singermuseum.
Aan deze manifestatie die tot 14 decem
ber duurt, nemen 115 grafici deel.
In elk vakje dient een letter te worden
ingevuld, waardoor zowel horizontaal
als verticaal woorden van navolgende
betekenis verkregen kunnen worden.
1. koopmansgoed; 2. niets uitgezon
derd; 3. albasten of wit marmeren
knikker; 4. schoolvak: 5. geelwitte
harssoort; 6. paleis met harem v.e.
Turkse vorst; 7. stad in Duitsland; 8.
valdeurtje aan een duiventil.
OPLOSSING
Opnieuw aanklacht
tegen popzanger
LOS ANGELES De ouders van een Ameri
kaanse tiener die zelfmoord pleegde tijdens het
beluisteren van de plaat Suicide Solution (Zelf
moord is de oplossing) van popzanger Ozzy Os-
bourne, hebben opnieuw een aanklacht tegen de
zanger ingediend voor het aanzetten tot zelf
moord. Een eerdere aanklacht werd afgewezen.
De ouders hebben de klacht nu gewijzigd: de jon
gen zou in het bijzonder door verborgen tonen en
woorden tot zijn wanhoopsdaad zijn aangezet. De
gewraakte woorden (Get the gun and try it
Shoot, shoot, shoot) zouden niet op het bijgevoeg
de tekstvel zijn afgedrukt, maar voor een goed
verstaander wel te horen zijn. De 19-jarige John
McCollum schoot zichzelf op 27 oktober 1984 door
het hoofd terwijl hij naar de plaat van Osbourne
luisterde. Volgens de popzanger was zijn lied juist
geficht tegen zelfmoord.
Amerikaanse bandleider
Rubinoff overleden
COLUMBUS De Amerikaanse violist en band
leider David Rubinoff, die aan de wieg stond van
de carrières van Benny Goodman, Glen Miller en
Artie Shaw, is gisteren in Columbus (Ohio) overle
den aan de gevolgen van een hartaanval. Rubinoff
was 89 jaar. De in Rusland geboren Rubinoff kreeg
op vijfjarige leeftijd zijn eèrste vioollessen. Hij stu
deerde aan het conservatorium van Warschau,
waar hij door dirigent Victor Herbert van het
Pittsburgh Symphony Orchestra werd ontdekt.
Rubinoff was enige tijd als soloist aan het orkest
van Herbert verbonden. In de jaren dertig kreeg
hij beroemdheid als dirigent in het radioprogram
ma „The Chase and Sandborn Hour". Goodman,
Miller, Shaw en de gebroeders Dorsey speelden al
lemaal aan het begin van hun loopbaan in de ra
dio-orkesten van Rubinoff.
MEDEDELING
Familieberichten kunnen dagelijks tot 8.30 uur
's-morgens worden aangeboden. Voor de zater
dagkrant tot vrijdagavond 17.00 uur.
Van aanlevering na genoemde tijdstippen kan
plaatsing NIET worden gegarandeerd
Sportwereld
Voetbal Bobby Moore (45),
de aanvoerder van het Engelse
elftal dat in 1966 wereldkam
pioen voetbal werd, ligt in een
Londens ziekenhuis. Moore,
die werkt als sportjournalist,
klaagde over pijnen in de
borst.
Tennis Martina Navratilo-
va heeft het 200.000 dollar-de-
monstratietoernooi van Barce
lona gewonnen. De nummer
één van de wereldranglijst
versloeg in de finale haar
vroegere landgenote Hana
Mandlikova met 6-2, 6-1.
Wielrennen Nederlandse
amateurs zijn bij wedstrijden
in Australië succesvol geweest.
Wereldkampioenen Tom Cor-
des en Rob Harmeling wonnen
in respectievelijk Kantsy en
Glen Innes, Arjan Jagt en Mi
chel Zanoli volgden Harme
ling in Glen Innes.
Voetbal Cees Lok gaat niet
naar FC Twente. Lok mag van
zijn huidige club Wageningen
wel zijn contract voor twee ton
afkopen en zich daarom als
transfervrij beschouwen.
Daarbij moet hij wel vóór
maandag bekend maken met
welke club hij in zee gaat.
Voetbal De leden van de
Italiaanse voetbalselectie, die
in 1982 in Spanje wereldkam
pioen werd, krijgen op korte
termijn hun paspoort terug.
Dat werd een maand geleden
ingetrokken in afwachting
van een onderzoek naar moge
lijke belastingontduiking.
Voetbal De Zwitser Bruno
Galler leidt op 15 oktober de
interlandwedstrijd Hongarije-
Nederland, de eerste kwalifi
catiewedstrijd van Oranje voor
de eindronde van het Euro
pees voetbalkampioenschap in
1988. DE UEFA wees Joel
Quiniou aan voor Nederland-
Polen op 19 november.
Iedere ontwerper stelt zijn voorwaarden; glashelder en - tot in het detail - berekend.
Want kwaliteit kent geen concessie. Bij het inkopen van de nieuwe collectie stelt óók
Hulshoff Wonen haar voorwaarden aan het ontwerp. Functionaliteit, vormgeving,
toepasbaarheid en kwaliteit zijn de ingrediënten waarop de collectie van Hulshoff
Wonen is gebaseerd. Het resultaat is te zien in de acht filialen van Hulshoff Wonen.
Een goed voorbeeld is deze leren 2-zits (ook verkrijgbaar als 3-zits) bank; Mellow Mink
van de ontwerper Jan Armgarde. Dit exclusieve ontwerp is in leer en als 2-zits al
leverbaar vanaf f 3.685.- en als 3-zitter vanaf f 4.295.-.
Grote merken van Hulshoff Wonen: Arco - Arflex - Artifort - Auping - Banz Bord -
Casala - Castelli - Dux - Fisba - Gelderland - Harvink - Hülsta - Hennie de Jong - Kendix
- Leolux - Montis - Montina - Musterring - Pastoe - Pirelli - Pullman - Weston
Den Haag: Spui Rijswijk: Winkelcentrum de Bogaard Leiden: Nieuwe Rijn Rotterdam: Mariniersweg Leidschendam:
Leidsenhage Eindhoven: Woensel Hilversum: Groest Zwolle: Driepistolengang Voorschoten: productie en distributie
centrum
