„De tijd is niet bemomaar
er gebeurt ook een boel moois...
Groei van RIO moet
ïloor kunnen gaan
[BILJARTERS RIJNEGOM VEERTIG JAAR A CTIEF
Ontvluchte
gevangene na
verlof weer
op dievenpad
BEIDEN OMGEVING
SieidóeQowicmt
VRIJDAG 10 OKTOBER 1986PAGINA 15
PATER L.F.KRAMER S.J. VAN LISSESE ST.AGATHAKERK 25 JAAR PRIESTER
Op mijn omwegen door stad en land
kom ik graag mensen tegen. U kunt
mij telefonisch ot' schriftelijk vertellen
wie u graag in,deze rubriek zou willen
tegenkomen. Ik ben bereikbaar via 071
- 12 22 44 op toestel 10.
„Ik moet mijn preek nog ma
ken, dus ik heb niet al te veel
tijd voor een gesprek", ver
ontschuldigde de pastor zich
twee dagen geleden, terwijl
het priesterkoor van de neo
gotische „St.Agatha" in Lisse,
met zijn „bogen naar den
hoge" weieens de „kathe
draal der Bollenstreek" ge
noemd, al door de koster
die er een elpee met schoon
klinkende orgelmuziek bij
had opgezet („Anders kan hij
niet werken", vertelde de
pastor me) met kostelijke
nazomerse bloemen werd
versierd. Want zaterdag en
zondag is het feest in de grote
„dubbelparochie", zowel in
het „oude" dorp als in de
„uitbreiding" van de Poelpol
der. Pater Leonardus Frede-
ricus Kramer s.j. (58) was op
31 juli j.l. 25 jaar priester,
„maar in vakantietijd wordt
er alleen maar vakantie ge
vierd en daarom heeft het
parochiebestuur me dit
weekend te pakken". Zater
dagavond in het voor de
weekeinden afgehuurde
dorpscentrum „Poelhuis",
U1 met een eucharistieviering
en gelegenheid tot gelukwen
sen. en zondag in de Agatha-
kerk, waar om 10 uur de eu
charistieviering is met recep
tie na tot ca.14.00 uur.
Het kon best eens druk gaan
worden, want de Agatha-pa-
rochie (die pastoraal gerund
wordt door pastor Kramer en
zijn collega pater F.Grol msc)
telt meer dan 6300 geboek
staafde al dan niet gelovige
katholieke zielen, van wie
bijna de helft in de Poelpol
der woont. Maar steeds min
der schapen trekken, ook in
Lisse, naar de schaapsstal.
Wie pastoraal begaan is en
voor een tastend contact „ka
tholieke" adressen langsgaat,
krijgt vaak te horen. „Nou
nee; wij zijn er mee gestopt".
In de grote kerk zijn achterin
rijen banken weggehaald, als
een overbodig „surplus".
Daar staan nu tafels en stoe
len, als voor een gezellig zitje
d onder de hanebalken van
St.Agatha. Je moet je thuis
kunnen blijven voelen in een
huis dat minder een Gods
huis maar meer een gezellige
huiskamer is geworden.
S.J. als ideaal
Pater Kramer: „Vroeger, een
Pastor L.F.Kramer s.j., geruggesteund door de St.Agatha-kerk in Lisse: „Priester tussen gisteren en morgen"
jaar of 60, 70 geleden, concur
reerden de parochies tegen
elkaar op met hun nieuwe
kerken die groot en indruk
wekkend moesten zijn". Niet
alleen de Agatha hier werd
„kathedraal der Bollen
streek" genoemd, maar ook
de Pancratiuskerk van Sas-
senheim. In de buurtschap
De Engel verwachtte men
een halve eeuw terug veel
woningbouw en daarom zette
een geestdriftig kerkbestuur
er maar alvast een kanjer
van een koepelkerk neer die
daar nu als ruimteobject een
zaam over de verre velden
staat uit te kijken. Vandaag
loopt men niet zo hard meer
in de kerkgang. De geestelij
ke fut is er bij velen uit.
Maar met dat oogmerk is Leo
Kramer destijds geen priester
geworden. Hij trad in bij het
keurkorps van het pauselijk
gezag, de Sociëteit van Jezus,
en werd derhalve jezuiet.
„Dat ideaal was gegroeid op
het Ignatiuscollege in Am
sterdam. Je had daar banden
met die paters, daar groeide
je in". De jezuieten, weet ik
zelf van vroeger, werkten
onder de intelligentsia van
de roomse jeugd met een bij
zondere wervingskracht. Zo
werden er altijd wel vruch
ten ter verdediging van het
geloof geplukt.
Zo werden ook de jonge Am
sterdamse tweelingbroers
Kramer voor een ideaal ge
plukt. Pastor Leo Kramers
broer was tot voor kort supe
rior in Den Haag, op het
Aloysiuscollege. Ik beperk
me maar tot de Lissese "jubi
laris. Hij trad in in de Socië
teit in '47 en werd „op hoge
leeftijd" (volgens de jezuieti-
sche discipline duurde het al
lemaal drie jaar langer dan
bij, zeg maar, „wereldheren")
in '61 priester gewijd. De je
zuieten; zwarte toog en smal
le ceintuur, de bonnet met
vier verticale vlakken meest
al studentikoos achter op het
hoofd en zich voortbewegend
met gezwinde tred, hun col
leges beademend met hun
spiritualiteit. En ze droegen
dikwijls voorname familiena
men, naar het voorbeeld van
hun stichter, Ignatius van
Loyola. Dat was het Gezel
schap van Jezus. Vandaag
loopt pater Kramer er vlot en
modieus bij in een sportcom-
binatie, groene sokken met
een motiefje en een correct
gestrikte das. Dat was wel
even anders dan een decen
nium of twee geleden, toen
de priesters die zich van hun
togen wensten te ontdoen,
carte blanche kregen en zich
geheel onwennig in „het bur
ger" gingen hijsen, met das
sen die er als touwtjes bijhin-
gen. De zielzorg heeft het er
mee moeten doen.
Pater Kramer, wiens toog irf-
middels ook tussen de motte-
ballen hangt, was in zijn eer
ste priesterjaren sterk be
trokken bij het club- en
buurthuiswerk in de Jordaan
van zijn vaderstad Amster
dam. „Als Amsterdammer
had ik daar wel feeling voor,
maar in die tijd, ruim twintig
jaar geleden, was de onker
kelijkheid al vrij hoog in die
oude stadswijk. Het rommel
de in het begin der zestiger
jaren al aan alle kanten; het
begin van de vernieuwing
was trouwens al op gang ge
komen in de laatste jaren van
Pius XII. Enfin, ik had aan
vankelijk priester-leraar wil
len worden, maar dat feest
ging niet door omdat ik een
paar examens wiskunde niet
rond kon krijgen. Ik heb
daar nu geen spijt meer van".
In '70 werd pater Kramer ge
plaatst in Hendrik Ido Am
bacht, als bouwpastoor van
een nieuwe kerk, de H.Nico-
laas. „Ik had daarbij de hulp
van mensen die van wanten
wisten in de bouwwereld.
Daarbij wilde ik inspringen
waar ik kon". Priesters ver
kasten toen nog vrij vaak; de
spoeling was nog vrij rede
lijk, ofschoon de eerste blaad
jes al gevallen waren. In '77
werd pater Kramer benoemd
in de Christus Verrijzenispa-
rochie van Zeist. Daar is hij
ook zeven jaar zielzorgelijk
bezig geweest: „Alles gebeurt
bij mij in periodes van zeven
jaren; mager of vette, dat
moet een ander maar uitma
ken".
Op 1 september '84 werd pa
ter Kramer de opvolger van
de overleden pastoor
G.Straathof in Lisse. In de
afgelopen twee jaar heeft
pastor Kramer „St.Agatha"
leren kennen als „een actieve
parochie waar veel gebeurt.
Er zijn heel wat werkgroe
pen, vaak „dubbele" werk
groepen met veel medewer
kers die of in het dorp of in
de Poelpolder zich op paro
chieel terrein begeven: litur
gie, katechese en zo meer.
Wij hebben ook twee volwas
senen-koren en twee kinder
koren. Voor het tienerkoor is
gelukkig weer een dirigente
gevonden en het is nu maar
weer even wachten op een
organist. Daar is ook de
„tuingroep" van 65-plussers
die het groen rond kerk en
pastorie onderhoudt. Ook zo
iets behoort bij de „St.Agat
ha", daar zouden we echt
niet buiten kunnen".
Almaar vergaderen
„Helaas", verzuchtte pastor
(anderen zeggen weer pater)
Kramer, „helaas moet ik zeg
gen, dat mijn zielzorgelijke
bemoeiingen erg beknot wor
den door het veelvuldig ver
gaderen over alles en nog
wat. Dat hoort er de laatste
tijden bij, dat is de structuur
nu eenmaal tegenwoordig.
Als je niet vergadert houdt
de zaak op. Maar daardoor is
het contact met de parochia
nen wel erg mager gewor
den; er is nauwelijks meer
gericht huisbezoek mogelijk.
Ja, je ontmoet elkaar soms al
leen bij dopen, huwelijken of
begrafenissen of bij bezoeken
in het ziekenhuis; daar leer je
elkaar dan pas kennen. Nie
mand is daar helemaal geluk
kig mee. Maar het kerkelijk
bedrijf moet draaiende blij
ven en als pastor ben je toen
nog wel de motor van dat be
drijf. Er zijn ook wel proble
men met het opvullen van
vacatures, maar dat heeft
elke parochie wel".
„Het loopt weieens moei
zaam", vindt pater Kramer,
„maar er zijn ook leuke din
gen hoor. Ik wil niet de in
druk maken een klager te
zijn. Het is niet uitsluitend
zorgelijk in onze parochie.
Vooral die inzet van velen
voor het geheel, daar kan ik
heel blij mee zijn. Dat is op
zich al een hele steun. We
verkeren nu een keer in een
zorgelijke tijd voor die kerk
in ons land. Het is niet be
moedigend; velen haken af.
Maar er is ook een aantal
mensen met enorme belang
stelling voor de dingen van
het geloof. Er wordt veel
meer aan de bijbel gedaan
dan vroeger, en er is een
stroom van religieuze litera
tuur die een grote afzet heeft.
Er gebeurt ook een heleboel
moois. Men spreekt wel van
een opleving, zeer zeker.
Maar bij een kleine groep".
In elk geval houdt pastor
Kramer straks een preek die
niet slechts voltooid is, maar
ook zal klinken als een klok
die moet nabeieren in de
luisterende zielen. Daar hoeft
niemand bezorgd om te zijn:
„Priester zijn tussen gisteren
en morgen". De jezuiet Leo
Kramer neemt een beetje af
stand van zijn eigen zilveren
jubileum. „Dat feest is op
zichzelf niet zo gewichtig,
maar we gebruiken het in de
„St.Agatha"-gemeenschap als
een opstap voor een paro
chieel jaarprogramma. Het
thema daarvan zou kunnen
zijn: „Het priesterschap van
het Godsvolk". Daar moet
aan gewerkt worden. Zegt u
maar gerust: er is weer ge
noeg werk aan de winkel in
de „Agatha"!" Dit geef ik
hierbij de lezer maar even
door.
^DIRECTEUR VAN BRITSUM BIJ AFSCHEID:
li
KJ
T
1' .LEIDERDORP „Er zijn
iMmensen die zeggen dat het
L jRIO onderhand groot ge-
Pfnoeg is geworden. Dat het
^nu maar eens afgelopen
"moet zijn met de uitbrei-
j ding. Maar daar ben ik
öjjhet niet mee eens. Als je
jviziet dat het bedrijfsleven
uijzit te springen om mensen
vedie van onze school ko
mmen en het aantal aan
meldingen in ogenschouw
ineemt, dan kun je geen
^leerlingenstop instellen,
;vind ik. Dan onthou je
^jongeren een baan, in deze
!°|tijd met veel jeugdwerk
loosheid". Voor directeur
J.C. van Britsum (59), de
^geestelijke vader van het
Rijnlands Instituut voor
^Ondernemersonderwijs
Jaan de Leidsedreef in Lei
derdorp is de opbouw van
fozijn school in de afgelopen
>sll8 jaar één grote strijd ge-
Gweest. Een strijd voor de
herkenning van het detail-
hjhandelsonderwijs en voor
^behoorlijke accommodatie
gjvoor leraren en leerlin
gen.
"'De heer Van Britsum maakt
per 1 november gebruik van
de VUT-regeling. Drs. W.
BiBleijie volgt hem op. Niet al-
™leen het RIO, maar het detail-
handelsonderwijs in heel Ne
derland raakte daarmee een
belangrijk pleitbezorger kwijt,
want de heer Van Britsum was
ook voorzitter van de commis
sie public relations van de
Vereniging Directies Detail
handelsscholen. Vanaf het
prille begin heeft de scheiden
de directeur zijn onderwijs
goed „verkocht". Het resultaat:
een explosieve groei van 38
leerlingen in 1968 naar 1100
nu en bijna gegarandeerd
werk voor alle RIO-schoolver-
laters.
De heer Van Britsum heeft
een horeca-achtergrond en die
•verloochent hij niet. Een wel
voorziene bar in zijn flat ge
tuigt daarvan. „Met een glas in
de hand worden de beste idee
ën geboren", stelt hij.
Mensa
Directeur Van Britsum is ge
boren en getogen in Leiden.
Na een aantal Indische jaren
en een MO-opleiding Boek
houden kwam hij in 1953 als
administrateur terecht bij het
Prytaneum, een universitaire
instelling voor ongeorganiseer
de studenten. Daar bouwde hij
met anderen de mensa op, die
in korte tijd één der grootste
van Nederland werd. „Toen ik
voor de keuze bedrijfsleven of
onderwijs kwam te staan,
werd het echter onderwijs,
aangezien mijn vrouw ook al
tijd in het onderwijs heeft ge
zeten", vertelt de heer Van
Britsum. Na een paar maan
den moderne bedrijfsadmini
stratie te hebben onderwezen
op scholen in Den Haag werd
hij echter benaderd om in Lei
den het lagere detailhandels-
onderwijs gestalte tegen. „In
mei 1968 werd ik directeur
van een school. Van een nog
niet bestaande school dan,
want er was alleen een stuk
papier en ik".
Er werd geld geleend om ad
vertenties te zetten, er werd
een voorlichtingsavond gehou
den en dat leverde 38 aanmel
dingen op. De Leidse Detail
handelsschool (LDS) was gebo
ren. Twee noodlokalen aan de
Oosterkerkstraat vormden het
eerste onderkomen. Na een ja
renlange zwerftocht van tijde
lijk gebouw tot tijdelijk ge
bouw werd in 1977 door Prins
Claus het huidige hoofdge
bouw aan de Leidsedreef geo
pend. RIO I is inmiddels al
uitgebreid met RIO II, dat op
27 oktober officieel wordt geo
pend. RIO II heeft de depen
dances Asserstraat en Suma-
trastraat in Leiden overbodig
gemaakt. Niettemin is er toch
nog een dependance aan de
Zijldijk nodig, hetgeen, gezien
de explosieve groei van het
onderwijs, alweer een verlan
gen naar een RIO III heeft
doen ontstaan.
„Ik was vanaf het begin af en
thousiast voor deze vorm van
onderwijs. De opleiding is zeer
praktisch en sluit direct aan op
het bedrijfsleven. Je leert over
het algemeen alleen maar din
gen die je later ook gebruiken
Directeur J.C. van Britsum voor zijn beide RIO's.
kunt. Ik had laatst een ge
sprek met een bankdirecteur
die tevreden was over een
leerling van ons, omdat deze
van aanpakken wist. Dat pro
beren we de leerlingen hier
ook bij te brengen. Ze worden
zelf op school aangepakt. Wie
zich niet aan de regels houdt
krijgt strafcorvee. We hebben
hier nog steeds de „kauwgom-
ploeg" op vrijdagmiddag; ge
noemd naar de eerste leerlin
gen die bij wijze van straf
kauwgom moesten verwijde
ren van de onderkanten van
de bureaus. Nu de meeste
kauwgom onderhand wel weg
is, zijn dat andere vervelende
karweitjes geworden, maar de
benaming bestaat nog steeds".
De harde aanpak lijkt de
groeiende populariteit van de
school alleen maar goed te
hebben gedaan. Daartoe droe
gen ook de voorlichtingsfilms
„Op weg naar het onderne
mersschap" en „Na de laatste
schoolbel" bij, via de Vereni
ging Directies Detailhandels
scholen voor de gehele onder
wijssoort gemaakt. „Het laten
zien wat de leerlingen doen op
school en ze laten vertellen
hoe ze terecht zijn gekomen
bleek een veel betere reclame
te zijn dan welke voorlich
tingsbijeenkomst dan ook", al
dus de heer Van Britsum. Het
reclame maken is de school
overigens met de paplepel in
gegoten. Dat is immers één
van de vakken die wordt ge
geven. Vignetten en wervende
affiches worden zelf, vaak bij
wijze van wedstrijd, ontwor
pen. „Een affiche ter stimule
ring van het vrouwelijk on
dernemersschap, dat is laatste
activiteit voor de public rela
tions van de VDD", vertelt de
heer Van Britsum.
De VUT betekent voor de
heer Van Britsum tevens
„Volop Uitgebreid Trimmen",
want hij is van plan veel te
gaan fietsen met zijn vrouw,
die dit jaar afscheid heeft ge
nomen van de Leidse Rem
brandt scholengemeenschap
als gymnastieklerares. „En we
gaan veel reizen naar het bui
tenland maken. Anderen mo
gen het werk nu overnemen",
stelt hij.
Het RIO neemt op vrijdag 31
oktober om 15.00 uur officieel
afscheid van de directeur in
RIO I, waarna vanaf 17.00 uur
een receptie volgt in RIO II.
FRANK BUURMAN
oijZOETERWOUDE De Zoeterwoudse bil
jartvereniging Rijnegom bestaat 40 jaar. In
'ê/het kader van dat jubileum wordt morgen
'fi|van half drie tot half vijf een receptie gehou-
aiden in het clublokaal, café Rijnegom aan de
<#Hoge Rijndijk. Tevens zal tijdens die bijeen
komst de prijsuitreiking plaatsvinden van de
EXpubileumtoernooien.
-"De vereniging werd officieel op oktober 1946
®en feit. Als naam werd-gemakshalve maar
de naam van het onderdak verschaffende
café gekozen. Onder aanvoering van de eer
ste voorzitter, Sam Groen, een legendarisch
figuur als het om de biljartsport gaat, ging
Rijnegom van start. Naar uitwedstrijden gin
gen de biljarters toendertijd per fiets. Ge
speeld werd in de zogenaamde verlofsloka
len, hetgeen betekende dat er slechts bier
werd geschonken en geen „kleine glaasjes"
alcohol. Maar in die dagen waren daar wel
oplossingen voor; na afloop van de „biljart-
potten" was er in de privésfeer (achterkamer
van de eigenaar) nog gelegenheid genoeg om
bij menig borreltje na te praten.
Rijnegom heeft goede biljarters voortge
bracht. Jan van Velzen was een topper en
het gebeurde nogal eens dat spelers van Rij
negom wisten door te dringen tot finales van
de persoonlijke (bonds)kampioenschappen.
Een hoogtepunt was voorts de komst van het
super-trio Raymond Ceulemans, Rinie van
Bracht en Verlouw naar Zoeterwoude in het
kader van de viering van het 700-jarig be
staan van de gemeente.
Met 65 leden behoort Rijnegom tot de groot
ste biljartverenigingen in Zuid-Holland. Hoe
wel de biljarters ook uitkomen in de KNBB-
kompetitie neemt de onderlinge competitie
net zo'n belangrijke plaats in. Daarbij staan
gezelligheid en sfeer hoog genoteerd. Wat dat
betreft zit Rijnegom in het café van Siem en
Riet Heemskerk op rozen. De medewerking
van dat echtpaar is mede bepalend voor de
goede en sportieve sfeer binnen de vereni
ging-
UITSTAPJE STRANDT IN ALPHEN
DEN HAAG/ALPHEN
AAN DEN RIJN De
verkiezingen voor de
Tweede Kamer waren in
mei van dit jaar voor een
25-jarige gedetineerde
aanleiding om een verlof
dag aan te vragen. Hij
keerde na het uitbrengen
van zijn stem niet meer
terug bij de gevangenis-
poort. In plaats daarvan
begon de ontvluchte Am
sterdammer aan een in
drukwekkende serie in
braken die op 27 juni van
dit jaar eindigde in Al
phen aan de Rijn, waar hij
op heterdaad door de
plaatselijke politie werd
betrapt.
Gisteren eiste de officier van
justitie voor de Haagse recht
bank een onvoorwaardelijke
gevangenisstraf van twee jaar
tegen de man. Aansluitend
mag hij dan nog de rest van
zijn „oude" straf gaan uitzit
ten. Een 26-jarige stadgenoot
hoorde twaalf maanden ge
vangenisstraf, waarvan vier
maanden voorwaardelijk, te
gen zich eisen.
Beiden gaven toe betrokken te
zijn geweest bij de inbraak in
een bedrijfspand van een Al-
phense aannemer, waarbij in
de nacht van 12 op 13 juni ze
ker 30.000 gulden is buitge
maakt. Veertien dagen later
was de jongste van de twee op
nieuw in Alphen actief. Hij
werd op heterdaad betrapt tij
dens een inbraak bij een han
delsbureau. Een in de hoofd
stad gehuurde bus stond al
klaar met zojuist buitgemaakte
generatoren, maaimachines en
een waterpomp.
Na zijn arrestatie bekende de
Amsterdammer nog acht en
twintig andere inbraken in
Weesp, Purmerend en Etten-
Leur. In die laatste gemeente
werd alleen al bij één kraak
voor 60.000 gulden aan ser
viesgoed buitgemaakt. „Het
was het ene bedrijf in en het
ander weer uit. En dat alle
maal in dezelfde nacht", stelde
de officier van justitie, mr. D.
van der Broek. De tweede ver
dachte ontkent een aantal van
de hem ten laste gelegde in
braken. Dat maakte maar bij
ster weinig indruk op mr. J.
van Overbeek, de rechtbank
president. „Aan een boom zo
volgeladen, mist men één of
twee pruimpjes niet", sprak
hij.
Toch stemde de rechter in met
het verzoek van beide raads
lieden de zaak nog voor enige
tijd aan te houden. Mr. F. van
der Meij stelde tijdens zijn
pleidooi dat de bewijsvoering
„aan alle kanten rammelt". Zo
was het de Amsterdamse straf
pleiter opgevallen dat nergens
in de processtukken wordt ge
rept over een huiszoeking die
volgens hem zonder toestem
ming is uitgevoerd en leidde
tot de bekentenissen van de
26-jarige verdachte. Die afge
legde verklaring is in de ogen
van de advocaat dan ook niet
rechtmatig. Zijn collega, mr. J.
Groenenboom, miste op zijn
beurt weer een belangrijk pro-
ces-verbaal, namelijk dat van
de aanhouding van één van de
inbrekers.
Na deze kritiek besloot mr.
Van Overbeek de strafzaak
voor een maand aan te houden
om de officier van justitie de
gelegenheid te geven op enke
le punten opheldering te ver
schaffen. Vrijdag 14 november
wordt de zitting hervat.
