Bouwwereld in de startblokken
i inaie
Drama München
mag zich
niet herhalen
O 9
t' O'
Toerisme
leert
van
flop in
Los
Angeles
ZATERDAG 27 SEPTEMBER 19
Wordt het olympisch
vuur in 1992 in Am
sterdam ontstoken of
wordt het gebracht
naar een van de ande
re kandidaten? Voor
afgaande aan de be
slissing die het Olym
pisch Comité op 17
oktober in Lausanne
brengt deze krant een
serie artikelen over de
kansen van Amster
dam, de voors en te-
gens van het organise
ren van de Spelen en
over andere wetens
waardigheden. Uit
onderstaande verha
len mag blijken welke
belangen er voor de
Nederlandse bouwin-
dustrie op het spel
staan, welke moge
lijkheden er zijn voor
het toerisme en hoe
de Amsterdamse poli
tie een drama zoals in
München destijds wil
voorkomen.
AMSTELVEEN - Nog voordat er
ook maar enige zekerheid bestaat
over de olympische toekomst van
Amsterdam zijn er al tonnen geïn
vesteerd in de bouw en verbouw
van stadions en andere sportac
commodaties. Niet dat er al funde
ringen zijn gestort of muurtjes ge
metseld; zover is het nog lang niet.
Maar ettelijke duizenden manuren
zijn reeds gevuld met het maken
van plannen voor het geval de Ne
derlandse droom werkelijkheid
mocht worden.
Vijf grote bouwondernemingen (Ballast
Nedam. Hollandse Beton Groep. Vere
nigde Bedrijven Bredero, Koninklijke
Volker Stevin en Wilma Nederland)
hebben zich voor de Spelen van 1992
verenigd in een groot consortium dat
plannen in voorbereiding heeft voor de
bouw en verbouw van sportaccommoda
ties voor de Spelen.
Voor de bouwwereld vormt een dergelijk
evenement een interessante injectie. Om
de Olympische Spelen mogelijk te ma
ken zouden bouwactiviteiten ter waarde
van 350 miljoen gulden moeten worden
uitgevoerd, goed voor 2400 manuren
werk. Worden het aandeel van toeleve
ringsbedrijven bij de berekeningen be
trokken, dan praat men over een bedrag
van 700 miljoen gulden, ofwel 5000
manjaren werk. „Wij hebben in de
bouwwereld wel oren naar zo'n kluif',
zegt drs. T. B. Haeser, direkteur van Bal
last Nedam Projectontwikkeling BV en
voorzitter van het consortium. De vijf
daarin verenigde bedrijven hebben de
Stichting Olympische Spelen in de be
ginfase van de kandidatuur gesteund bij
de totstandkoming van een studie naar
de haalbaarheid van zo'n gigantisch ge
beuren in Nederland. Later werkten de
bouwondernemingen samen bij het for
muleren en ontwerpen van nieuw te
bouwen accommodaties en van aanpas
sing van bestaande. Volgens de Stichting
Olympische Spelen is het nog niet uitge
maakt of het consortium uiteindelijk de
bouwklussen voor z'n rekening mag ne
men, maar heeft de bouwgroep wel een
den afrondden heeft verstrekkende ge
volgen voor een groot aantal sportac
commodaties in ons land. In de eerste
plaats is er de bouw van een volledig
nieuw olympisch stadion, dat in Amster
dam-Zuidoost moet verrijzen. Het sta
dion moet aan de olympische eis van ze
ventigduizend plaatsen voldoen en kan
na de Spelen tot een capaciteit van der
tigduizend worden teruggebracht. Het
consortium raamt de bouwkosten op
honderddertig miljoen gulden.
In de plannen is ook gedacht aan aan
passingen van de Bosbaan in Amster
dam. waar de roei- en kanowedstrijden
zouden moeten worden gehouden. Zo
dienen de tribunes te worden uitgebreid,
moet er een nieuwe volgroute aan de
waterkant komen en de baan zelf moet
verbreed worden van 92 tot 125 meter.
Voor het hockey bestaat het plan een
tweede Wagenaarstadion te bouwen in
Amstelveen, naast het al bestaande. De
kosten: twaalf miljoen gulden. Met de
inrichting van het hyppisch centrum
(voor de paardesport dus) is volgens het
consortium een bedrag gemoeid van wel
twintig miljoen gulden. Ongeveer het
zelfde bedrag vraagt de aanpassing van
het Amsterdamse Sloterparkbad en van
Zwembad De Hommel in Utrecht tot
echt olympische zwembaden.
De bouw van het dorp waar atleten en
officials moeten worden gehuisvest be
looft het grootste karwei te worden. De
huizen, die na de Spelen beschikbaar ko
men voor de bevolking van Amsterdam,
worden gebouwd in wat nu het tuin
bouwgebied Sloten is, bijna in het cen
trum van alle olympische activiteiten.
Het dorp. dat van de gemeente reeds ja
ren geleden de bestemming heeft gekre
gen als woongebied voor Amsterdam
mers. moet tussen de 100 a 150 miljoen
gulden gaan kosten. In het dorp moeten
allerlei voorzieningen komen: werkruim
ten voor ploegartsen, kiosken, banken,
winkels, een postkantoor, cafés en een
gigantisch restaurant.
Volgens Haeser staat de bouwwereld te
popelen om het groene licht voor de gro
te operatie te krijgen. Hij erkent dat het
consortium een zeker zakelijk risico
FOTO LINKS: Het nieuwe olympisch
stadion dat in 1992 in Amsterdam moet
verrijzen, met behulp van een computer
ingetekend in een luchtfoto van deze tijd.
FOTO BOVEN: Olympisch zwemmen in
het Amsterdamse Sloterparkbad.
heeft genomen door op voorhand al zo
veel tijd te besteden aan bouwplannen
die misschien nooit verwezenlijkt zullen
worden. „De vijf bedrijven staan als on
derneming positief tegenover zo'n prach
tig evenement als de Spelen. Daarbij
komt natuurlijk ook een zeker eigenbe
lang. We praten hier immers over op
drachten van honderden miljoenen.
Krijgt Amsterdam de Spelen, dan kun
nen we met de betrokken instanties alle
plannen onmiddellijk verder uitwerken.
Wc kunnen de tijdige oplevering van de
accommodaties zonder meer garande
ren. Van ons mogen de Spelen daarom
wel komen, wij staan - om in sportter-
men te blijven - in de startblokken!".
AMSTERDAM - Vijf Libiërs lopen in de zomer van 1992 langs de
hekken van een pas gebouwde wijk in het voormalige tuinbouwge
bied Sloten bij Amsterdam. Ze gaan snel te werk. Op een moment
dat de bewakers even niet opletten gaat de betonschaar in het hek.
Een paar uur later hebben de duizenden in Amsterdam vereamelde
journalisten allemaal een voorpaginaverhaal te schrijven: tijdens de
Olympische Spelen in Amsterdam hebben Lybische zelfmoordcom
mando's toegeslagen in het Olympisch Dorp. Na een korte gijzeling
van tien Amerikaanse atleten bliezen zij zichzelf met hun slachtoffers
op door middel van handgranaten. Alle terroristen en gijzelaars von
den in het bloedbad de dood.
Het lijkt bijna ongelooflijk, maar wie de Spelen wil organiseren, moet rekening
houden met alles. Ook met zelfmoordcommando's die het op het leven hebben
voorzien van Amerikanen, Israeli's of welk ander volk dan ook dat op dat mo
ment doelwit kan zijn van extremisten. Het IOC zal bij haar beoordeling terdege
rekening houden met de voorzieningen die Amsterdam denkt te treffen om de
sastreuze gebeurtenissen te voorkomen. Minister-president Lubbers heeft de ga
rantie moeten geven dat alles in het werk zal worden gesteld om de veiligheid
van atleten, officials en hoogwaardigheidsbekleders te waarborgen. In Lausanne
zullen de voornemens van Amsterdam op dit gebied voor de zoveelste maal
tegen het licht worden gehouden, want wat er in 1972 in München is gebeurd,
dat wil men nooit meer meemaken.
Commissaris C.J. de Rhoodes. die in opdracht van burgemeester Van Thijn van
Amsterdam het veiligheidsplan voor de mogelijk toekomstige Spelen opstelde:
„Die garantie heeft Lubbers terecht gegeven, dat weet ik zeker. De voorzienin
gen voor openbare orde en veiligheid zullen de overheid ongeveer honderdtach
tig miljoen gulden gaan kosten. Dat geld zullen we hard nodig hebben om het
leven van de sporters zes weken lang, ook tijdens de trainingen, te kunnen be
waken. Voor die klus zullen op de topdagen van het evenement ongeveer vijf en
een half duizend politiemensen tegelijk in de weer zijn". Om die reden zullen
talloze korpsen in ons land bijstand moeten verlenen aan de Amsterdamse poli
tie, die op normale dagen al de handen vol heeft aan de problemen van de stad.
De coördinatie van de hele operatie zal liggen bij het ministerie van binnenland
se zaken.
In de beveiligingsplannen is zelfs rekening gehouden met de noodzaak de dui
zenden vrijwilligers, journalisten en officials „na te gaan" op hun politieke en
mogelijk criminele verleden. „Kijk als iemand ooit eens een fiets blijkt te heb
ben gepikt, hoeft dat geer reden te zijn om die persoon in de sportcomplexen te
weren. Maar een ernstig misdrijf, dat is een ander verhaal. In principe moeten
voor dat checken van de achtergronden een groot aantal buiten'andse overhe
den medewerking verlenen. Zo zullen buitenlandse inlichtingendiensten moeten
worden ingeschakeld en niet te vergeten de Binnenlandse Veiligheidsdienst. Het
klinkt allemaal misschien niet zo gezellig, maar ik vrees dat een internationaal
gebeuren van dit kaliber niet zonder een dergelijke screening kan. De risico's
zijn te groot", -vindt De Rhoodes.
Voor het opstellen van de veiligheidsplannen vertoefde De Rhoodes onder meer
enige tijd in Los Angeles, waar politiefunctionarissen hem uitlegden hoe zij het
karwei in 1984 klaarden. „Het Amsterdamse plan is voor een groot deel op
Amerikaanse leest geschoeid. De technische beveiliging van het Olympisch
Dorp is zelfs vrijwel geheel van de Amerikanen overgenomen", zegt De Rhood
es. Dat betekent dat vanuit de lucht vierentwintig uur per dag beelden zullen
worden gemaakt van de beweging van hel publiek op de grond. Tal van vliegtui
gen en helicopters zullen voor die taak worden volgestouwd met apparatuur. Bij
de bewaking van bepaalde risicogroepen (Lybiërs, Israëli's, Amerikanen en an
deren wier land in 1992 mogelijk in staat van oorlog verkeert), zal de hulp wor
den ingeroepen van onder meer de Koninklijke Marechaussee, de militaire poli
tie, de Brigade Speciale Beveiligingsopdrachten (BSB) en het korps mariniers.
Het .is misschien geen fraai gezicht, maar overal zal het wemelen van politie,
veiligheidsmensen en militairen, al dan niet in het bezit van zware wapens.
Kleedruimten, stadions, trainingsvelden en verbindingswegen tussen sportcom
plexen, geen plekje wordt uit het oog verloren. Zo was het in München ook, en
toch ging het daar heel erg mis. „De politiek kan buiten de deur worden gehou
den. Wij waarborgen naar ons beste vermogen de veiligheid van deelnemers en
bezoekers", zo schreef de premier in een brief aan het IOC bij de officiële kandi
daatstelling van Amsterdam. Een soortgelijke belofte is ook ooit gedaan door de
toenmalige Westduitse bondskanselier Willy Brandt. Het werd een dure belofte.
Commissaris De Rhoodes laat zich er liever niet over uit, maar in politiekrin
gen weet men dat risico's bij zo'n massaal gebeuren nooit voor honderd procent
zijn uit te sluiten. Welke stad op 17 oktober ook gekozen mag worden, het IOC
zal zonder twijfel heel zwaar laten meewegen of er een vrijwel waterdicht veilig
heidsplan aanwezig is.
NBT'direkteur JA. T. Cornelissen ziet een
herhaling van de gebeurtenissen van 1928
wet zitten. „Er is voor het toerisme in 1992
een gouden pink ie verdienen(Foto: Cees
Verkerk
LEIDSCHENDAM - De Neder
landse toeristenindustrie moet in
een vroeg stadium worden betrok
ken bij de mogelijke organisatie
van de Olympische Spelen van
Amsterdam in 1992. Zodra op het
congres van het Internationaal
Olympisch Comité in Lausanne is
beslist dat onze hoofdstad gastheer
wordt, moeten de koppen bij el
kaar worden gestoken om ervoor te
zorgen dat deze sportieve gebeurte
nis over zes jaar ook een toeristisch
succes wordt. „We moeten leren
van de fouten die de organisatoren
van de Spelen in Los Angeles in
1984 hebben gemaakt".
Algemeen direkteur J.A.T. Cornelissen
van het Nederlands Bureau voor Toeris
me (NBT) vindt dat de toeristenindu
strie en in het bijzonder de hotels en de
horeca direkt belang hebben bij het
sportevenement. „Nederland is door ve
len nog niet ontdekt. De internationale
- zeg maar olympische - bekendheid
zal zijn vruchten afwerpen. Dat komt
aan het bedrijfsleven in zijn algemeen
heid ten goede, maar volgens mij in ver
sterkte mate aan de toeristische branche.
Naamsbekendheid is voor ons, meer dan
voor andere ondernemers, van levensbe
lang".
Mocht het IOC een voor Amsterdam
gunstige beslissing nemen, dan neemt
het NBT meteen het initiatief om de on
dernemers in de toeristische branche om
de tafel te krijgen. Alleen een goed on
derling contact kan volgens het bureau
zorgen dat het voorzieningenniveau in
1992 een aanvaardbaar niveau heeft.
Ook kan zo worden voorkomen dat ho
tels in 1992 astronomische prijzen gaan
rekenen voor hotelkamers. „Want als
dat gebeurt komen de toeristen na 1992
nooit meer terug en hebben we alleen
maar een korte-termijneffect bereikt",
vindt Cornelissen.
Het toeristisch bedrijfsleven ziet de Spe
len handenwrijvend komen. Het NBT
verwacht zo'n 360.000 gasten die het
hele evenement in de buurt van de
sportterreinen blijven. Onder hen zo'n
160.000 buitenlanders. Daarnaast houdt
men rekening met de komst van een half
miljoen buitenlanders en meer dan an
derhalf miljoen Nederlanders die de
Spelen een dag willen meemaken. Sa
men besteden deze mensen naar ver
wachting een half miljard gulden. De
VVV van Amsterdam heeft reeds laten
weten dat al déze mensen met gemak in
en rond Amsterdam slaapruimte kunnen
krijgen.
Cornelissen is zelf in Los Angeles ge
weest om te zien hoe men de zaken daar
in 1984 aanpakte. „Daar heb ik gemerkt
dat er nogal verschillende verhalen de
ronde deden over het te verwachten aan
tal olympische toeristen. En dat er veel
minder kwamen dan verwacht. In plaats
van de begrote twee miljoen toeristen
kwamen er officieel maar zeshonderd
duizend. Dat zijn er overigens nog altijd
drie maal zoveel als er tijdens een ge
middelde zomer naar Los Angeles ko
men. Los Angeles heeft toegegeven dat
het er veel meer hadden kunnen zijn
dan zeshonderdduizend als de toeristi
sche branche nadrukkelijker was inge
schakeld bij de plannenmakerij. Dat is
een les die wij moeten trekken", vindt
Cornelissen. Volgens hem moet het ac
cent in de publiciteit rond de Spelen niet
alleen liggen op de kwaliteit van de
sportaccommodaties, de grasmat, het
zwembad en de wielerbaan.
HEEL NEDERLAND
Het NBT is van plan om voor en in
1992 niet alleen Amsterdam en omge
ving, maar juist ook andere, minder be
kende delen van Nederland naar voren
te schuiven. Heel Nederland moet in
principe kunnen profiteren van het „toe
ristisch springtij" in 1992, zo redeneert
men in Leidschendam.
Als het IOC straks ja zegt, zal het tot
1992 wemelen van allerhande pre-olym-
pische activiteiten. In het buitenland zal
het nodige over de komende Amster
damse Olympics worden geschreven.
„Dat is allemaal spontane publiciteit,
goed voor een flinke hoeveelheid Hol
land-promotie. Nu hebben instellingen
als de onze handenvol werk om de bui
tenlandse media voor ons land te inte
resseren; straks zal de belangstelling uit
het buitenland vanzelf komen. Het gaat
er dan om die belangstelling zo te bevre
digen dat er het maximale rendement uit
wordt gehaald".
Omgerekend in geld vertegenwoordigt
alle publiciteit rond de Spelen een waar
de van ongeveer zeshonderd miljoen
gulden. Dat bedrag staat voor de hoe
veelheid geld die nodig zou zijn om net
zoveel advertentieruimte in kranten en
zendtijd bij radio en televisie te kopen.
Als gevolg van alle „free publicity" ver
wacht het NBT in 1992 driehonderddui-
zend extra toeristen te kunnen verwelko
men, die niet voor de sport, maar voor
ons land komen. Dat komt neer op circa i
180 miljoen gulden aan extra inkomsten,
bovenop de algemene jaarlijkse toeristi
sche bestedingen door buitenlanders van
vijf miljard gulden. Een structurele ver
betering van het inkomend toerisme la
ter in de jaren negentig is bij het extraat-
je nog met ingecalculeerd.
Volgens Cornelissen zijn de mogelijkhe
den om te profiteren van de komst van
de Spelen voor het toerisme bijna onuit-
puttelijk. „Er is voor het toerisme in I
1992 een gouden plak te verdienen. De j
Games kunnen als een geweldige kap
stok worden gebruikt om arrangementen
naar ons land aan op te hangen. Veel j
kant-en-klare reizen kunnen een olym
pisch tintje krijgen en daarmee automa
tische beter verkopen. Het aantal be
staande Holland-Tours uit alle hoeken
van de wereld zal ongetwijfeld enorm
worden uitgebreid, net als dat met lucht
lijnen en meerdaagse trips zo zal zijn. En
hoe de uitslag straks in Lausanne zal uit
vallen, internationaal heeft ons land zich
tijdens de kandidatuur voor de Spelen al
goed gepresenteerd. Die winst is in elk
geval al binnengehaald", vindt Cornelis
sen.
ARJEN VAN DER SAR
CcicUeSouA-cwit'
