Goerees: Gevangenisstraf deert ons niet SCHILLEBEECKX BLIJFT BIJ OPVATTINGEN KERKELIJK AMBT Positie Oostduitse kerk in Oostblok is uniek aan tafel fietcLeSouAatil kerk wereld brieven lezers ACHTERGROND CekbeSouttCMit VRIJDAG 26 SEPTEMBER 1986PAGIN: Straf voor Ukrainse priesters: schoonmaken in Tsjernobyl Priesters van de sedert de Tweede Wereldoorlog verboden Uk- raïns-Katholieke Kerk, die de band met Rome wil bewaren, worden sinds kort als zij worden betrapt bij het leiden van een misviering, niet meer naar een gevangenkamp gestuurd maar als schoonmaker naar het door een ramp met een kerncentrale getroffen Tsjernobyl. Dat meldt de Ukraïnse Persdienst Parijs, haar zetel in Rome heeft. Samen met beoefenaren van andere beroepen, zoals artsen en verpleegsters, worden de priesters naar huis gestuurd als bij hen een stralingsbelasting van 20 millirem wordt geconsta teerd. De in het Westen teruggekeerde vakantiegasten uit de Ukraïne hebben vastgesteld, dat in dat hele gebied de angst om vers voedsel en fruit te eten nog zeer groot is, daar de autoriteiten niet willen openbaren welke normen zij aanleggen bij het on gevaarlijk verklaren van verse produkten van het land. Dat alle kinderen op staatskosten naar de Krim en andere vakan tie-oorden zijn gestuurd klopt volgens hen ook niet. Het gaat daarbij alleen om kinderen in de leerplichtige leeftijd. Jongere kinderen konden alleen op kosten van de ouders naar vakan tiekolonies of familie worden gestuurd in niet door straling ge vaarlijk geworden gebieden. Alleen hoge partijfunctionarissen zouden daartoe in staat zijn geweest. Alles heeft zijn schoonheid, maar niet iedereen ziet haar OFFICIER VAN JUSTITIE EIST VIER MAANDEN GEVANGENISSTRAF „Gevangenisstraf deert ons niet" Zo reageerden Lucas en Jenny Goeree gisteren nadat ze de eis van de Zwolse officier van justitie mr. S.J.A.M. van Gend jegens hen hadden gehoord: vier maanden gevangenis straf. De officier achtte bewezen dat de Goerees zich schuldig hebben ge maakt aan „belediging van joden". Aanleiding tot de strafzaak waren anti-semitische uitla tingen in hun blad Evan. Daarin werd in woord en beeld een direct verband ge legd tussen de verwerping van Jesus Christus als zalig maker door de joden in de Bijbelse tijd en de massale vervolging van joden in de Tweede Wereldoorlog. De officier van justitie moti veerde zijn eis van onvoor waardelijke gevangenisstraf, door er op te wijzen dat een boete toch niets zal uithalen; de Goerees hebben geen geld. Ook een voorwaardelijke ge vangenisstraf heeft volgens hem geen enkel effect op de activiteiten van het evange listenechtpaar. Van Gend gaf antwoord op de vraag in hoeverre gevan genisstraf de Goerees niet tot martelaren zou maken. „Ik denk het van niet. Op zich zelf is er geen reden om de Goerees als martelaren te be schouwen. Anderen kunnen dat wel van hen maken en de Goerees zullen zich die rol graag laten aannemen. De Nederlandse bevolking en de media moeten zich maar rea liseren. dat Petrus noch Pau- lus ooit wegens discriminatie in de gevangenis heeft geze ten." aldus de Zwolse officier van justitie. „De joden willen hun misda den goedpraten en goedge praat hebben", zeiden Lucas en Jenny Goeree in hun laat ste woord. „Ze zeggen niet: O, God wees mij zondaar ge nadig, maar zij klagen de Kerk en de nazi's als misda digers aan. Zij dagen ons voor het gerecht, omdat wij hun verlossing van hun zon den prediken.Wij zijn predikers die gezonden zijn om Nederland de weg tot be houd te prediken", aldus de verdachten. De Goerees zeiden zich niets van een eventuele veroorde ling te zullen aantrekken. „Al geven ze me twintig jaar, het maakt me niets uit", al dus Lucas Goeree. Zijn echt genote Jenny voegde eraan toe door een eventuele ge vangenisstraf niet tot andere gedachten te zullen komen. „We hebben dan tijd om de bijbel te lezen" De vraag of de burgerlijke rechter de uitleg van de bij bel bepaalt, was volgens de officier niet aan de orde. De rechter dient alleen de han tering van de grondrechten, onder meer het recht op vrij heid van godsdienst, te toet sen aan de beperkingen die de wet daaraan gesteld heeft, zoals belediging en bedrei ging. Daarbij doet in beginsel het motief van waaruit ver dachten hebben gehandeld niet terzake. „Onder de dekmantel van het christelijk geloof hebben de Goerees zich derhalve schuldig gemaakt aan over treding van het bewuste arti kel 137 E", aldus de officier. Volgens de officier zou de rol van de media in deze zaak aanleiding tot kritische zelf beschouwing moeten zijn. „Men kan zich in gemoede afvragen wat bijv. KRO's Brandpunt bewogen heeft om onverplicht gratis zendtijd ter beschikking te stellen voor opvattingen van de Goerees", aldus de offi cier. De rechtbank doet donder dag 9 oktober uitspraak. Het echtpaar Goeree in de beklaagdenbank. KARDINAAL KIM: „Koreaanse kerk heeft te weinig aandacht voor onrecht" „De Rooms-Katholieke Kerk in Zuid-Korea lijkt zich niet be wust te zijn van verschrikkelijke situaties in het land." Aldus kardinaal Stephen Kim van Seoul, die meent dat de kerk in zijn land daarom ook niet naast de armen staat in hun lijden. Een morele veroordeling van onrechtvaardigheden blijft in veel gevallen achterwege, aldus Kim. De kardinaal sprak op een conferentie van de progressieve Maryknoll-missie-orde in de Verenigde Staten. Hoewel orde en hiërarchie ook nodig zijn. neigt de kerk er naar deze institutionele zaken te stellen boven charisma en vrijheid, constateerde hij. Het is volgens mgr. Kim niet best gesteld met de mensenrechten in Zuid-Korea. Boeren, vissers en fabrieksarbeiders verkeren in zeer slechte omstandighe den. Er vindt intimidatie van de arbeiders plaats, die gepaard gaat met martelingen, aldus de kardinaal. Prof.dr. E. Schillebeeckx blijft bij zijn standpunt over de ver vulling van de ambten in de Rooms-Katholieke Kerk. Dat maakte hij duidelijk voor de KRO-radio. Dinsdag publi ceerde kardinaal Joseph Rat- zinger, hoofd van de Vati caanse Congregatie voor Ge loofsleer, een verklaring, waarin enkele opvattingen van Schillebeeckx over het priesterambt werden veroor deeld als „niet in overeen- Vooral de opvatting dat in be paalde uitzonderlijke gevallen leken in de eucharistie kun nen voorgaan, werd afgewe zen. Schillebeeckx wees er op dat hij naar oplossingen heeft gezocht voor het toenemende tekort aan priesters en dat de H. Schrift mogelijkheden geeft voor een ambtsopvatting die ruimer is dan alleen „bis schop-priester-diaken". Bo vendien is de strict hiërarchi sche ambtsopvatting volgens hem ook maatschappelijk ach terhaald. Hij meent dat de kritiek van Rome vooral is in gegeven door de angst voor uitholling van het verplichte priestercelibaat en voor een vervaging van het prieste- Schillebeeckx vindt het niet terecht Rome van censuur te beschuldigen. Rome legt voor af geen beperkingen vooraf op maar geeft pas achteraf een oordeel. Hij deelde voorts mee geen boek meer over het kerkelijk ambt te schrijven, omdat zijn ideeën daarover nu voldoende op papier staan. Schillebeeckx werkt op dit moment aan deel 3 van zijn christologie, waarin hij zijn visie geeft op de vraag, wat kerk is. Daarin zullen ambts vraagstukken niet geheel on besproken blijven. De Evangelische kerken in de DDR hebben dezer dagen de Oostduitse rege ring nalatigheid verweten bij het inlichten van de bevolking over de nucle aire ramp in Tsjernobyl. Een opmerkelijke stel- lingname, want met uit zondering van Polen lij ken alle kerken in Oost- Europa aan de leiband te lopen van het regime. De Oostduitse protestantse kerk is daarop dus een duidelijke uitzondering. De kritiek van deze kerk on derstreept de opvatting van de vandaag afscheid nemende directeur van het Utrechtse instituut voor oecumenica dr. Hans Hebly dat de Oostduitse Evangelische kerken onder het communistisch regime hun geestelijke zelfstandig heid hebben weten te bewa ren. Hij kijkt gereserveerd aan tegen de campagne van het IKV om de kerken in Oost-Europa in te schakelen bij het vredesproces. Hij vindt dat in hoge mate problema tisch omdat die kerken op dit terrein geen eigen gezicht kunnen laten zien. Aan de hand van de opstel ling van de Oostduitse Evan gelische kerken heeft Hebly een aantal criteria opgesteld waaraan een kerk in Oost-Eu ropa moet voldoen om een bijdrage te kunnen leveren aan het vredesproces. „Het belangrijkste criterium is dat ze in de eigen samenlevirfg steun geeft en begrip weet op te brengen voor pacifistische standpunten. Dat doen die kerken in Oost-Europa met uitzondering van die van Oost-Duitsland dus niet. En wel omdat dat van de partij niet mag. De vrede is in die landen nu eenmaal een zaak van de staat." „Er is natuurlijk wel het een en ander gebeurd met die protestantse DDR-kerk. Offi cieel tot 1969, maar in feite tot 1961 met de bouw van de Ber- lijnse Muur, vormde ze een eenheid met de Evangelische Kerk in West-Duitsland. Ze heeft zich los moeten maken om de vrijheid die ze onder het communistisch regime had te kunnen behouden. Haar autonomie is natuurlijk niet te vergelijken met die van de kerken in het westen. Maar de leden kunnen op de synodes vrij spreken en hun leiders kiezen ze zonder in grijpen van de staat. Hun meest opvallende protest was enige jaren geleden tegen de militaire opvoeding van de jeugd. Men heeft daarover een kanselboodschap in alle kerken laten voorlezen." „Of alles dat op hun synodes ter sprake komt ook gepubli ceerd mag worden is een tweede. Maar het staat buiten kijf dat de DDR-kerken voor de vredesbeweging in Neder land een volwaardige partner zijn. ook al betekent dat na tuurlijk niet dat ze alle acties van het IKV kan toejuichen of zelfs maar navolgen. De kerk moet voorzichtig opere ren. Wanneer de staat maar zou kunnen denken dat haar acties het karakter hebben van een politieke oppositie, dan is is het met die acties ui teraard gedaan. In de andere landen van het oostblok, met uitzondering van Polen dus, moeten de kerken de uit gangspunten van de staatsvre- desacties aanvaarden." Staatspropaganda „De Sovjet-Unie heeft ont dekt dat de kerk daarbij naar buiten toe een nuttige functie kan vervullen. Wat blijkt De kerk geeft entree bij de publieke opinie in het westen. De kerk kan de suggestie wekken van godsdienstvrij heid. Er is een mogelijkheid de kerk in te schakelen bij de staatspropaganda voor de vre de. Maar die valt dan wel sa men met de buitenlandse poli tiek van de Sovjet-Unie." "Als je, zoals het IKV, met de Dr. H. Hebly kerk contacten zoekt op het terrein van de vrede, bevestig je dus de beperkte politieke rol die de staat voor de kerk heeft gereserveerd in vrede- sacties die op het buitenland zijn gericht. Want die contac ten wil het regime nu juist. Er is echter geen schijn van kans dat de kerken de staat kun nen beïnvloeden. Wat wel kan is dat de kerk bijvoor beeld zegt er is het westen zo'n grote oppositie tegen de gevangenhouding van bepaal de priesters of er is zoveel kritiek op de houding van de dissidenten dat alles dat wij ondernemen om sympathie op te wekken voor de Sovjetpoli- tiek mislukt. Maar dat past dan uiteraard weer binnen de rol die de staat de kerk heeft toegedacht." „Een Russsische bisschop die een keer op bezoek was zei eens een keer tegen mij: waarom vallen jullie ons niet veel scherper aan, als wij be paalde uitspraken doen. Want wij moeten thuis alles rappor teren aan het staatssecretari aat voor godsdienstzaken. Dan weten ze dat daar en tre den ze misschien tegen ons wat soepeler op." Dr. Hebly meent dat er onder Gorbatsjov nog geen sprake is van een echte verbetering. „Ondanks een schijnbare ver soepeling van de Sovjet-sa menleving is er voor de ker ken niets te merken dat wijst op een grotere speelruimte. De kerk wordt formeel niet vervolgd. Individuele perso nen worden vervolgd. Ieder een is dus voorzichtig, want vervolging kan iedereen tref fen." Volgens hem is er binnen de kerken wel degelijk verzet te gen de aanpassing van de kerk aan het staatsvredes- werk. „Er leven grote bezwa- rën tegen de grote financiële afdrachten voor dit doel. Je kunt dat tussen de regels door lezen in het blad van de Bap tisten. Dat hangt dan weer sa men met het feit dat het vre deswerk in de Sovjet-Unie van bovenaf aan de kerken wordt opgelegd. Men onder gaat die actie, maar men draagt ze niet. Men draagt ze hooguit om de eigen huid te redden. Dat is dus heel iets anders dan de vredesacties van onze kerken. Ze kunnen dus voor ons nooit partners zijn in het vredesproces. Toch ben ik niet tegen contacten met Oosteuropese kerken, maar dan op gebieden waar ze met een eigen stem kunnen spreken. Dat zijn vragen op het terrein van geloof en ethiek." Geen weerklank Standpunten die (kerkelijke) organisaties uit het westen in brengen op conferenties in het oostblok hebben daar geen enkele weerklank. „Op de Praagse (christelijke) vre- deconferentie was er eens dis cussie over de inval in Afgha nistan. Westerse deelnemers aan die bijeenkomst hadden allerlei bezwaren tegen het officiële Russische standpunt. Er werd toen een speciale bij eenkomst belegd, maar in het verslag daarvan werd niets gezegd over de aard van die westerse bezwaren. Er werd alleen gezegd dat er over be paalde spanningen was ge sproken maar dat men als christenen de eenheid had be waard. Ik zou willen vragen aan de IKV-delegatie die on langs in Moskou op bezoek was: wat is er in de kerkelijke pers over hun bijeenkomsten gepubliceerd. Is er iets van jullie kritische instelling ten aanzien van de Sovjet-Unie in een bredere kring bekend ge worden?" Dr. Hebly: IKV moet Oosteuropese kerken niet over een kam scheren „Dat het IKV met het topka der overlegt zegt niets. Het past in hun streven om met kerkelijke groepen in het westen in relatie te blijven. Ik heb trouwens de indruk dat ze de invloed van de kerken in het westen overschatten. Ze willen ten koste van alles met hun in contact blijven. Wanneer je echter werkelijk een brug met die mensen zou slaan, zou dat moeten inhou den dat ons standpunt daar in bredere kring bekend wordt. Westerlingen die in de Russi sche pers aan het woord mo gen komen zijn altijd lofprij zend over de Sovjet-Unie, kortom systeembevestigend." „Mijn vraag is of de contacten die het IKV met Oosteuropese gesprekspartners heeft niet als systeembevestigend moe ten worden gekwalificeerd: Als zij dat ontkennen, dan is mijn vraag: is er iets van wat jullie zeggen, doorgedrongen tot het Russiusche volk? Het is mooi als de Russische kerk kerken in het buitenland kan oproepen zich in te zetten voor ontwapening, maar het betekent weinig als zij zich daarvoor niet zelfstandig kan inzetten in de eigen invloedss- sfeer." PAUL VAN VELTHOVEN Ter gelegenheid van het af scheid van dr. J. H. Hebly wordt hem vrijdag 26 septem ber een bundel aangeboden met als titel: Kerk en samen leving in Oost-europa. De bundel wordt geredigeerd door prof. A. Houtepen. Prijs 42,50. Uitgave Boekencen trum. Daar verscheen eerder: J.A. Hebly: Strijd om vrede. Essays over kerken in de marxistische samenleving. Met salade gevulde paprika en stokbrood - griesmeelschoteltje vegetarisch) Nodig voor twee personen: 2 paprika 's, zout, peper, 250 g aardappelen, 3 eieren, 1 eidooier, mosterd of mosterdpoe der, 1 lepel azijn, 2 dl olie, tuinkruiden (bieslook, peter selie, dille, lavas, borage), 3 tomaten, half kropje sla, stokbrood; 4 dl melk, 35 g griesmeel, 1 ei, 35 g suiker, zachte marga- Snijd de paprika 's in gelijke helften, verwijder steel en zaad en kook de stukken drie minuten in ruim water. Laat de vruchthelften uitlekken en strooi er zout en peper in. Kook de aardappelen in de schil gaar en laat ze koud worden. Zet de eieren onder koud water op en laat ze acht minuten zacht koken. Maak mayonaise door: de eidooier stevig te roeren (handgar de of mixer) met zout, peper, mosterd of mosterdpoeder en azijn en vervolgens druppelsgewijs de olie erdoor te mengen. Maak de mayonaise op smaak af met azijn, zout, peper en mosterd of mosterdpoeder. Meng een salade van de gepelde en in blokjes gesneden aard appelen en eieren, voldoende mayonaise, fijngeknipte tuin kruiden en twee kleingesneden tomaten. Breng de salade op smaak met azijn en zout en vul er de paprikahelften mee. Beleg een schotel met blaadjes sla, zet er de gevulde papri ka's op en gebruik de derde tomaat als garnering. Geef er de rest van de mayonaise en het stokbrood apart bij. Zelfgemaakte mayonaise blijft circa vijf dagen goed in een keukenkast; zet het mengsel niet in de koelkast want dan loopt het terug. Breng de melk aan de kook en strooi er de griesmeel met de helft van de suiker in. Laat het mengsel vijf minuten zacht koken. Splits het ei, roer het geel schuimig met de rest van de suiker en klop het wit stijf. Meng de hete pap met het eigeel en schep de massa vervolgens door het eiwit. Doe het mengsel in een ingevette ovenschaal en zet die ongeveer vijf tien minuten in een oven die op 6 of 225° staat. Het is de bedoeling dat het gerecht wat rijst en een lichtbruin kleurtje kr'Jg<- JEANNE Kinderen en politiek DEZE week ronden de onderwijsorganisaties hun kaj i nacties af tegen de bezuinigingen die minister Deetman bi voorgesteld. Besturen, ouders en onderwijzend personeel1 pen zo veel mogelijk handtekeningen te krijgen om aan r ring en parlement duidelijk te maken dat de plannen niet kunnen. In die strijd blijken ook kinderen betrokke worden. Het gebeurt dat een leerling van een basissc i thuis komt met de mededeling dat Deetman een slechte nister is. die belachelijke dingen bedenkt. Het kind heeft gehoord van de leerkracht en bovendien is in het klass i sprek over de voorgenomen maatregelen naar voren g< men dat deze regering het slecht voor heeft met kinder AFGEZIEN van het begrip dat men kan hebben voor standpunt van deze onderwijzer op deze plaats is herh de malen gewezen op de negatieve aspecten van de bezi gingen is het triest, dat zelfs kleuters in dezen worder confronteerd met een „grote-mensenproblematiek". Ki ren die niets kunnen begrijpen van het politieke spe|4 volstrekt niet kunnen overzien welke alternatieven ge: I den zouden moeten worden als Deetman moet inbini worden zo misbruikt als bondgenoten in een strijd van g' mensen. In onze tijd worden kinderen bedreigd door een overvl aan kennis en informatie die buiten hun belevingswel ligt. Via de televisie met name, maar ook door zulke 1[ krachten. Het bedreigende ligt hierin dat kinderen zulke formatie niet op de juiste wijze kunnen verwerken. De oai wekte verontwaardiging kan niet worden omgezet in dal daarvoor ligt de werkelijkheid waar het zich allemaal! speelt, te ver bij hen vandaan. Dat veroorzaakt een ge! van machteloosheid en dat op zijn beurt is een grond Uj „doemdenken". Wie voortdurend wordt geconfronteerd L zaken die buiten het begrips- of handelend vermogen vaL wordt moedeloos en raakt het zicht op de uitweg vani. hoop kwijt. L Dit betekent niet dat kinderen niet zouden mogen lqe dat de werkelijkheid van het leven soms hard is. Een onderwijskundig principe is dat je kinderen moet confrofc ren met leerstof die nét boven hun niveau ligt. zodat ze» „stapje" kunnen nemen. Maar het verhaal van de onderfc zer over de slechte minister en de constante stroom beelj* van wereldproblemen en geweld voor de televisie zijn f stapjes te hoog. Tot schade van de kinderen. En tenslotteji het nodig mocht zijn kinderen politieke standpunten <tj concrete zaken aan te reiken, zal de leerkracht van de b^i school dat dan maar niet overlaten aan de ouders? _e Wolkenvelden DE BILT (KNMI) Een zwakke storing trekt via De nemarken naar het zuidoosten. De bijbehorende wolkenvel den trekken ook over ons land. Regen wordt daaruit niet verwacht. De storing wordt gevolgd door een hogedrukge bied, dat via zuid-Noorwegen naar de Oostzee gaat trekken. Een ander hogedrukgebied blijft aanwezig ten westen van Frankrijk en vormt morgen een verbinding met het eer dergenoemde hogedrukgebied. Voor ons land betekent dat rustig weer met in de nacht en ochtend enkele mistbanken bij een minimum van rond 5 gra den. Morgen worden vooral in het zuiden zonnige perioden verwacht. De temperatuur loopt dan tot zo'n graad of 16 op. Mogelijk bereiken ook na morgen af en toe wolkenvel den ons land, regen wordt de komende dagen niet verwacht. Voor zondag tot en met woensdag wordt droog weer met perioden met zon ver wacht. In de nacht en ochtend plaatselijk mist. De middag- temperatuur zal geleidelijk op lopen tot 20 graden. Weersvooruitzichten voor di verse Europese landen, geldig voor morgen en zondag: Zuid-Scandinavië: zaterdag vrij zonnig. Zondag meer be wolking en in zuidwest-Noor- wegen regen. Middagtempera- tuur 11 tot 15 graden. Denemarkenzaterdag zonnig, zondag wolkenyelden maar nog droog. Middagtemperatuur 14 tot 17 graden. Britse eilanden: in het noord westen bewolking en vooral langs de westkusten regen; in het zuidoosten flinke perioden met zon maar 's nachts plaat selijk mist. Middagtempera tuur van 15 graden in het noordwesten tot 21 graden in het zuiden. Benelux, noord-Duitsland, noord-Frankrijk: overwegend zonnig en droog. Middagtem peratuur 15 tot 20 graden, in Frankrijk tot 23 graden. Zuid-Frankrijk: eerst nog be wolking en vooral bij de Mid dellandse Zee nog enkele bui en, op zondag geleidelijk zon niger. Middagtemperatuur tus sen 18 en 23 graden, bij de Middellandse zee tot 26 gra den. Spanje en Portugal: in noord- oost-Spanje op zaterdag nog kans op een bui, overigens vrij zonnig. Middagtemperatuur van 19 graden in noordwest- Spanje tot 22 a 28 graden el ders. Italië, Adriatische kust. enkele regen onweersbuien, ook af en toe zon. Middagtemperatuur van 20 graden in noord-Italie tot 23 a 28 graden elders. Alpengebied: veel bewolking. Vooral in de zuidelijke delen regen. In het noordwesten ook zon. Boven 2000 a 2500 meter hoogte ook sneeuwval, vooral in het zuiden. Middagtempera tuur in de dalen tot 17 a 22 graden. 1S L 21—C 'n i Brieven graag kort e duidelijk geschreven Dj redactie behoudt zie het recht voor mgezor den stukken te bekorte' Gebed en terrorist (2) Van harte kan ik het een] met de ingezonden waarin het gebed een mai wapen wordt genoemd ii strijd tegen terreur. Wei- ik daarbij een paar vraggi waarom gaat het in de over de H. Maagd Mari, (gewoon) Jezus, 2. als de Jezus zegt „Niemand komj de Vader dan door Mij (J^f en Mij is gegeven alle mC in hemel en op aarde" (M< 28:18), hoe is het dan mogi tot de moeder van de Herè,G zus te bidden en van macht te verwachten? grootste zonde van de mèl dat hij zijn Schepper del heeft toegekeerd, Hem ve: chent. De oplossing is inj daad op de knieën gaans schuld te belijden. Maar NJ ook de vergeving aanvaaiPjj door het geloof in het lijde^ sterven van de Here JezuL onze plaats (Joh. 3:16): ff hebben we eeuwig leven. iL kan geen moeder Maria aan af of toe doen. En v neer we dat geloven, wil we'(maar we struikelen j mer genoeg steeds weer) 1 geboden onderhouden dankbaarheid. U kent ze o.a. Zijn naam niet ijdeL bruiken, niet echtbreken j reur), etc. Daartoe is nodigi oproep tot bekering. Y Al*/

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Leidse Courant | 1986 | | pagina 2