iGene Wilders nostalgische
terugblik naar dertiger jaren
Erotiek uit de
bude doos
„De Kkkomediant": Veel Freek, geen film
Gene
Wilder
bang voor
de weerwolf
ifÏLM
SaidMOowuvnt
VRIJDAG 26 SEPTEMBER 1986 PAGINA 11
1 [HA UNTED HONEYMOON
Hf<
.ONDEN Acteur Dom
leLuise, het omvangrijke
ichaam gehuld in vrou
wenkleren, het gezicht ge-
chminkt als een bijna on-
ïegelijke parodie op Mae
test, suist met een flinke
aart van een trapleuning
laar beneden. Halverwe-
e wordt zijn afdaling
ilotseling gestuit en
lechts met grote inspan-
ling weet hij zijn even-
wicht boven de zeker zes
neter lager gelegen vloer
e bewaren. Een aantal
krachttermen schalt door
Ie hol klinkende ruimte.
Ivcn later, met aandoenlijke
erontwaardiging, zegt DeLui-
i: ..Er staan beneden dozen,
Instaat een zuster bij voor eer-
te' lt- hulp. en nog zeggen ze me
ut er geen gevaar is. Mijn
h irk raakte vast tussen de ma-
b hinerie waarop ik naar bene-
en glijd. Moet je eens naar die
;ei aten kijken, dat ding at ge-
'8* rpon mijn jurk op".
1 1 'laats van handeling is de
IMI-Elstree filmstudio, even
;n noorden van Londen. In
;nieh van de enorme loodsen op
ts* ét complex is het interieur
n aTi een zeventiende eeuws
pookhuis nagebouwd, com-
ileet met open haardvuur,
arnas. en in alle hoeken in-
'Jruk wekkend grote stof- en
tó®pihnewebben. Het vormt het
va ecor van Gene Wilders vijfde
^peelfilm ..Haunted Honey-
loon", („Gruwelijk huwe-
Mijk"). voor Wilder een nostal
gische terugblik naar de tijd
'A lat hij als klein jongetje ge
weid zat te kijken naar de
Ttezellilms uit de jaren dertig,
fet dit verschil, dat waar de
umor in die films meestal
Sr1 hts onderhuids aanwezig
"®vas (de gespannen zenuwen
antlaadden zich evengoed wel
hysterisch gegiechel), Wil-
jler die wat meer aan de op-
jcvlakte laat komen. Regis-
ur Wilder, die zelf de hoofd-
speelt en de hele dag in
n uit pyama en kamerjas be
nde filmkostuum rond-
De totale fami
lie aan tafel in
het kasteel
van tante: wie
is de weer
wolf?
loopt: „Het is een komedie met
thrillerkantjes. een „comedy-
chiller". Ik wil dat het publiek
niet constant lacht, maar het
ook echt griezelig vindt".
De film draait om het echtpaar
Abbot (Gene Wilder en Gilda
Radner, ook in het echt ge
huwd). dat zijn huwelijksreis
doorbrengt bij een tante (Dom
DeLuise). om daar te genezen
van de geestelijke crisis waar
in Larry Abbot zich bevindt.
De hele familie is aanwezig, en
aangezien tante plannen heeft
haar testament te wijzigen en
Larry beschouwd wordt als
haar oogappel wordt hij het
middelpunt van allerlei myste
rieuze gebeurtenissen, waaron
der een moord op een der aan
wezigen.
Wilder heeft geprobeerd de
sfeer die uit die oude griezel
films spreekt te herroepen in
.Haunted Honeymoon". „Ik
wilde een film maken in de
stijl van de jaren dertig, op de
zelfde wijze waarop die films
toen werden gemaakt. Iets als
„The cat and the canary", uit
1939 met Bob Hope. Maar de
mensen die dat nog kunnen
vind je alleen nog in Enge
land. Het vereist een speciale
aanpak, die in Amerika niet
voorhanden is. De manier
waarop de camera wordt ge
bruikt. de belichting, scha
duwwerking. zo doen ze het
tegenwoordig niet meer. De
speciale effecten en de manier
waarop het vroeger ging, wa
ren beter. Tenzij je zegt dat het
je stijl niet is. maar daar gaat
het niet om. Ik hou meer van
de oude manier. Het is grappi
ger, griezeliger, niet zo plas
tic", aldus de regisseur/acteur
tussen twee opnamen door.
Oud idee
Wilders vrouw Gilda Radner,
die in de film de met Abbot
getrouwde hoorspelactrice
speelt: „Haunted Honeymoon
was een oud idee van Gene
waarvoor hij het script al jaren
had klaar liggen. De film heeft
zijn eigen stijl. Alles ademt die
sfeer van de dertiger jaren. De
kostuums, de decors... er zijn
daarnaast geen primaire kleu
ren, geen rood en wit. geel,
groen en blauw. Juist omdat
de oude horrorfilms werden
gefilmd in zwart-wit waren ze
angstwekkender. Je verbeel
ding werd meer te hulp geroe
pen. bovendien was de scha
duwwerking veel sterker.
Gene wilde het ook in zwart
wit doen, maar uiteindelijk be
sloot hij het toch in kleur te
doen. want dit is tenslotte
1986. Dan kan je niet meer
met zwart-wit aankomen".
De kleine actrice, die vooral in
Amerika bekendheid geniet
door haar optredens in de tele
visieshow „Saturday Night
Live", heeft als echtgenote
van de komiek de totstandko
ming van „Haunted Honey
moon" van nabij meegemaakt.
En niet altijd tot haar genoe
gen. „Gene schreef steeds «tien
pagina's van het script en dat
liet hij lezen aan mensen die
De drie hoofd
rolspelers uit
„Haunted Ho
neymoon":
Gene Wilder,
Dom DeLuise
en Gilda Ran-
der.
hij vertrouwt, om te weten of
het in de goede richting ging.
Thuis deed hij dagenlang niets
anders dan oude griezelfilms
bekijken om ideéen cp te doen
en de sfeer te pakken. Dat was
verschrikkelijk. I was scared
to death. Ik kan zó gegrepen
worden door griezelfilms.
Aanvankelijk had hij mij er
niet eens in zitten. Nu speel ik
een populaire ster uit myste
rieuze hoorspelen, die met Ab
bot gaat trouwen. Nogal mak
kelijk. want dat is in het echt
ook gebeurd. Ik speel een ver
legen meisje, maar een beetje
ongewoon, en dat ben ik in
werkelijkheid ook".
Plot
Jonathan Pryce, die in Neder
land vooral bekendheid ver
wierf met zijn hoofdrol in Ter
ry Gilliams' film „Brazil",
maar in Engeland een grote
reputatie heeft als Shakespea-
re-acteur, speelt in „Haunted
Honeymoon" de mysterieuze
neef van Larry Abbot. Een rol
waarover hij niet al te veel
kwijt kan zonder de plot van
de film te verraden. Pryce: „Ik
ben altijd jaloers op acteurs die
geheel open kunnen praten
over hun rol. De enige manier
waarop ik het karakter kan
beschrijven is je de plot te ver
tellen en dan geef ik te veel".
En enigszins cynisch: „Wat ik
in deze film het meest heb ge
daan is vechten met Gene.
Niet over de film, want dat is
geen probleem, ik vertel hem
gewoon hoe hij moet regisse
ren, maar in de film zelf".
Dom DeLuise kan wat spraak
zamer zijn. „Het leukste van
deze film is dat de donders cn
bliksems precies zo zijn zoals
ze dat vroeger deden. Er zitten
prachtige effecten in. met veel
rook en lichten die daar door
heen schijnen om een schaduw
op de muur te werpen. Heel
griezelig, maar ook heel grap
pig. Tenslotte is het een kome
die".
De omvangrijke acteur, zo'n
beetje de vaste keus van regis
seurs als Mel Brooks, Hal
Needham en Gene Wilder, be
schouwt het als een eer einde
lijk eens te mogen opdraven
als vrouw. „Het komt heel
weinig voor in Amerika dat je
je als komiek als dame ver
kleedt. Ik vind het leuker dan
ik had gedacht. Het heeft veel
onvermoede mogelijkheden.
Ik heb nu zeven films met
Burt Reynolds gedaan, vijf
met Mel Brooks en nu vier
met Gene, maar dit is een van
mijn leukste rollen. De beste
regisseurs zijn de grote acteurs.
'Waarbij ik het voordeel heb
dat ze bij mij om de hoek wo
nen en we ook buiten het
werk geregeld bij elkaar ko
men om eens lekker te lachen.
We hebben weekends samen,
Mel Brooks. Anne Bancroft,
Burt Reynolds, Lonnie Ande-
ron, Sally Field (afhankelijk
van met wie ze verkering
heeft). Norman Lear, Gene en
Gilda, Larry Gelbart en ik, en
we houden niet op met lachen.
Misschien dat een beetje van(
die sfeer nu ook doorkomt in
„Haunted Honeymoon".
KOOS VAN WEES
„Haunted Honeymoon"
met Gent. Wilder, Gilda Radner en
Dom de Luise. Regie: Gene Wilder.
Zoals elke komiek van stan
ding in het verleden herhaalt
ook Gene Wilder zichzelf in
elk van zijn films. Hij is de
van baby-blauwe ogen voor
ziene levende onschuld, die
met kleine verschrikte gilletjes
nerveus kan worden en voort
durend belaagd wordt door
krachten waarvan hij niets
maar dan ook niets begrijpt.
Of het nu de thriller „Hanky
panky" was of de Valentino--,
parodie „The world's greatest
lover", wat er gebeurt gaat in
feite aan Wilder voorbij. Hij
wandelt door terwijl de decors
en de schurken omvallen.
Voor zo'n stereotype-komielj_
is een goed scenario onmis
baar. Wilder heeft het daar*
nog wel eens moeilijk mee'.
Hoe moeilijk bewijst „Haunted
Honeymoon", waarin hij een
hoorspelacteur is die bang
wordt van de griezelavondjes
die hij met zijn collega en aan
staande de ether in mag zen
den.
Om hem te genezen wordt hij
uitgenodigd op het slot van
een wat vreemde tante (Dom
de Luise), waar alle genodig
den in het complot zitten om
hem de stuipen op het lijf te
jagen en hem zo te genezen,
van zijn angst. Tante kondigt
aan dat er een weerwolf in het
slot schuilt. Maar er schuilt
meer: een familielid dat WiL-
der als erfgenaam van tante
uit de weg wil ruimen.
„Haunted honeymoon" is op
gezet als een halve parodie op
de oude griezelfilms - duister
van toon, kleuren als in de
oude Hammer-films - die toch
nog een beetje griezelig moet
worden. Het scenario heeft het
moeilijk om duidelijk te ma
ken wie nu wie bedreigt, en de
ontknoping is er een van pure
onmacht uit het „ik heb alles
gedroomd"-genre.
De film is hevig „overcast", en
dat wil dan zeggen dat Wilder
alleen acteurs met scheve
ogen, scheve neuzen, brosteli-
ge wenkbrauwen en andere
griezelig werkende manke
menten voor de rollen heeft
gekozen. Een beetje veel van
het goede.
BERT JANSMA
ijl
„Secrets of love" met Lucienne Bruinooghe, Michael Redfern, Oli-
Brunaui. Regie: Harry KUmel.
IINEAC: „De nacht draagt jarretelles" met Jezebel Capri en Ariel Genet.
Vireginie Thevenet.
let meest opmerkelijke dat van „De nacht draagt jarretelels"
ja^zegd kan worden, is dat het een erotische film is ditmaal ge-
-haakt door een vrouwelijke regisseur. De mannlijke concurren
ce" zal er niet van wakker liggen. Zeker Harry Kümel niet, de
'jJiaker van ..Secrets of love",
k
J3elgische regisseur Kümel heeft met na „Monsieur Hawar-
rlfen" een zeker - ook internationaal - prestige opgebouwd met
e^n film als „Malpertuis" en met de tv-serie „De komst van Joa-
im Stiller". Zijn laatste film maakte hij in '78 en zijn vele the-
?r en opera-regies bewezen nog eens dat zijn talent vooral in
•t visuele gezocht moet worden. Met „Secrets of love" maakte
ij opnieuw een film. Hoewel. Het gaat om drie voor de bioscoop
imengevoegde afleveringen uit een serie van zo'n vijftien korte
'ofische verhalen die hier later door Veronica op de buis zullen
~'rden vertoond.
ecrets of love" bestaat uit verhalen uit de wereldliteratuur,
daarin esthetisch fraai in en uit het kostuum wordt gegaan. Het
■prste verhaal komt van Marguerite de Navarre (1492-1549) met
e titel „Het pak slaag" en handelt over de wraak van een meis-
op haar bazin. Het tweede verhaal „Het dienstmneisje" is uit
e koker van Restif de la Bretonne (1734-1806), de minder be-
jende tegenhanger van De Sade, en daarin wordt een dienst
meisje belaagd door een oudere heer en diens rijke neef. Het
Jatste deel van het drieluik is van Guy de Maupassant (1850-
p93), „Het tuinhuis", waarin het liefdesgedrag van een dienst
meisje in dat tuinhuis de ingeslapen driften van haar bazen
jeer op gang helpt.
et opvallendste is eigenlijk in die verhalen het in erotiek ver-
ialde sociale commentaar op de verhoudingen tussen werkge-
er en werknemer, waarbij aangetekend moge worden dat van
ienstmeisjes - netjes gezegd - veelzijdigheid geeisd werd.
ümel brengt het visueel schitterend iun beeld. Maar of je van
t soort soft-erotiek met fraaie lichamen met en zonder fraaie
istuums nou wakker moet liggen? Smaakvol, dat wel, maar
yheer geschikt voor een latertje op de buis. Daar kunt u dus bij
*eronica op wachten.
BERT JANSMA
„De Kkkomedi-
ant" met Freek de Jonge, Johnny
van Elk en Rosita Tamara. Regie:
Caspar Verbrugge.
Freek de Jonge mag zijn film
„De Kkkomediant" dan „een
opstapje" naar de echte film
noemen die hij straks voor
Cannon gaat maken, het resul
taat wijst meer op een totale
vergissing.
Basis voor de film is Freeks
theaterprogramma „De bede
vaart". Die show werd in thea
ter Carré compleet met filmca
mera's opgenomen en daarom
heen bedachten De Jonge en
zijn regisseur Casper Verbrug
ge een scenario waarin die
beelden een plaats moesten
krijgen. Door de grote kracht
van Freek als theaterpersoon-
ijkheid en door de onhandige
en vaak wat amateuristisch-
surrealistische manier waarop
die andere beelden er aan vast
zijn geplakt, blijf je met iets
zeer tweeslachtigs zitten. Een
Freek tegen de achtergrond van Freek in „De Kkkomediant".
film is het niet. De om de
show gegroepeerde beelden
kunnen niet boeien en krijgen
te weinig binding met de show
zelf. Zodat je hoofdzakelijk
wéér naar „De Bedevaart" zit
te kijken en je moet wel een
grote fan van Freek zijn wil je
dat nog als verrassend erva
ren.
„De Kkkomediant" begint met
Freek als in stippelpak gehul
de straatclown die vergeefs
probeert winkelende dames
van zijn boodschap te overtui
gen. Zijn zoontje (gespeeld
door zijn echte zoon Jelle) is
op de geluidsband de „vertel
ler" van de film en vraagt pa
naar zijn bedoelingen en waar
om hij stottert. Dat is het veel
te lange, en vooral verbale be
gin van Freeks bekende zoek
tocht naar zijn eigen identiteit,
het alsmaar heen en weer
springen tussen wat hij in het
'heater wil en wat er kén. Van
de Onvermijdelijke Clown
Tussendoor zijn weer beelden
gemonteerd van Freek en een
Russisch sprekende waarzeg-,
ster. die vanuit de kantlijn
Freeks overwinning op het
stotteren (een metafoor voor
het vinden van zijn identiteit
dus) mag gadeslaan.
Het ziet er in beeld allemaal
nogal gecompliceerd uit, met
als videoclips gemonteerde ge
deeltes, een vermoeiende, sur
realistisch aandoende montage
en een hoop overtollig prelu
deren op de showgedeeltes
zelf. Waarom stukken uit de
show lichten en ze - zonder
context - als een voorafscha
duwing daaraan vooraf monte
ren. Je kan er niet om lachen
omdat je de context niet hebt,
je kan later - wanneer ze dus
herhaald worden - ook niet
meer zo spontaan reageren
omdat je ze al gezien hebt. Een
van de vele mankementen in
De theatershow binnen de
film zal alleen mensen die
Freek niet kennen nog eens
overtuigen van het unieke
mengsel van clown en vision-
nair dat hij is: De bekende
Lourdesgang van lamme Lub
berd, die begint als een „sick-
joke" maar eindigt als een te
gelijkertijd pijnlijke en ontroe
rende zoek naar verlossing;
het optreden van de nepleeuw
(en daar slaagt de film iets be
ter in z'n mixture van binnen
en buiten het theater) als de
ongeremde creativiteit, die
toch altijd binnen het circus
moet functionneren - het di
lemma van Freek - wordt aan
grijpend.
Maar - zoals gezegd - eigenlijk
mag dat bekend verondersteld
worden. Op een echte film van
Freek moeten we voorlopig
nog even wachten.
BERT JANSMA
Verhaspelde
huwelijksreis
In Odeon gisteravond een
merkwaardige belevenis: Hal
verwege Gene Wilders film
„Haunted Honeymoon" (toch
al niet zo helder) blijken er op
eens doden gevallen te zijn
waar je niets van weet en een
weerwolf op te treden die alle
medespelenden al eens gezien
hebben behalve jij. Conclusie:
de film is verkeerd aan elkaar
geplakt, twee actes zijn ver
wisseld. Dus de operateur ge
waarschuwd, die er al niets
meer aan kon doen. Maar
merkwaardig genoeg, geen
boe-geroep uit de matig bezet
te zaal. Is het publiek zo ge
wend aan moeilijke films dat
ze alle onbegrijpelijke voor
zoete koek slikken? Twee
protestanten kregen na afloop
een kaartje voor een tweede
voorstelling. De rest van het
publiek ging niet-schadeloos
gesteld naar huis. Slechte
zaak: als bedrijfsleider moet je
dan maar met de figuurlijke
blote billen voor het voetlicht
en je excuses plus schadeloos
stelling aanbieden. Dialoog uit
het publiek dat nu de bio
scoop verliet: „Begrijp jij dat
nou, die man was toch eerst
dood en daarna leefde-ie
weer?" Nee, onbegrijpelijk.
„Feest", een
eersteling van
regisseur Paul
Verhoeven, opnieuw in
roulatie in de nieuwe
aanpak voor korte
films.
Weer korte films in de bioscoop
Korte films hebben het al jaren moeilijk. De meesten zijn voor
de biocoop gemaakt maar vallen tussen de wal en het schip.
Vóórfilms komen nog zelden in de bioscoop. Met een beetje
pech bestaat het voorprogramma daar uit reclamefilms voor
bier, sigaretten, kauwgum en geluidsapparatuur en trailers
voor wat de biscoop de komende weken zal gaan bieden. Het
Fonds voor de Nederlandse Film gaat daar iest aan doen. Van
af 5 oktober gaat een nieuw vertoningsplan van korte Neder
landse films van start. In 25 filmtheaters zullen het komende
seizoen ten minste éénmaal per maand op een vaste dag films
van maximaal zeventig minuten worden vertoond.
Men Film zo de distributie van de Nederlandse film te bevor
deren. Het initiatief, gesteund door Notorious Film Distributie
en het Amsterdams Filmhuis, wordt gesubsidieerd door het mi
nisterie van WVC en door middel van sponsoring. Voor het
vertoningsplan zijn acht themaprogramma's samengesteld. Ze
beginnen in het Amsterdamse Filmhuis en rouleren dan vol
gens een vast patroon langs de andere meewerkende theaters
in het land. Het publiek moet zo na verloop van tijd weten
waar het terecht kan voor Nederlandse korte films.
Het programma voor de eerste drie maanden is als volgt: vanaf
5 oktober „Requiem" van Sjef Lagro en „De Vogelmens" van
Casper Verbrugge. Een maand later worden „Dichter bij
macht" van Jelle Nesna, „De Vlieg" van Hans Heijnen en
„Weladam" van Paolo Pistolesi gedraaid. Vanaf 30 november
zijn te zien „Het feest" van Paul Verhoeven, „Een zondag op
het eiland van de Grande Jatte" van Frans Weisz, „Aah...Ta
mara" van Pim de la Parra en „Baby in de boom" van Nousc-
hka van Brakel.
Ppperformer
In het Amerikaanse blad Va
riety" al een recensie van
Freek de Jonge's film.' „The
Ppperformer" heet „De
Kkkomediant" in het Engels.
De recensent zag een door
Martin Cleaver ondertitelde
versie en noemt de film a
double Dutch treat": „de zoon
vertelt het verhaal terwijl de
regisseur knap dromen, reli
gieuze visioenen en zaaloptre
den combineert. Een aantal
fragmenten zouden best eens
populaire rock-videoclips
kunnen worden, zoals dat met
een bataljon mooie diens
tmeisjes die De Jonge's kamer
komen reinigen".
Robby Müller
filmt Jarmusch
De Nederlandse cameraman
Robby Müller blijft interna
tionaal actief. Nu voor Jim
(„Strangers in paradise") Jar
musch. De jonge en succesv-
bolle regisseur Tiet Müller zijn
nieuwe film „Down by law"
in beeld brengen. Een film
waarmee het New York Film
Festival opende en die gaat
over de komische gevolgen
van een ontsnapping uit de
gevangenis door een discjoc-
key uit New Orleans, een sou
teneur en een Italiaanse be
roepskaartspeler.
De Nederlandse cameraman
Robby Müller, nu actief voor
Amerikaan Jim Jarmusch.
DIABETES
IS OVERAL
Diabetes (suikerziekte)
is een ingrijpende
aandoening die Roy
altijd en overal met
zich meedraagt.
moet hij goed op zijn eten
letten. Een diabetesdieet
niet voor één dag, maar
voor de rest van zijn leven!
De wetenschap probeert
oplossing te vinden
voor deze ongeneeslijke
ziekte. Steun dat weten
schappelijk onderzoek,
steun het Diabetes Fonds
Nederland.
crf»sV0°R
NATIONALE DIABETESWEEK
10 t/m 16 NOVEMBER 1986
GIROREKENING 6766
t.n.v. OFN. AMERSFOORT
