Olaf Liflaf en Niki Lauda
op zoek naar de angst
'L
mr
0J6ene
Zeelieden
eisen meer
geld voor
riskant werk in
Perzische Golf
uit de weekbladen
2
Verdeling kruisraketten
uitstuk van discussie"
taatsgreep
iTogo
lislukt
,Heel volkshuisvesting
is een sjoemeltent
ELSEVIER
DE TIJD
-^NNENLAND/BUITENLAND
üj
[NISTER VAN DEN BROEK:
N YORK De vraag of een Amerikaans-Russsisch akkoord
r kernwapens voor middellange afstand zal leiden tot min-
kruisraketten op Woensdrecht, is voor minister van buiten-
Ise zaken Van den Broek „het sluitstuk van de discussie",
minister reageerde in New York op vragen over het mogelij-
akkoord tussen de supermachten, waarbij het aantal kern
pen aan beide zijden zou worden beperkt tot honderd. Minis-
Van den Broek noemde het „voorbarig" om nu al te gaan
juleren over de gevolgen van zo'n akkoord. „Als het er
tt. zullen winst en verlies per plaatsingsland in overleg met
bondgenoten worden vastgesteld", aldus de minister. Dit is
Ier „ondergeschikt" aan het bereiken van een akkoord. „Hoe
akkoord wordt verdisconteerd in de nationale politiek is
f mij het sluitstuk van de discussie".
CeidócSouAant
DONDERDAG 25 SEPTEMBER 1986 PAGINA 7
Künstwerk
De Westduitser
Bashir Molly
heeft dit curieu
ze kunstwerk ge
fabriceerd na
twee weken on
derdelen zoeken
op sloperijen. g-.
Deze „schop-on- .|J
der-je achter- lit
ste" machine
kan desgewenst
worden inge
steld op 40 har
de of zachte
schoppen per
minuut. Of de
machine ge
bruikt wordt is
echter de vraag.
Protest Genscher bij
Tsjechische collega
na schietincident
NEW YORK De Westduitse mi
nister van buitenlandse zaken, Hans-
Dietrich Genscher, heeft gisteren tij
dens een onderhoud met zijn Tsje-
choslowaakse ambtgenoot, Bohuslav
Chnoupek, in New York, een scherp
protest ingediend tegen het dood
schieten van een Westduitser door
Tsjechoslowaakse grenswachten. Het
vorig weekeinde schoten de grens
wachten vanaf Tsjechoslowaaks
grondgebied een gepensioneerde of
ficier van de Bundeswehr dood, toen
de man een wandeling maakte aan
de Westduitse kant van de grens.
JSUM Voor angst zijn
bang. Dat weet iedereen,
irom zoeken bergbeklim-
s dan toch de gevaarlijkste
»en? Waarom zetten we
f kinderen dan in de meest
jvelijke kermisattracties en
1 we er zelf bij staan grie-
n? Loont angst dan toch?
ïegt Susanne Piet. In haar
ifschrift „Het loon van de
it" laat ze zien dat angst
alleen maar negatief is.
(lelijk een psychologisch
jfschrift zonder fobieën,
rosen, psychosen en andere
itaanjagende kwalen. Ein-
jk wordt Asterix net zo se-
s genomen als Freud en is
icoureur Niki Lauda even
lundig als Nietzsche.
ruige strijders uit het strip-
taal „Asterix en de Noor-
jnen" zijn niet gelukkig,
missen iets, wat anderen
hebben: angst. Je kunt ze
knuppels bedreigen en
stenen bekogelen, maar
g worden ze niet. Olaf Lif-
de leider aller Noorman-
vindt dit een onhoudbare
tand. Hij roept zijn krijgers
tn. „De hele wereld weet
angst is, zelfs de zwakste
ten kennen angst en wij
weten niet eens waar we
f spreken". Terwijl angst
„vleugels geeft, bij Odin!
zouden kunnen vliegen,
als vogels!"
Liflaf zou bij de psycholo-
te rade moeten gaan. Daar
nen ze de angst van haver
gort. Sinds Freud de na-
c op de betekenis van
tt legde, is de belangstel
van psychologen voor de
tt als „neurotisch symp-
n" gewekt. „Vooral de pro-
natische kant van de angst
ïg aandacht", schrijft Su-
»e Piet in haar proef-
ift, waarop ze promoveer-
ot doctor in de sociale we
ihappen. Zij citeert zowel
jd als Olaf Liflaf om ach-
de betekenis van angst te
De film Cujo
werd het
meest gewaar
deerd door de
bangste kij
kers.
bjectief
ijn proefschrift is een beetje
ewoon", zegt Susanne Piët.
wilde er achter komen
irom mensen gevaar opzoe-
en of angst daarbij een rol
ïlt. Daarvoor heb ik ge-
ik gemaakt van het subjec-
verslag. Tot nu toe „ma-
psychologen angst vooral
r naar het gedrag van
isen te kijken, door te let-
op de hartslag, eventueel
pevel en dergelijke. Maar
ben een stapje verder ge
gaan en heb het gemeten door
mensen te vragen welke bete
kenis ze hechten aan angst en
gevaar. Weliswaar moet je eni
ge reserve in acht nemen om
dat mensen in interviews altijd
naar het positieve toe liegen,
maar ik geloof dat ik zonder
die gesprekken nooit deze re
sultaten had gekregen. Psy
chologen zijn nooit verder ge
komen dan „angst is negatief,
want het leidt tot vermijdings
gedrag". Nu. ik de mensen heb
kunnen vragen naar hun mo
tieven klopt dat niet meer".
„Je moet dit proefschrift zien
als een speurtocht, waarin ik
van stap tot stap dichterbij de
conclusie kom. Eerst heb ik uit
allerlei literatuur (Freud,
Vestdijk, Asterix, Spinoza, de
Gebroeders Grimm) gegevens
over angst geplukt en vervol
gens ben ik gaan praten met
Horror
Dat niet iedereen terugdeinst
voor angst blijkt niet alleen uit
het bestaan van autocoureurs
en bergbeklimmers, maar ook
uit de populariteit van „enge"
boeken en films. Coureurs en
consorten zoeken „reeël ge
vaar", de horror-lezers en -kij
kers houden het op „verbeeld
gevaar", zoals Piët het noemt.
„Ik heb een jaar lang alle aan
geboden films in de videothe
ken bijgehouden. Eenvijfde
daarvan was porno en 18 pro
cent was horror; films die be
doeld waren angst op te wek
ken". Dat percentage is welis
waar niet al te hoog, maar de
voorkeur van het puliek
spreekt boekdelen. Van de
twaalf video's die in 1983 op
nummer één stonden, waren
er elf horrorprodukties of
spannende films met angs
twekkende elementen.
Om inzicht te krijgen in de
motieven van de zoekers van
verbeeld gevaar, interviewde
Piët bioscoopbezoekers, voor
en na de vertoning van de
film Cujo. Daarin speelt een
hondsdolle Sint Bernard de
gruwelijke hoofdrol. Van de 48
toeschouwers die Piët na af
loop ondervoeg, bleek 98 pro
cent de film te waarderen. De-*
genen die tijdens de film het
bangst waren geweest, waar
deerden hem het meest. Piët:
„Dat is raar, gezien de defini
ties van de psychologen dat
mensen angst het liefst vermij
den".
Grens
Niki Lauda raakte op 1 augus
tus 1976 zwaar gewond bij een
ongeluk op het circuit Nürbur-
gring in West-Duitsland. Hij
schrok er behoorlijk van, maar
stapte zo snel mogelijk weer
achter het stuur. „Mijn onge
luk was geen kleinigheid en ik
was zo bang als wat. Ik moest
dus het zelfvertrouwen in
mijn rijbekwaamheden zien
terug te krijgen om dat te
overwinnen", zegt hij in een
interview met Piët. Het kostte
Lauda vier of vijf races om
over zijn angst heen te komen.
Toch is hij nog steeds vaak
bang en daar „kickt" hij niet
op. Maar hij is ervan overtuigd
dat de angst een goede functie
heeft, als alarmbel. „Ik denk
dat iemand die rijdt zonder
angst, of die denkt dat hem
niets kan gebeuren, vroeg of
laat dodelijk verongelukt.
Angst is belangrijk voor ons,
om ons voortdurend te vertel
len waar de grenzen zijn". En
dat is precies wat Lauda zoekt:
de uiterste grens, de rand van
de afgrond. Angst speelt daar
bij een grote rol, als instru
ment, niet als doel.
Lauda gaat sinds 1976 met een
gehavend gezicht door het le
ven; vele collega's van hem
schoten er het leven zelf bij in.
Zo lopen er ook nogal wat
stuntlieden en bergbeklim
mers rond die niet alleen te
nen en vingers hebben verlo
ren, maar ook goede vrienden.
Ook zij zien daarin meestal
geen reden hun gevaarlijke
hobby of werk op te geven.
Zoeken ze dus de angst, of
zelfs de dood? Nee, ze zoeken
het gevaar, niet de angst. De
uitdaging, niet de dood. „Als je
een echte grote stunt doet, een
grote crash, dan denk je: Ik
kan mezelf voelen. Het is alsof
je in een compleet andere we
reld verkeert. Je bent niet
meer op aarde als je dit doet",
zegt één van de geïnterviewde
stuntmannen.
Loon
Stel dat Noorman-leider Olaf
Liflaf de kans had gehad dit
proefschrift te lezen en met
Susanne Piët te spreken, zou
hij dan tot de conclusie moeten
komen dat zijn mannen inder
daad te kort komen als ze de
angst niet kennen? Loont
angst? Een moeilijke vraag. In
elk geval is duidelijk dat de
angst als een rem werkt, men
sen ervan weerhoudt te ver te
gaan, de grens over te steken
naar de dood. Maar toch niet
zover dat ze die grens niet
meer zoeken. De angst is niet
zo negatief dat niemand nog
gevaar wil lopen. Horror-kij
kers, autocoureurs, stuntrhan-
nen en bergbeklimmers (al
met al een groot deel van de
bevolking) zoeken gevaar en
weten dat de angst daarbij toe
zal slaan. Dat te overwinnen is
alleen al een uitdaging, die
veel mensen positief waarde
ren. „De gangbare opvattingen
van gevaar als een negatief af-
Ongewoon
proefschrift
Susanne Piët
fect (zeg maar: gevoel -red.)
dat met vermijdingsgedrag ge
paard gaat, zijn voor de inter
pretatie van onze onderzoeks
resultaten niet bruikbaar.
Onze gevaarzoekers beleven
het gevaar niet als bedreiging,
maar als uitdaging en voorzo
ver zij angst als een negatief
affect beleven, vermijden zij
haar niet", concludeert Piët.
Maar wat kopen we daarvoor?
„Ik denk dat een heleboel
mensen afwisseling en aflei
ding zoeken. Daar zijn ver
schillende middelen voor, het
beleven van schoonheid, hu
mor, romantiek, maar ook
spanning. Als je echt de aan
dacht wilt afleiden van de
overhemden die nog gestreken
moeten worden, dan moet je
de spanning hoog opvoeren.
Het is echt niet mogelijk naar
zo'n horror-film te kijken en
tegelijk over je man te denken:
zou hij wel echt van me hou
den? Het eist je totaal op, dat
werkt als een geestelijke sau
na", zegt Piët.
„Mensen zijn het gelukkigst
als ze die uitdaging ontmoeten
die het beste aansluit bij wat
ze aankunnen. Iedereen heeft
behoefte aan veiligheid, ieder
een wil ergens bij horen. Tege
lijkertijd zoekt iedereen een
zekere spanning en wil ieder
een uniek zijn. Af en toe moet
je je als individu kunnen ma
nifesteren, bijvoorbeeld door
gevaar te zoeken, en daardoor
is het weer makkelijker ergens
bij te horen, je veilig te voelen.
Dat heeft verregaande conse
quenties voor het onderwijs en
het sociale stelsel. Neem de
mensen hun uitdagingen niet
af, geef ze de mogelijkheid
hun talenten te ontplooien.
Ook als het gaat om het zoe
ken van gevaar, van de gren
zen. Ik geloof dat dat de les
van dit proefschrift is: angst is
niet per definitie negatief, het
loont bij het zoeken van span
ning en uitdagingen".
STEVO AKKERMAN
JLJUÉ President Gnassing-
Eyadema van Togo heeft
aanval op het regerings-
trum in de hoofdstad Lomé
7 islagen. De aanval werd
(evoerd door een comman-
nheid die volgens radio
met 30 a 40 vrachtauto's
hana kwam en direct af-
op een legerkamp waar
lema woont en het radio-
in aanviel alsmede het
iu van de regerende par-
s aanval werd afgeslagen
Togolese veiligheidstroe-
Dit gebeurde onder lei
van Eyadema zelf. Bij de
chten vielen zeker dertien
•n. Lomé ligt aan de grens
Ghana. De relatie tussen
landen is al langere tijd
gelijk slecht.
DEN HAAG/LONDEN
De steeds heviger wor
dende oorlog in de Perzi
sche Golf heeft in ons
land gezorgd voor een
flink conflict tussen
werkgevers en werkne
mers van rederijen die in
dat gebied werkzaam zijn.
De oorlog tussen Iran en
Irak gaat deze maand zijn
zevende jaar in en volgens
Lloyds Maritime Informa
tion Services in Londen
jlSKE EN WISKE DE GLANZENDE GLETSJER
(c) Standaard Uitgeverij, Antwerpen-Weesp.
zijn er nog nooit zoveel
aanvallen op koopvaardij
schepen uitgevoerd als in
de laatste maanden. De
Federatie van Werkne
mersorganisaties in de
Zeevaart (FWZ) wil dat
haar leden beter worden
beloond voor werk in de
Golf.
De aanvallen op schepen spe
len zich meer en meer in het
oosten van de Golf af, een stuk
water dat tot dusver in de
scheepvaart-cao's nooit als
oorlogsgebied is aangemerkt
en dat dus op dit moment ook
niet valt onder het zogeheten
oorlogstoeslagzóne. De FWZ
wil dat dat verandert en dat
dus ook daar extra wordt be
taald voor gevaarlijk werk.
Een aantal werkgevers, waar
onder die van de Vereniging
van Nederlandse Reders in de
Kleine Handelsvaart (VNRK)
en NedLloyd is daartegen. In
het buitenland zijn daarente
gen de meeste reders al wel
overstag gegaan voor de ver
langde uitbreiding van het ri
sicogebied.
Ondanks de toenemende geva
ren blijven de Nederlandse re
ders frequent op de Perzische
Golf varen. Zo hebben de Ne
derlandse bergingsmaatschap
pijen Smit Tak en Wijsmuller
er een belangrijk deel van hun
werk liggen, maar ook stuk-
goedreders als NedLloyd en
een aantal kleine handelsre
ders doen er zaken. Volgens
de FWZ is niet exact te zeggen
hoeveel Nederlanders in bin
nen- en buitenlandse dienst
regelmatig door de Perzische
Golf varen. FWZ-bestuurder
E. Sarton houdt het op „enkele
honderden".
Gage
Wie werkt op een schip dat in
een oorlogstoeslaggebied vaart,
mag per dag rekenen op een
verdubbeling van z'n gage.
„Voor wie in feite in dat ge
bied al werkende z'n leven op
het spel zet, is die beloning
zeer op z'n plaats", vindt Sar
ton. Dat er in de Perzische
Golf van alles mis kan gaan
bewijzen de statistieken. In de
eerste maanden van 1986 is in
de Perzische Golf schade toe
gebracht aan 49 schepen, dat is
meer dan in heel 1985. De
vliegtuigen van Iran en Irak
hebben het de laatste tijd voor
al gemunt op zuidelijke doe
len, daarbij gebruik makend
van Exocet-raketten en nieu
we AS-30 laserprojectielen met
een hoge trefzekerheid en een
veel groter bereik.
FWZ-bestuurder Sarton zegt
dat de risico's ten oosten van
55 graden oosterlengte (de hui-
Blusboten in
de Perzische
Golf in actie na
een aanval van
de Iraanse
luchtmacht op
een Turkse
tanker.
dige cao-grens) 'steeds groter
worden. „Vooral bij daglicht
nemen de aanvallen toe. Ook
schepen bij Dubai en in nog
oostelijker gelegen gebieden
zijn al meermalen getroffen,
hoewel de oorlog zich volgens
de huidige cao-afspraken wes
telijker afspeelt. Het wordt tijd
dat de werkgevers de redelijk
heid van onze eisen gaan in
zien".
De reders zijn bang voor een
nog sterkere stijging van hun
vrachttarieven, sinds de inter
nationale verzekeraars voor
het varen in de Perzische Golf
torenhoge premies zijn gaan
vragen. Overigens zijn er vrij
wel geen reders die hun werk
nemers dwingen werk aan te
nemen in gevaarlijke gebie
den. Volgens de FWZ zijn de
werkgevers tot dusver altijd
goed in staat geweest vrijwilli-
gersbemanningen samen te
stellen voor werk in de Perzi
sche Golf. De werknemersfe
deratie sluit echter niet uit dat
bij het uitblijven van een ak
koord over het oorlogstoeslag
gebied schepen wegens gebrek
aan belangstelling onder het
personeel niet kunnen uitva
ren. „En onze leden kunnen er
zeker van zijn dat we ze tot
voor de rechter zullen steunen
als ze door hun werkgever
worden ontslagen", aldus Sar-
ARJEN VAN DER SAR
Het omslagartikel van de
Groene Amsterdammer gaat
over de ABP-affaire. Een
hoge ambtenaar, die ano
niem moet blijven: „Het is
natuurlijk systematisch ge
beurd, die verschrijvingen.
Het hele gedoe is op het mi
nisterie dan ook betrekkelijk
^schokschouderend opgeno
men. Ik denk, gezien al de
verhalen die loskwamen, dat
het een vrij structurele aan
gelegenheid is geweest. Die
hele volkshuisvesting is een
sjoemeltent, dat weten we
toch?" Het blad ging op be
zoek bij Daniël Cohn-Bendit,
de vermaarde studentenacti
vist van de jaren zestig, nu
kopstuk van de Groenenpar-
tij. „Van fundamentalisten
moet ik niets hebben. Ze
willen alleen maar aankla
gen Hun eisen om onmid
dellijk alle kerncentrales te
sluiten, van de ene op de an
dere dag alle kruisraketten
eruit te gooien, het is alle
maal uitsluitend om te getui
gen. Ze hebben zich nooit af
gevraagd hoe ze dat in de
praktijk zouden moeten
doen". Voorts een interview
met Marianne Sint, kandi
daat voor het voorzitter
schap van de PvdA. „Een"
beroep doen op solidariteit is
kennelijk niet meer van
deze tijd. Hoe moet de PvdA
daarop inspelen? Misschien
moet je meer hameren op de
notie van tweezijdigheid,
want in solidariteit zitten
duidelijk elementen van ei
genbelang. Die koppeling
wordt te weinig gelegd". El
ders de vraag waar het heen
moet met de bomaanslagen
die ook Nederland beginnen
te teisteren. Bij de PPR
heerst de mening dat links
de hand in eigen boezem
moet steken. „Als partijen
en vredesorganisaties eerst
een enorme mobilisatie op
touw zetten en dan de zaak
laten vallen als een bak
steen, moet je niet opkijken
als er onmachtsgevoelens
ontstaan".
Elsevier besteedt aandacht
aan de opmars van de poli-
tie-infiltrant. De Amster
damse commissaris Sietsma:
„Het kind is volwassen ge
worden. En daarmee hebben
we eindelijk weer een ant
woord op de zware georgani
seerde misdaad. De kans dat
we de grote criminele bazen
pakken, is aanzienlijk toege
nomen. Voorbeelden te
over". Elders een gesprek
met de docent theologie pa
ter Schaeffer, die door de
Nijmeegse universiteit ont
slagen is omdat hij samen
woont. „De verschrikkelijke
hypocrisie die door het celi
baat in de hand gewerkt
wordt. Al die lat-relaties.
Ons heeft men dat natuur
lijk ook meermalen aangera
den. Een hoogstaand priester
vroeg ons bijvoorbeeld
waarom we niet samen in
een gemeenschap gingen
wonen. Dan zou er geen
haan naar kraaien".
Ook praat Elsevier met de
scheidende directeur van het
Rijksinstituut voor Volksge
zondheid, dr. Cohen. „Het is
een vergaande en onjuiste
stelling te zeggen, dat we de
infectieziekten onder de
knie hebben. Kijk naar de
veteranenziekte. naar de
vele geslachtsziekten, naar
Aids. Ik denk dat er daar in
donker Afrika nog wel meer
akelige verrassingen op ons
wachten". Het omslagartikel
gaat over de Oosterschelde-
dam, die koningin Beatrix
binnenkort in gebruik stelt.
Oud-minister Westerterp,
verantwoordelijk voor het
kostbare besluit: „Premier
Den Uyl heeft Duisenberg
er indertijd van kunnen
overtuigen dat wat hij finan
cieel onaanvaardbaar achtte,
politiek noodzakelijk was.
Mijn mening is dat voor Den
Uyl vooral zwaar heeft ge
wogen dat anders een scheu
ring binnen de PvdA zou
zijn ontstaan".
Allen. „Als er een film uit
komt. is hij zestig procent
van wat je had willen ma
ken. Het wordt nooit hon
derd procent. Daarom zijn
het voor mij allemaal zulke
teleurstellingen, zo ver ver
wijderd van de grote mees
terwerken waarvan ik het
gevoel had dat ik ze had be
dacht". Met prof. J.van
Duijn wordt gepraat over
economische ontwikkelin
gen. „Er heerst op het ogen
blik een gematigde groei die
erg gunstig is. In principe
kan de economie plotseling
accelereren, maar ik zie dat
niet zitten. Een groei van 4
of 5 procent zou mij zelfs be
zorgd maken, want daarmee
komen wij weer in de over
spannenheid van de jaren
zestig en zeventig terecht".
Vrij Nederland beschrijft de
gouden greep van de Avro
naar de markt van de lees
portefeuilles, hetgeen hon
derdduizend nieuwe abon
nees opleverde. „Vooral Tros
en Veronica (met relatief
veel leesmaplezers in de
achterban), zijn woedend op
de Avro, maar durven open
lijk geen kritiek te leveren,
omdat ze de eventuele sa
menwerking in het kader
van een pretnet niet willen
frustreren".
Directeur Nederland Max
Geldens van het vermaarde
organisatiebureau McKinsey
zegt in een interview:
„Vooral door de RSV-affaire
heeft onze reputatie in het
buitenland een gigantische
deuk gekregen. De RSV-af-
faire heeft vier of vijf mil
jard gekost, maar de indirec
te schade is nog veel groter.
Het was zo dom. Je kunt be
ter iets oneerlijks doen dan
iets doms". Ook wordt ge
praat met staatssecretaris
van binnenlandse zaken,
mevrouw De Graaff-Nauta.
„Mijn korte ervaring hier is,
dat de ambtenaren een grote
inzet vertonen. Bij de ge
meenten en provincies die ik
goed ken, is dat ook zo. Ik
zou zo'n toespraak als minis
ter Van Dijk niet gehouden
hebben". Voorts een gesprek
met popzanger Rob de Nijs.
In de Haagse Post legt partij
secretaris Wim van den Berg
van de VVD uit waarom hij
weg wil. „De VVD heeft te
genwoordig veel weg van
een dierentuin, waar de op
passers per ongeluk de leeu
wen en de tijgers in hetzelf
de gedeelte van het pretpark
hebben losgelaten". Een
groot artikel voorts over de
jacht op managers en ander
industrieel talent. „Ik heb
moeite met het gebrek aan
visie dat ik regelmatig aan
tref bij kandidaten. Mensen
denken intensiever na over
een nieuwe auto dan over
een professionele toekomst".
Ook een gesprek met de
filmacteur/regisseur Woody
In Hervormd Nederland
zegt ex-vakbondsbestuur
Cees Commandeur: „Ik ben
zwaar teleurgesteld in het
Komité Kruisraketten Nee,
waarin ik zitting heb gehad.
In het zicht van de verkie
zingen ging het KKN slapen.
Juist op het moment dat de
politieke beïnvloeding van
de grootste betekenis was.
Er werd in één klap kapot
gemaakt wat zorgvuldig was
opgebouwd". Het IKV on
dertussen slaapt niet. zo
blijkt uit dagboeknotities
over een bezoek aan Mos
kou. „Tijdens een cultureel
programma werd gevraagd
of de Nederlandse gasten
wellicht ook een culturele
bijdrage konden leveren?
Tot onze eigen verbazing
blijken Mient Jan en ik alle
bei het lied „Ik ben maar
een meid van de straat", van
de Zangeres Zonder Naam te
kennen. Dat brengen we dus
op gevoelige wijze ten geho
re". Op de verjaardag van
Nieuw Links ging het blad
informeren hoe het in de ja
ren negentig moet met de
PvdA. André van der Louw:
„Ik heb bij veel dingen het
gevoel dat het klimaat in de
partij wordt bepaald door de
krachtenwereld erbinnen en
niet door de ontwikkelingen
erbuiten. Zoals ook de koers
meer wordt bepaald door de
krachtsverhoudingen in de
partij dan door de vraag: wat
voor tijdperk gaan we tege
moet?"
De Tijd praat met secretaris
Jan ter Laak van Pax Chris-
ti. „In zekere zin mag men
vredesbewegingen zoals wij
nog dankbaar zijn dat wij
nog zoveel leiding geven aan
onrust binnen de bevolking,
en trachten er een aan
spreekbare politieke macht
sfactor van te maken". In
het omslagartikel de vraag
wie de geldschieters van het
terrorisme zijn. „De politie is
tot de verontrustende ont
dekking gekomen, dat drugs
worden verruild voor zowel
geld als wapens, hetgeen
aanleiding geeft tot de vrees
dat er een nieuwe vorm van
terrorisme ontstaat, het nar-
co-terrorisme". Elders zegt
de cineaste Nouchka van
Brakel: „Geborgenheid is de
grootste vijand van de crea
tieve mens. De periodes dat
ik zogenaamd gelukkig was,
voelde ik me ontzettend saai
en oncreatief en truttig. Uit
eindelijk heb ik liever de
rellen en de ruzies".
