met gastoestellen
zitten gebeiteld
ONGELUKKEN
PRIJSWINNAARS
Opmars chip
niet meer
tegen te houden
- J
lllli
DONDERDAG 25 SEPTEMBER 1986
Xanadu, het huis van de toekomst in Florida.
WONINGBOUWER MOET
INSPELEN OP VERANDERINGEN
|t gevaar bestaat, dat
it de winter in het voor
dicht, iedereen weer op
irenjacht gaat in huis.
ik wordt er nog steeds
ik geïnvesteerd in wo-
Igisolatie. Het gevolg
n zijn dat mensen verge-
hun potdichte huizen
Idoende te ventileren
earover elders in deze
age). En bovendien kan
t zijn dat men na al het
gegeven geld tenslotte
zuinigt op het onder
lid van gastoestellen.
een onderzoek is ge-
(ken dat onvoldoende
fitilatie en verwaarlozing
ofdoorzaken van onge-
Iken met gastoestellen
eel mensen zijn zich niet da-
Ijks bewust van de gasap-
jaten die ze in huis hebben.
I men het over de verwar-
jig heeft, praat men vaak
ftr het hoger of lager zetten
I de thermostaat en de gei-
is een verborgen leveran-
fr van een continue stroom
pn water. Het zou u verba-
t als u wist hoeveel mensen
pe herfst hun gasbedrijf op-
jlen met bijvoorbeeld de
lag of er iemand kan komen
I de centrale verwarming
ft te steken. Waarmee ik
lar wil aangeven dat gas
stellen zich bevinden in een
er van: automatisch werken,
Dit kapot gaan en het eeuwi-
leven".
lA.C. Koelewijn is hoofd van
afdeling gastoepassingen
het VEG-Gasinstituut in
leldoorn. Hij is blij met die
ftzelfsprekendheid waarmee
publiek de perfecte en
•brtdurende bedrijfszeker-
^|d van gastoestellen han-
irt. Maar hij is er tegelijker-
I van overtuigd dat er nog
el wat voorlichting door
isinstituut en gasbedrijven
iet worden gegeven voordat
lere gasconsument voldoen-
kennis heeft van de gast-
Btellen waarmee hij of zij in
|s omgaat.
een onderzoek van het
G-Gasinstituut is gebleken
j het publiek in zijn bezuini-
jgspogingen ook bezuinigt
het onderhoud van gast
steden. ,,Dat is niet verstan-
j meent Koelewijn.
•Igens zijn collega M.A.J.M.
n Westen, hoofd public rela-
ns van Vegin en VEG-Gasin-
luut, is Nederland het veili-
ie land ter wereld op het ge
ld van gastoepassingen, on-
nks een aansluitdichtheid
Ï97 procent. Van Westen:
t ons onderzoek is evenwel
men vast te staan dat de
inige ongelukken die er met
6 gebeuren, in hoofdzaak
n toe te schrijven aan onvol-
ende onderhoud en slechte
>Jitilatie. Dat laatste aspect
'teft ook al te maken met de
fcuinigingsrage die het pu-
Éc in zijn greep heeft. Met
e de bezuinigingen die
hoopt te bereiken met
ingisolatie. Het is bekend
i
dat bij het treffen van isolatie
maatregelen, altijd wordt ge
wezen op het puntje ventilatie.
Maar het publiek gaat zeker in
het koude jaargetijde geheel in
de geest van de ministeriële
denkbeelden op kierenjacht,
met het gevolg dat de hele wo
ning potdicht zit. Dat is met
het oog op tal van factoren (rot
door vochtigheid, onvoldoende
ventilatie voor mens en dier èn
voor gastoestellen) niet juist".
Tegendeel
Het is volgens de heren Koele
wijn en Van Westen zeker niet
de bedoeling de indruk te wek
ken dat de onveiligheid rond
om gastoestellen zou toene
men. Van Westen: „Zeker niet,
eerder het tegendeel. Want on
danks dat het aantal gasaan-
sluitingen de laatste dertig jaar
is gestegen van 1,7 miljoen tot
rond vijf miljoen, is het aantal
ongevallen afgenomen. De
laatste tien tot vijftien jaar is
de ongevalssituatie vrijwel sta
biel".
In het bijzonder de omschake
ling van het vroegere stadsgas
dat giftig was, naar het huidige
aardgas is van gunstige in
vloed geweest op de daling
van de ongevallen met gas en
gastoestellen. Ondanks de toe
passing van het niet giftige
aardgas zijn er volgens Van
Westen nog altijd mensen die
in een neerslachtige bui den
ken een eind aan hun leven te
kunnen maken door hun hoofd
in de oven van het gasfornuis
te steken. Van Westen: „Die
methode werkt niet meer. Wel
kan op die manier gevaar voor
een gasontploffing ontstaan".
Hij maakt van de gelegenheid
gebruik om nog maar weer
eens te benadrukken dat ook
andere vormen van „zelfwerk
zaamheid" met gas en gast
oestellen uit den boze zijn.
„Ons streven zal er altijd op
gericht blijven dat de consu
ment werkzaamheden aan de
gasinstallatie en aan de gast
oestellen overlaat aan de er
kende installateur en het gas
bedrijf. Die werkwijze is name
lijk een van de pijlers waarop
het hoge veiligheidspercentage
in ons land steunt".
Ir. Koelewijn: „Er wordt over
die zelfwerkzaamheid verschil
lend gedacht. Zowel door de
consument, als door de gasbe
drijven. Er zijn namelijk ook
wel gasbedrijven die de doe-
het-zelver raad geven bij doe-
het-zelfwerk aan de gasinstal
latie, wanneer men er redelij
kerwijze van overtuigd kan zijn
dat de desbetreffende persoon
de te verrichten werkzaamhe
den met de vereiste zorgvul
digheid zal uitvoeren. Maar al
tijd zal het gasbedrijf na het
gereedkomen van het werk,
controleren of alles volgens de
voorschriften is uitgevoerd.
Niet om de consument te pes
ten, maar uit veiligheidsover
wegingen".
Vrees
Men is er bij het Gasinstituut
indertijd bevreesd voor ge
weest dat het ongevalspercen
tage weer zou oplopen. Maar
dat is niet gebeurd. Koelewijn:
„Bij de overschakeling op
aardgas is destijds het gehele
apparatenbestand omge
bouwd, vernieuwd of vervan
gen en tegelijkertijd gecontro
leerd. We hadden er eigenlijk
op gerekend dat na een jaar of
vijftien tot twintig het appara
tenbestand zodanig zou zijn
verouderd, dat de kans op on
gelukken weer zou toenemen.
Maar het publiek schijnt over
het algemeen z'n zaakjes toch
beter in de gaten te houden of
te laten houden, dan wij in ons
pessimisme hadden verwacht.
Gelukkig maar".
Hij ruimt en passant nog een
misverstand met betrekking
tot ontploffingen uit de weg:
„Gas ontploft niet zo maar.
Een ontploffing kan alleen
plaats hebben als er een be
paalde vermenging van gas
met zuurstof optreedt. De
grenzen van het ontploffings
gevaar liggen globaal tussen
vijf en zestien procent. Minder
dan vijf procent gas levert
geen ontploffingsgevaar op.
Maar meer dan zestien procent
ook niet".
Ongevallen ontstaan boven
dien dat is uit het onder
zoek gebleken altijd uit een
combinatie van oorzaken. Ver
vuiling (slecht onderhoud) van
de apparaten en onvoldoende
ventilatie zijn daarbij de hoofd
oorzaken. Hij illustreert dat
met een voorbeeld: „Een in
woonster van een bejaarden
centrum vergat op een avond
de warmwaterkraan van de
geiser dicht te draaien. Het
warme water bleef dus stro
men en de geiser bleef bran
den. In het huis had men uit
overwegingen van zuinigheid
een tijdklok op het mechani
sche ventilatiesysteem gezet,
waardoor de afzuiginstallatie
's nachts niet werkte. De gei
ser was er een van het afvoer-
loze type, zonder de beveiligin
gen waarmee moderne geisers
zijn uitgerust. In het betreffen
de appartement ontstond op
den duur een hoog koolmo-
noxidegehalte, waardoor de
bewoonster door vergiftiging
om het leven kwam. Ook daar
een combinatie van factoren
die tot het ongeluk leidde".
„Tegenwoordig zijn afvoerloze
geisers zodanig beveiligd, dat
bij een bepaald gehalte aan af-
voergassen in de lucht, de
waakvlambeveiliging de gast-
oevoer afsluit. Het onderzoek
naar nieuwe veiligheden is een
van de activiteiten waarmee
onze instituten voortdurend
proberen de veiligheid van
gastoepassingen te verhogen".
Het onderhoud van gastoestel
len is een zaak die per plaats
anders geregeld kan zijn. Van
Westen: „De verantwoordelijk
heid voor het onderhoud ligt
bij de gebruiker. Dat moet zo
blijven. De uitvoering van het
onderhoud is een zaak die op
tal van manieren geregeld kan
zijn. In principe is die taak
voorbehouden aan het particu
liere bedrijfsleven. Met andere
woorden aan de erkende in
stallateurs. In sommige plaat
sen hebben die installateurs
een gezamenlijke onderhouds
dienst in het leven geroepen.
In andere plaatsen is die taak
door het gasbedrijf opgepakt.
Alle varianten daartussen zijn
ook mogelijk. Geen ongewen
ste situatie volgens ons. Als de
garantie er maar is dat het on
derhoud op een verantwoorde
manier plaats heeft en de con
sument de keus uit meer mo
gelijkheden heeft. Vooralsnog
geen aanleiding om van onze
kant op uniforme en landelijke
regelingen aan te dringen".
Een mondeling gegeven
„commando" kan binnen
kort afdoende zijn om een
te betreden ruimte van vol
doende licht te voorzien.
Naar een knopje hoeft niet
meer te worden gezocht.
Ook de beeldkrant en
beeldtelefoon worden bin
nen enkele jaren realiseer
baar. De woningbouwer en
ook de woningbezitter zul
len zich moeten bezinnen
op de aanpassingen die
voor de deur staan en er
bijtijds op inspelen.
Moderne mechanica maakt
thans al veel meer mogelijk
dan in de winkel te koop is.
Sommige uitvindingen zijn
aanzienlijk minder futuristisch
dan zij er op het eerste gezicht
uitzien. De prijs die voor de
nieuwe ontwikkelingen moet
worden betaald is echter vaak
een struikelblok.
Het was een van de onderwer
pen van een onlangs in Sche-
veningen gehouden symposi
um met de intrigerende titel
„Van baksteen naar chip". De
opzet van het symposium was
ideeën in de week te leggen,
die mogelijk kunnen leiden tot
het bewandelen van nieuwe
wegen. De chip stond daarbij
centraal, niet als baksteen
maar als hulpmiddel in de
bouw.
De heer C. Boom, directeur
van een technische groothan
delmaatschappij en mede-or
ganisator van het symposium,
verklaarde daar dat we er met
z'n allen tot nu toe alleen maar
mee bezig zijn geweest om
goedkoper te bouwen door
minder en slechtere voorzie
ningen. Volume was belangrij
ker dan kwaliteit. Nieuwe initia
tieven waren doorgaans alleen
maar vernuftige probeersels
om nog meer kosten te bespa
ren. Op echte vernieuwingen is
volgens Boom erg lang uiterst
conservatief gereageerd.
„Door de grote vraag raakte
men de huizen toch wel kwijt,
ondanks de achtergebleven
voorzieningen. Daar moet in de
toekomst verandering in ko
men". Verheugd constateerde
hij dan ook dat de micro-elek-
tronica nu eindelijk zijn intrede
doet. „De toepassingen zijn
schuchter, maar de opmars is
niet tegen te houden, zeker in
de installatiewereld niet".
Vooral voor de toepassing van
de chip in meet- en regelappa-
ratuur van de cv-installatie ziet
Boom grote mogelijkheden. In
woningen kan op die manier
nog veel energieverspilling
worden voorkomen.
Het optimisme van Boom werd
ondersteund door het betoog
van Chriet Titulaer die een be
schrijving gaf van Xanadu, het
gecomputeriseerde huis van de
toekomst. Het huis is te vinden
in Florida in de buurt van de
Disneyparken en in dezelfde
streek als Cape Canaveral. Die
combinatie is niet toevallig: de
Disneyparken werden door ex-
NASA ingenieurs gebouwd en
de ruimtetechnologie wordt
ook volop toegepast in Xana
du.
Volgens Titulaer zal het huis
van de toekomst hoe dan ook,
een knooppunt van telecom
municatie zijn. Vooral in Japan
is dat al duidelijk zichtbaar.
Telecommunicatie is een tref
woord, niet alleen voor het
huis van morgen, maar voor de
hele wereld van morgen, aldus
Titulaer. Teletekst en viditel,
glasvezel en satelliet en het ei
gen werkstation in huis, de
huiscomputer, gaan volgens
hem een belangrijke stempel
drukken op de toekomst.
Als voorbeeld noemde Titulaer
het Divac-experiment. waarin
wordt getoond wat er kan ge
beuren als alle Nederlandse
woningen via glasvezels met
elkaar worden verbonden. Op
die manier zullen de beeld
krant en beeldtelefoon binnen
enkele jaren op grote schaal
realiseerbaar worden.
Ook op energiegebied staan
volgens Titulaer de nodige ver
anderingen voor de deur. Xa
nadu is opgezet als een self
supporting huis. Niet alleen
door toepassing van de zonne-
energie, maar vooral door de
vorm, de keuze van het materi
aal, de constructie en de isola
tie. Vooral de ruimtevaart waar
extreem zuinig wordt omge
sprongen met energie levert
veel nieuwe impulsen.
Als belangrijke ontwikkeling
ziet Titulaer ook de mogelijk
heid verschillende systemen in
huis zoals energie, licht,
huishoudelijke apparaten en
beveiliging te combineren
tot één zenuwstelstel. Dit net
werk zou moeten leiden tot
een soort kunstmatige intelli
gentie voor de woning. In de
praktijk betekent dit dat alle
apparatuur in huis, bijvoor
beeld via de telefoonlijn, cen
traal kan worden bediend. Een
telefoontje naar huis kan dan
voldoende zijn om de centrale
verwarming bijtijds in te scha
kelen. Futuristisch maar min
der ver weg dan doorgaans
wordt gedacht.
geen topograaf is
eft zich niet te schamen
hij nog nooit van Bene-
Leeuwen heeft ge-
ord. Het kennisnemen
het bestaan van een
rgelijk bescheiden dorp
it meestal op puur toe
val. Heeft dat toeval een
maal plaatsgevonden en
een uur later loop je ie-
mand uit Bóven Leeuwen
tegen het lijf, dan geeft dat
extra voeding aan het ge
loof in mysterieuze mach
ten.
Gelukkig is het dank zij een
onafhankelijke jury ook puur
toeval geweest dat de Meubel-
stijlprijs 1986 van de Vereni
ging van Vakbeurs Meubelen
(VVM) en de Jaarbeurs Utrecht
deze maand werd toegekend
aan Theo Salet uit Beneden
Leeuwen, terwijl de voorzitter
-
sze 2Vt zitsbank met de stof Dublin is een fraai voorbeeld van de wijze waarop Spakman uit
fezep de klassieke meubelstijl eigentijds maakt. Om die reden kende het vakblad Mobilia
Sze maand de Innovatie-prijs toe aan Spakman Co.
van de VVM, Jos van Os, een
bedrijfje heeft in Boven Leeu
wen. Beiden zijn zowel be
drijfsmatig als persoonlijk el-
kaars tegenpolen. Bij Van Gel
der Van Os is zo'n tachtig
man aan het werk. Theo Salet
(30) runt alleen met zijn drie
jaar jongere broer Chris het
bedrijfje Kreos Meubelen. Kre-
os werd in 1982 opgericht,
maar Theo stoeit al sinds 1978
met prototypes. Het ontwerpen
van prototypes vooral voor
fabrikanten en het zelf ma
ken van meubelen in zeer klei
ne series komt alleen uit de
vier broederlijke handen. Beide
Benedenleeuwers zijn op een
bijna oerdegelijke manier ver
stoken van enige vorm van
kapsones. Eigenlijk zouden ze
met een goede campagne
moeten inspelen op het winnen
van de nationale Stijlprijs voor
hun secretaire in blank eiken
en gelakte panelen. Maar zo
vernieuwend als Theo en Chris
Salet in hun ontwerpen zijn, zo
ouderwets onslagvaardig is
hun promotionele strijdplan.
Deze houdt eigenlijk niet meer
in dan afwachten of een fabri
kant hun meubel(en) in grote
serie wil produceren. Een
handjevol kunnen ze zelf nog
wel in elkaar timmeren. Ge
brek aan opdrachten zullen de
gebroeders Salet wel niet heb
ben. De traditie wil nu eenmaal
dat prijswinnaars voortaan
„gebeiteld" zitten.
Innovatieprijs
Op de internationale meubel
beurs in Utrecht werden ook
Met deze chaise longue met
draaibaar ruggedeelte won
Annelies de Leede (overigens
niet de dame op deze foto)
onlangs de Prijs voor Jonge
Ontwerpers van de VVM en
de Jaarbeurs Utrecht.
twee prijzen toegekend door
het vakblad Mobilia. De Inno
vatieprijs voor het moderne
meubel ging naar Pastoe te
Utrecht, voor het hele assorti
ment van Nederlandse ontwer-
naam is gemaakt. De directie
voert een gedurfd en conse
quent beleid. Ook voor het
klassiek/eiken meubel was een
Innovatieprijs beschikbaar ge
steld. De jury kende deze toe
aan Spakman Co te Wezep
(bij Zwolle) omdat deze het
klassieke zitmeubel door de
keuze van de stoffen met non-
figuratieve kleurendessins en
de aanpassing van de modelle-
heeft gebracht. Het eikehout is
hier nog amper zichtbaar. Di
recteur Spijkman zet zijn eigen
smaak en ideeën om in zijn
produkten. Op de meubel
beurs verkocht hij tussen 7 en
10 september ook opvallend
veel van zijn „moderne" klas
sieke banken aan detailhande
laars die eigenlijk alleen mo
derne interieurs verkopen.
Vooral bij personen vanaf 35
jaar is de combinatie van klas
siek en modern zeer geliefd.
De heer Spijkman zei te over
wegen nog verder in die mo
derne richting door te gaan.
En Annelies de Leede tenslotte
won met een chaise longue,
waarvan het ruggedeelte draai
baar is, onlangs de Prijs voor
Jonge Ontwerpers van de VVM
en de Jaarbeurs Utrecht.
