Langs
Omwegen
Gedenkboek Leideneeuwig feest"
illustreert boeiend 400jaar geschiedenis
„Bedankt voor de goede behandeling,,
BURGERLIJKE STAND
s\ 3 OCTOBER VEREENIGING BESTAAT HONDERD JAAR
Willibrord
financieel
in de lift
"LEIDEN OMGEVING
CckUc0omatxt
DONDERDAG 25 SEPTEMBER 1986 PAGINA 1
Op mijn omwegen door stad en land
kom ik graag mensen tegen. U kunt
mij telefonisch of schriftelijk vertellen
wie u graag in deze rubriek zou willen
tegenkomen. Ik ben bereikbaar via 071
- 12 22 44 op toestel 10.
n BOETERWOUDE In fi-
liiiu'ieel opzicht gaat het met
aile Zoelerwoudse woning-
D*»uwvereniging Willibrord de
ij joede kant op. Dat bleek gis-
bi eravond tijdens de algemene
re eden vergadering in de Een-
j( lenkooi. In 1985 is het tekort
ip het onderhoudsfonds 'ge-
laa ld van 188.000 naar tot
leïO.OOO gulden. Oorzaken hier-
'ah zijn dat er veel groot on-
<a lerhoud is gepleegd, veelvui-
ti lig gebruik is gemaakt van
mdcrhoudsarme materialen
la li er een strakke controle is
•e litgeoefend op de onderhouds-
r ilicht die de huurders hebben,
o;
)e algemene vergadering
lie overigens door slechts 20
il ran 755 leden werd bijge-
ii voond begon met een mi
ll iuut stilte ter nagedachtenis
e ian de in juni overleden ere-
a roorzitter Jan van der Ploeg.
b(Woningbouwvereniging Willi-
heeft behoefte aan nieu-
z ve kandidaten voor de bewo-
e icrs.commissies. Genoemde
om missies houden zich bezig
0 nel allerlei essentiële zaken in
d Ie directe woonomgeving. In
loop der tijden zijn daarbij
Ie nodige „successen" geboekt
>m de woonomgeving te ver-
il icteren.
KDoor een strak beleid is de
nhuurachterstand teruggedron-
d ;on van twee naar 0.44 pro-
d ent. In vergelijking met gro-
1 lore plaatsen een te verwaarlo-
luen percentage. Secretaris Jan
i, if an der Meer toonde zich
1 lierover dan ook uiterst tevre-
len
i lehoudend tevreden is ook
t lenningmeester Hans Reekers.
n het onderhoudsfonds wordt
i aarlijks een bedrag per wo
ning gestort. Met ingang van 1
uli 1987 wordt dat bedrag ver-
alnoogd met 75 gulden en ge
bracht op 696 gulden pier wo-
ung. Voor een belangrijk deel
vordt hierop rijkssubsidie ont-
rangen. „We gaan nu de goede
cant op. We zijn gezond maar
fitten nog wel onder de norm
'an reservevorming. De reser-
i 'e is momenteel 1,35 miljoen
erwijl in onze situatie de re-
erve 1,9 miljoen zou moeten
tijn. We hebben goede hoop
j lat we over enkele jaren op
Klat niveau zitten. Gelet op het
e exploitatiesaldo van 400.000
1 [ulden in 1985 gaan we in de
joede richting", aldus Hans
fcckors.
LEIDEN Ondertrouwd: J. C Ber-
nson cn H D. Kustcrs; J Neuleboom
<n 1 Willcmsc: E Stijn cn M A van
Schalkwijk; J T A Wolters en P M.
Zuid meer R Verplanckc en J>I. M.
Deijn
Geboren: Jean-Marc Roger Michel,
•/.v. A N. Tuijlel cn L M. Rhijnsbur-
gei; Liiuly Johanna Petronella. dv.
J Th de Vrnomen en P. Prins. Clint,
y.v M. M. Rctnn: Jacob Johannes, zv.
J van Delft en J. van der Mcij; Cor
nelia. dv M de Jager cn M H van
Duijn; Maarlje. dv M. de Jager en
M H van Duijn: Kirsten. dv. A van
der Laan en W E. Hoek, Joshua, zv.
R J Gijsman en A. Borneman; Doro-
t.i Teresa, dv. C. Roodbergcn enG.J.
Nowodworska; Anna Elisabeth, dv
M B van 'l Veer en E. T Korthof;
Dennis, zv. R H. R. Kolmus en
C P M. Olijerhoek; Jordy. zv.
R. H R Kolmus en C. P M. Olijer
hoek; Mariene, dv C E. van der Plas
en M. P M Pcssehier; Stefan, zv. P.
Vermeulen en C. W Ravensbergen;
Tijs-Hendrikjan. zv. P J B. van der
Hulst en M J T van Kestercn; Wes
ley David, zv. W. van Wijk cn M.
den Har log; Jonathan, zv H C. van
der Me ij en D. P van Rijswijk; Mi-
rannida. dv A van Strien en M. Sie-
ral; Mesut. zv. M A. Ko?ak en S,
Simsek: Lielce. dv J Gicles en N. G
Sijsling; Danny Johannes, zv. J. J.
Nonkcs en D F. E. Klein; Elodie Jo-
sepha. dv E. L. H. Mendels en en
E. Y M van Rooijen, Lindsay, dv. C.
Sierat en M.M. F. van Dijk. Kristy.
dv. L. A. Teeuw en J. M Wouters;
Frank. zv. F. J Kragt en H. C. van
Slraalen; Elisabeth Antoinette, dv.
J B. van Duijvcnbode en E A. Ou
wehand; Suzanne Chantal, dv. R.
Pasman en M. P. E. Koot; Jacqueline,
dv. C D. van Goeverden en J. C. Di-
seraad. Michicl. zv H van Willegen
en C van Tuijl; Hcnrielte Albertine,
dv H M. Sehuttevaer en H.C. Jo-
ehems; Ernst Jurgen. zv. D. J. Vos-
sers cn H Vermaas; Michel Johan
nes. zv J C Weeda en G. M. Segaar;
Elisabeth Willemien. dv. J. van derf
Rcijdcn en A van Rossen; Pim Fre-
dcrik, zv PG Mostert en D. A. Soe-
lers; Willeke Hendriettc Suzanne, dv
J Strijker en M. G. van Buuren; Jo
zef Adrianus Maria, zv A. J. M. Reu-
scr cn J. M M. van der Lans; Roze
marijn. dv A van Duijn en C Hoek;
Arzu. dv H Demir en K. Engiz; Se-
hastiaan Alexander, zv. R. Helle
mond en J van der Veen; Laurens,
zv. J Korleweg en N. van der Lin
den. Bob. zv P. Venema en M. Ne-
derpel; Monique, dv. A Desta en A
Kahssay; Rick. zv W Mulder en
Y. M. Hensbergen; Magdalena. dv. S.
Aleksijovski en D. Milivojevic; Ange-
liquc Elisabeth, dv H. Colpa en M. J.
Erades; Gabriolla Louise, dv A. C.
ter Meulen en B. L Brandt; Samant-
ha Deborah Cassandra, dv. P. J. M.
Sloos; Janny Hendrika Geertruida,
dv. I B. Laterveer; Erwin Dirk Pie-
ter, zv. P. A van Brummelen en
S. A J. A Lepocter; Leonique Lide
wij. jIv. L. W Dirksmeier en A. J. M.
Overleden: J J. BI ijleven. geb. 5 aug.
1900. vrl geh. gew. met 1. van dei-
Tuin; B. P. Kramer, geb. 9 mrt. 1904.
man; W Zwanenburg, geb. 3 sepl
1906. vrl.. echtgenote van G. Mcsse-
maker; H. Zuidhoek, geb. 5 nov. 1903.
man; P Linschooten. geb. 15 sepl
1910. man; J. B. Tebrugge. geb. 8
febr. 1906. man. A. J. de Winter, geb.
2 nov. 1905. vrl.. geh. gew. met J. Pi
ket; L C. Langcveld. geb. 2 jan. 1909.
man. M H. J. Hiel. geb. 12 sepl. 1986.
vrl.; M. Snoek. geb. 18 mei 1951. vrl..
G. van Duivenbode, geb. 11 febr.
1907. vrl.. geh. gew. met H. Louwncr;
W. Kranenburg, geb. 5 mrt. 1947. vrl.
geh gew met H Vogel; P J Gulde-
mopnd. geb. 14 juli 1905. man; J. Sec-
ger. geb. 26 mrt. 1944. vrl.. echtgeno
te van H. Goedbloed; N Varkevisser,
geb. 6 dec 1908. man; J. W Turen-
hout. geb. 12 mei 1918. man; K Haas
noot. geb. 15 juni 1924. man; T. Nop-
pe. geb. 22 mei 1929, man; C. Groe
nendijk. geb. 31 mcy 1923. man; P W
van Deventer, geb. 6 sept. 1914. man;
L. J. van Leeuwen, geb. 6 okt. 1915.
man; J. W de Water, geb 1 mrt
1914. man; N J. Meijer, geb. 15 apr
1905. vrl.. geh. gew met D Mcijlink.
S. A Hellemond, geb. 16 sepl. 1986.
Gehuwd: M H. Slagmolen cn
H. M. P Van Gils; K. Abd El Fattah
en H P van der Veen. HJP Car-
rec cn J Feenstra; H. J. Rasser cn
G. W de Vos; A C E. M. Hoogcvccn
en S M van der Zwart: C.J.J
Wendt en H. C. F. de Greef; R N
Halvemaan en C. M. de Raad;
J. M. A. A. van der Maaten en
A V. M. Möller; J. Sierat en E J
Langerak; T M. L H. Blonk en W. C
Arbouw; B. J. te Kronnie en N. K. ls-
kandar. M A Dutrée en R. O. G. M
l\£-ulonberg.
UiUM'.Kird is hij gelegenheid
van hel honderdjarig bestaan
der 3 October Vereeniging
Leiden (1886-1986) een ge
denkboek uitgegeven door
het jubilerehde gezelschap.
Het is zelfs een luisterrijk ge
denkboek geworden, dat als
thema heeft „Leiden, eeuwig
leest", net zoals straks, op 3
oktober, de Grote Optocht
vele „eeuwige" facetten van
een feestviering door de
overvolle straten van deze
stad zal trekken. Minister
Brinkman van WVC kreeg
vanmiddag in het stedelijk
museum De Lakenhal (waar
in 1866 nog de cholerapatien-
len werden verzorgd c.q. ver
pleegd) het eerste exemplaar
aangeboden. Dit onderdeel
van gedenken kan dus al niet
stuk meer. Honderd jaar ge
leden vond een aantal voor
aanstaande Leidenaars het
meer dan tijd geworden om
een gedegen georganiseerde
jaarlijkse viering van Lei-
clens ontzet in 1574 te garan
deren. Ruim 300 jaar had
men het zonder moeten doen.
althans sporadisch. Daar
heeft de 3 October Vereeni-
ging duchtig verandering in
gebracht. Dat mocht dan ook
weieens in een getuigend
i boekwerk worden vastge-
ICRll
..Maar", zo schrijft de voor
zitter der vereniging, prof-
.dr.A Rörsch, in een kalm
voorwoord, „het gaat ook
bij dit honderdjarig bestaan
niet om de vereniging,
maar om de reden van haar
bestaan". Die reden was des
tijds de „bevrijding uit het
Spaanse juk". Daarom zijn de
samenstellers van „Leiden,
eeuwig feest" (onder redactie
van drs.Ingrid W.L.Moerman
en drs.R.C.J.van Maanen) er
van uitgegaan, dat het boek
vooral moest worden een
overzicht en beschrijving van
ruim vier eeuwen stadsont
wikkeling. Men is daar ruim
schoots in geslaagd. Niet ver
zuimd werd de verhalende
teksten zeer royaal te bege
leiden met illustraties, veelal
nog niet eerder gepubliceerd,
afkomstig uit het archief van
de vereniging.
Reformatorisch
Het eerste toneel is dat van
„Leiden rond 1574": de laat
middeleeuwse stad met een
nog landelijk karakter; de
houten of stenen bruggetjes,
drie monumentale gotische
kerken en een stad uitpui
lend van kloosters en andere
eonvicten van de oude. nog
niet verdeelde, moederkerk.
Maar toen op 3 oktober '74
hier ter stede het/„gezag der
Prins" werd gevestigd, was
het rooms gereguleerde leven
al zwaar gehavend. De vol
gende eeuwen werden gete
kend door bet reformatori
sche karakter van deze ge
westen. In de jaren aan het
einde der 16e en begin 17e
eeuw. toen de noordelijke
Nederlanden de handen vol
hadden aan hun opstand te
gen „den koning die zij altijd
geeerd hadden", werd er niet
veel herdacht. Zeker niet
door de van hun geestelijke
leidslieden verstoken ver
stokte katholieken die nood
gedwongen de anonimiteit in
gingen. Aan het instellen, nu
een eeuw geleden, van een
voorlaan jaarlijkse herden
king van het ontzet, hebben
zij zich ook weinig gelegen
laten liggen. Dat is nu wel
anders geworden, maar heel
lang is „Leidens ontzet" een
vrijwel puur protestantse,
van psalmen omringde, aan
gelegenheid geweest.
De geschiedschrijving van
„Leiden, eeuwig feest" loopt
verder van het failliete laken
na een grote bloei, een
eindweegs in de Gouden
Eeuw der republiek tot de
andere tijden in Leiden (in
1874, na alle ellende, toch
nog de vijfde stad van Hol
land) met hun steeds wisse
lende aspecten. En passant
wordt, nogmaals, afgerekend
met „die jongen met die hut
spot tussen z'n benen", zoals
hij gemonumentcerd staat bij
het stationnetje Leiden Lam
menschans; Cornelis Jop-'
pensz. Wist de ontwerper van
het beeldje. prot.Wencke-
bach, veel. Hij had 't maar
van horen zeggen en kon het
ook niet helpen, dat Jop-
pensz. die loodzware hutspot
met uien en vlees helemaal
niet getorst had vanuit de op
2 oktober 1574 verlaten
Spaanse schans. Een aardig
hoofdstukje: Cornelis Jop-
Bij het 25-jarig bestaan van de 3 October Vereeniging in 1911
werd voor het eerst een affiche gebruikt om de festiviteiten
aan te kondigen.
het stadsbestuur, dat elk jaar
op 3 oktober in het stadhuis
de voorwerpen die betrek
king hadden op het beleg en
ontzet ten toon stelde en gra
tis liet bezoeken. Men keek
dan ook met grote en door
tranen verduisterde ogen
naar de bronzen kookpot en
het schilderij waarop burge
meester Van der Werff als
legendarische kandidaat
martelaar, die zich a fortiori
wilde laten slachtofferen,
staat afgebeeld.
De studenten bemoeiden zich
al veel eerder dan in 1886
met „3 oktober". ..Minerva's
jeugd verheff' het hart en
stemm' voor Leydens Stad".
Trouwens, ook bij de „lagere
bevolking" was het enthou
siasme voor een viering
groot. Er waren ad hoe festi
viteiten in 1874 en in 1884.
Er leefde genoeg liefde voor
de omwenteling, zeker onder
Men had ook de smaak te
pakken van de allegorische
optochten en voorstellingen,
die bijna net zo indrukwek
kend waren als die waarmee
onze zuiderburen herdenkin
gen van hun jonge onafhan
kelijkheid pleegden te omge
ven. Maar op maandag 4 ok
tober 1886 op zondag ging
het niet, en gaat het nog
steeds niet; dan maar liever
een dag gesmokkeld was
het schitterend weer. De eer
ste koraalmuziek vanaf de,
oorspronkelijke, stadhuisto-
ren: de eerste 3400 broden en
haringen die werden uitge
deeld aan 1700 vrouwen; gro
te koffers met sigaren en een
„enorme voorraad bonnen
voor bier", bestemd voor
1500 ingeschreven mannen.
Een optocht van Leidse vere
nigingen met hun vaandels;
's avonds (militaire) muziek
op Schuttersveld en bij Zo-
merzorg; groot vuurwerk
met „brillante fonteinwer-
ken". En de hoge hoeden wa
ren niet van de lucht. Leiden
kon eindelijk pas echt goed
feest gaan vieren.
De grote namen
En dan al die vaal; schilder
achtige figuren, die de jaar
lijkse feestviering bepaald
hebben. Hel eigen rode ba
nier. met die afhangende
sliert, en het paard van de
vaandeldrager Markante be
stuursleden. Het lijkt nog
steeds alsof de befaamde Han
de Wilde zich al in 1886 roer
de. maar hij begon z'n „3 Oc-
tober"-tijd pas in 1950. maar
toen wel al zo hevig, dat hij
lot '74 onbetwistbaar de hulp
motor van het Ontzet-bedrijf
is geweest. Grote namen bin
nen de vereniging in de loop
der jaren Philip De Ruyter
de Wildt. Nico Commandeur,
de veearts en „hogeschoolrui-
ter". die je al van verre kon
„ruiken", op z'n paard als op
tochtcommissaris, de „beste
ruiter die de 3 October Ver
eeniging ooit gehad heeft".
Een roemruchte gastheer was
er ook; kolonel Theo Wessels,
die zijn koksschool ter be
schikking stelde voor de
meest grootse 3 oktoberse
nasi-maaltijden die ooit wer
den aangericht.
POLITIE WIL AANTAL ARRESTANTENBEWAARDERS UITBREIDEN
der te participeren, zodoende
wist hij veel van textiel.
Gaten en pauzes
Grote mannen van „3 Octo
ber". Maar óok „de optocht"
wordt geanalyseerd. Een on
derdeel daarvan zijn de „ga
ten en pauzes", die telkenjare
langs de route tot verwonde
ring en ongeduld leiden. Men
zegt, dat vooral de deelne
mende muziekkorpsen daar
aan schuldig zijn. „Die hiel
den met opzet de pas in, oni
daarna het gevallen gat lek
ker in te marcheren en zo
beter voor de dag te komen!",
zo werd geklaagd in de be
stuursvergadering van 1934.
Het gedenkboek „Leiden,
eeuwig feest" biedt geweldig
veel. Zowel aan de geautori
seerde Leidenaars als aan
hen die, misschien uit het
stadsbeeld vertrokken, nog
steeds in hun hart bij die oer-
Hollandse stad betrokken
zijn. Vooral op 3 oktober, nu
honderd jaar officieel „in the
picture", tot in het buiten
land toe. We hebben het nog
niet eens gehad over de mi
nutieus gevolgde afbraak en
herstel van de Leidse indus
trieën. En ook niet over het
vuurwerk, met de „oohh's en
de aech's"; weer terugge
bracht (na een knallend
hoogtepunt in de dertiger ja
ren) lot de oude omvang van
8 tot 10 stukken. Voor zoveel
nostalgische blikken terug,
zowel op de feestviering als
op de stad. zij men van harte
aangewezen op het zorgvul
dig uitgegeven boek „Leiden,
eeuwig feest". Zonder verder
op de kater te wachten. En
daar dient de nieuwbouw
wijk Stevenshof zich al weer
Het gedenkboek is vanaf 25
september verkrijgbaar bij de
plaatselijke boekhandel, ad
35,- per exemplaar.
LEIDEN „Het is me hon
derd procent meegevallen".
E. du Prie (40) is een van de
vijf arrestantenbewaarders
die op 1 april in dienst zijn
gekomen bij de Leidse poli
tie. Hij werkte twintig jaar in
de bouw maar zocht een be
trekking die wat meer zeker
heid bood. Wat de nieuwe
baan inhield, wist hij niet
toen hij solliciteerde. Niette
min bevalt het hem uitste
kend. Ook de politie zélf is
blij met de nieuwe medewer
kers die de arrestanten in
sluiten. bewaken en verzor
gen. Sommige verdachten to
nen hun tevredenheid door
bijvoorbeeld een briefje te
schrijven: „Bedankt voor de
humane behandeling".
Aardappelen met spelden krij
gen de arrestanten niet voor
geschoteld. maar een pretje is
het verblijf in de politiecel al
lerminst. Een dag of wat in
een hokje van pak weg twee
bij twee-en-een-halve meter
met-niets dan een tafeltje, een
kruk, een bed. een toiletpot en
krijtjes om het bord aan de
deur vol te kliederen. Nie
mand om tegen aan te praten
dan de vijf arrestantenbewaar
ders. De verdachte drukt op
de alarmknop en geeft zijn
boodschap of vraag door: Of
hij mag bellen, wanneer hij
naar huis mag, of hij een kopje
koffie of een glaasje water kan
krijgen, wanneer hij wordt
verhoord, hoelang het onder
zoek gaat duren. Om al die
vragen goed te kunnen beant
woorden. hebben de arrestan
tenbewaarders een korte theo
retische cursus gevolgd. Drie
weken bezochten ze de ver
schillende afdelingen van de
gemeentepolitie. „Daar wer
den we een beetje onderwe
zen", aldus Du Prie.
Bloed
In het oude politiebureau had
den de agenten van de surveil
lancedienst de zorg voor de ar
restanten. Er waren daar acht
cellen. Bij het bureau aan de
Langegracht behoort een cel
lencomplex waar 21 arrestan
ten kunnen worden onderge
bracht. „De agenten hebben
het veel te druk om zich con
stant met de arrestanten te be
moeien". legt politievoorlich-
ter D. Graveland uit. „Vooral
in het weekeinde was dat in
het oude bureau ook een pro
bleem. Vaak moest de surveil
„Het is me honderd procent meegevallen".
Arrestantenbewaarder Du Prie:
lancedienst de straat op. Als
een arrestant belde, moesten
de agenten zeggen: Sorry, we
hebben nu andere dingen te
doen. En dat is natuurlijk niet
goed. Zeker niet wanneer een
arrestant zich niet lekker
voelt. Bovendien", vervolgt
Graveland, „is het voor een
agent niet zo gemakkelijk om
een arrestant koffie te bren
gen, terwijl hij bij wijze van
spreken net het bloed van zijn
jasje heeft gehaald omdat de
verdachte bij de aanhouding
flink heeft tegengesparteld.
Die vermenging van functies
is niet optimaal". En omdat
het werk van de surveillance
dienst steeds meer toeneemt,
terwijl het personeelsbestand
niet groeit, werd het volgens
Graveland tijd dat er net als in
de grote steden en in enkele
andere middelgrote steden ar
restantenbewaarders werden
aangesteld. De politie zette een
advertentie en kreeg niet min
der dan 250 reacties. Vijf „rus
tige, beheerste, stabiele man
nen met een stukje levenser
varing en goede contactuele
eigenschappen" werden aan
genomen.
Stripboek
Du Prie vertelt dat het werk
hem honderd procent is mee
gevallen. „In het half jaar dat
ik hier werk, heb ik drie men
sen meegemaakt die echt ver
velend waren. Dat was zuiver-
pesten. Ze bonkten tegen de
muur en bleven bellen. Had je
ze net een kopje koffie ge
bracht. vroegen ze om een
stripboek".
Grappige dingen gebeuren
ook. Zo was er een jongetje
van dertien, volgens Du Prie
„een klein beetje aangescho
ten", die met de arrestanten
bewaarder mee ging lakens en
dekens halen. We hebben een
grote kast met 24 vakken. Ik
haalde er een stapel lakens uit.
Hij keek de diepte in en vroeg
verschrikt: Moet ik daarin?".
Graveland zegt dat er allemaal
mannen zijn aangenomen, om
dat de meeste arrestanten ook
mannen zijn. „Niet dat vrou
wen niet geschikt zijn voor dit
werk, maar de fysieke aspec
ten spelen wel een rol. Mis
schien dat we vrouwen aanne
men als we het aantal arres
tantenbewaarders uitbreiden.
Vijf mensen, dat was in april
haalbaar. Zodra er mogelijkhe
den zijn. willen we meer men
sen aannemen. We willen toe
naar een 24-uursbezetting".
Nu is het nog zo dat de agen
ten 's nachts de arrestanten
verzorgen. De arrestantenbe
waarders die late dienst heb
ben, gaan 's avonds om elf uur
naar huis. De vroege dienst
begint om zeven uur 's mor
gens. De ochtendmannen hou
den de administratie bij van de
arrestanten en maken hen
wakker. Du Prie: „Dat gaat zo
van „Hoogste tijd", weet je
wel" De dekens en lakens
worden opgehaald en daarna
wordt het ontbijt geschoven
door de luikjes van de cellen.
Dan kan het luchten begin
nen. „Dat is voor de mensen
een belangrijk moment, want
dan kunnen ze roken", zegt
Du Prie. „Tegen die tijd heb
ben we ook veel aanloop van
rechercheurs. Het is dan echt
druk. Om twaalf uur is het
lunchtijd. Een van de twee
mannen die late dienst hebben
komt een uur eerder, om twee
uur, om belangrijke gegevens
door te nemen met de och
tendman. „Over het medicijn
gebruik van de arrestanten, of
bijvoorbeeld over druggebrui
kers die methadon nodig heb
ben". „Je kunt beter late
dienst hebben", lacht Du Prie.
„Dan is het wat rustiger".
Predikanten en kerkeraden
onderschreven de eis „De
herdenkingsdienst moet blij
ven", en koningin Wilhelmi-
na kwam in 1924 ook mee
doen, netzogoed als haar
dochter Juliana, die in '74
zonder enige angst, onder de
waakzame blikken van
hoofd-inspecteur Verzijden
der gemeentepolitie, een zilte
haring achterover sloeg. Het
gedenkboek staat bol van
Leidse 3 oktober-heerlijkhe-
den afgezien dan nog van
al die historische schilderin
gen. Er werden herdenkings
penningen geslagen betref
fende het Ontzet; -ze staan
voor het merendeel in het
boek afgebeeld. Maar ook de
verslaggeving van de Grote
en Historische Optochten is
verrukkelijk. Han de Wilde
moet meermalen, aan ver
twijfeling blootgesteld, ge
zegd hebben: „Als de veilig
heidsspeld van de hoofdrol
speelster het begeeft,-is alles
voor niets geweest". Han kon
het weten; De Wilde was niet
alleen een volbloed acteur,
maar was ook gedwongen in
de beddenzaak van zijn va-
Koningin Juliana woonde in 1974 de vierhonderdjarige her
denking van beleg en ontzet bij.
