f
Smeek
dat je
weg lang
mag zijn 99
<OT
Lubbers
hielp
Ruding
een hanje
lezuinigingen funest voor
iciaal-cultureel werk
Steeds vaker fraude bij Waarborgfonds
ECRETARIS NEDERLANDSE VERENIGING VAN LEVENSVERZEKERAARS:
,We discrimineren homo's niet, we bepalen alleen het risico"
MMtoewUWiU'
WOtlftóUAG 24 SKF1 tlMbtK 1986 PAGINA 7
HAD VOOR HET JEUGDBELEID:
[STERDAM De overheid moet
d jn bezuiniging op het sociaal-cultu-
le werk intrekken. Voor veel
tselijke instellingen dreigt de
•rmindering van de rijksbijdrage
I imelijk funest uit te pakken. Als
jmeenten en provincies niet bij
échte zijn de Rijkskorting uit eigen
Ts aan te vullen, zal een groot aan-
1 club- en buurthuizen, jongeren-
|ntra, peuterspeelzalen en voorzie-
ngen voor jongeren uit etnische
Depen moeten sluiten.
Dit zegt de Raad voor het Jeugdbe
leid in het commentaar „Een enkel
tje sociaal-cultureel jeugdbeleid", dat
deze week aan minister Brinkman
(WVC) en aan de Tweede-Kamer
commissie voor Welzijn en Cultuur
is aangeboden. Het kabinet heeft
aangekondigd dat de rijksbijdrage
voor het werk van sociaal-culturele
instellingen met 45 procent moet
worden verminderd tot 290 miljoen
gulden.
Invoering ademtest
vertraagd
DEN HAAG De (elektronisch)
ademanalyse bij de alcoholcontrole
zal op 1 oktober 1987 ingevoerd
worden en niet op 1 juni, zoals aan
vankelijk de bedoeling was. Minis
ter Smit-Kroes (Verkeer en Water
staat) zei de vertraging te betreu
ren. Binnenkort zal het gerechte
lijk laboratorium een rapport uit
brengen over de bij de test te han
teren normen. Smit-Kroes riep de
Kamer op om daarna zo snel moge
lijk de wettelijke voorbereiding
voor de invoering af te ronden. De
Kamer dringt al jaren aan op snelle
invoering van de ademtest als al
ternatief voor de bloedprik.
(Van onze
parlementaire redactie)
DEN HAAG Autodiefstal, fraude bij
het aangeven van schades en een toe
name van het aantal gevallen waarbij
een veroorzaker van een ongeluk door
rijdt. Deze drie factoren hebben het
Waarborgfonds motorverkeer, een
fonds waaruit ongedekte schades wor
den betaald, het afgelopen jaar parten
gespeeld. In 1985 werden biina éénen
veertig duizend schadegevallen uit het
fonds betaald, zeven procent meer dan
in 1984. Daarmee was 53,8 miljoen gul
den gemoeid, ruim drie miljoen meer
dan in het voorgaande iaar.
Het aantal autodiefstallen is volgens
het fonds in 1985 met vijf procent toe
genomen. Daarnaast werd een toene
mende aanslag op de gelden in het
fonds gepleegd door fraude met schade
aangiften. Directeur J. Valk schat het
totale fraudebedrag in het jaarverslag1
tussen de vijf en tien miljoen gulden.
Om daar paal en perk aan te stellen,
heeft het fonds besloten zich aan te
sluiten bij een geautomatiseerd lande
lijk meldingssysteem van schades.
Van de door het fonds uitgekeerde
schades wordt 66 procent veroorzaakt
door brokkenmakers die na het veroor
zaken van een ongeluk zijn doorgere
den en onvindbaar bleven. Daarnaast
rijdt volgens het fonds een toenemend
aantal automobilisten zonder verzeke
ring.
OPENING MUZIEKTHEATER:
OPERABALLET EN DEMONSTRATIES
AMSTERDAM Buiten
laan demonstranten op
(rote blikken platen,
linnen doet men dat op
lauken. Buiten gooit een
ongen een steen naar de
loningin, binnen verheft
iet publiek zich voor
laar en klapt. Buiten
'echten ze op straat, bin-
len op het toneel. Dins-
lagavond 23 september
186: het Muziektheater,
•orlopig bekender als
Stopera, beleeft zijn
emière. De opera Itha-
ja wordt voor het eerst
gevoerd en het eerste
as rode wijn bevlekt
iet oud-rose tapijt. „Ie-
[ereen is er hè", consta
teert een bezoeker ver-
ïeugd en heft zijn glas
c:hampagne. Laat het ge-
jeupel maar joelen, de
Amsterdamse opera is er
9an toch gekomen.
loeveel voorstellingen moe-
en er in het Muziektheater
innex Stadhuis van Amster-
lam gegeven worden, voor-
lat de herinnering aan de
noeilijke bevalling van deze
ïtopera is verdwenen? Tach-
ig jaar is er over gedacht en
etwist en nu het gebouw
loor critici gehoond vanwe-
e zijn „klonten" en „dikke
ont") er eindelijk staat, is
iet motto van de openings-
oorstelling Ithaka: „Als je
Buiten de Stopera lieten tientallen demonstranten door het
klepperen met metalen platen horen niet zo blij te zijn met de
nieuwe muziektempel.
op je tocht naar Ithaka ver
trekt, smeek je dat je weg
heel lang mag zijn". Compo
nist Otto Ketting baseerde
zijn opera op dit fragment uit
een gedicht van de Griekse
dichter Kavafis, en inder
daad, de weg naar Ithaka is
lang geweest. Te lang, vol
gens directeur Wim Sinnige
van het Muziektheater: vEi-
genlijk had niet ik, maar één
van mijn of uw grootouders
de opening moeten verrich
ten".
Onze voorouders waren niet
zo weg van opera, athans niet
al onze voorouders. Ds. Wit-
tewrongel waarschuwde in
de zeventiende eeuw al tegen
die „sondige ydelheden ende
onvruchtbare wercken der
duysternisse die by de blinde
Heidenen seer gemeen ge
weest zyn". De kritiek van
de actievoerders van nu is
wat minder calvinistisch ge
toonzet. Zij storen zich aan de
bouwkosten van de Stopera
(meer dan 300 miljoen gul
den) en aan de „burgerlijke"
status van het theater. Beto
gers lopen daarom schreeu
wend langs de Amstel. „De
straat blijft het theater",
noemt het actieblad „Bluf"
dat.
Stoperette
„Stoperette" opgevoerd, een
kakafonie waar ds. Witte-
wrongel zeker niet van ge
diend zou zijn geweest. De
gasten in het theater zijn er
ook niet al te gelukkig mee.
Al kunnen ze het niet horen,
ze zien wel de tientallen
ME'ers, de honden, de wa
penschilden en de spandoe
ken. „Zo verpest een kleine
minderheid het voor de rest",
zegt een opera-liefhebber bit
ter. „Morgen zien we dat al
lemaal weer op televisie en
dan denken de mensen dat
dét het muziektheater is.
Bah". Hij werpt nog één blik
naar buiten (vanuit de prach
tige foyer van het theater
zijn de schermutselingen
goed te volgen) en bepaalt
zich weer tot het genodigde
publiek.
Zoals gevraagd in de uitnodi
ging, zijn de operagangers
uitgedost in hun „tenue de
ville". Voor premier Lub
bers, ministers Braks en
Brinkman en opposanten
Den Uyl en Kok betekent
dat een stemmig pak, bij
voorkeur zwart en anders
donkerblauw. De kunstenaar
Henk Jurriaans (ooit zelf als
kunstwerk te bewonderen in
het Amsterdamse Stedelijk
Museum) ziet meer in een
overal, model automonteur.
„Vreselijk zeg, véél te wijd",
roepen twee dames, wijzend
op de jurk van een kennis
die de trap betreedt. Intussen
is het eerste glas rode wijn al
over het nieuwe tapijt ge
gaan. Flessen witte worden
uitgegoten om de vlek te
mengen tot oud-rose; de oor
spronkelijke kleur van de
vloerbedekking. Iedereen is
er en wordt begroet. „Hé,
hallo, wat leuk dat jij er
bent!"
Reis
Ithaka, Engelstalig uitge
voerd door De Nederlandse
Opera, wordt in de pauze uit
gebreid geëvalueerd. „De
muziek vond ik prachtig,
maar de restzegt een
toeschouwer zuinig. Hij
wordt onmiddellijk in de
rede gevallen: „Prachtig
vond ik, prachtig. Niet alleen
de muziek, maar ook het
spel". Want dat is opera: mu
ziek en theater ineen. In It
haka ontmoet de journalist
(Henk Smit) zijn eigen leven,
op aanwijzing van het bar
meisje Angel (Charlotte Mar-
giono) en haar hulpje, de
dwerg Manikin (Louis Ver
voort). De journalist ziet (in
flash-backs en dromen) het
meisje van veertien terug
waar hij verliefd op was,
maar hij kan haar niet meer
bereiken. Ook zijn zoon, die
op veertienjarige leeftijd
stierf, ontmoet hij weer, maar
ook hem kan hij niet meene
men naar het heden. Zoveel
wordt in elk geval duidelijk
bij het zien van de opera; het
hoe en waarom blijft echter
duister. Maar daar gaat het
Ketting ook niet om: hij wil
emotie overbrengen, niet een
verhaaltje vertellen. De mu
ziek, uitgevoerd door het Ne
derlands Philharmonisch Or
kest, en het schitterende de-
Na afloop van
het baHet „Zo
als Orpheus"
werden de
dansers van
het Nationaal
Ballet voorge
steld aan ko-
ninging Bea
trix. eregast
tijdens de
opening van
het omstreden
Muziektheater.
cor dragen daar hun belang
rijk deel aan bij. Na ander
half uur herinnering en
kwelling komt de dichter, die
met de journalist en een
vrouw in de bar van Angel
zit, tot de conclusie dat „het
gaat om de reis, niet om de
aankomst". Ook in het ballet
„Zoals Orpheus", dat Het Na
tionale Ballet na Ithaka op
voert, speelt de reis een be
langrijker rol dan de aan
komst. Het doel is zelfs onbe
reikbaar, want de hoofdper
soon Orpheus wil zijn gelief
de Eurydice uit het dodenrijk
mee terugnemen naar de le
venden. Omdat hij het op die
reis niet kan opbrengen niet
naar haar te kijken, verliest
hij zijn geliefde voor altijd.
De anti-Stopera betogers
hadden verwacht dat de be
zoekers van het Muziekthea
ter tijdens de voorstelling
ook in het dodenrijk zouden
belanden. „De perfekte akoe
stiek heeft het gebouw doen
instorten", melden ze opti
mistisch vanaf een pand te
genover het theater. Maar de
toeschouwers verlaten de
Stopera ongedeerd en schrik
ken van de toestand buiten.
Nog steeds staan actievoer
ders en ME tegenover elkaar.
De politie heeft intussen één
betoger gearresteerd omdat
hij een steen gooide in de
richting van de koningin, die
de avond bijwoonde. Wat de
demonstranten betreft is de
voorstelling nog niet afgelo
pen. Tachtig jaar twisten is
niet voorbij na één geslaagde
première. De opera staat; het
doel is bereikt. Maar hou op
over de reis.
STEVO AKKERMAN
EN HAAG Er is flink
at opwinding ontstaan
ter de beslisising van de
ïrzekeringsmaatschappij
hra om twee homosek-
lele mannen te laten on-
erzoeken op het Aids-vi-
ïs. De mannen wilden
)n levensverzekering
'ilden afsluiten. Eén van
en is onderworpen aan
?n test op anti-stoffen
zonder daarover tevoren
voldoende te zijn geïnfor
meerd. De Koninklijke
Maatschappij ter bevorde
ring van de Geneeskunst
(KNMG) neemt de zaak
hoog op en wil nog deze
week een principieel
standpunt innemen over
de rol van artsen in der
gelijke kwesties. Maar ook
de rol van de verzeke
ringsmaatschappijen staat
weer eens ter discussie.
Mogen zij homofielen apart
keuren op het Aids-virus? Ie
der mens, homo of hetero, kan
immers Aids krijgen. Secreta
ris W.A. Mooij van de Neder
landse Vereniging van Le
vensverzekeraars (NVL): „Op
de aanmeldingsformulieren
voor levensverzekeringen
wordt hooguit naar de burger-
USKE EN WISKE DE GLANZENDE GLETSJER
Vil, htuHij ul muülatn har
'ttnmlfardtn. har hand
wjra tn dit hun it Mtr aan rmard
jrrtn ah ik! Jk luö hierdt Itidmt
vt jt. omdat Ih uittlliftnt btntnui
f Klustn alltmaal ortiknapl IfM het nut tt ml Smut dt nmmtl maar naar hui tin. L
[fiof ith dm, mrrrouM fhi >J|ftV"
(c) Standaard Uitgavorij. Antwerpen-Weetp.
Er zijn Mooij geen gevallen be
kend van medische adviseurs
die een maatschappij hebben
aangeraden iemand een extra
keuring te laten ondergaan op
grond van diens seksuele
geaardheid. Hij zegt dat er bij
de levensverzekeringsmaat
schappijen per se geen geza
menlijke richtlijnen bestaan
voor de bejegening van homo's
als aspirant-verzekerden.
„Voor een levensverzekering
moet iedereen een gezond
heidsverklaring invullen,
waarbij indringende vragen
over de gezondheid dienen te
worden beantwoord", zegt
Mooij. „Ziekten, kwalen en ge
breken komen daarin uitge
breid aan de orde. De medisch
adviseur bepaalt dan of ie
mand zonder meer wordt ver
zekerd of dat er nadere voor
waarden worden gesteld. Ik
heb begrepen dat de persoon
on\ wie de Ohra-affaire is be
gonnen. had verklaard ooit be
smet te zijn geweest met hepa-
titis-B. Dan is het toch niet zo
gek, dat de verzekeraar die
man extra laat onderzoeken?
Dat is nu eenmaal het verze
keringsvak. Men wil weten
hoe groot de risico's zijn om de
hoogte van de premie te kun
nen inschatten. Er is toch ook
geen verzekeraar die een
brandend huis wil verzeke-
Besmetting
re niets te begrijpen. „In het
dagelijks leven geldt toch ook:
als je niets op je geweten hebt,
dan hoef je niets te vrezen.
Het risico moet individueel
worden vastgesteld. Als uit het
aanmeldingsformulier blijkt
dat iemand jarenlang in Peru
heeft gewoond, dan zal er
waarschijnlijk een onderzoek
op besmetting met tbc moeten
volgen, omdat tbc in Zuid-
Amerika nu eenmaal t nog op
ruime schaal voorkomt. En als
iemand anders schrijft dat-ie
homofiel is, dan behoort deze
persoon tot de risicogroepen
voor Aids. Dat is een dodelijke
ziekte, dus is het logisch dat er
dan een onderzoekje volgt".
Mooij blijft met klem ontken
nen dat er in Nederland een
verzekeringsmaatschappij is
die openlijk vraagt naar ie
mands seksuele geaardheid.
Onderaan het aanmeldingsfor
mulier staat echter altijd dat
de verklaring naar waarheid
moet zijn ingevuld. Blijkt dat
achteraf niet het geval, dan
verliest men mogelijk het
recht op een uitkering. Mooij
geeft toe dat veel mensen om
deze reden uit eigen beweging
een verklaring over hun sek
suele geaardheid op papier zet
ten. De maatschappijen maken
van zo'n verklaring dankbaar
gebruik om eventueel een na
der medisch onderzoek te ei
sen.
Kwalen
Maar wat gebeurt er als niet
vermeldt homoseksueel te zijn
en na enige tijd overlijdt aan
Aids? Krijgen de nabestaanden
dan geen geld? „Geenszins",
zegt Mooij. „Het gaat er alleen
om dat alle kwalen en aandoe
ningen worden gemeld. Homo
seksualiteit rekenen we daar
natuurlijk niet onder. Het
wordt anders als iemand over
lijdt en dan pas blijkt dat hij al
lang kanker had. Dan heeft hij
die ziekte op het aanmeldings
formulier verzwegen en dan
ontstaan er problemen, zonder
meer".
Mooij benadrukt dat verzeke
raars op zich totaal niet zijn
geïnteresseerd in iemands ho
moseksualiteit, maar dat het
hen louter gaat om de aanwe
zigheid van de antistoffen te
gen het Aids-virus. „Als blijkt
dat iemand suikerziekte heeft,
dan zal de levensverzekeraar
een hogere premie vragen. Dat
geldt ook voor iemand die
Aids-antistoffen heeft. We dis
crimineren niet, we bepalen
alleen de risico's. Wat dat be
treft heerst er een overdreven
emotionele sfeer rond dit on
derwerp. Vergeet niet: een le
vensverzekeraar is niet ver
plicht iemand te verzekeren
en het gaat hier per slot van
rekening om een ernstige
ziekte".
ARJEN VAN DER SAR
GRATIS ELKE WOENSDAG DE
BIJLAGE BIJ UW KRANT MET
INFORMATIE OVER FILMS.MUZIEK
THEATER. RECREATIE. EXPOSITIES
EN EEN COMPLETE AGENDA
MINISTER MOÉT NU WEL NAAR IMF
DEN HAAG Voorzo
ver minister Onno Ru-
ding (47) nog twijfels had
of hij zo kort na zijn aan
treden een benoeming
tot directeur van het In
ternationaal Monetair
Fonds kon aanvaarden,
heeft premier Ruud Lub
bers die gisteren ondub
belzinnig weggenomen.
„Als de uitnodiging van
het IMF komt, zal ik de
heer Ruding sterk in
overweging geven deze
aan te nemen", zo sprak
de minister-president
gisteren in een muisstil
luisterende Tweede Ka
mer.
Die houding van Lubbers
kwam ook voor de meeste
parlementariërs als een com
plete verrassing. Tot dusver
had de premier ndbit reke
ning willen houden met per
soonlijke ambities van partij
genoten. In de vorige kabi
netsperiode wilden Jan de
Koning en Job de Ruiter hun
departementen van respec
tievelijk Sociale Zaken en
Defensie verruiten voor het
rustige doch riante ambt van
commissaris der koningin in
Utrecht. Maar die functie
ging naar de topambtenaar
Van Dijke. Staatssecretaris
Brokx (Volkshuisvesting)
wilde burgemeester van Den
Haag worden. Neen, zei Lub
bers, en het werd de tot dan
toe volstrekt onbekende Ha-
vermans uit Doetinchem.
Vanwaar dan ineens die gro
te welwillendheid aan het
adres van Onno Ruding? Die
vraag klemt temeer, omdat
de minister van Financiën
zelf, naar druk gefluisterd
werd, nog niet tot een defini
tief besluit gekomen was.
Lubbers zelf verklaarde zijn
houding volledig uit zijn gro
te zorg voor het nationaal be
lang. Hij wees erop dat mo
menteel geen enkele Neder
lander op een internationaal
zware post zit. Vergelijk dat
eens met de tijd dat witte-
veen directeur IMF was. Van
Lennep secretaris-generaal
van de OESO, Boerma direc
teur van de FAO en Luns se
cretaris-generaal van de
NAVO! Welnu, dan mocht
men deze kans toch niet la
ten lopen, aldus Lubbers.
Sleetsheid
Op zich heeft hij daarin ge
lijk. Het is belangrijk voor
een land om een eigen man
op een internationale sleutel-
post te hebben. Maar daar
mee lijkt toch niet het hele
verhaal te zijn verteld. Hard-
nekkkige geruchten willen
dat Lubbers niet al te ver
drietig is als Ruding straks
vertrekt. Er zou een zekere
„sleetsheid" in de verhou
ding tussen hem en Ruding
zijn gekomen, „in combinatie
met groeiende irritaties".
Volgens sommigen heeft de
premier niet meer zo'n be
hoefte aan iemand die ge
fixeerd is op het financie
ringstekort. Dat is echter in
twee opzichten aantoonbaar
onjuist. Ruding heeft immers
ingestemd met een niet on
aanzienlijke stijging van
het tekort in 1987. En ten
tweede meent ook Lubbers
dat het vaderland zijn nei
ging tot verkwisten en pot
verteren moet afzweren.
„Het Rijk moet nu zeer veel
rente betalen over schulden
die in het verleden zijn aan
gegaan: liefst vijftig miljoen
gulden per dag!", liet Lub
bers koningin Beatrix zeggen
in de door hem geschreven
Troonrede.
Verschil
De onmiskenbaar aanwezige
spanning tussen premier en
minister van Financien moet
dus een andere oorzaak heb
ben. Volgens ingewijden is
die er ook: een verschil in vi
sie op de bestrijding van de
werkloosheid. Ruding heeft
het woord „werklozen" in
zijn Miljoenennota niet of
nauwelijks genoemd en deed
dat evenmin in daarop vol
gende interviews. De minis
ter van Financien stelde zich
daarmee willens en wetens
op tegenover zijn „eigen"
fractie in de Tweede Kamer,
die er bij monde van Bert de
Vries geen geheim van heeft
Ruding.
gemaakt dat zij een bijstelling
van het sociaal-economisch
beleid verwacht.
Daarmee kwam Lubbers
voor de keus te staan: moest
hij Ruding steunen of de
steeds zelfbewuster en kriti
scher wordende CDA-frac-
tie? De premier koos heel
duidelijk voor het laatste. In
een tv-interview verbond hij
wederom demonstratief zijn
politieke lot aan de daling
van het aantal werklozen (tot
een half miljoen in 1990).
Conclusie: wanneer het CDA
volgende maand bij de Alge
mene Beschouwingen vraagt
om bijvoorbeeld verdere ar
beidsduurverkorting voor
(semi-)ambtenaren, zal de
premier dat niet afwijzen.
Normaliter zou hij daardoor
in botsing komen met Ru
ding, die zich immers op het
standpunt stelt dat er geen
geld is voor dit soort „cosme
tische" operaties. Zo'n geschil
zou zelfs, de eigenzinnigheid
van Ruding kennende, kun
nen uitlopen op een heuse
ministerscrisis. Volgens inge
wijden is het uiteindelijk
mede dit vooruitzicht ge
weest dat Lubbers gisteren
zulke opmerkelijke dingen
deed zeggen. Ruding kan nu
immers in de hem nog reste
rende (vijf) maanden niet
meer dreigen met aftreden.
In feite is hij al weg.
Spruitjeslucht
De premier erkende die be
doeling zelf enigszins door in
de Tweede Kamer dingen te
zeggen die hij best achterwe
ge had kunnen laten. De mi
nister van Financiën zou so
wieso deze rit niet hebben af
gemaakt, onthulde Lubbers.
Ruding had alleen gedacht
dat hij nog de tijd had tot me
dio 1988, wanneer de Frans
man De Larosière volgens
plan zou aftreden als IMF-di-
recteur. Alleen al door deze
mededeling werd Ruding in
een situatie gemanoeuvreerd,
waarin hij niet anders kan
dan begin volgend jaar de
ooit door hemzelf zo gedoopte
„vaderlandse spruitjeslucht"
te verruilen voor de interna
tionale atmosfeer van Was
hington. Hij wilde toch zo
graag!
CDA-fractievoorzitter De
Vries maakte het karwei gis
teren af met een persverkla
ring van de volgende strek
king: het vertrek van Ruding
is een verlies maar de benoe
ming van een Nederlander
tot IMF-topman weegt
zwaarder. Ruding staat dus
voor het blok: hij moet naar
Washington, ook al is hij er
zelf misschien nog niet echt
aan toe. Zijn eigen partij
heeft al afscheid van hem ge
nomen.
RIK IN 'T HOUT
