Nederland grootste lelieproducent
Meer Duitse consumenten
kopen minder bloembolle!
Top-inkopers strijden
om Gouden Berkelknop
-LAND EN TUINBOUW
CcidócSoutont
VRIIDAG 19 SEPTEMBER 1986 PAGÖ
Voor vijfde maal
expositie van
tuinplanten in
Zundert
„Groen, natuurlijk doen". Dat is
het motto, waaronder de Vereni
ging Boomkwekersbeurs Zundert
VBZvan 26 tot en nfet 28 sep
tember voor de vijfde maal een
tuinplantententoonstelling houdt
De officiële opening wordt ver
richt door de heer Af.J. Vare-
kamp, voorzitter van het Land
bouwschap. Ruim honderd boom
kwekers uit Zundert en omgeving
presenteren het assortiment plan
ten dat daar wordt gekweekt Zij
laten ruim 1600 soorten planten,
in totaal 10.000 stuks zien in een
grote overdekte tuin. Bij elke
soort plant staat een bordje met de
plantenaam. Het arrangement
wordt, evenals vorig jaar, ver
zorgd door L. Strengers uit
Noordwijkerhout. De manier
waarop deze zogenaamde „Boom-
expo" tot stand komt is uniek in
Nederland. De leden van de \13Z
werken geheel belangeloos aan de
opbouw en stellen de planten gra
tis ter beschikking, terwijl er geen
persoonlijke reclame wordt ge
voerd. Ook aan de informatie van
de bezoekers wordt veel aandacht
besteed. Zo zijn er weer demon
straties van stekken en enten. Er
is ook een assortiment zaden te
zien. Een diaserie over de boom
kwekerij maakt het geheel com
pleet Deze vijfe tentoonstelling
wordt evenals voorgaande jaren,
gehouden in de gebouwen van de
Zundertse Veiling aan de Molen
straat 155. De entree bedraagt vier
gulden. Kinderen tot en met
twaalf jaar gratis. De openingstij
den zijn: vrijdag 26 (speciale vak
dag) en zaterdag 27 september van
negen tot negen uur en op zondag
28 september van tien tot acht
WEER VOLOP
AUGURKEN
De laatste jaren is er nogal
wat te doen geweest over de
augurken. Na een drastische
inkrimping van zowel de be-
teelde oppervlakte als de om
vang van de produktie ont
stond er met name in de in
dustrie een nijpend tekort aan
augurken. Het Produktschap
voor Groenten en Fruit weet
nu te melden, dat het aanbod
weer van normale omvang is
en dat de industrie de voorra
den kan aanvullen. Niemand
hoeft dus in de war te zitten
binnenkort zijn augurkje te
moeten missen. Ook teelttech-
nisch gezien doen zich nogal
veranderingen voor met en
kel vrouwelijke bloemen die
zonder bestuiving vruchtzet-
ten. De jaren waarin men rijk
kon worden met de teelt van
augurken zijn echter voorbij,
aldus het Produktschap.
Gebruik kiemplug neemt toe
Binnen enkele weken begint weer de opkweek van het
plantmateriaal voor de vroege stookteelten. De steenwolpot
heeft in belangrijke mate de perspot verdrongen. Dit heeft
tot gevolg gehad dat er op het gebied van zaaien ook nieuwe
ontwikkelingen hebben plaats gevonden. Er wordt in toene
mende mate in zogenaamde kiempluggen gezaaid. Dit zijn
kleine ronde mini potjes, die weer in de grotere potten pas
sen.
Voor deze kiempluggen werd er aanvankelijk een grond-
mengsel gebruikt. De combinatie grond en steenwol bleek
echter niet ideaal. Daarna heeft men proeven genomen met
uit matten geperste pluggen en pluggen van losse steenwol.
Het losse steenwolmateriaal, de zogenaamde vlokken, moest
met een DaDiertie bii elkaar eehouden worden. Het idee
hiervoor kwam uit de sigarettenindustrie. Uit diverse proe
ven is gebleken dat een plug van losse steenwol beter door-
wortelbaar is en daarom voordelen heeft. De pluggen ko
men in kunststof trays, waar er zo'n 252 in passen. Op elke
plug wordt er een zaadje gezaaid, waarna het zaad afgedekt
wordt met perlite of fermiculite.
Als de zaadjes gekiemd zijn en de plantjes zijn ver genoeg
ontwikkeld, dan worden de pluggen met de plantjes uit de
trays gewipt met een spijkerbed. Op deze manier voorkomt
men groei remmingen bij de opkweek. De steen wolplug is
wel tweemaal zo duur als de grondplug, maar er staan wel
een paar voordelen tegenover. Het kiemingspercentage is
hoger en de kans op ziekten is kleiner. Door een steeds bete
re zaadkwaliteit en een hoger kiemingspercentage zal de
steenwolplug in de toekomst steeds meer toegepast worden.
Steeds meer Franse kiwi's
In Frankrijk wordt dit jaar gerekend op een oogst van niet
minder dan zestienduizend ton kiwi's. Dat is een toename
ten opzichte van vorig jaar met meer dan de helft. De toene
ming is vooral een gevolg van het in produktie komen van
nieuwe aanplantingen. Voor een deel kan de grotere produk
tie worden afgezet in eigen land. De Franse kiwi-consumptie
neemt nog gestaag toe als gevolg van reclamecampagnes,
maar ook doordat dit produkt door een groter aanbod voor
de consument goedkoper is geworden. Frankrijk exporteert
ook kiwi's, voornamelijk naar andere Westeuropese landen.
Vorig jaar bedroeg de uitvoer 4.300 torn, waarvan bijna
1.400 ton naar West-Duitsland en 1.000 ton naar Nederland.
Nederland is veruit de be
langrijkste lelieproducent ter
wereld. Bijna 1700 ha wordt
hier geteeld. Nummer twee
op de ranglijst is de USA,
maar daar reikt men toch
niet verder dan ruim 800 ha.
Niet vergeten moet worden
dat men aan de andere kant
van de Atlantische Oceaan
niet op een bunder meer of
minder hoeft te kijken en dat
de bollen daar veel ruimer
worden geplant. De produk
tie per ha is in de Verenigde
Staten dan ook heel wat klei
ner dan hier. Nummer drie
op de lijst van wereldprodu
centen van lelies is Japan
met 400 ha. Daarnaast zijn er
nog wat bescheiden teelten in
Frankrijk en Israël, maar op
het gebied van de lelies doen
die eigenlijk alleen maar
voor het bekende spek en de
even vermaarde bonen mee.
Israël had vorig jaar tien ha
in cultuur en Frankrijk een
zelfde oppervlakte.
De lelie heeft tijdens een
deze week gehouden Lelie-
produktdag in Rijnsburg,
veel aandacht gekregen. Het
initiatief voor het houden
van deze dag ging uit van
veiling Flora en de bijeen
komst werd dan ook gehou
den onder het dak van de
Rijnsburgse bloemenveiling.
Het thema voor deze dag
was: „De afzet van lelies be
licht". Diverse specialisten
hebben het woord gevoerd.
Twee medewerkers van het
labotorium voor bloembolle-
nonderzoek te Lisse, Mevr.
ing. C. H. M. Hendriks en
mevr. A. Swart, spraken over
„kwaliteitslelies het gehele
jaar door" en VBN-funktio-
naris J. Brockhoff belichtte
de concurrentiepositie van de
Nederlandse leliebroeierij.
Tenslotte werd het leliebeleid
van veiling Flora belicht
door het hoofd van de afde
ling Marketing van de Rijns
burgse veiling, ir. P. H. de
Mooij
Tijdens deze studiedag zijn
veel interessante cijfers bo
ven tafel gekomen. In dit ka
der is ook van belang de zeer
recent verschenen Produkt-
nota Lelies, die juist deze
week aan de openbaarheid is
prijs gegeven. Op verzoek
van de Kon. Alg. Ver. voor
Bloembollencultuur en het
Internationaal Bloembollen-
centrum te Hillegom heeft
Tineke v.d. Meer een groot
aantal gegevens over de lelie
teelt, de broeierij en de ex
port doorgespit en vervolgens
alles op een rijtje gezet. Het
resultaat is een nota-in-drie-
delen, nl. de produktie, de af
zet en de consumptie van le-
liebollen.
Daaï blijkt onder meer uit
dat de groei van de leliebol-
lenteelt in Nederland zo
sterk is geweest, dat het
woord stormachtig nog wel
enige malen te kinderachtig
De verkopen van lelies in het
buitenland „spiralen" steeds
verder omhoog. Sinds 1977 is
de export verviervoudigd. De
belangrijkste afnemers zijn
Italië, Engeland, Frankrijk,
USA, en West-Duitsland.
Raar maar waar: in West-
Duitsland waren in 1985 aan
zienlijk meer kopers op de
markt voor bloembollen-uit-
Holland. Maar het aantal
stuks dat over de toonbank
ging was heel wat lager dan
in het jaar daarvoor. Met een
aan zekerheid grenzende
waarschijnlijkheid houdt die
daling ook verband met de
langdurige en strenge vorst
periode. Want uitgerekend in
het voorjaar stonden de ver
kopen op een laag pitje. Dat
blijkt uit de resultaten van
een panelonderzoek dat het
Westduitse bureau GFM in
opdracht van het Produkt
schap voor Siergewassen in
Den Haag heeft uitgevoerd.
Het Westduitse panel was zo
samengesteld dat de deelne
mende gezinshuishoudingen
representatief zijn voor het
koopgedrag van alle in de
Bondsrepubliek woonachtige
gezinnen. Het onderzoek had
alleen betrekking op het ge-
zinsverbruik. Aankopen van
de gemeenten, de overheid,
bedrijven en instellingen vie
len buiten het kader van het
onderzoek.
In alle districten waren meer
kopers. Het hoogste aantal
werd geregistreerd in Beie
ren en daarna volgden Hes
sen, Rheinland, Pfalz/Saar-
land en Baden Wurtenberg.
Het minste aantal kopers had
Nordrhein/Westfalen. Bijster
opwekkend zijn de uitkom
sten niet. Want de Westduit
sers vormen nog immer een
welvarende natie, waar de
gemiddelde inwoner zeker
In West-Duitsland worden de meeste bloembollen gekoc
voor tuinbeplanting.
niet op een Mark meer of
minder behoeft te kijken.
Waarom kopen de Duitsers
minder bloembollen-uit-Hol-
land? Vallen de resultaten te
gen? Of zijn er andere oorza
ken? Een onderzoek daar
naar is zeker geen overbodi
ge weelde! Want eerst als
men weet waarom de verko
pen terugvallen, kunnen er
tegenmaatregelen genomen
worden.
Voor de vierde maal treden de inkopers van bloemen,
groenten of fruit binnenkort in het strijdperk om te probe
ren de Gouden Berkelknop te bemachtigen. Een trofee, "flie
de winnaar het recht geeft zich de beste veilingkoper ter
wereld te noemen. De deelnemers zijn dagelijks te vinden
bij de vele veilingen, die ons land telt. Het is hun vak om
via afmijnsystemen jaarlijks voor miljarden guldens aan
tuinbouwprodukten in te kopen. Ze moeten daarbij zeer pre
cies te werk gaan, want het is juist hun werk, vingervlug als
ze met de knoppen van het veilingsysteem zijn, de produk-
ten net iets goedkoper te bemachtigen dan de concurrent.
De wedstrijd speelt zich af in het complex van veiling Ber-
'kel Omstreken in Bleiswijk en is toegankelijk voor pu
bliek. Tijdens de voorronden, die deze week zijn begonnen
en die op 3 oktober eindigen is de toegang gratis. Voor de
finale op 25 oktober zijn toegangskaarten nodig. Zowel tij
dens de voorronden (nog vandaag, 26 septebmer en 3 okto
ber) als tijdens de finale bestaat de mogelijkheid om (aan
vang acht uur) alle Nederlandse top-inicopers aan net werK
te zien.
Extra stimulan
i
afzet
boomkwekerij -J
produkten j
De Bloemenveiling A
meer (VBA) gaat dit na
de afzet van boomkwekji
produkten extra stinji
ren. Dat gebeurt door f
del van een speciale vej
op woensdagmiddag, j
betere etikettering j
tuinplanten en door
aandacht voor nieuwe p
ten te vragen, die de
lingklokken passeren, p
eerste woensdagmiddag!
ling wordt gehouden oji
september en de laatstf
12 november. Al van
af worden boomkwekj
produkten, als ondeifc
van de produktsgroep
planten, bij de Aalsm%
veiling verkocht. De
en omzet nam toe van)
miljoen in het eerste jaa*
veertig miljoen vorig jaa
KERKDIENSTEN
LEIDEN O.L. VR. HEMELVAART/
ST. JOZEF: za.: 19 u.. zo.: 9.30 u., 11
u. Hoogmis.
H. LEONARDUS: za. 19 u. Avondmis;
zo. 11 u. Euch. viering.
H. MIDDELARES: za. 19 u. Avondmis;
zo. 9.30 u. gezongen viering.
H. LODEWIJK: za. 10 u.. 19 u.; ZO.
8.30 u.. 10 u. Hoogmis. 11.30 u. 18 u..
19 u. Lof.
ST. ANTHONIUS VAN PADUA: za. 19
u. Euch. viering; zo. 9.30 u. Euch. vie
ring. 11 u. Euch. viering (gezongen).
H. PETRUS: za. 19 u. Euch. viering;
zo. 9 u. Euch. viering, 10.30 u. Hoog-
O.L VR. ONB. ONTV.: za. 19 u. gele
zen H. Mis; zo. 9.30 u. gelezen H. Mis,
10.45 u. Hoogmis, 12.15 u. gelezen H.
Mis.
OUD KATHOLIEKE KERK: za. geen;
10 u. Hoogmis.
AARLANDERVEEN HEILIGE PE
TRUS EN PAULUS: za. 19 u.; zo.
10.30 u. Hoogmis.
TITUS BRANDSMAKAPEL: za. geen;
zo. 9 u. Hoogmis, 12 u.
ALPHEN AAN DEN RIJN H. PIUS:
za. 19 u.; zo. 9 en 10.30 u.
H. BONIFATIUS: za. 19 u.; zo. 9.45 u.,
11.30 u.
DE HEILIGE GEEST: za. 19 u.; zo. 9
u.. 11 u.
BOSKOOP ST. JAN DE DOPER:
za. 17.30 u. (de Stek), 19 u. (Kerk); zo.
9.30 u., 11 u. Oec. dienst b.g.v. be
zoek Jumelage-stad Bruchköbel.
HAZERSWOUDE H.H. ENGELBE
WAARDERS: za. 19 u.; zo. 9.30 u.
Hoogmis. 11.30 u. Dinsdag- en don
derdagavond een stille mis omn
19.00 uur.
HAZERSWOUDE RIJNDIJK BER-
NARDUSKERK: za. geen dienst; zo.
10 u. Volkszang.
DEP. HET ANKER: za. 19 u.; zo. 8.45
u., 11.15 u.
HILLEGOM ST. JOZEFPAROCHIE:
za. 19 u. Ned. Liederen; zo. 10 u. 1e
communie m.m.v. kinderkoor. 11.30
u. Ned. liederen.
H. MARTINUS: za. 19 u.; zo. 9 u.. 11
HOOGMADE O.L. VR. GEBOOR
TE: za. 19 u.; zo. 10 u.
KATWIJK AAN DEN RIJN H. JO
HANNES DE DOPER: za. 19 u.
Avondmis; zo. 9.30 u. Hoogmis. 11.15
u. Euch. viering.
DEP. RIJNSBURG: za. geen dienst;
zo. 10.30 u. Hoogmis.
BUITENKAAG JOHANNES EVAN
GELIST: za. 19 u.; zo. 10 u. Hoogmis.
LANGERAAR za. Herenkoor; zo.
10 u. 1e Communieviering.
LEIDERDORP DE MENSWOR
DING: za. 19 u. Jongerenmis; zo. 9 u.
Euch. met samenzang. 10.30 u. Euch.
met'dames en herenkoor. kinderne-
vend 13 u. tot 15 u. Receptie.
LEIMUIDEN ST JAN DE DOPER:
19 u.; zo. 9.30 u. Hoogmis, 11.15 u.
samenzang.
LISSE ST. AGATHA: za. 19 u,
Hoogmis; zo. 10 u. 1e Communievie
ring, 11.30 u. H. Mis.
DEP. POELPOLDER: za. 19 u. H. Mis;
zo. 9 u. H. Mis. 11.30 u. H. Mis.
MARIAKERK: za. 19 u. Hoogmis; zo.
9 u., 10.30 u.. Hoogmis.
H.H. ENGELBEWAARDERS (Beek
brug): za. 19 u. samenzang: zo. 9.30
u. hoogmis. 11 u. samenzang.
NIEUWKOOP O.L. VR. HEMEL
VAART: za. 19 u.; zo. 10 u„ 10.45 u.
NIEUWVEEN H. NICOLAAS: za. 19
u.; zo. 9u„ 11 u.
NIEUW VENNEP MARIA ONB.
ONTV.: za. 19 u. Avondmis; zo. 10 u.
Hoogmis.
NOORDEN ST. MARTINUS: za. 19
u. Avondmis; zo. 9 u., 10.30 u. Hoog-
NOÓRDWIJK BINNEN ST. JE
ROEN: za. 16 u. H. Mis Kerkhofkapel.
19 u. H. Mis; zo. 8 u. H. Mis. 10 u.
Hoogmis. 11.30 u. H. Mis m.m.v. jon
gerenkoor „de Westenwind".
NOORDWIJK AAN ZEE MARIA
TER ZEE: za. 19 u. Euch. viering; zo.
10.30 u. Euch. viering.
NOORDWIJKERHOUT ST. VIC
TOR: za. 19 u. Euch. viering met
koorzang: zo. 9.00 u. Hoogmis. 11 u.
Euch. viering met samenzang, di 19
u.. vr 19 u.
ST. JOZEF: za. 19 u.; zo. 9 u.. 10.30
OEGSTGEEST ST WILUBRORD:
za. 19 u.; zo. 9 u., 10.30 u. Hoogmis.
OUD ADE ST. BAVOKERK: za. 19
u. Gez. H. Mis; zo. 8.30 u. Stille H.
Mis, 10.30 u. Gez. Hoogmis.
OUDE WETERING JAC. DE MEER
DERE: za. 19 u.; zo. 9.30 u. Hoogmis,
11.30 u.
ROELOFARENDSVEEN MARIA
PRESENTATIE: za. 19 u.; zo. 9 en 11
ST. PETRUS BANDEN: za. 19 u.; zo.
9.30 u. Hoogmis. 11.30 u.
RIJPWETERING O.L. VR. GE
BOORTE: za. 19 u. Avondmis; zo. 9 u.
Hoogmis, 10.30 u. H. Mis met samen-
SAJSENHEIM ST. PANCRATIUS:
za. 19 u. Hoogmis; zo. 9.30 u. Euch.
viering met samenzang. 11 u. Gezins
viering.
STOMPWIJK H. LAURENTIUS: za.
19.30 u. Avondmis; zo. 9.30 u. Hoog
mis. 11 u. Stille H. Mis.
VOORHOUT BARTHOLOMEUS
KERK: za. 19 u.; zo. 9.30 en 11 u.
VOORSCHOTEN H. LAURENTIUS:
za. 19 u. Euch. viering; zo. 11 u. Euch.
ÏTmOEDER GODS: 19 u. Euch. vie
ring; zo. 9.30 u. Euch. viering.
WARMOND ST. MATTHIAS KERK:
za. 19 u.; zo. 8.30 u., 10.00 u. Hoog
mis, 11.30 u.
WOUBRUGGE GOEDE HERDER:
za. 19 u.; zo. 10 u.
ZEVENHOVEN HEILIGE JOHAN
NES GEBOORTE: za. 19 u. Avondmis;
zo. 9 u. Hoogmis. 10.45 u. Stille Mis.
ZOETERWOUDE-RIJNDIJK MEER
BURGPAROCHIE: za. 19 u. Misviering
(afwisselende koren); zo. 9.30 u.
Hoogmis (wisselende koren), 11 u.
Misviering (volkszang).
ZOETERWOUDE ST. JAN"S ONT
HOOFDING: za. 19.30 u. Avondmis;
zo. 9.30 u. Woord en Communle-
CHR. DIENAARKERK: za. 19 u.
Avondmis; zo. 10 u. Hoogmis.
DE ZILK HEILIGE HARTKERK: a.
19 u.; zo. 10 u. Hoogmis. 11.30 u.
Euch. viering.
STAD LEIDEN Herv. Gemeente:
Hooglandse kerk: 10 u. ds. K. Bou-
huys. 11.45 u. Oec. Studentendienst.
Marekerk: 10 u. dr. S. Meijers, 17 u..
ds. Z. de Graaf, Hazerswoude. Mara-
nathakerk: 10 u. ds. R. J. Koolstra.
Regenboog: 10 u. pastoor J. A. A.
van Well. Bethlehemkerk: 10 u. ds.
E. M. Pannekoek. Bevrijdingskerk: 10
u. ds. K. J. Jansen. Vredeskerk: 10 u.
ds. J. Nauta. Stevenshof: 10 u. mw.
K. J. Mak-de Heer, cand. theol. Eglise
Wallone (tijdelijk Rapenburg 6): pas
teur D. Ribs. Acad. Ziekenhuis: 10.15
u. ds. J. Bovenberg. Diaconessen-
huis: 10.30 u. dhr. H. J. van Straalen,
Oegstgeest. Jeugrikapeldiensten:
Vredeskerk 10 u. Bevrijdingskerk: 10
u. mej. F. v.d. Mark.
Gereformeerde en andere kerken:
Vredeskerk: 10 u. ds. J. Nauta. Petra-
kerk: 10 u. ds. H. Hortensius. Oude
Vest: 10 u. ds. Veenstra. Maranatha-
kerk: 10 u. ds. R. J. Koolstra. Bevrij
dingskerk. 10 u. ds. K. J. Jansen, 17
u. ds. H. Hortensius. Bejaardenhuis
Groenhoven: 10 u. ds. A. Verdoorn.
Chr. Geref. Kerk: 9.30 en 17 u. Dienst
des Woords. Geref. Kerk Vrijgem.: 10
en 17 u. ds. P. Houtman. Doopsgez./
Rem. kerk: 10 u. ds. B. A. Koek. Bapt.
Gem.: 10 u. ds. A. Agtereek. Evang.
Luth. kerk: 10.15 u. ds. J. Mostert.
Nieuw Apost. kerk: diensten 9.30 en
16 u. Evang. Gemeenschap: 10 u.
evang. Dikkes. Leger des Hells: 10 en
19 u. samenkomsten. Zevende-Dag-
Adventisten: zaterdag 9 45 u. Bijbel
studie; 10.45 u. eredienst. Evang.
Centrum Zijlsingel 2a: 10 u. dhr. J.
Zijlstra. Zendingsgroep „Jeruel": sa
menkomst 17 u. Pinkstergemeente
Oude Vest 13: 10 u. dhr. J. Eikerbout.
AARLANDERVEEN Herv. Gemeen
te: 10 u. ds. G. van Driel, 19 u. ds. F.
Boer, Alphen, gez. dienst Herv. kerk.
Geref. kerk: 10 u. ds. P. W. van Wijn
gaarden, 19 u. F. Boer. gez. dienst
Herv. kerk. Chr. Geref. kerk: 9.30 en
15 u. ds. J. C. Maris.
TER AAR Herv. Gemeente: 9.30 u.
ds. C. Vermeulen. Valkenburg; 19.30
u. ds. P. J. Stam. Geref. kerk: 9.30 u.
ds. M.J. Wattel. Hoofddorp. H.A.;
18.30 u. ds. W. A. v.d. Berg, H.A.
ABBENES Herv. Gem.: 9.30 u. ds.
L. M. Verseput, Oegstgeest.
ALPHEN AAN DEN RIJN Herv. Ge
meente: Opstandingskerk: 9.30 u. ds.
A. de Haan, 18.30 u. ds. J. Czlria. Ad-
ventskerk: 9.30 u. ds. J. J. .v.d. Hei
den. 18.30 u. ds. T. A. Eijsenga.
Kruiskerk: 9.30 u. ds. A. Jonkman.
Geref. Kerk: Maranathakerk: 9.30 u.
ds. P. Wilschut, 18.30 u. ds. D. H. El-
derman. Bodegraven. Salvatorikerk:
9.30 u. ds. F. J. Boer, 18.30 u. geen
dienst. Baptistengemeente: 10 u. ds.
H. G. Koekkoek, 18.30 u. zend. Fr.
v.d. Berg. Leger des Heils: 10 en 19
u. samenkomsten. Volle Evangelie
Gem.: 10 u. ds. A. v.d. Hoorn.
ALPHEN NOORD (Herv./Geref.
diensten): Goede Herder: 10 u. drs.
A. Brombacher, 19 u. ds. F. Moll. De
Bron: 9.15 u. ds. F. Moll, 10.15 u. ds.
R. Nleuwenhuis, 19.30 u. ds. Taselaar
en Pastor De Graaff. Ashramcollege:
10 u. ds. P. Taselaar, JD. Drlehoorne:
19 u. R.-K. viering. Herv. Gem. Sions-
kerk: 9.30 u. ds. G. C. Geluk. Baarn,
18.30 u. ds. J. Ouwendijk. Oudhoorn-
seweg: 10 u. ds. H. J. ter Bals.
BODEGRAVEN Herv. Gemeente:
Dorpskerk: 9.30 u. ds. J. Wieman.
18.30 u. ds. A. de Haan, Hilversum.
Salvatórkerk: 9.30 u. ds. N. J. M.
Hoogendijk, Alphen a d. Rijn, 18.30 u.
ds. J. Wieman. Bethlehemkerk: 9.30
u. ds. Harteman, Moerkapelle, 18.30
u. ds. R. J. v.d. Hoef. Geref. Kerk:
9.30 u. ds. D. H. Elderman (vredes-
zondag m.m.v. Stemmenkoor). 18.30
u. ds. P. W. van Wijngaarden. Alphen.
BOSKOOP Herv. Gemeente:
Dorpskerk: 9.30 u. ds. H. A. v.d. Pol,
18.30 u. ds. W. A. Vlasblom (H.A.). De
Stek (Herv./Geref.): 9.30 u. ds. W. A.
Vlasblom. Geref. Kerk: 9.30 u. ds.
J. C. van 't Hoff, 17 u. idem. H.A. Chr.
Geref. Kerk: 9.30 en 17 u. drs.
H. G. L. Peels, Zoetermeer.
HAZERSWOUDE Herv. Gem.: 9.30
u. ds. M. Verduin, Zeist; 18.30 u.
kand. R. de Reuver. Geref. kerk: 9.30
u. ds. P. Huisman, 17 u. ds. C. v.d.
Woude, Wassenaar.
HOOGMADE Herv. Gem.: 10 u.
mevr. ds. M. Terlouw-Sterk, Delft.
DE KAAG Herv. Gem.: 9.30 u. ds.
Chr. Koldewijn.
KATWIJK AAN DEN RIJN Jlerv.
Gemeente: Dorpskerk: 10 u. ds. M. J.
Aarents, 18 u. ds. J. P. van Roon.
Ontmoetlngskerk: 10 u. ds. A. J. de
Jong, Leiden, 18.30 u. dr. S. Meijers,
Leiden.
KATWIJK AAN ZEE Herv. Ge
meente: Nieuwe kerk: 10 u. ds. Ch. J.
Sjollema. H.A.. 18 u. ds. C. van Slie-
dregt, H.A. Oude Kerk: 10 u. ds.
W. Chr. Hovius. H.A., 18 u. ds.
K. B. A. Kielder, Vianen, H.A. Ichtus-
kerk: 10 u. ds. J. VroeglndeweiJ, H.A.,
17 u. ds. D. Driebergen, H.A. Pniel-
kerk: 9.30 u. ds. J. C. J. Bronsgeest,
Leiden, H.A., 18 u. ds. W. Chr. Hovi
us, H.A. Maranathakerk: 10 u. kand.
J. van Beelen, H.A., 18 u. ds. Ch. J.
Sjollema, H.A. Kapel Overduln: 14.15
u. ds. H. v.d. Beid. Geref. kerk: Open
Hof: 9.30 u. ds. J. van Breevoort, 17
u. ds. A, C. van Kersten. Triumphator:
9.30 u. ds. P. v.d. Horst. 17 u ds. J.
van Breevoort. Vredeskerk: 9.30 u.
ds. A. C. Kersten. 17 u. ds. P. v.d.
Horst. Chr. Geref. kerk: 10 en 17 u.
ds. D. Slagboom.
KOUDEKERK AAN DEN RIJN
Herv. Gem.: 10 u. ds. H. Bade. 19 u.
ds. W. v.d. Lee, Noordwijk. Geref.
kerk: 10 u. ds. A. L. Laprè, 19 u. ds.
W. v.d. Lee, opendeurdienst Herv.
kerk.
LEIDERDORP (Herv./Geref. dien
sten): Dorpskerk: 10 en 18.30 u. ds.
Tj. Doesburg. Hoofdstraat: 10 u, ds.
G. van Loenen. Scheppingskerk: 9 en
10.30 u. ds. J. J. v.d. Born.
LEIMUIDEN Herv. Gem.: 9.30 u.
ds. J. A. Schilt. Geref. kerk.: 9.30 u.
ds. C. v.d. Kooi. 19 u. ds. P. B. Bulke-
ma, Zwammerdam.
LISSE Herv. Gemeente: Dorps
kerk: 10 u. ds. B. C. de Gelder. Pau-
luskerk: 10 u. ds. P. C. 't Hooft. 19 u.
ds. B. C. de Gelder. Geref. kerk: 10 u.
ds. W. Baas, Sassenheim, 19 u. ds. J.
van Wallinga, Leiderdorp. Chr. Geref.
kerk: 10 en 16.30 u. ds. J. van Dijken.
Geref. Gem.: 10 en 16 u. ds. A. M.
den Boer. Ned. Geref. kerk (Salvato-
ri): 10 u. ds. A W. Vos, 19 u. ds. A.
v.d. Dussen, Haarlem.
NIEUWKOOP Herv. Gem.: 9.30 u.
dr. J. Haitsma, Boskoop, 18.30 u. ds.
J. A. Wegerif. Geref. kerk: 9.30 u. ds.
S. Schoon, Mijdrecht. 16.30 u. Interk.
Vesper.
NIEUWVEEN Herv. Gem.: 9.30 u.
ds. L. F. de Graaff, 18.30 u. kand.
G. J. de Bruin.
NIEUW VENNEP Herv. Gem.: 9.30
u. ds. H. W. B. ten Voorde, jeugd
dienst, 19 u. ds. L Romein, R'dam.
Geref. kerk: 9.30 u. ds. G. Rang,
18.30 u. ds. N. Wijngaarden. Chr. Ge
ref. kerk: 9.30 en 16.30 u. ds. D. Vis-
NOORDWIJK Herv. Gemeente:
Grote Kerk: 10 u. geen dienst. 17 u.
kand. M. A. Kuljt, 19 u. ds. J. J. Kui
per. Kerk aan Zee: 10 en 17 u. ds.
G. J. Rultenburg. De Rank: 10 u. ds.
G. H. van Kooten, Delft. Geref. kerk:
Hoofdstraat (Buurtkerk): 10 u. ds.
J. J. Kuiper. Vlnkenlaan: 10 u. ds.
R. S. Elgersma. Stlchtingskerk: 11 u.
ds. R. E. v.d. Wal, Hillegom. Sole Mlo:
9 u. ds. W. v.d. Lee.
NOORDWIJKERHOUT Herv. Gem.:
10 en 19 u. ds. A. v.d. Mey (19 u.
jeugddienst).
OEGSTGEEST (Herv./Geref. dien
sten): Endegeest: 10 u. ds. L. H. C.
Friederich. Mauritskerk: 10 u. ds.
H. R. Plomp. Groene Kerkje: 10 u. ds.
J. J. Kooman, H.D. Pauluskerk: 10 u.
ds. R. E. da Costa, H.D. Gemeente
centrum: 10.30 u. prof. dr. L. Leertou
wer, 19 u. ds. H. R. Plomp. Van Wijc-
kersloot: 16 u. ds. G. H. N. Germans.
Acad. Ziekenhuis: 10.15 u. ds. J. Bo
venberg. Genootschap der Vrienden
(Quakers): geen dienst. Ned. Geref.
kerk: 8.45 u. ds. G. de Lange. 16 u.
ds. H. J. Bruins, Vlaardlngen.
OUDE EN NIEUWE WETERING
Herv. Gem.: 9.30 u. ds. J. de Korte,
vredeszondag. 18.30 u. idem. Geref.
kerk: 9.30 u. ds. W. A. v.d. Berg, Bo
degraven, 18.30 u. ds. J. de Korte in
Herv. kerk. Gez. jeugddienst Remon
strantse Gem.: 10 u. dr. E. P. Meye-
ring, Oegstgeest.
RIJNSATERWOUDE Herv. Gem.:
9.30 en 19 u. Dienst des Woords.
RIJNSBURG Herv. Gemeente:
Grote kerk: 9.30 u. ds. Wagter, 17 u.
ds. Smaling. Bethelkerk: 9.30 u. ds.
Smaling. Geref. kerk: Petrakerk: 9.30
u. ds. Baayen, 17 u. ds. Ribberink.
Imrnanuelkerk: 9 en 10.30 u. ds. Snel,
17 u. ds. Baayen. Maranathakerk:
9.30 u. ds. Ribberink, 17 u. ds. Snel.
Chr. Geref. kerk: 9.30 en 17 u. ds. W.
van Sorge.
SASSENHEIM Herv. Gem.: 9 en
10.30 u. ds. G. H. N. Germans. 19 u.
jeugddienst ds. A. Westra. Beilen.
Geref. kerk: 9.30 u ds. W. Baas. vre
deszondag. 19 u. jgd. in Herv. kerk
m.m.v. Dingeman Coumou. Chr. Ge
ref. kerk: 10 en 17 u. drs. W. C. Moer
dijk. Rozenburg. Ned Proj. Bond
Sassenheim. Lisse: geen dienst.
VALKENBURG Herv. Gem.: 10 u.
ds. K. Kielder. Vianen. 18.30 u. ds. C.
Vermeulen. Geref. kerk: 9.30 u. ds. S.
Oegema, 18.30 u. ds. P. v.d. Horst,
Katwijk.
VOORHOUT Herv. Gem.: 10 u. ds.
C. J. de Jong.
VOORSCHOTEN Herv. Gem. Dorp:
10 u. ds. A. R. de Meij Mecima, Den
Haag. 19 u. ds. G. de Zeeuw. Geref.
kerk.: 9.30 u. ds. G. de Zeeuw, 19 u.
Ned. Herv. kerk. „Ontmoeting"
(Herv./Geref.): 9.30 u. ds. J. D. A. de
WARMOND Herv. Gem.: 10 u. ds.
J. Muis.
WASSENAAR Herv. Gem.: Dorps
kerk: 10 u. ds. P. Oskamp, Doorn.
16.30 u. ds. R. J. v.d. Hoef. Bodegra
ven. Kievietkerk: 10 u. ds. W. J.
Schot, Oegstgeest. Messiaskerk: 10
u. ds. W van Waasbergen. Dorpscen
trum: 9.30 u. ds. J. Ouwendijk, Al
phen. Geref. kerk: Bloemcampkerk:
zie Kievietkerk. Zijllaan 4. 10 u. ds. C
v.d. Woude, 19 u. ds. P. Huisman.
Hazerswoude. Ned. Prot. Bond: 10.30
u. ds. F. H. Fockema Andreae.
WOUBRUGGE Herv. Gem.: 9.30 u.
ds. C. A. v.h. Hof, 18.30 u. ds. Z. de
Graaf, Hazerswoude. Geref. kerk:
9.30 u. drs. A. M. Los, Pljnacker,
18.30 u. ds. F. v.d. Bos, Gouda. Ned.
Prot. Bond: 14 u. viering v.h. 100-ja-
rig bestaan, drs. M. Roos, na afloop
receptie.
ZEVENHOVEN Herv. Gem.: 9.30 u.
past. medew. J. de Haan. Geref. kerk:
9.30 en 19 u. dr. R. Fernhout. H.A.
ZWAMMERDAM Herv. Gem.: 9.30
u. ds. T. A. Eijsenga, 18.30 u. ds.
L. M. Vreugdehil, Gouda. Geref. kerk:
9.30 u. drs. P. B. Bulkema, 18.30 u.
dr. C. v.d. Kooi, Lelmulden.
ART8EN Leiden: Groep 1: Tan.
Janssen, Zwijnenburg, Meyer, R. van
Leeuwen, Verhage, Groeneveld en De
Ruiter: za. dr. Meyer, tel. 215510 en
zo. dr. Janssen, tel. 121641 Groep
2: Bergmeyer, Pleterse, Van Gent,
Taytelbaum, Van Luyk, Klaassen,
Rus, Kruis en E. de Lange: za. dr. E.
de Lange. tel. 212025 en zo. dr. Van
Luyk. tel. 122522 Groep 3: Pleiter,
J. van Leeuwen, Smit, W. de Bruijne,
J. de Bruijne, Stolk, Jürgens, Fogel-
berg en Muysenbergh: za. dr. Smit,
tel. 130177 en zo. dr. Jurgens, tel.
125820 Groep 4: Van Wingerden,
Lahr, Van Rijn, Bénlt, Nleuwenhuis,
Roos, Boer, Van de Waardt, Arnou, J.
Zaaljer en R. Zaaijer: za. dr. Bénit, tel.
720404 en zo. dr. Van Rijn, tel.
314349 Groep 5: Schaefer, Jasper-
se, Crul, Kooyman, De Jong, Prince,
Reinders, D. Hammerstein en A.
Hammerstein: za. dr. D. Hammer
stein, tel. 720936 en zo. dr. A. Ham
merstein, tel. 767646 Oegstgeest:
vanaf za. 10 uur: dr. Roelants, tel.
153747. Patiënten van dr. Steenho
ven of dr. Voorzaat: bellen naar
176867. Spreekuur za. en zo. 11.30-
12.30. Kaag - Abbenes -Nieuw
Vennep: tel. 02526-72850 Leider
dorp: za dr. Landsmeer, tel. 413913
en zo. dr. Kemme, tel. 893139.
Spreekuur van 12.30 tot 13.00 op
Florijn 10. Voorschoten: za. dr. Van
Dam, tel. 3960 en zo. dr. Baars, tel.
2520 Warmond - Voorhout: huisart
senpraktijk Oosthout, tel. 02522-
30697 Noordwijk: Groepspraktijk
tel. 19300. Katwijk aan Zee: dr.
Pool. tel. 22322 Katwijk - Rijnsburg
- Valkenburg: dr. Huetlng, tel. 12921
Sassenheim: dr. De Graaff, tel.
12479 Alkemade - Rijnsaterwoude:
dr. Van Dongen, tel. 01713-4044.
Praktijk Saeys/van Mierlo/Roelen-
/Brock: dr. Saeys, tel. 01713-2217
Alphen: groep 1. za. dr. Plag, tel.
43896 en zo. dr. Visser, tel. 22088,
groep 2, za. dr. Boss, tel. 72472 en
zo. dr. Klein Handeveld, tel. 72170
Hazerswoude-Koudekerk: dr. Har-
kes-Onderwater, tel. 01728-8790
Benthuizen - Boskoop: dr, J. en T.
Buiter. tel. 079-313737 Langeraar -
Nieuwveen - Ter Aar - Woubrugge:
dr. Van Dongen, tel. 01723-8101
Nieuwkoop - Noorden: dr. Brink
man/Sluis. tel. 01725-9301
TANDARTSEN Leiden - Leider
dorp - Oegstgeest: dr. Goudsmit. tel.
172828, za en zo spreekuur om 13.00
uur. Alkemade - Leimuiden: eigen
tandarts bellen voor 15.00 uur.
Leidschendam: Voor spoedgevallen
tel. 974491. Bollenstreek: dr. Lou-
we. tel. 02522-10457.
APOTHEKEN Leiden - Leiderdorp
Oegstgeest Voorschoten: Apo
theek Haven in Leiden en Apotheek
Hofland in Voorschoten Alkemade:
Apotheek Alkemade, open: zat 12-13,
17.30-18 u, zon feestdagen 12.30-
13 en 17.30-18 u. Noordwijk - Kat
wijk: Apotheek Rijnsoever. Hoornes-
plein, tel. 01718-26457 Noordwij
kerhout: za geopend van 9-13. u. en
van 17-18 u. en zo van 12-13 u. en
17-18 u. Spoedrecepten tel. 3511 of
dienstbel. Sassenheim: 02522-
10169.
WIJKVERPLEGING Leiden -
Noordwijkerhout - De Zilk - Voor
hout: tel. 071-122222. Bollen
streek: Wijkverpleging Gezondheids
centrum. tel. 02522-14147. Hille
gom: Opgave via het antwoordappa
raat, tel. 02520-16217. Leidschen
dam: Kruisvereniging, tel. 070-
455300. Oegstgeest: Kruisvereniging,
tel. 071-177444.
DIERENARTSEN Leiden: dr.
Muurling, tel. 125057 en dr. Koster
tel. 01717-3836. Voorschoten
Leidschendam: dr. R. Koster en dr.
Koster-Stoker, tel. 01717-3836.
ONGEVALLENDIENST ZIEKENHUI
ZEN LEIDEN Ongevallendienst
elke dag Academisch Ziekenhuis be
halve van dinsdag 13.00 u. tot woens
dag 13.00 u. (Diaconessenhuls polikli
nieken tel 155543, afdeling S.C.U. tel
175639) en van vrijdag 13.00 u. tot
zaterdag 13.00 u. (Elisabeth-zieken-
huis).
BEZOEKUREN ZIEKENHUIZEN
Diaconesaenhuis: Bezoekuur dage
lijks van 16.00 tot 17.00 uur en van
18.30 tot 19.30 uur. Kinderafdeling
dagelijks van 14.00 tot 20.00. Niet
meer dan twee bezoekers per patiënt.
Sint Elizabeth-ziekenhuis: Volwas
senen dagelijks van 14.00-14.45 u. en
van 18.30-19.30 u.; klasse-afdelingen
ook 11.15-12.00 u. Kraamafdeling:
dag. van 15.00-16.00 u. en van 18.30-
19.30 u. en van 19.30-21.00 u. alleen
voor vaders. Kinderafdeling dag.
15.00-18.30 u. CCU (hartbewaking)
dag. van 14.00-14.30 u. en van 19.00-
19.30 u. Intensieve verpleging: dag.
van 14.00-14.30 u. en van 18.30-
19.00 u. Sport-Medisch Adviescen
trum: Spreekuur ma. 19.30-20.30 u.
In het St. Ellsabeth-zlekenhuls. En-
dageest: Di. en vr. 13.00-14.30 u.; zo.
11.00-12.00 u. en 14 00-15.00 u.; eer
ste klasse: de gehele dag. Jelgers-
makliniek: Jongerenteam: za. en zo.
14.00-17.00 u. Opname: werkdagen
16.45-17.45 u.; za. zo en feestdag.
10.00-11.30 en 14.00-16.30 u. Team
A, C en D: dag. tot 21.00 u. met uit
zondering van behandeltijden en
etenstijden. Academisch Zieken
huis: Voor alle patiënten (behalve kin
deren) zijn de bezoekuren als volgt:
Dagelijks 14.15-15.00 u. en 18.30-
19.30 u. Avond bezoekuur afdeling
verloskunde: 18.00-19.00 u. De Prae-
maturenafdeling: voor ouders en fa
milie is na overleg met patiënten
doorlopend bezoek mogelijk. Bezoek
aan ernstige patiënten: wanneer aan
ernstige patiënten doorlopend be
zoek wordt toegestaan kan de hoofd
verpleegkundige hiervoor speciale
kaarten verstrekken. Kinderkliniek:
zalen voor peuters, kleuters en grote
kinderen 15.15-17.00, babyzaal en
boxenafdeling: volgens afspraak met
het verpleegkundig hoofd. Bezoektij
den kinderafdelingen: voor ouders
van opgenomen kinderen na overleg
met verpleegkundig hoofd. Voor an
dere bezoekers van kinderen: Keel-,
neus- en oorheelkunde en neurologie:
14,15-15.00 en 18.30-19.30. Oogheel
kunde en heelkunde: 14.15-15.00 en
18.30-19.00. Rijnoordziekenhuis:
Dagelijks 14.30-15.15 u. en 18.30-
19.30 u. Extra bezoek hartbewaking:
11.00-11.30 u. Extra bezoek vaders
kraamafdeling: 19.30-20.30 u. Kinder
afdeling 15.00-15.30 u. alleen voor
ouders 18.00-18.30 u.
LEIDSE RECHTSWINKEL Juri
disch Adviesbureau. Ketelboeters-
steeg 10. tel. 130775; afdeling belas
tingen: alleen op afspraak, klachten
bureau: di. en do. 18.30-20.30, afde
ling vreemdelingenrecht: ma. 13-15
en do. 18.30-20.30, afdeling vrouw:
vr. 10-12.
S.O.S.-DIENST Telefonische hulp
dienst, tel. 071-125202. Voor allen die
in moeilijkheden verkeren of eenzaam
zijn. Vertrouwelijk. Dag en nacht be
reikbaar.
BUREAU VOOR RECHTSHULP
Herengracht 50. tel. 123942; spreeku
ren ma. en di. 10.00-12.30 u., wo.
13.30-16.00 u.; do. 18.30-20.30 u.
DIERENHULP- EN AMBULANCE
DIENST Hulpverlening in Leiden.
Leiderdorp, Oegstgeest. Rijnsburg,
Valkenburg. Voorschoten, Warmond
en Zoeterwoude. Tel. 071-174141.
BURGERRAADSLIEDEN Koren
brugsteeg 2, tel. 143171 (kantooru
ren). Spreekuren ma., di. en wo.
11.00-12.00 u., do. 18.30-20.00 u.
GEZINSVERZORGING Stichting
gezinsverzorging Lelden. Aanvragen
hulp voor bejaarden en langdurige
zieken en gezinsverzorging, Rem-
brandtstraat 17, tel. 149441 (ma. t/m
vr. 9.00-10.00 u. en 13.00-14.00 u.).
KINDER- EN JONGERENTELEFOON
Op woensdag- en zaterdagmiddag
van 14-18 u. telefoon 071 - 120611.
MAATSCHAPPELIJK WERK Stich
ting Maatschappelijk werk, Oude Rijn
44c, spreekuur ma. t/m vr. 09.00-
10,00 u. en volgens afspraak, tel.
142144. Gezondheidscentrum Meren-
wijk, spreekuur ma. 11.00-12.00 en
do. 14.00-15.00, tel 212195. Gezond
heidscentrum Stevenshof, spreekuur
do. 10.00-11.00, tel 311506. Bree-
straat 24: spreekuur ma. t/m vr. 9.00-
10.00 u. en volgens afspraak, tel
254782/254756.
MELDLIJN AGRESSIE EN DISCRIMI
NATIE HOMOSEXUALITEIT 071-
221008. zo. 20-24.
RAAD VAN ARBEID Hoge Rijndijk
306, Leiden, tel 071-899375. Kantoor
geopend ma. t/m vr. 9-12 u. 14-16 u.
Telefonische informatie over kinder
bijslag: 8-12 u.
SOCIALE RAADSVROUW Spreek
uren sociale raadsvrouw. Blnrx
Gerecht 10. wo. 17.00-18.1
Noord: Van Hogendorpstraat 1,
10.30-11.30 u.; Kooi: Driftstraj
di. 10.30-11.30 u.; Morski
Buurthuis Morskwartier. Topa
10.00-11.00 u. wo. 10.00-13!
Tulnstadwijk: Herengracht
10.30-11.30 u. K
SOCfALE RAADSVROUW I
SCHOTEN Spreekuren: ma.
20.00 u. wo. en vr. 9.00-10.30 f
seweg 33. Voorschoten. Tel.
SP HULP- EN INFORMATIEF
Groenesteeg 33, Leiden. Te
134640 Of 071-144600. Hulp eg
matie op medisch, juridisch enl
gebied, werk. sociale verzeker
huurkwesties. Spreekuur: elk£
derdag van 20.00-21.00 u. f.
STICHTING VRIJWILLIGERS.
TRALE Pallasstraat 1, Alptr'
den Rijn. Tel. 01720-33033.
ding en opvang van mensen,L
welke reden dan ook. tijdelK,
nodig hebben. Bovendien worfl
matie verstrekt over andere nfr]
heden van hulpverlening en F
reikbaarheid daarvan.
VRIJWILLIGERS CENTRALE
gegracht 246a, Leiden. Tel. j.
Dagelijks bereikbaar van 9.Or
u. voor informatie over vrijwjS
werk en cursussen of een peria
gesprek.
WERKENDE JONGEREN
ten- en informatieuur Elke dl
avond van 17.00 tot 20.00 u.l
kantoor Koppenhinksteeg 2. Il
Tel. 071-121139. j
Borstvoeding Begeleiding!
Leiden. Telefonische hulpdiens
praktische hulp en informatici
170083, 215332 O» 312556. J
Help de lepra bestrede/U
Doe het nu!
Nederlandse Stichting v
Leprabes trljdlng/Amster
