Iraaks
meer
New York
gaat chaos
in verkeer
te lijf
Sovjetleiding weet met
drugsprobleem geen raad
IISLUKTE CRUISE BUITEN VAARGEULEN VAN SOVJET-UNIE
IDITENLAND
CeidaeSowtwit
ZATERDAG 13 SEPTEMBER 1986 PAGINA 9
OSKOU Prins Potemkin is in
Sovjet-Unie niet alleen bekend
n de pantserkruiser die naar hem
jioemd werd in de film van Ei
nstein. Hij heeft zijn bekendheid
danken aan één van de eerste
\altjes van Kremlin-verlakkerij.
)en keizerin Catherina de Grote
gebieden van Nieuw Rusland be-
cht, stichtte Potemkin acht dor-
>n om zijn kortzichtige vorstin er
in te overtuigen dat haar ambi-
>uze kolonisatiepolitiek succes
rtte, hetgeen echter niet het ge
was.
>t is bekend dat Sovjet-ambtenaren
jag een grootse vertoning opvoeren als
rtegen woordigers van het Kremlin een
bezoekje brengen aan hun stad. Deze
praktijken worden nu zelfs overal toege
past waar toeristen, journalisten en offi
ciële gasten komen. Ons worden slechts
de dingen getoond, waarvan men vindt
dat die het waard zijn om gezien te wor
den. Ik heb nog geen Sovjet-fabriek of
collectieve boerderij bezocht die niet rook
alsof hij pas geverfd was en waarbij ik
niet het gevoel had dat de hele poespas
gerepeteerd was.
Dankzij een fout van de loketbediende
van de Russische Scheepvaartmaatschap
pij Morflot in Moskou, kregen we toch een
kans om eens achter de Potemkin-scher-
men te kijken. Het was geen prettige er
varing.
Wij hebben onze vakantie doorgebracht in
Griekenland en op de heenreis maakten
we gebruik van het cruiseschip Belorus-
sia, die ons van de havenstad Odessa aan
de Zwarte Zee over de woelige baren van
de Dardanellen vervoerde naar Piraeus in
Griekenland. Het was een fantastische
reis op een luxueuze boot.
De bar was bijzonder sjiek gestoffeerd,
met veel pluche, en er werd elke dag een
andere cocktail geserveerd. Bij het zwem
bad liepen bediendes rond om iedereen
van drankjes te voorzien, in het restau
rant liepen wijnkelners die Franse en
Duitse wijnen schonken, elke hut was
voorzien van badkamer en toilet en de
disco ging open te middernacht en sloot
pas tegen de ochtend.
Alle betalingen werden uiteraard gedaan
in harde valuta, aangezien dit soort reisjes
niet weggelegd zijn voor roebelklanten.
De enige Russen op de boot waren, afge
zien van de bemanning, diplomaten die
teruggingen naar hun posten in EuroDa en
zij hadden speciale cheques voor harde
valuta die ze snel in de belastingvrije win
keltjes spendeerden aan parfums en jeans
van bekende ontwerpers.
Met zo'n schip, zo'n cruise en zo'n service
zou iedere maatschappij wel voor de dag
willen komen. De voornamelijk Franse en
Duitse passagiers waren verrukt van alles
wat het schip hen bood. „Die Gorbatsjov
slaagt er écht in wat te maken van dat
land", zei een Fransman, en inderdaad
leek alles in die richting te wijzen.
Vandaar dat wij, na een paar weekjes
Griekse stranden, reikhalzend uitkeken
naar onze terugreis aan boord van de Lev
Tolstoi. We arriveerden om vijf uur
's middags in de haven van Piraeus met
onze kaartjes in de hand, waarop vermeld
stond dat het cruiseschip om negen uur
's avonds zou uitvaren. Dat was niet het
geval. De Lev Tolstoi had de haven al om
twee uur 's middags verlaten.
Het Morflot-agentschap was ogenblikke
lijk bereid de verantwoordelijkheid op
zich te nemen en garandeerde ons een hut
op het eerstvolgende schip naar Odessa.
De naam van het schip was Bashkiria,
maar ik zal er altijd aan denken als de Po
temkin. Het was een kleine, armoedige
boot, die er al twintig dienstjaren op had
zitten, met meer dan 300 Syrische en Soe-
danese studenten aan boord die op weg
waren naar hun gesubsidieerde opleidin
gen aan de Russische universiteiten. Dit
schip was niet bestemd om harde valuta te
verdienen, maar maakte deel uit van de
Russische ontwikkelingshulp.
Er waren op het hele schip maar twee toi
letten, die zo vervuild waren dat ze eigen
lijk niet gebruikt konden worden. Dat be
tekende voor ons, met twee kleine kinde
ren, een groot probleem. Wij hadden ook
een geweldige ruzie met een steward, om
dat hij onze kinderen in een stapelbed er
gens in een achteraf hutje wilde laten sla
pen en bij ons in de hut een Arabische
student wilde stoppen. Het zwembad was
leeg en bleef leeg ondanks hartstochtelij
ke smeekbedes.
Het eten was afschuwelijk en we aten in
ploegen. Een wijnkelner was er niet eens
nodig, omdat er geen wijn was. Het lukte
mij om een douche te nemen door de per-
soneelsverblijven binnen te dringen.
Desalniettemin bracht de Potemkin ons
veilig op Russische bodem en nu ben ik
bezig Morflot in Moskou aan te klagen. Ik
wil in ieder geval dat ze mij de hotelkos
ten vergoeden voor die drie nachten die
wij in Athene moesten doorbrengen voor
dat de Potemkin arriveerde. Tot nu toe is
Morflot niet bereid geweest om tot een
schikking te komen en ik ben geneigd om
me in het avontuur van de Sovjet-rechts
pleging te storten door middel van een ge
rechtelijk schrijven. U hoort nog wel van
mij.
MARTIN WALKER
Copyright The Guardian
(Van onze correspondent Jo Wijnen)
WASHINGTON De Amerikaanse automobilist die
gedurende de spitsuren in en uit de centra van de mil
joenensteden moet zien te komen, is een geplaagd
mens. Een klein ongelukje op een van de uitvalswegen
kan enorme files tot gevolg hebben. Een hevige regen
bui kan het verkeer volkomen lam leggen. Zelfs een
wagen, die als gevolg van een lekke band moet stop
pen, kan de reis van tienduizenden auto-forensen met
vele minuten en soms uren vertragen.
In de grote steden sturen plaatselijke radio- en televisiestations
dan ook geharde verslaggevers met helikopters of kleine vlieg
tuigen de lucht in om de getergde automobilist van de duizen
d-en-een moelijkheden waarmee hij te maken kan krijgen, op
de hoogte te stellen. De „verkeersverslaggevers" melden iedere
opstopping, elke aankomende regen- of sneeuwbui en alle onge
lukjes. En ze verzinnen razendsnel alternatieve routes als de
verkeerstroom dreigt te stagneren.
Dat verhindert niet dat de auto-gekke Amerikaanse forens in
toenemende mate in de problemen raakt. De steden zijn boorde
vol. Parkeerplaatsen zijn er nauwelijks te vinden. Het openbaar
vervoer is soms zeer slecht georganiseerd of ontbreekt volko
men.
Het grootst zijn de problemen in New York, waar de dagelijkse
spitsuren zijn veranderd in een georganiseerde razernij. Vooral
op het eiland Manhattan dat slechts 45 vierkante kilometer
groot is en waarop anderhalf miljoen mensen wonen is spra-
in de Sovjetfussische maat
schappij een drugsprobleem
bestaat.
Het drugsprobleem werd later
op het 27ste partijcongres heel
even genoemd en daarna
kwam het ook aan de orde tij
dens een zitting van het Mos-
kouse partij-comite. Voor de
pers was dit het groene licht
om uitvoerig over drugs,
drugshandelaars en drugsver
slaafden te berichten.
Voorbeelden
Aldus kon de jeugdkrant Mos-
kovskij Komsomolets een lang
artikel publiceren waarin het
drugsprobleem aan de hand
van een hele reeks voorbeel
den werd behandeld. De krant
liet ook een specialist aan het
woord, een zekere Nazarov die
afdelingsleider is in het „Nar-
cotologisch ziekenhuis num
mer 17". Nazarov constateer
de, dat in de Sovjet-Unie niet
dezelfde sociale beweeggron
den bestaan welke de jeugd in
het Westen tot het gebruik
van verdovende middelen
aanzetten: werkloosheid, over
verzadiging, wanhoop. In de
Sovjet-Unie moeten de oorza
ken gezocht worden in de fou
ten die de ouders en de school
bij de opvoeding hebben ge
maakt. Kinderen die men aan
de straat of aan zichzelf over
laat „worden vaak het slacht
offer van degenen die een
bandeloos leven leiden en de
wetten overtreden." Evenals
in het Westen, is er op het
ogenblik ook in de Sovjet-Unie
sprake van een specifieke ver-
slaafden-criminaliteit: het aan
tal inbraken en diefstallen is
sterk toegenomen.
Volgens de minister voor
volksgezondheid van de Russi
sche Federatieve Republiek,
Potapov, is het exacte aantal
drugsverslaafden niet bekend,
doch men gaat er van uit dat
van de verslaafden, die vooral
uit de leeftijdsgroep tussen 15
en 25 jaar komen, slechts een
kwart onder medische contro
le staat. De partijsecretaris van
het district Moskou, Boris Jelt-
sin, noemde kortgeleden in
een gesprek met Sovjetrussi-
sche journalisten voor de 8,5
miljoen inwoners tellende
hoofdstad een aantal van rond
drieduizend verslaafden. Hij
zei er echter bij, dat het wer
kelijke getal vermoedelijk veel
hoger ligt.
De verslaafde jongeren zijn af
komstig uit vrijwel alle mi
lieus: men treft op de Sovjet-
russische drugsscene zowel
kinderen van alcoholici als
kinderen van ordentelijke
hoogleraren aan. Doorgaans
raken de jongeren uit nieuws
gierigheid aan de drugs, niet
zelden via vrienden.
Tot op heden „geneest" men
verslaafden tijdens een acht
dagen durend verblijf in een
kliniek; daarna mogen ze weer
naar huis en, aldus moest mi
nister Potapov toegeven, in
negentig procent van de geval
len grijpen de genezen ver
klaarde patiënten al gauw
weer naar de drugs.
Eigen bodem
In de Sovjet-Unie worden vrij
wel geen verdovende midde-
„WE CAPITULEREN WAAR WE KUNNEN"
(Van onze correspondent
Elfie Siegl
MOSKOU Rais Boegit-
tinov, een 23-jarige
vrachtwagen-chauffeur
die bovendien lid was van
de communistische jeugd
bond Komsomol, kreeg
lucht van 'de „snelle roe
bel". Een van zijn kennis
sen, een zekere Katajev,
had hem gevraagd of hij
een stuk of vijf, zes doos
jes papaver kon leveren.
Hij bedoelde zakken die
honderd roebel per stuk
doen.
len geimporteerd. Bijna alle
drugs komen van eigen bo
dem. Sovjetrussische drugs
handelaren grazen, vaak als
toeristen vermomd, bij voor
keur de papaver-velden in
Centraal-Azie af, maar ook in
de omgeving van de industrie-
-stad Koejbytsjev worden zij
gesignaleerd. Een kolchoz-
-voorzitter vertelde onlangs in
de Komsomolskaja Pravda, dat
hij de 250 hectare waarop „of
ficiële" papaver wordt ver
bouwd in de oogsttijd laat be
waken door een gemotoriseer
de opzichter, omdat anders een
groot deel van de oogst gesto
len wordt. Doch hij gaf toe, dat
wat er na de oogst op de vel
den achterblijft altijd nog vol
doende is om verdovende mid
delen van te maken.
Plaatsvervangend directeur
Romanenko van het agrarisch
bureau Gosagroprom kondigde
kortgeleden in de Literatoer-
naja Gazeta aan, dat men de
productiviteit in de papaver
en hennep-sector wil verhogen
en op een kleiner areaal gaat
concentreren, zodat de velden
beter bewaakt kunnen wor
den. De bewaking, tot nu toe
vooral in handen van gepen
sioneerden, zal binnenkort
professioneel worden uitge
voerd door politiemannen met
speurhonden.
Verder bestaat er in de Sovjet-
-Unie nog geen wet die het
verbouwen van papaver en
hennep op de prive-akkertjes
van de kolchoz-boeren ver
biedt. Doch dit zou nu wel
eens gauw kunnen verande
ren.
Chaos in New York. Een klein ongelukje Is voldoende om het ver
keer uren in de war te sturen. Daar zoü, aldus wethouder Sand
ler, verandering in moeten komen.
ke van een totaal uit de hand gelopen situatie. Maatregelen zijn
dus geboden.
De New Yorkse wethouder voor verkeerszaken. Ross Sandler,
heeft dezer dagen een plan op tafel gelegd om het verkeer op
Manhattan drastisch te reduceren. Zo wil hij speciale rijstroken
voor bussen en taxi's invoeren, want de 10.000 Newyorkse bus-
en de 38.000 taxichauffeurs kunnen niet meer uit de voeten.
Sandler wil op bepaalde dagen slechts auto's met nummerbor
den die eindigen op ongelijke getallen in de stad toelaten, om op
andere dagen de auto's met op gelijke getallen eindigende num
merborden toe te laten. Verder wil hij tol gaan heffen op de
bruggen die toegang geven tot het eiland Manhattan. Over elk
van de zeven grootste bruggen passeren dagelijks 100.000 auto's.
En tenslotte denkt Sandler over het niet meer toelaten op Man
hattan van auto's die slechts door één persoon worden bemand.
Natuurlijk hebben de de automobilistenorganisaties al tal van
van verontwaardigde kreten geslaakt. Ze hebben aangekondigd
de plannen van Sandler te vuur en te zwaard te zullen bestrij
den. De Newyorkse wethouder heeft echter een machtige knup
pel achter de deur. Volgens een landelijke wet moet de uitstoot
van uitlaatgassen op 31 december 1987 drastisch worden ver
laagd. De steden die er niet in slagen de uitstoot tot de in de wet
aangegeven hoeveelheden terug te brengen, krijgen geen of
minder uitkeringen uit het Amerikaanse wegenfonds. Dat kan
de staat New York op een verlies van ongeveer 800 miljoen gul
den per jaar komen te staan. Sandler kan zich, bij het invoeren
van allerlei verkeersbeperkende maatregelen, gemakkelijk op
de nieuwe milieuwetten beroepen.
En als de georganiseerde automobilisten dan nog dwars liggen
en niemand twijfelt eraan dat ze dat zullen doen dan kan
Sandler de rechter om een uitspraak vragen. Kortom, de passies
van de Newyorkse automobilist zullen, overigens om zijn eigen
bestwil, aan banden worden gelegd. En andere Amerikaanse
miljoenensteden zullen het voorbeeld van New York waar
schijnlijk volgen. Want de chaos is algemeen.
ïEIROET De Iraanse
Dpositiebeweging Peo-
le's Mujahideen bazuinde
rorige week vanuit zijn
ïoofdkwartier in Irak
ond dat Khomeiny bezig
is om het land voor te be-
eiden voor het „laatste
iffensief" in de Golfoor-
Dg. Hiertoe heeft het
Khomeiny regiem 30.000
onderwijzers ingelijfd bij
het leger, wat tot een cha
os in het onderwijs geleid
Aeeft.
De media in de Iraakse hoofd
stad Bagdad namen de berich-
ten gretig over. Bedoeling: het
aan de kaak stellen van „de
onderdrukking, de terreur en
gde dwangmaatregelen waartoe
de „smerige Perzische despo
ten" zich hebben verlaagd om
hun „waanzinnige, agressieve
oorlog" staande te houden".
"Tr rust een grote morele druk,
en waarschijnlijk zelfs dwang,
op de Iraniërs om zich als
„vrijwilligers" aan te melden,
maar er heerst ook een daad
werkelijk verlangen om zich
nuttig te maken.
De Iraanse regering maakt
geen geheimen van de radicale
manier waarop er gemobili
seerd wordt. De media onder
vinden weinig tegenwerking
om authentieke en spontane
beelden te tonen van familie
leden die de „vrijwilligers"
uitwuiven.
De recente verzending van
troepen naar het oorlogsfront
overtuigt de experts van het
Pentagon, het Amerikaanse
ministerie van defensie, dat
het grootste offensief van de
zesjarige oorlog ophanden is.
In Irak is de situatie heel an
ders. Hoessein's leger heeft, na
de eerste succesvolle uitval
naar Irpn en ondanks de im
mense superioriteit op het ge
bied van de bewapening, lang
zamerhand een j uitholling van
zijn positie doorgemaakt.
Eerst werd het leger verdre
ven van Iraans grondgebied,
daarna moest het zelfs eigen
terrein inleveren. Vorige week
werden Iraakse troepen ver
dreven van hun strategische
Rais slaagde er in zes zakken
papaver bij elkaar te krijgen
en een paar dagen later haal
den de kopers de bestelling af.
Maar ze kwamen er niet erg
ver mee, omdat ze door de
verkeerspolitie werden aange
houden. Het handeltje werd in
beslag genomen en Rais kan
nu op zes jaar gevangenisstraf
rekenen. Wie verdovende
middelen aanmaakt, koopt of
verkoopt kan tot een gevange
nisstraf van maximaal tien
jaar worden veroordeeld. Maar
toch bloeit de illegale handel
als nooit tevoren.
Dit voorbeeld van drugshan
del in de Sovjet-Unie werd en
kele maanden geleden breed
uitgemeten in de krant van de
Sovjetrussische jeugdbond, de
Komsomolskaja Pravda. Het
was voor de eerste maal dat
men in de pers toegaf, dat er
Irak lijkt aan de
verliezende
hand In de al
zes jaar
durende
oorlog tegen
Irak.
posities in het noordelijke
Koerdistan en van hun radar-
platform in de Perzische Golf.
Waarschijnlijk zal Iran er deze
keer in slagen om door de
duurste, best uitgedachte en
meest uitgebreide verdedi
gingslinies heen te dringen en
Irak op de knieën te dwingen.
Amerikaanse deskundigen
hebben de Iraanse wilskracht
en vindingrijkheid altijd on
derschat, maar nu twijfelen ze
er niet meer aan hun kwalitei
ten.
Toen de Irakezen hoorden van
de dienstplicht voor de Iraanse
onderwijzers moesten ze onge
twijfeld denken aan alle
250.000 studenten die bij het
eigen leger zijn ingelijfd. Het
verschil is echter dat de rege
ring-Hoessein deze drastische
mobilisatie niet aankondigde
of benadrukte, zoals de Iraan
se regering, maar stiekum be
kokstoofde.
Iemand die net teruggekomen
is van een bezoek aan Irak zei
dat de autoriteiten na de laat
ste examens aan de studenten
meedeelden dat ze de resulta
ten pas zouden krijgen als ze
een cursus krijgskunde had
den gevolgd.
Iedereen werd afgevoerd naar
vijf kampen in het land. Nu
kregen ze te horen dat de deu
ren van de universiteiten pas
weer opengaan op 16 februari
1987". Alle docenten tot 45 jaar
zijn meegegaan naar de „cur
sus".
„Officieel hoor je niets, alleen
vage berichten dat de studen
ten de wapens ter hand heb
ben genomen om het land te
verdedigen, en zo af en toe een
interview met een docent in
een van de kampen die en
thousiast verklaart dat het een
unieke ervaring is en meer
van die onzin. In Irak moet je
liegen om te overleven: dat
heb ik ook gedaan".
Irak heeft nu een leger van
zo'n miljoen koppen en om
een verdedigingsoorlog op ei
gen gebied te voeren zou dat
toch voldoende moeten zijn,
ware het niet dat het moreel
tot vér onder het aanvaardba
re is gezakt.
het leger liep onherstelbare
'deuken op door de onmacht
om Iran van het schiereiland
Fao te verjagen (iets wat Hoes
sein had bevolen, koste wat
het kost), en door de nederlaag
bij de grensplaats Mehran,
waarvan gezegd wordt dat de
Irakezen zich zonder veel te
genstand gewonnen gaven.
De ontevredenheid in het le
ger richt zich vooral tegen
Hoessein. „Het is niet zo dat
we Khomeiny willen", zegt
een Sji'iet, „maar we dulden
Hoessein gewoon niet langer.
Onze soldaten capituleren
waar ze kunnen".
„De regering wéét dat en pro
beert ze tegen te houden, maar
het hele militaire apparaat is
in de ban van de angst". Hij
kan het weten: vier van zijn
acht dienstplichtige broers zijn
gedood.
Het aantal Iraakse deserteurs
dat zich ergens in Irak zelf
verbergt bedraagt nu 35.000.
De meesten, Sji'ieten, vinden
een toevluchtsoord in het zui
delijk gelegen moerasgebied.
Sommigen vinden hun weg
naar het noorden waar ze zich
aansluiten bij de rebelse strijd
krachten in Koerdistan.
Iraakse bannelingen geloven
dat al deze spanningen tot een
explosie zullen komen als het
Iraanse offensief begint. Een
Iraakse vluchteling die zojuist
in Beiroet is gearriveerd: „Het
klinkt misschien raar, maar de
Iraakse bevolking hoopt op
een Iraans offensief, omdat
het een eind kan maken aan
hflar kwelling".
De hele Golf-situatie is wat
Irak betreft een complete zins
begoocheling. Van officiële re
geringszijde komt de verzeke
ring dat Iran geen vat zal heb
ben op Irak, terwijl de bevol
king Iraakse verliezen met ge
juich begroeten.
Als Hoessein de Iraanse aan
val niet zal kunnen weerstaan
zal dit een enorme aardver
schuiving in het Midden-Oos
ten tot gevolg hebben, mis
schien wel de grootste sinds de
staat Israël gesticht werd.
DAVID HIRST
Copyright The Guardian
5arfumhuis
let Parljse cosmetica-huis Hermes heeft de presentatie van een
lieuwe parfum, Bel Ami, aangegrepen om het hoofdkantoor in
een nieuw jasje te steken, al was „in een nieuw bandje" eigenlijk
een betere uitdrukking geweest.
