finale
Weekpuzzel door dr. Pluizer
Nr.36 - Lettergroepenpuzzel
v
V
V
fc A
V
fc A
fc A
BRIDGEN
DAMMEN door drs.W.v!
"s* a
'V^VV1!
SCHAKEN
1
POSTZEGELS
WETENSCHAPPEN
'£eidóe (Sooxcwit1
ZATERDAG 13 SEPTEMBER 1986
Oplossing vorige puzzel
De prijswinnaars van puzzel nr. 35 zijn:
Ans den Boef, K. Boudewijnskade 20,
2331 DW Leiden.
Robbert van der Zaag, Nic. Damesstraat
9, 2171 KA Sassenheim.
De prijzen worden binnen drie weken
per cheque toegestuurd.
Oplossingen, onder vermelding van
puzzel nr. 36 moeten uiterlijk
woensdagmiddag in bezit zijn van:
Van navolgende zestig lettergrepen:
AAN - AAT - BED - CHT - DAG - DAN - DEC - DIG -
DRA - EAK - EEN - EFF - EGR - EID - END - ENH -
ENK - ENT - ERW - ETS - EUR - EUS - EXE - FFL -
HER - ICI - IGI - ING - ING - INL - KAT - KER - KJA
- LVR - NOO - OEN - OMS - ONG - ORA - OUD - RCI
- REL - REY - SIM - SOU - STP - TAN - TER - TET -
TIE - TIE - TWE - TWI - UIS - UIT - ULT - UNT - VEE
- VIK - ZEN
kunnen twintig woorden van negen letters van navolgende be
tekenis worden gevormd. Bij juiste oplossing vormen de geza
menlijke beginletters een spreekwoord.
1. Marterachtig roofdier.
2. Eensgezindheid.
3. Godsdienstig.
4. Aanzienlijke woning.
5. Tartend, provocerend.
6. Eerste gedeelte v.e. toespraak.
7. Lipbloemige plant.
8. Doelmatig.
9. Uiterste redmiddel (fig.).
10. Dun en lang chocolaatje.
Welk spreekwoord vormen de gezamenlijke beginletters?
11. Volledig en nauwkeurig.
12. Gelijktijdig.
13. Soort toneelstuk.
14. Bezwaar.
15. Militaire oefening.
16. Onderscheiding.
17. Rol voorzegger.
18. Oorzaak van geschil.
19. Europese hoofdstad.
20. Niet modern.
Het spreekwoord luidt:
Naam
Adres
PostcodeWoonplaats..
V
'2'
v
's'
'7'
fe 4
10
'li'
b 4
12
t A
v
18
19
20
De enige kans
Van vorige week staan er nog wat pro
blemen van de ABC-zomerfinale. In alle
rust, zonder de spanning (en rook) van
de wedstrijdzaal, heeft u hopelijk ade
quate oplossingen gevonden. Een be
kend boekje van Eric Jannersten heet
„The only chance" en bij het volgende
spel had u dat eigenlijk nodig...
A H 5 N *V 10 3
A V 9 3 w O ^10 6 4
O 10 9862 z O H V B 3
7 *A 5
7 6 4 2
O H 8 7 2
O 7 5 4
4 H 10
De bieding ging nogal optimistisch:
2 Ru 3 KI pas
3 Ha pas 4 Ru
4 SA pas 5 Ru
6 Ru pas pas
Noord start met klavervrouw voor het
aas op tafel (zuid de heer). Hoe verder?
Het spel heeft weinig kans. Noord heeft
Ladderwedstrijd
Deze keer zijn de probleemliefhebbers
weer aan de beurt. Eerst de oplossingen
van de laatste (achtste) ronde van het
seizoen 1985-1986.
29. (Huizing): 1. 23-18 29x49 2. 22-17
49x13 3. 17x10 15x4 4. 25x3 4-10
met een eindspel dat op verschillen
de manieren is te winnen: 5. 3-17
(ook b.v. 3-20 wint) 10-14 6. 17-28
14-20 7. 28-33 20-25 8. 33-39 7-12 9.
39-34 12-17 10. 34-39 enz.
30. (Prins): 1. 43-38 37x48 2. 47-42
48x19 3. 29-23 19x29 (Coup Turc!)
4. 33x13 12-18 5. 13x22 14-19 6. 22-
18 19-24 7. 18-13 (A) 24-29 8. 13-9
29-33 9. 9-4 33-39 (op 33-38 wint
10. 4-15 38-43 11. 15-38 enz.) 10. 4-
22 39-43 11. 26-21 43-49 (op 43-48
12. 22-17 enz.) 12. 31-27 (niet 21-
16? zoals enkele oplossers aangaven,
want dan ontsnapt zwart met 49-27)
49-35 13. 22-44 enz.
(A) Ook damnemen op de velden 1, 2
of 3 geeft winst, bijvoorbeeld: 7. 18-
21 24-29 8. 12-7 29-33 9. 7-1 33-39
10. 1-6 39-43 11. 26-21 enz.
Bijoplossing: 1. 43-38 37x48 2. 23-19
48x13 3. 29-23 18x29 4. 33x4 13x36 5.
4x10 en wit wint ruimschoots door over
macht.
31. (Burggraaf!): 1. 36-31 27x36 2. 26-21
17x26 3. 37-31 26x48 4. 33-28 23x32
5. 47-41 36x47 6. 40-35 47x29 7.
30x17 48x30 8. 35x4 18-23 (A) Met
een eindspel dat op meerdere ma
nieren te winnen is: 9. 17-12 7x18
10. 4x38 (B) 23-28 11. 50-44 25-30
12. 44-39 14-19 13. 38-16 (ook b.v.
38-49 wint) 28-33 (C) 14. 39x28 30-
34 15. 16-11 19-24 16. 28-23 34-40
17. 11-50 40-45 18. 23-18 en wint.
(A) Op 8... 7-11 9. 4x38 11x22 10. 38-32
14-20 11. 32-38 22-28 12. 38x15 28-
32 13. 50-44 25-30 14. 44-39 opposi
tiewinst.
(B) Ook 10. 4x43 geeft winst, bijvoor
beeld: 23-28 11. 43-38 25-30 12. 50-
44 30-35 13. 44-39 28-32 14. 38x21
35-40 15. 39-34 40x29 16. 21-3 14-
19 17. 3-8 19-23 18. 8-12 enz.
(C) Op 13... 30-35 14. 16-38 19-23 15.
39-34 en wint.
De heer Schokker uit Oldemarkt vond
de volgende bijoplossing:
1. 30-24! en nu:
- 1... 10-15 2. 34-30! en wint, bijvoor
beeld 23x45 3. 36-31 20x38 4. 31x2
25x34 5. 2x25.
- 1... 25-30 2. 24x4 30x28 3. 4-10 23x45
en bijvoorbeeld 4. 10x39.
- 1... 18-22 2. 24x4 23-28 3. 4x18 28x30
4. 18-13 en wint.
32. (v.d. Molen): 1. 47-41 36x49 2. 29-
*23 49x35 3. 46-41 37x46 4. 25-20
14x43 5. 33-28 35x19 6. 23x1 32x23
7. 1x5 met lange lijn-motief.
Zeer terecht vroegen enkele oplossers
zich §f wat dan wel zwarts laatste set ge
weest kan zijn. En inderdaad betreft het
hier een foutje van mij: schijf 42 dient
op 41 te staan. De oplossing begint dan
met 1. 47-42 36x49 enz. Mijn veront
schuldigingen hiervoor. Overigens kreeg
dit probleem van diverse oplossers veel
waardering.
Winnaar is geworden de heer Clooster-
man uit Schipluiden met een totaal van
360 punten. Van harte gefeliciteerd, en
uw prijs krijgt u één dezer dagen toege
zonden. In verband met de beschikbare
ruimte stel ik de volledige Top-25 uit tot
een volgende keer.
Van enkele oplossers uit de omgeving
van Assen en Apeldoorn kreeg ik bericht
dat de zevende ronde niet in hun krant
was geplaatst. Ofwel er is een fout ge
maakt bij de doorverzending vanuit Den
Haag, ofwel er is een vergissing gemaakt
bij de desbetreffende redacties. Zelf kan
ik hier helaas niets aan doen, al blijft het
natuurlijk zeer spijtig voor de oplossers
om zo punten te verliezen.
Verder voor het ingaan van het seizoen
1986-1987 nog een extra spelregel: diege
nen die langer dan één volledig seizoen
geen enkele oplossing instuurt, wordt
van de lijst afgevoerd. Dan nu de nieu
we opgaven. Cijferstanden:
1. (HUIZING)
Zwart: 6, 13, 18, 24, 25, 28, 33, dam op 45.
Wit: 11, 15, 27, 37, 48, 49, dammen op 16 en 26.
2. (v.d. MOLEN)
Zwart: 2, 8, 12, 14, 15, 17, 18, 26 en 36.
Wit: 21, 23, 24, 28, 30, 32, 37, 38, 47.
3. (PRINS)
Zwart: 1. 12, 13, 24, 28, 29, 33, 34, 36, 39, 40.
Wit: 11, 21, 26, 27, 31, 43, 47, 48, 49, 50.
4. (BURGGRAAFF)
Zwart: 6, 7. 8. 9, 16, 18, 20, 21, 23, 24, 30, 35, 36.
Wit: 32, 37, 38, 39, 40, 42, 43, 44, 45, 47, 48, 49,
De oplossingen weer binnen vier weken
naar mijn adres: W. van der Kooij,
Waaloord 81, 3448 BH Woerden.
s m p
JB te O
i m m i
UI!»
s Baar
m m
aas
B
m. 9
i m
ut m
UK a a
is a cs s
ai ijs.
1 SR I te
b a
i a a a
_j it
m .ij
fe- -
li m m m
5 S S
J 8 8 8!
IP is s j m
BURGGRAAFF
Michail Tal
Nu de schaakwereld in de ban is van het
schaakwonder Kasparov, gaan de ge
dachten van veel oudere schaakliefheb
bers terug naar dertig jaar geleden. De
20-jarige Michail Tal maakte toen zijn
entree in de internationale schaakarena.
Zijn optreden was toen minstens zo sen
sationeel als dat van Kasparov nu. In
een stormachtig tempo veroverde hij de
schaaktroon; in 1957 en 1958 werd hij
kampioen van Rusland en won het in-
terzonetoernooi te Portoroz, in 1959
werd hij met overmacht WK-kandidaat
door het kandidatentoernooi met 18'/a
uit 28 te winnen en in 1960 won hij de
WK-match van Botwinnik. In zijn jonge
jaren speelde Tal even scherp als de hui
dige wereldkampioen, maar dat viel in
die dagen nog meer op omdat de schaak
wereld geregeerd werd door de oerdege
lijke spelers Smyslov en Botwinnik.
Vanwege gezondheidsredenen moest hij
in de jaren daarna een stap terug doen,
maar in de top-20 is hij altijd te vinden
geweest. Een paar weken geleden bewees
hij dat weer door een sterk bezet (12
grootmeesters en 48 meesters) open toer
nooi op zijn naam te brengen. De
scherpte is een beetje uit zijn spel, maar
dat is niet verwonderlijk voor iemand
die bijna 50 jaar is. We zien hem in on
derstaande partij op rustige wijze een
wat zwakkere speler verslaan; daarna
hoe hij dertig jaar terug met collega-
grootmeesters omsprong.
M.TAL-L.SHVIDLER (Israél).
Berlijn 1986 - Engels.
1. c4 c5 2. PO Pf6 3. Pc3 b6 4. e4 d6 5.
d4 cxd4 6. Pxd4 Lb7 7. Ld3 g6 8. 0-0 9.
Lg5 Pbd7 10. De2 0-0 11. Tadl a6 12.
Lbl Db8 13. Td2 Ta7 14. Pd5 Te8 15.
Lc2 e6?
Een bekend type stelling uit het Drie-rij-
X
A
A A
A
A
ftAÈS
X
A
A
A
A
A
A.
4?
H
S
en-systeem. Bekend is dat deze opstel
ling hoge eisen stelt aan beide partijen,
waarbij de volgende eigenschap erg be
langrijk is: geduld. Wit heeft meer ruim
te, maar de zwarte stelling is goed opge
wassen tegen geweldadige oplossingen.
Ook zwart kan weinig ondernemen,
want als wit zijn stukken goed heeft
neergezet is iedere aktie te gevaarlijk. De
zwart-speler z'n geduld is nu reeds op;
passief blijven was hier het devies.
16. Pxf6+ Pxf6 17. Tfdl d5.
De consequentie van z'n 15e zet, want er
dreigde 18. La4 Td8 19. Pc2 met op den
duur verlies van pion d6.
18. e5! Pe4.
Gedwongen daar na 18... Pd7 19. La4 te
lastig is.
19. Lxe4 Dxe5.
Aardig is 19... dxe4 20. Pxe6! fxe6 21.
Td8 en wit wint op slag.
20. cxd5 Dxg5 21. dxeó Lxe4 22. Dxe4
Tae7 23. exf7+ Kxf7 24. PO!
De laatste pointe; zwart blijft een pion
achter bij slechte stelling. De technische
fase speelt Tal erg goed. Veel spelers
zouden dames geruild hebben om het
eindspel te winnen, maar dat maakt
wit's taak juist moeilijker. Tal profiteert
liever van de verzwakte koningsstelling
en dan blijkt de winst eenvoudig.
24... Db5 25. Dh4 Kg8 26. Td8 Txd8 27.
Txd8+ Te8 28. a4 Dc6 29. Txe8+ Dxe8
30. Dc4+ Kh8 31. Dxa6 Dc6 32. a5
Dcl+ 33. DO Dxb2 34. a6 Lf8 35. h4
Lc5 36. Del! Da2 37. Pg5! Kg7 38. De5+
Kh6 39. Df4 Kg7 40. Dc7+ Kf6 41.
Pe4+.
Zwart geeft het op.
M.T AL-W.SMYSLOV
Kandidatentoernooi 1959 - Caro-Kann.
I. e4 c6 2. d3 d5 3. Pd2 e5 4. PgO Pbd7
5. d4!?
Het zal duidelijk zijn dat dit tempover
lies zwart geen moeilijkheden kan bezor
gen, maar Tal speelt liever open stellin
gen.
5... dxe4 6. Pxe4 exd4 7. Dxd4 Pgf6 8.
Lg5 Le7 9. 0-0 0-0 10. Pd6 Da5!?
Rustiger is 10... Pb6, waarna waarschijn
lijk een grote afruil langs de d-lijn had
plaatsgevonden met remise als slot. Met
de tekstzet geeft Smyslov te kennen daar
niet mee tevreden te zijn.
II. Lc4!? b5 12. Ld2 Da6.
Het nu volgende spektakel heeft Smys
lov niet voorzien, anders had hij zeker
tot het meer vervlakkende 12... Da4 be
sloten.
13. Pf5 Ld8 14. Dh4!?!
Zie diagram.
Met dit soort zetten veroverde Tal in die
tijd de harten van veel schaakliefheb
bers. Het stukoffer is misschien niet cor
rect, maar de verdediging is erg moeilijk
èn het publiek ziet niets liever.
14... bxc4 15. Dg5 Ph5!
Gebaseerd op de tegenaanval. Na het
meer voor de hand liggende 15... g6
krijgt wit met 16. Lc3 Dxa2 17. Ph6+
een gevaarlijke aanval.
16. Ph6+ Kh8 17. Dh5 Dxa2?
Overziet een fraaie combinatie. Na het
sterkere 17... Lf6! 18. Lc3 Lxc3 19. Pg5!
g6 20. Phxf7+ Txf7 kan zwart zich ver
dedigen.
18. Lc3 Pf6 19. Dxf7ü
Hierna verliest zwart beslissend mate
riaal.
19... Dal+ 20. Kd2 Txf7 21. Pxf7+ Kg8
22. Txal Kxf7 23. Pe5+ Ke6 24. Pxc6
Pe4+ 25. Ke3 Lb6+ 26. Ld4.
Zwart geeft het op.
Correspondentie-adres: Leo Hofland, C.
Fockstraat 113, 2613 DE Delft.
Brievenbussen op
Antilliaanse zegels
Op 19 september zal ter herinnering aan
de postbootverbinding Urk-Kampen een
herdenkingsvaart plaatsvinden. Ter gele
genheid van deze gebeurtenis zal een bij
zonder poststempel worden gebruikt. De
mogelijkheid bestaat om poststukken
met deze reis te laten vervoeren. Deze
stukken zullen dan aan de voorzijde met
dit bijzondere poststempel worden ge
stempeld. Bij aankomst in Kampen wor
den ze aan de achterzijde voorzien van
een afdruk van de dagtekeningsstempel.
Belangstellenden kunnen poststukken ter
stempeling toezenden aan de directeur
van het postkantoor, postbus 99320,
8300 NA Emmeloord. De poststukken
moeten vóór 17 september in Emme
loord zijn ontvangen.
Verschillende soorten brievenbussen
vormen het onderwerp voor een serie
bijzondere postzegels die door de post
dienst van de Nederlandse Antillen werd
uitgebracht. De serie bestaat uit vier ze
gels en kwam op 3 september jl. in de
verkoop. Achtereenvolgens nu de waar
de en de afbeelding: 10 ct.: Kantoorbrie
venbus; 25 ct.: Straatbrievenbus op paal;
45 ct.: Staande straatbrievenbus; 55 ct.:
Straatbrievenbus aan de muur. Dit naar
ontwerp van José Maria Capricorne. De
zegels zijn uitgevoerd in de kleuren
zwart, geel, magenta en cyaan. Het druk
ken in offset was in handen van Joh. En
schedé en Zonen te Haarlem. De serie
blijft in de verkoop tot 2 september
1987. Op 4 september jl. bracht de
Deense PTT een serie van twee Europa-
CEPT-zegels in omloop. Ook hier heb
ben de zegels als thema de bescherming
van de natuur en alles wat daar mee sa
menhangt. De Deense PTT bracht in
1960 voor het eerst Europa-CEPT-zegels
uit, en heeft nu in totaal 22 van dergelij
ke zegels uitgebracht.
De zegels die nu werden uitgebracht,
hebben een waarde van Dkr. 2.80 en
Dkr. 3.80. Op de zegel van Dkr. 2.80
ziet men een straatveger aan het werk.
De zegel van Dkr. 3.80 toont het overla
den van een container in een vuilniswa
gen. Dit naar ontwerp van Ole Knappe,
waarbij gebruik werd gemaakt van foto',
gemaakt door Piotr.
Ter gelegenheid van de internationale fi
latelistische tentoonstelling „Hafnia 87"
heeft de Deense PTT, eveneens op 4
september jl., een miniatuur velletje uit
gebracht. Dit velletje omvat vier bijzon
dere zegels, in de waarde van 100, 250,
280 en 380 ore. Op de zegel van 100 ore
ziet men een postmeester en een post
koets. Deze postkoets deed rond 1840
dienst tussen Lübeck en Hamburg. De
postmeester, maar nu achter zijn bureau,
is te zien op de zegel van 250 ore. Voor
het uitoefenen van dit ambt moest de
postmeester zelf voor een ruimte en
meubilair zorgen. Ook de bezoldiging
was nu niet om over naar huis te schij
ven, waardoor deze ambtenaar dan ook
tal van nevenfuncties vervulde om nog
wat brood op de plank te krijgen. Een
postbode, in het uniform dat in 1851
werd ingevoerd, is afgebeeld op de zegel
van 280 ore. In 1893 kreeg de postbode
in Denemarken een nieuw uniform, het
geen tot 1978 in gebruik zou blijven. Ter
herinnering aan deze, voor de Denen
overbekende uitmonstering, op de zegel
van 300 ore een postbode in dit uni
form.
De prijs van dit velletje' bedraagt Dkr.
15.-; waarvan Dkr. 4,90 bestemd is voor
de Hafnia. Deze tentoonstelling zal van
16 tot 25 oktober a.s. te Kopenhagen
worden gehouden. Voor het ontwerp te
kende Mads Stage.
Uitvindingen en vernieuwingen op het
gebied van vervoer en verkeer vormen
het onderwerp voor een serie van vier
bijzondere postzegels die de Canadese
PTT heeft uitgebracht. De zegels hebben
ieder een waarde van 34 c. en werden in
de vorm van een blikje gedrukt. In 1869
vond de Canadese tandarts J.W. Elliott
de draaiende sneeuwploeg uit. Hierdoor
werd het mogelijk gemaakt om de trei
nen ook bij hevige sneeuwval te laten
rijden. Eén van de zegels draagt een der
gelijke ploeg als afbeelding.
Het anti-zwaartekracht vliegerspak, een
uitvinding van dr. Wilbur Franks rond
1930, is eveneens te zien op één van de
zegels. Vooral in de Tweede Wereldoor
log heeft deze uitvinding goede diensten
bewezen. Ook de derde zegel heeft de
luchtvaart als onderwerp en toont de
propeller met verstelbare bladen. Deze
uitvinding komt op naam van W. Ru
pert Turnbull in 1922. Met de vierde ze
gel komt de ruimtevaart aan de orde.
Het gaat hier om een vinding die het
mogelijk maakt dat astronauten via de
computer een blik in de ruimte kunen
werpen. „Canada Day" vormde de aan
leiding tot uitgifte van deze zegels die
werden ontworpen door Roger Hill. De
zegels werden gedrukt door de Canadian
Bank Note Company.
Voor het eerst in dé geschiedenis van de
Canadese posterijen werd een postzegel
uitgebracht, waarvan het motief met be
hulp van een computer tot stand kwam.
Deze bijzondere postzegel, in de waarde
van 34 c., werd uitgebracht als huldebe
toon aan de omroepstichting aldaar, be
kend onder de naam „Canadian Broad
casting Corporation". Deze omroep
stichting herdenkt dit jaar haar 50-jarig
bestaan. Op de zegel ziet men het logo
van de jubilerende omroep boven de
kaart van Canada. De manier waarop
dit motief tot stand is gekomen, accentu
eert het streven van de C.B.C. naar mo
dernisering.
7 of 8 klavers en die wetenschap is nooit
weg:
Slag twee; klaver in de hand getroefd
(zuid klaver 10).
Slag drie schoppenaas.
Slag vier schoppenheer.
Slag vijf schoppenvrouw.
Slag zes klaver getroefd (zuid schoppen
weg).
Slag zeven, ruiten naar noords aas.
Noord is nu verplicht om harten in te
spelen of klaver in de dubbele renonce
cn of hij nu de boer of de 5 speelt, in
beide gevallen kunt u het goed doen!
LOSING TRICK COUNT
C). Uw"partner opent I ruiten (niemand
kwetsbaar), rechts van u 4 schoppen en
u mag met
<79 5 3
0 9 8 6 4 2
4, A H V 5 3
Wat heeft u geboden?
De keus moet gaan tussen 5 (behou
dend) en 6 ruiten cn het voordeel van
het laatste bod is dat de tegenpartij mo
gelijk nog met 6 schoppen uitneemt.
V 8 6 2 M A H 1(
HBI0 w n O 8 7 4
O B 7 3 W7U O A
876 10 4
O 9 5 3
O 9 8 6 4 2
A H V 5 3
Volgens dc LTC moet 6 ruiten een kans
hebben, zeker nu bekend is dal partner
weinig verspilde kracht in schoppen zal
bezitten, d.w.z.: alle plaatjes die bij
noord zitten, werken. Ook op grond van
TNT (Total Number of Tricks zoals be
handeld in het zeer goede boek van Pay-
ne/Amsbury: ..TNT and competitive
bidding" - 1981) is het een verantwoor
de aktie. Dc paren die in 5 ruiten eindi
gen. scoorden niet veel 400 of 420,
sommigen zelfs slechts 300 na 5
schoppen gedoubleerd). Hoge scores wa
ren er voor 6 ruiten contract (de boer
moet er wel uitgesneden worden) en 6
schoppen gedoubleerd min drie.
D). Als noord heeft u (W/OW):
cn er gebeurt weer iets hoogs ii> schop
pen:
Heeft u gedoubleerd? Dan heeft u 30
gescoord en dat is niet veel. Met een
beetje lef had u 5 S A geprobeerd, voor
de lage kleuren, waarop uw partner in 6
ruiten had aangelegd en dat zou met ge
mak binnen zijn gekomen:
O A 8 7 5 2
O V 8 7 5 3
AHV2
KT A 3
N V 6
w7° o A B 10 9 2
L 4 A B 7 3
V 8 7 6 5 4
B 109 4 3
O 4
5
Via de ruitensnit en het slaan van harte
naas (wat anders?) komen zelfs 13 slagen
binnen. Aan een van de tafels ging het
compleet mis:
ZUID
dbl.(?) 7 KI
Hier was oost duidelijk het spoor bijster.
Zelfs de rebound pakte hij niet en dat
kostte -1400.
Correspondentie: p/a Leharstraat 10,
2162 AC Lisse.
Uranus nóg mysterieuzer
door vlucht Voyager
Tijdens een bijeenkomst van het Britse
Genootschap ter Bevordering van de
Wetenschap zijn de nieuwste bevindin
gen over de planeet Uranus gepubli
ceerd. Het rapport is gebaseerd op een
studie van het ruimteschip de Voyager,
die Uranus in januari passeerde. De pla
neet, die voor het eerst werd waargeno
men door William Herschel in 1781, is
wellicht het meest vreemdsoortige li
chaam in de ruimte. Uranus is vier keer
zo groot als de aarde. De kern bestaat uit
vast gesteente, daaromheen een laag
stoom en de planeet wordt omringd
door witte wolken van bevroren met
haangas.
Uranus draait om de zon, maar, anders
dan de andere planeten, met de polen in
de richting van de omloop. Een Uranus-
jaar staat gelijk aan 84 aarde-jaren. We
tenschappers waren verbaasd toen bleek
dat de kant die niet door de zon besche
nen wordt, veel en veel warmer is dan
de zonnekant. Een verklaring hiervoor is
nog niet gevonden.
De manen die zich rond Uranus bevin
den zijn eveneens aanleiding tot geologi
sche raadsels. Het blijkt dat er nu vijf
tien manen zijn, tien méér dan altijd
verondersteld werd. Deze zijn echter nog
niet geïdentificeerd. Eén van de manen
heeft een haast gepolijst oppervlak, ter
wijl een andere in extreme mate ge
scheurd en gegroefd is. Vermoed wordt
dat de maan door een botsing met een
meteoriet in stukken is geslagen, maar
door de zwaartekracht weer tot een ge
heel is samengevoegd.
Chinezen vinden 5000 jaar
oude tempel
Chinese archeologen hebben in de
noordoostelijke provincie Liaoning ste
nen tombes en een tempel gevonden die
5.000 jaar oud zouden zijn. Dat is 1.000
jaar ouder dan de tot nu oudste Chinese
beschaving die bekend is.
Volgens berichten in de Chinese pers lig
gen de nu gevonden grafvelden ver
spreid over 30 bergen en wijst de vondst
erop dat de beschaving 1.000 jaar ouder
is dan die van de Xia dynastie, die van
de 21e tot de 16e eeuw voor Christus
heerste aan de Gele Rivier.
Het officiële persbureau Xinhua meldde
dat in het noordwesten van het land 50
goed bewaard gebleven mummies zijn
gevonden die 3.000 jaar oud zouden
zijn. De mummies werden aangetroffen
in het autonome gebied Xinjiang Uig-
hur, langs de grens met de Sovjet-Unie.
Bij de mummies werden jaden voorwer
pen gevonden als amuletten, armbanden
en haarspelden in de vorm van vogels,
schildpadden en andere dieren. Het vak
manschap zou van even grote kwaliteit
zijn als jaden voorwerpen die 2.000 jaar
later werden gemaakt.
De mummies werden gevonden in grote,
ronde tombes die ieder tientallen licha
men bevatten in stenen kisten van ver
schillende afmetingen. De meeste mum
mies hadden wollen kleding en droegen
mutsen van vilt, bont of wol. De kleding
was in felle kleuren bewerkt. Xinhua zei
dat de mummies waarschijnlijk zo goed
bewaard waren gebleven door het bij
zonder droge klimaat in het gebied.
Lichamelijk zouden de mummies afwij
ken van de mongoloide Chinezen die nu
de meerderheid in het land vormen.
Xinhua schreef over hoge, rechte neu
zen, lage jukbeenderen en in knotjes op
gestoken blond en bruin haar. Vijf licha
men droegen tatoeages.
Het gebied Xinjiang is altijd een belang
rijke handelsroute tussen oost en west
geweest en veel van de huidige bewoners
van het gebied hebben Turkmeense en
Perzische voorvaderen. Sinds 1973 zijn
in het gebied zeven grote tombes uitge
graven. De grootste had een oppervlak
van 1.000 vierkante meter.
