NTV
IN EN OM DE KAS
Nieuwe proeven met slateelt op water
LAND EN TUINBOUW
£etdóc@ootont
VRIJDAG 12 SEPTEMBER 1986PAGIN
Verbeterde prijzen Flora Rijnsburg
In Rijnsburg zijn de bloemenprijzen weer op enigszins be
vredigend peil gekomen. De kwekers hebben nog een flinke
produktie late zomerbloemen en ook de eerste chrysanten
van buiten komen voor de veilingklokken.
De verbeterde prijzen maken iets goed van de „lange hete
zomer", waarbij alle bloemenhandel dot een dieptepunt
daalde. De aanvankelijk zeer goede groeicijfers bij Flora, na
een uitstekend tulpenvoorjaar, daalden met een aantal pun
ten. Maar toch was de Floragroei dit jaar zo hard dat ook na
de teleurstellende zomer de omzetgroei
gen procent ten opzichte van 1985 ligt.
De Rijnsburgse veiling is daarmee een positieve uitschieter
in het vaderlandse veilingbeeld, waar in Aalsmeer en West-
land de groei gering is. De Floragroei wordt door,deskundi
gen omschreven als een gevolg van de iets betere exportcij
fers naar Duitsland, maar opmerkelijk is de krachtige op
komst van de Rijnsburgse lijnrijder in Engeland.
Het toenemend aantal jonge Rijnsburgse handelaren, dat
over de drempel van de taal en het links rijdend verkeer
stapt is vooral dit jaar opvallend.
NTV in eerste
week februari
De Nederlandse Tuinbouw
Vakbeurs (NTV), een van dê
belangrijkste tuinbouwbeur-
zen ter wereld, wordt vol
gend jaar op een nog grotere
oppervlakte gehouden. Van
dinsdag 3 tot en met zaterdag
7 februari 1987 staat in de
groenteveiling te Blijswijk
een oppervlakte van 40.000
vierkante meter ter beschik
king van ongeveer vierhon
derd standhouders. Dit jaar
bezochten bijna 65.000 geïn
teresseerden de NTV. De
voorbereidingen voor deze
veertiende NTV zijn al in
volle gang. Evenals bij eerde
re afleveringen kan opnieuw
een toenemende belangstel
ling van de zijde van de
standhouders worden gecon-
steerd. Verwacht wordt dat
het aantal bezoekers in 1987
opnieuw de 60.000 over
schrijdt.
Rijnsburg voorop bij ijstulpen
De grootste bolbloemomzet
van Nederland wordt bij het
Rijnsburgse Flora verder ge
stimuleerd en ontwikkeld.
Dat blijkt uit een enquête die
werd gehouden onder de
kwekers die in het najaar bij
die veiling de zogenaamde ij-
stulpen aanvoeren.
Deze tulpen, die in speciale
cellen onder lage temperatu
ren klaar zijn om te gaan
bloeien, kunnen het gehele
jaar door in bloei worden ge
trokken.
Vooral in het najaar is er in
de Verenigde Staten zeer veel
belangstelling voor deze tul
pen. Uit de enquètecijfers bij
Flora blijkt dat er vanaf sep
tember tot eind november
plm. 3 miljoen van deze zeer
vroege tulpen bij Flora aange
voerd worden.
Recordoogst:
acht miljard
bloembollen
Dit seizoen hebben de Neder
landse bloembollen kwekers
het klaar gespeeld acht mil
jard bloembollen te oogsten.
Vorig jaar waren het er nog
zeven-en-een-half miljard.
Ruim voldoende om er een
vierbaansweg mee te beplan
ten van Amsterdam naar
New York. Van die acht mil
jard bloembollen belandt
twee derden bij bloemkwe
kers in binnen- en buiten
land. De rest komt via tuin
centra, zaadwinkels, super
markten en postorderbedrij
ven terecht bij tuin- en bal-
konbezitters in zo'n 140 ver
schillende landen. Om de
succesvolle afzet van al die
bloembollen te ondersteunen
heeft het internationaal
Bloembollencentrum te Hil-
legom Wereld Bloembollen
dag in het leven geroepen op
20 september. Die dag wordt
georganiseerd in Nederland,
Engeland, Duitsland, Dene
marken, Frankrijk, Italië,
Zwitserland, Zweden, de
USA en Canada, waarbij
bloembollendonaties voor
een goed doel deel uitmaken
van de aktiviteiten.
Rijnsburgers leren
hun talen spreken
In de laatste decennia is door
de Rijnsburgse kwekersorga
nisatie, door Veiling Flora en
vanui de Rijnsburgse Bloe
menhandel het talenonder
wijs op de plaatselijke MAVO
en de Tuinbouwschool gesti
muleerd.
De Rijnsburgse MAVO be
roemt zich erop dat haar
leerlingen het hoogste lande
lijke percentage „Franse
taal" als keuzevak hebben.
Behalve de groei van het
aantal lijnrijders in Good Old
Albion is ook de Rijnsburgse
handelsactiviteit in Frankrijk
toegenomen. De handelsbe
lemmeringen waarin de
Fransen zo uitblinken zijn
voor tal van Rijnsburgse han
delaren al gesneden koek ge
worden. Waar autowegen
zijn, kunnen lijnrijders rij
den, is de plaatselijke opvat
ting.
De rol die de Rijnsburgse
handel in de bloemensector
al een eeuw lang met succes
speelt is nog steeds belang
rijk. Dat deze ontwikkeling
vanuit Flora wordt geani
meerd is te begrijpen.
De komkommers deden het niet best in augustus. Hier een
„massatransport" van dit produkt bij de veiling De Kring.
Augustus: slecht voor glasgroenten
Augustus was een slechte maand voor de glasgroenten. Was in
vorige maanden het aanbod van deze groenten in Nederland
steeds aanmerkelijk groter dan in voorgaande jaren, in de
maand augustus is er ongeveer zeven procent minder bij de vei
lingen aangevoerd. Ondanks dat kleinere aanbod was de gemid
delde prijs praktisch gelijk aan die van vorig jaar, maar wel veel
later dan in augustus 1984, toen bovendien het aanbod er groot
was. De belangrijkste oorzaak van de tegenvallende resultaten
moet gezocht worden in de komkommers. Bij een normaal aan
bod was toch de gemiddelde prijs maar 33 cent per stuk, tegen
een dubbeltje meer in beide voorgaande jaren. Ondanks dat er
weinig tomaten werden aangevoerd was toch het prijspeil maar
weinig hoger dan vorig jaar. Paprika is het enige produkt dat
wat gunstiger afstak. De groene paprika's waren, net als vorig
jaar. wat duurder dan de rode. Van aubergines was het aanbod
te groot, zodat de prijzen ver onder die van vorig jaar lagen. Ook
bij de vollegrondsteelten waren de resultaten tegenvallend. Bij
de betere champignons gingen de prijzen flink omhoog.
Er zijn in de afgelopen jaren
verschillende keren proeven
opgezet waarbij er sla in zo
genaamde watergoten geteeld
werd. Een aantal keren zijn
deze proeven uitgevoerd op
het bedrijf van de heer Van
Leeuwen in Maasland. Het
initiatief werd genomen door
de tuinbouwstudieclubs. De
resultaten van deze proeven
hebben er toe bijgedragen dat
men nu een proef op grotere
schaal wil op zetten. Er
wordt een aantal bedrijven
gezocht, waar deze teelt op
gezet kan worden in combi
natie met hete-luchttomaten.
De studieclubs willen op een
zestal bedrijven een proef
van zo'n 1000 vierkante me
ter zetten.
Op een van de bedrijven wil
men tevens de teelt van ijs
bergsla in watergoten uitpro
beren. De kosten van dit pro
ject worden gedragen door de
individuele tuinders, de drie
Westlandse groentestudie
clubs en de drie Westlandse
veilingen. De veilingen heb
ben een steun van
f 100.000,toegezegd onder
de voorwaarde dat de proef
twee jaar uitgevoerd zal
worden. Bij eventuele mis
lukking zullen de veilingen
de kostprijs uitkeren. Teelt-
wordt er geëxperimenteerd
om deze teelt machinaal te
oogsten. Het IMAG ontwik
keld hiervoor een speciale
oogstmachine.
Melk: ondanks onbekendheid
met cultuur toch vaste voet in
Indonesië
Melk is een moeilijk houdbaar produkt, zeker in een tro
pisch klimaat. Toch heeft dit zuivelprodukt zelfs in Indone
sië vaste voet aan de grond gekregen. Drs. A. P. den Hartog,
die deze week aan de Landbouwuniversiteit in Wageningen
op dit onderwerp promoveerde, toont in zijn proefschrift
aan, dat een nieuw geïmporteerd produkt wel degelijk een
plaats kan verwerven in het voedselpatroon. Zelfs als dit
aanvankelijk volkomen onbekend is in de traditionele cul
tuur.
Bekend is het probleem van de export van melkpoeder en
gecondenseerde melk uit het westen naar bijvoorbeeld de
Afrikaanse ontwikkelingslanden. Daar bestaan vaak bezwa
ren tegen, omdat in die landen een nijpend gebrek is aan
drinkbaar water, waarmee melkprodukten aangelengd moe
ten worden. Uit het' proefschrift blijkt dat het in Indonesië
allemaal begonnen is met gecondenseerde melk, die werd
ingevoerd vooral voor de koloniale elite. Later is de zuivel,
zeker in de stedelijke cultuur van Indonesië, een geacep-
teerd, maar bescheiden onderdeel van de voeding gebleven.
Drs. den Hartog ziet in de het huidige Indonesië slechts een
beperkte rol voor melk in strijd tegen ondervoeiding. Wel
kan melkproduktie van betekenis zijn voor de verbetering
van de inkomenspositie van de kleine veehouders.
Hogere opbrengst bij akkerbouw
De opbrengst van akkerbouwgewassen per hectare ligt dit
jaar hoger dan vorig jaar. Voor een aantal gewassen komt de
totaalopbrengst echter nauwelijks boven vorig jaar uit om
dat de totale oppervlakte sterk is verminderd. Zo is de ge
middelde tarweopbrengst (winter- en zomertarwe) per hec
tare gestegen van 6.600 kilogram vorig jaar tot 7.500 dit jaar,
terwijl de totale oppervlakte is gedaald van 128.000 tot bijna
116.000 hectare. Dit blijkt uit cijfers van het Centraal Bureau
voor de Statistiek.
Export bloemen weer omhoog
Het lijkt een goede gewoonte te worden.-Net als vorige jaren
is ook nu weer in de eerste zes maanden van 1986 de bloe
men- en plantenexport gestegen. Het bedrijfschap voor de
Groothandel in Bloemkwekerijprodukten constateert zelfs
een toeneming van zes procent. In totaal kochten de buite-
landse afnemers voor twee miljard gulden Nederlandse bloe
men en planten. Dat komt vooral, omdat Nederland een
breed assortiment te bieden heeft en dat de produkten een
uitstekende houdbaarheid hebben. Daar komen dan nog een
goed distributiesysteem en concurrerende prijzen zijn. Deze
Hollandse bloemenmeisjes, bij fraai opgemaakte gerbera's,
hebben dus alle reden om vrolijk te kijken.
Waterkwaliteitv
zeer belangrijk8
In de afgelopen zom
maanden is er erg weit
neerslag van beteke
gevallen. De zomer v
1986 kap dus in het ri
van de bijzonder droi
zomers worden geplaai
Het aantal „regenafhjB
kelike" glastuinbouw!
drijven is de laatste jar
gestadig toegenomid
Door het omverschakel i
naar substraatteelty
kwam de kwaliteit v1
het gietwater extra in 1
belangstelling. y
De eisen ten aanzien van
lerlei verontreinigingen w.
den steeds strenger. Het
pervlaktewater bleek in
meeste gevallen niet bru
baar omdat het niet schel
genoeg was. Veel alternat
ven waren er niet, regerm
ter bleef over en sinds kort
grotere schaal ook leidingv J
Er viel niet aan een vorm v
wateropslag te ontkomen. C
der extreme omstandighed
zoals de afgelopen zom
blijkt de wateropslag v<
veel bedrijven onvoldoer H
groot te zijn. Het waterv
bruik op één mooie zome
dag is niet gering. Voor <s
hectare glas komt dit al gaiy
op vijftigduizend liter. D<
het tekort moest er naar t
noodoplossing worden
zocht.
In veel gevallen beteken
dit dat men overging tot 1
gebruik van oppvervlaktev
ter. Dit bracht en brengt vr
de nodige risico's met z i
mee. Bij de voorbereidinga
voor de nieuwe teelten
men hier terdege rekenL
mee moeten houden om ri,
co's uit te sluiten.
Druppelinstallaties moeta
worden ontsmet waarbij
filters vooral niet mogen w<
den vergeten. Daarenbov.
zal men bij eventueel herj
bruik van substraat de E
waarde moeten controlen
Een nauwkeurige analyse v.
het substraat is gewenst, ze 1
noodzakelijk. Er ziin dus n< j
al wat punten die de aandac j
vragen om problemen
voorkomen. Daarnaast is 1
verstandig om zich af te v
gen hoe in de toekomst d<
problemen zijn te voorkomi.
Een aansluiting op het wat
leidingnet als noodvoorz
ning kan in een aantal gev
len een oplossing bieden.
KERKDIENSTEN
LEIDEN O.L. VR. HEMELVAART/
ST JOZEF: za.: 19 u.. zo.: 9.30 u.. 11
u. Hoogmis
H. LEONARDUS: za. 19 u. Avondmis;
zo. 9 u. Euch. viering, 10.45 u. Gezon
gen Euch. viering.
H. MIDDELARES: za. 19 u. Avondmis;
zo. 9 30 u. Hoogmis. 11.30 u. Euch.
■H. LODEWIJK: za. 10 u.. 19 u.; zo.
8.30 U-. 10 u. Hoogmis. 11.30 u. 18 u..
19 u Lof.
ST. ANTHONIUS VAN PADUA: za. 19
u. Euch. viering; zo. 9.30 u. Euch. vie
ring, 11 u Euch. viering (gezongen).
H. PETRUS: za. 19 u. Euch. viering;
zo. 9 u. Euch. viering. 10.30 u. Hoog-
O.L. VR. ONB. ONTV.: za. .19 u. gele
zen H. Mis; zo. 9.30 u. gelezen H. Mis.
10.45 u. Hoogmis. 12.15 u. gelezen H.
Mis.
OUD KATHOLIEKE KERK: za. geen;
10 u. Hoogmis.
AARLANDERVEEN HEILIGE PE
TRUS EN PAULUS: za. 19 u.; zo.
10.30 u Hoogmis.
TITUS BRANDSMAKAPEL: za. geen;
zo. 9 u. Hoogmis, 12 u.
ALPHEN AAN DEN RIJN H. PIUS:
za. 19 u.; zo. 9 en 10.30 u.
H. BONIFATIUS: za. 19 u.; zo. 9.45 u..
11.30 u
DE HEILIGE GEEST: za. 19 u.; zo. 9
u.. 11 u.
BOSKOOP ST. JAN DE DOPER:
za. 17.30 u. (de Stek). 19 u. (Kerk); zo.
9.30 u.. 11 u. Oec. dienst b.g.v. be
zoek Jumelage-stad Bruchköbel.
HAZERSWOUDE H.H. ENGELBE
WAARDERS: za. 19 u.; zo. 9.30 u.
Hoogmis. 11.30 u.
HAZERSWOUDE RIJNDIJK BER-
NARDUSKERK: za. geen dienst; zo.
10 u. Volkszang.
DEP. HET ANKER: za. 19 u.; zo. 8.45
u.. 11.15 u.
HILLEGOM ST. JOZEFPAROCHIE:
za. 19 u. Ned. Liederen; zo. 10 u. 1e
communie m.m.v. kinderkoor. 11.30
u. Ned. liederen.
H MARTINUS: za. 19 u.; zo. 9 u.. 11
HOOGMADE O.L. VR. GEBOOR
TE: za. 19 u.; zo. 10 u.
KATWIJK AAN DEN RIJN H. JO
HANNES DE DOPER: za. 19 u.
Avondmis; zo. 9.30 u. Hoogmis. 11.15
u. Euch. viering.
DEP RIJNSBURG: za. geen dienst;
zo 10.30 u. Hoogmis.
BUITENKAAG JOHANNES EVAN
GELIST: za. 19 u.; zo. 10 u. Hoogmis-
LANGERAAR za. Herenkoor; zo.
10 u. 1e Communieviering.
LEIDERDORP DE MENSWOR
DING: za. 19 u. Jongerenmis: zo. 9 u.
Euch. met samenzang, 10.30 u. Euch.
met dames en herenkoor, kinderne-
vend 13 u. tot 15 u. Receptie.
LEIMUIDEN ST. JAN DE DOPER:
19 u.; zo. 9*30 u. Hoogmis. 11.15 u.
samenzang.
LISSE ST. AGATHA: za. 19 u.
Hoogmis; zo. 10 u. 1e Communievie
ring. 11.30 u. H. Mis.
DEP. POELPOLDER: za. 19 u. H. Mis;
zo. 9 u. H. Mis. 11.30 u. H. Mis.
MARIAKERK: za. 19 u. Hoogmis; zo.
9 u.. 10.30 u.. Hoogmis.
H.H. ENGELBEWAARDERS (Beek
brug): za. 19 u. samenzang; zo. 9.30
u. hoogmis. 11 u. samenzang.
NIEUWKOOP O.L. VR. HEMEL
VAART: za. 19 u.; zo. 10 u.. 10.45 u.
NIEUWVEEN H. NICOLAAS: za. 19
NIEUW VENNEP MARIA ONB.
ONTV.: za. 19 u. Avondmis; zo. 10 u.
Hoogmis.
NOORDEN ST. MARTINUS: za. 19
u. Avondmis; zo. 9 u.. 10.30 u. Hoog-
NOÓRDWIJK BINNEN ST. JE
ROEN: za. 16 u. H. Mis Kerkhofkapel.
19 u. H. Mis; zo. 8 u. H. Mis. 10 u.
Hoogmis, 11.30 u. H. Mis m.m.v. jon
gerenkoor ..de Westenwind".
NOORDWIJK AAN ZEE MARIA
TER ZEE: 2a. 19 u. Euch. viering: zo.
10.30 u. Euch. viering.
NOORDWIJKERHOUT ST. VIC
TOR: za. 19 u. Euch. viering met
koorzang; zo. 9.00 u. Hoogmis, 11 u.
Euch. viering met samenzang, di 19
u.. vr 19 u.
ST. JOZEF: za. 19 u.; zo. 9 u.. 10.30
ÓEGSTGEEST ST WILLIBRORD:
za. 19 u.; zo. 9 u.. 10.30 u. Hoogmis.
OUD ADE ST. BAVOKERK: za. 19
u. Gez. H. Mis; zo. 8.30 u. Stille H.
Mis. 10.30 u. Gez. Hoogmis.
OUDE WETERING JAC. DE MEER
DERE: za. 19 u.: zo. 9.30 u. Hoogmis,
11.30 u.
ST. PETRUS BANDEN: za. 19 u.; zo.
9.30 u. Hoogmis. 11.30 u.
RIJPWETERING O.L. VR. GE
BOORTE: za. 19 u. Avondmis; zo. 9 u.
Hoogmis. 10.30 u. H. Mis met samen
zang.
SASSENHEIM ST. PANCRATIUS:
za. 19 u. Hoogmis; zo. 9.30 u. Euch.
viering met samenzang. 11 u. Gezins-
STOMPWIJK H. LAURENTIUS: za.
19.30 u. Avondmis: zo. 9.30 u. Hoog
mis. 11 u. Stille H. Mis.
VOORHOUT BARTHOLOMEUS
KERK: za. 19 u.; zo. 9.30 en 11 u.
VOORSCHOTEN H. LAURENTIUS:
za. 19 u. Euch. viering; zo. 11 u. Euch.
H^MOEDER GODS: 19 u. Euch. vie
ring; zo. 9.30 u. Euch. viering.
WARMOND ST MATTHIAS KERK:
za. 19 u.; zo. 8.30 u.. 10.30 u. Hoog
mis. 11.30 u.
WOUBRUGGE GOEDE HERDER:
za. 19 u.; zo. 10 u.
ZEVENHOVEN HEILIGE JOHAN
NES GEBOORTE: za. 19 u. Avondmis;
zo. 9 u. Hoogmis, 10.45 u. Stille Mis.
ZOETERWOUDE-RIJNDIJK MEER
BURGPAROCHIE: za. 19 u. Misviering
(afwisselende koren); zo. 9.30 u.
Hoogmis (wisselende koren). 11 u.
Misviering (volkszang).
ZOETERWOUDE ST. JAN'S ONT
HOOFDING: za. 19.30 u. Avondmis:
zo. 9.30 u. Woord en Communie-
CHR. DIENAARKERK: za. 19 u.
Avondmis; zo. 10 u. Hoogmis.
DE ZILK HEILIGE HARTKERK: a.
19 u.; zo. 10 u. Hoogmis, 11.30 u.
Euch. viering.
predikbeurten
STAD LEIDEN Herv. Gemeente:
Hooglandse kerk: 10 u. ds. J. Nauta,
11.45 u. Oec. Studentendienst. Mare-
kerk: 10 u. ds. A. J. de Jong. 17 u. ds.
J. Kooien. iJsselstein. Maranatha-
kerk: 10 u. ds. H. J. v. Achterberg.
Regenboog: 9.30 u. ds. H. E. Schou
ten. 11.15 u. idem en pastoor J. A. A.
v. Well. Bethlehemkerk: 10 u. dhr. J.
Goedhart. Nieuwkoop, open-deur-
dienst m.m.v. The King's Combo.
Woubrugge. Bevrijdingskerk: 10 u.
ds. L. C. Rietveld. Vredeskerk: 10 u.
ds. S. T. de Mey-Meulendljk. H. A.
Stevenshof: 10 u. ds. B. A. Koek.
Eglise Wallone (tijdelijk Rapenburg 6):
10.30 u. pasteur D Ribs. Acad. Zie
kenhuis: 10.15 u. ds. M. W. van Bei-
num. Diaconessenhuls: 10.30 u. ds.
H. B. van 't Hof. Jeugdkapeldiensten:
Vredeskerk 10 u.; Bevrijdingskerk: 10
u. startdienst. Petrakerk (dienst voor
doven): 10.30 u. dhr. C. Terpstra. Za
terdag 13 sept. Zuydtwijck: 10.15 u.
ds. E. M. Pannekoek.
Gereformeerde en andere kerken:
Vredeskerk: 10 u. ds. S. T. de Mey-
Meulendijk. H. A. Petrakerk: 10 u. ds.
v.d. Velden. Oude Vest: 10 u. ds. R. J.
Koolstra. Maranathakerk: 10 u. ds.
H. J. van Achterberg. Bevrijdings
kerk: 10 u. ds. L. C. Rietveld. 17 u.
ds. R. J. Koolstra. Bejaardenhuis
Groenhoven: 10 u. dhr. N. v. Leeu
wen, Leiden. Chr. Geref. Kerk: 9.30
en 17 u. ds. G. C. den Hertog. Geref.
Kerk Vrijgem.: 10 en 17 u. ds. P.
Houtman. Doopsgez./Rem. kerk: 10
u. Dienst des Woords. Bapt. Gem.: 10
u. ds. A. H. van Agtereek. Evang.
Luth. kerk: 10.15 u. ds. J. Mostert.
Nieuw Apost. kerk: diensten 9.30 en
16 u. Evang. Gemeenschap: 10 u.
evang. Dikkes. Leger des Heils: 10 en
19 u. samenkomsten. Zevende-Dag-
Adventisten: zaterdag 9.45 u. Bijbel
studie; 10.45 u. eredienst. Evang.
Centrum Zijlsingel 2a: 10 u. dhr. J.
Zijlstra. Zendingsgroep „Jeruel"; sa
menkomst 17 u. Pinkstergemeente
Oude Vest 13: 10 u. evang. J. Kooy.
AARLANDERVEEN Herv. Gemeen
te: 10 u. ds. G. van Driel. 19 u. zang-
dienst. Geref. kerk: 10 u. ds. R. Fern-
hout. Alphen. 18.30 u. ds. P. Wil
schut. Alphen. Chr. Geref. kerk: 9.30
en 17 u. ds. P. den Hartog.
TER AAR Herv. Gemeente: 9.30 u.
ds. P. J. Stam. 19.30 u. ds. B. Duis-
terhof. R'dam. Geref. kerk: 9.30 u. ds.
C. den Heeten. Hoofddorp, 18.30 u.
ds. T. de Boer. Hoofddorp.
ALPHEN AAN DEN RIJN Herv. Ge
meente: Opstandingskerk: 9.30 u. ds.
J. J. v.d. Heiden. H. D.. 18.30 u. ds. R.
Samson. Adventskerk: 9.30 u. ds. P.
Slerat. H. A.. 17 u. ds. P. Wilschut,
dienst met en voor verst, gehand.
Kruiskerk: 9.30 u. ds. A. Jonkman.
Geref. Kerk: Maranathakerk: 9.30 u.
drs P. Wilschut. 18.30 u. ds. G. Rang,
Nw. Vennep. Salvatorkerk: 9.30 u. ds.
C. P. Th. Rijper. A'dam, 18.30 u. dr.
R. Fernhout. Baptistengemeente: 10
u. evang. J. H. Kits, 18.30 u. ds. H. G.
Koekkoek, m.m.v. Jaffa Gate Quartet.
Leger des Heils: 10 en 19 u. samen
komsten. Volle Evangelie Gem.: 10 u.
ds. C. v.d. Plas.
ALPHEN NOORD (Herv./Geref.
diensten): Goede Herder: 10 u. ds. F.
Moll, 19 u. ds. G. Mulder. De Bron:
9.15 u. ds. R. Nieuwenhuis, 10.15 u.
ds. J. Verheul, 18.30 u. Ds. R. Nieu
wenhuis. Ashramcollege: 10 u. ds. G.
Mulder. Driehoorne: geen opgave.
Herv. Gem.: Sionskerk: 9.30 en 18.30
u. ds. J. Ouwendijk. Oudhoornseweg:
10 u. ds. H. J. ter Bals.
BODEGRAVEN Herv. Gemeente:
Dorpskerk: 9.30 u. prof. dr. A. v.d.
Beek. Valkenburg. 18.30 u. Ds. C.
Trouwborst. Salvatorkerk: 9.30 u. ds.
J. Wieman, 18.30 u. ds. R. J. v.d.
Hoef. Bethlehemkerk: 9.30 u. ds. H.
Groenendijk. Den Haag. 18.30 u. ds.
J. de Vreugd, Amersfoort. Geref.
Kerk. 9.30 u. ds. W. A. v.d. Berg. uit
zending fam. Boersma naar Indone
sië. 18.30 u. ds. D. H. Elderman.
BOSKOOP Herv. Gemeente:
Dorpskerk: 9.30 u. ds. H. A. v.d. Pol.
18.30 u. ds. W. Anker. Doorn. De
Stek (Herv./Geref.): 9.30 u. ds.
J. C. W. van 't Hoff. Geref. Kerk: 9.30
u. ds. G. de Jong. 17 u. ds. J. C. W.
van 't Hoff. Chr. Geref. Kerk: 9.30 en
17 u. ds. P. N. Ribbers.
HAZERSWOUDE Herv. Gem.: 9.30
en 18.30 u. ds. Z. de Graaf. Geref.
kerk: 9.30 en 17 u. ds. P. Huisman.
KATWIJK AAN DEN RIJN Herv.
Gemeente: Dorpskerk: 10 u. ds. M. J.
Aarents, 18 u. dr. C. Vermeulen, Val
kenburg. Ontmoetingskerk: 10 u.
Dienst des Woords, 18.30 u. dhr. Slp-
ke v.d. Land. Wassenaar, jeugdd.
KATWIJK AAN ZEE Herv. Ge
meente: Nieuwe kerk: 10 u. ds. J.
Vroegindeweij. 18 u. ds. A. J. de
Jong. Lelden. Oude Kerk: 10 u. ds. D.
Driebergen. 18 u. ds. C. van Slie-
dregt. Ichtuskerk: 10 u. ds. W. Wag-
ter. Rl|nsburg, 17 u. ds. S. de Jong.
Pnielkerk: 9.30 u. ds. C. van Slie-
dregt. 18 u. ds. D. Driebergen. Mara
nathakerk. 10 u. ds. Ch. J. Sjollema.
18 u. ds. J. Vroegindeweij. Kapel
Overduin: 14.15 u. ds. H. v.d. Beid.
Geref. kerk: Open Hof: 9.30 en 17 u.
ds. J. van Breevoorl. H. A. Triumpha-
tor: 9.30 u. en 17 u ds. P. v.d. Horst.
H. A. Vredeskerk: 9.30 en 17 u. ds.
P. C. Koster. H. A. Chr. Geref. kerk:
10 en 17 u. ds. D. Slagboom.
KOUDEKERK AAN DEN RIJN
Herv. Gem.: 10 u. ds. W. A. Vlasblom.
8oskoop, 19 u. dhr. J. J. v. Waitings,
L'dorp. in Geref. kerk). Geref. kerk:
10 u. ds. G. Snel. Rijnsburg, 19 u.
dhr. J. J. v. Wallinga, gez. d. Geref.
kerk.
LEIDERDORP (Herv./Geref. dien
sten): Dorpskerk: 10 u. ds. A. Knorth.
15 u. ds. J. Bovenberg, dienst met
verst, gehand, m.m.v. de Camping
Singers. Rijnsburg. 18.30- u ds. A.
Knorth. Hoofdstraat: 10 u. ds. Tj.
Doesburg. Scheppingskerk: 9 en
10.30 u. ds. G. Stegeman, H.A.
LEIMUIDEN Herv. Gem.: 9.30 u.
ds. J. A. Schilt. 19 u. ds. J. A. Schilt,
gez. jeugddienst in Geref. kerk. Ge
ref. kerk: 9.30 u. drs. N. Scheps,
Heerlen. 19 u. ds. J. A. Schilt, gez.
jeugdd. Geref. kerk.
LISSE Herv. Gemeente: Dorps
kerk: 10 u. ds. G. H. N. Germans.
Sassenhelm, 19 u. ds. S. Oegema,
Oegstgeest. jeugdd. Pauluskerk: 10
u. ds. B. C. de Gelder. Geref. kerk: 10
u. ds, E. Boswijk. 19 u. jeugddienst in
de Grote kerk. Chr. Geref. kerk: 10
en 16.30 u. ds, J. van Dijken. Geref.
Gem.: 10 en 16 u. ds. A. M. de Boer.
Ned. Geref. kerk (Salvatori): 10 u.
leesdienst, 17 u. ds. A. W. Vos.
NIEUWKOOP Herv. Gem.: 9.30 u.
ds. v.d. Geer. Woerden, 18.30 u.
Dienst des Woords. Geref. kerk: 9.30
u. drs. G. P. Nooteboom, 17 u. geen
dienst.
NIEUWVEEN Herv. Gem.: 9.30 u.
kand. C. H. v. Campenhout, 18.30 u.
ds. L. F. de Graaff, open jeugdw.
NIEUW VENNEP Herv. Gem.: 9.30
u. vicaris A. Lagendijk, Lelden, 19 u.
ds. H. W. B. ten Voorde. Geref. kerk:
9.30 en 18.30 u. ds. N. Wijngaarden.
H. A. Chr. Geref. kerk: 9.30 en 16.30
u. ds. D. Visser.
NOORDWIJKHerv. Gemeente:
Grote Kerk: 10 u. ds. W. v.d. Lee, 17
u. ds. J. P. Nap. Huizen. 19 u. ds. W.
v.d. Lee. Kerk aan Zee: 10 u. ds.
E. M. Pannekoek. Leiden. 19 u. ds.
R. S. Elgersma. De Rank: 10 u. dr. A.
van Brummelen, Huizen. Geref. kerk:
Hoofdstraat (Buurtkerk): 10 u. ds.
J. J. Kuiper. Vinkenlaan: 10 u. ds.
R. S. Elgersma. Stichtingskerk: 11 u.
ds. E. E. Slofstra. Sole Mlo: 9 u. ds.
J. J. Kuiper.
NOORDWIJKERHOUT Herv. Gem.:
10 u, ds. B. J. Roosjen. gem. dienst.
De Zilk: 10 u. ds. L. F. Krispijn.
OEGSTGEEST (Herv./Geref. dien
sten): Endegeest: 10 u. ds. M. B.
Blom. Mauritskerk: 10 u. ds. J. Bo
venberg. Groene Kerkje: 10 u. ds.
J. J. Kooman. Pauluskerk: 10 u. ds.
R. E. da Costa, viering v.d. maaltijd.
Gemeentecentrum: 10.30 u. ds. H. E.
Sterringa, 19 u. Oec. themadienst
door werkgroep DDR-contact. Van
Wijckersloot: 16 u. ds. J. J. Kuiper.
Acad. Ziekenhuis: 10.15 u. mevr. ds.
M. W. van Belnum. Genootschap der
Vrienden (Quakers): geen dienst.
Ned. Geref. kerk: 8.45 en 16 u. ds.
P. P. Goossens, Soemba.
Startzondag, dienst door |óng en
oud. Geref. kerk: 9.30 u. mevr. W.
Teusink-Meyer. Alphen. O.J.O.-
dlenst, 18.30 u. ds. M. G. Veenstra.
Remonstrantse Gem.: geen dienst.
RIJNSBURG i Herv Gemeente:
Grote kerk: 9.30 u. ds. Smaling. 17 u.
ds. Van Niel. Bethelkerk: 9.30 u. ds.
Van Niel. Geref. kerk: Petrakerk: 9.30
u. ds. Damsma. 17 u. ds, Cziria. Im-
manuelkerk: 9 en 10.30 u. ds. Cziria.
17 u. ds Baayen. Maranathakerk:
9.30 u. ds. Baayen. 17 u. ds. Dams
ma. Chr. Geref. kerk: 9.30 en 17 u.
ds. W. van Sorge.
SASSENHEIM Herv. Gem9 en
10.30 u. ds. H. W. Hemmes. Oegst
geest. 19 u. ds. A. v. Gent. open
deurdienst Geref. kerk. Geref. kerk:
9.30 u ds. W. Baas. 19 u. ds. A. v.
Gent. open-deurdlenst Geref. kerk
m.m.v. Chr. gem. koor „Oosterwljk
Meerestein". Chr. Geref kerk: 10 en
17 u. ds. J. M. Aarnoudse. Ned. Prot.
Bond Sassenhelm, Lisse: 10 u. mevr.
A. J. Luikinga, Haarlem.
Herv. Gem.: 10 u. ds. Oegema/Ver-
meulen, gez. dienst Herv. k.. 18.30 u.
ds. H. C. Itterson. Gouda. Geref.
kerk: 10 u. gez. dienst in N. Herv.
kerk. 18.30 u. ds. P. v.d. Horst, Kat
wijk.
VOORSCHOTEN Herv. Gem. Dorp:
10 u. prof. dr. H. Berkhof, 19 u. ds.
A. K. v.d. Schoot. Geref. kerk.: 9.30
u. ds. G. de Zeeuw. 19 u. Ned. Herv.
kerk. „Ontmoeting" (Herv./Geref.):
9.30 u. ds. A. K. v.d. Schoot.
WASSENAAR Herv. Gem.: Dorps
kerk: 10 u. ds. R. Steenstra. 16.30 u.
kand. C. N. v. Dis. Klevletkerk: 10 u.
ds. W. van Bruggen. Messiaskerk: 10
u. ds. W. van Waasbergen. Dorpscen
trum: 9.30 u. ds. M. van Campen.
Vlaardlngen. Geref. kerk: Bloem-
campkerk: zie Kievietkerk. Zijllaan 4:
10 u. ds. C. v.d. Woude. 19 u. ds. J.
Niemantsverdriet, Moordrecht, beide
diensten H. A.. Ned. Prot. Bond:
10.30 u. ds. A. C. J. Jonkers, Den
Haag.
WOUBRUGGE Herv. Gem.: 9.30 u.
ds. C. A. v.h. Hof. 18.30 u. prof. dr. A.
v.d. Beek. Valkenburg. Geref. kerk:
9.30 en 18.30 u. ds. W. v.d. Meulen.
Ned. Prot. Bond: geen dienst.
ZEVENHOVEN Herv. Gem.: 9.30
en 19 u. dhr. J. de Haan. Geref. kerk:
9.30 u. ds. G. Rang, 19 u. eerw. hr. H.
Schreuder.
ZWAMMERDAM Herv. Gem.: 9.30
u. ds. T. A. Eljsenga. 18.30 u. idem,
gez. dienst Geref. kerk, open winterw.
Geref. kerk: 9.30 u. drs. P. B. Buike-
ma. 18.30 u. ds. T. A. Eljsenga. gem.
jeugdd. Geref. kerk m.m.v. zanggroep
„Jesus Joy" uit Breukelen.
dienstverlening
ARTSEN Leiden: Groep 1: Tan.
Janssen. Zwijnenburg, Meyer, R. van
Leeuwen. Verhage. Groeneveld en De
Ruiter: za. dr. Groeneveld. tel. 218661
en zo. Zwijnenburg, tel* 412166
Groep 2: Bergmeyer, Pieterse. Van
Gent. Taytelbaum, Van Luyk, Klaas-
sen, Rus. Kruis en E. de Lange: za.
dr. Klaassen, tel. 213546 en zo. dr.
Bergmeyer, tel. 121701 Groep 3:
Pleiter. J. van Leeuwen. Smit, W. de
Bruijne, J. de Bruijne, Stolk, Jürgens,
Fogelberg en Muysenbergh: za. dr.
Stolk. tel. 125820 en zo. dr. De Bruy-
ne, tel. 134345 Groep 4: Van Win
gerden. Lahr. Van Rijn. Bénlt, Nieu
wenhuis. Roos. Boer. Van de Waardt,
Arnou, J. Zaaijer en R. Zaaijer: za. dr.
Arnou, tel. 311414 en zo. dr. Lahr. tel.
120347 Groep 5: Schaefer, Jasper-
se. Crul, Kooyman, De Jong. Prince,
Reinders, D. Hammerstein en A.
Oegstgeest: vanaf za. 10 uur: dr.
Van Walchren, tel. 174830. Patiënten
van dr. Steenhoven of dr. Voorzaat:
bellen naar 176867. Spreekuur za. en
zo. 11.30-12.30. Kaag - Abbenes -
Nieuw Vennep: tel. 02526-72850
Leiderdorp: za. dr. Du Ry van Beest
Holle. tel. 891100 en zo. dr. Van Vel-
zen, tel. 891100. Spreekuur van 12.30
tot 13.00 op Vlaskamp 16. Voor
schoten: za. dr. Prescott, tel. 01717-
2356 en zo. dr. Tromp. tel. 071-
762159 Warmond Voorhout: huis
artsenpraktijk Oosthout, tel. 02522-
30697 Noordwijk: Groepspraktijk
tél. 19300. Katwijk san Zee: dr.
Henneman. tel. 12182 Katwijk -
Rijnsburg - Valkenburg: dr. Van de
Water. tel. 12921 Sassenhelm: dr.
Van Riet. tel. 11777 Alkemade -
Rijnsaterwoude: dr. Beekhuis, tel.
01712-8202. Praktijk Saeys/van Mier-
lo/Roelen/Brock: dr. Roelen/Brock,
tel. 01713-2329 Atphen: groep 1.
za. dr. Smit. tel. 45371 en zo. dr. Van
Engelen, tel. 21915. groep 2, za. dr.
Wijnmaalen, tel. 72079 en zo. dr.
Hertzberger, tel. 73264 Hazerswou-
de-Koudekerk: dr. Sprangers. tel.
01714-3700 Benthuizen - Boskoop:
dr. Leeuwenburgh, tel. 01727-5700
Langeraar - Nieuwveen - Ter Aar
Woubrugge: dr. Nooter/Vreyling, tel.
01729-8104 Nieuwkoop Noorden:
dr. Essens. tel. 01724-8482
TANDARTSEN Leiden - Leider
dorp - Oegstgeest: Van de Vorst. tel.
173847, za en zo spreekuur om 13.00
uur. Alkemade - Leimuiden: eigen
tandarts bellen voor 15.00 uur.
Leidschendam: Voor spoedgevallen
tel. 974491. Bollenstreek: The, tel.
02522-13728
APOTHEKEN Leiden - Leiderdorp
- Oegstgeest - Voorschoten: Apo
theek Leiden Zuid-West en Apotheek
Linnaeus in Oegstgeest Alkemade:
Apotheek Alkemade, open: zat 12-13.
17.30-18 u. zon feestdagen 12.30-
13 en 17.30-18 u. Noordwijk - Kat
wijk: Apotheek Sloothaak, Vliet N.Z.
19. Rijnsburg. tel. 01718-20400
Noordwijkerhout: za geopend van 9-
13. u. en van 17-18 u. en zo van 12-
13 u. en 17-18 u. Spoedrecepten tel.
3511 of dienstbel. Ssssenheim:
02522-10169.
WIJKVERPLEGING Leiden -
Noordwijkerhout - De Ziik - Voor
hout: tel. 071-122222. Bollen
streek: Wijkverpleging Gezondheids
centrum. tel. 02522-14147. Hille-
gom: Opgave via het antwoordappa
raat, tel. 02520-16217. e Leidschen
dam: Kruisvereniging, tel. 070-
455300. Oegstgeest: Kruisvereniging,
tel. 071-177444.
DIERENARTSEN Leiden: dr. Hel
der, tel. 220513 en dr. Van der
Wouw. tel. 764058 Voorschoten -
Leidschendam: dr. Westgeest. tel.
071-768616 en dr. Birnie-Heringa, tel.
070-275450
ONGEVALLENDIENST ZIEKENHUI
ZEN LEIDEN Ongevallendienst
elke dag Academisch Ziekenhuis be
halve van dinsdag 13.00 u. tot woens
dag 13.00 u. (Diaconessenhuis polikli
nieken tel 155543, afdeling S.C.U. tel
175639) en van vrijdag 13.00 u. tot
zaterdag 13.00 u. (Elisabeth-zieken-
huls).
BEZOEKUREN ZIEKENHUIZEN
Diaconessenhuis: Bezoekuur dage
lijks van 16.00 tot 17.00 uur en van
18.30 tot 19.30 uur. Kinderafdeling
dagelijks van 14.00 tot 20.00. Niet
meer dan twee bezoekers per patiënt.
ïn dagelijks van 14.00-14.45 u. en
18.30-19.30 u.; klasse-afdelingen
ook 11.15-12.00 u. Kraamafdeling:
dag. van 15.00-16.00 u. en van 18.30-
19.30 u. en van 19.30-21.00 u. alleen
voor vaders. Kinderafdeling dag.
15.00-18.30 u. CCU (hartbewaking)
dag. van 14.00-14.30 u. en van 19.00-
19.30 u. Intensieve verpleging: dag.
van 14.00-14.30 u. en van 18.30-
19.00 u. Sport-Medlsch Adviescen
trum: Spreekuur ma. 19.30-20.30 u.
In het St. Ellsabeth-ziekenhuis. En
degeest: Di. en vr. 13.00-14.30 u.; zo.
11.00-12.00 u. en 14.00-15.00 u.; eer
ste klasse: de gehele dag. Jelgert-
maklinlek: Jongerenteam: za. en zo.
14.00-17.00 u. Opname: werkdagen
16.45-17.45 u.; za. zo en feestdag.
10.00-11.30 en 14.00-16.30 u. Team
A. C en D: dag. tot 21.00 u. met uit
zondering van behandeltijden en
etenstijden. Academisch Zieken-
huia; Voor alle patiënten (behalve kin
deren) zijn de bezoekuren als volgt:
Dagelijks 14.15-15,00 u. en 18.30-
19.30 u. Avondbezoekuur afdeling
verloskunde: 18.00-19.00 u. De Prae-
maturenafdeling: voor ouders en fa
milie is na overleg met patiënten
doorlopend bezoek mogelijk. Bezoek
aan ernstige patiënten: wanneer aan
ernstige patiënten doorlopend be
zoek wordt toegestaan kan de hoofd
verpleegkundige hiervoor speciale
kaarten verstrekken. Kinderkliniek:
zalen voor peuters, kleuters en grote
kinderen 15.15-17.00, babyzaal en
boxenafdeling: volgens afspraak met
het verpleegkundig hoofd. Bezoektij
den kinderafdelingen: voor ouders
van opgenomen kinderen na overleg
met verpleegkundig hoofd. Voor an
dere bezoekers van kinderen: Keel-,
neus- en oorheelkunde en neurologie:
14.15-15.00 en 18.30-19.30. Oogheel
kunde en heelkunde: 14.15-15.00 en
18.30-19.00. Rijnoordziekenhuis:
Dagelijks 14.30-15.15 u. en 18.30-
19.30 u. Extra bezoek hartbewaking:
11.00-11.30 u. Extra bezoek vaders
kraamafdeling: 19.30-20.30 u. Kinder
afdeling 15.00-15.30 u. alleen voor
ouders 18.00-18.30 u.
LEIDSE RECHTSWINKEL Juri
disch Adviesbureau. Ketelboeters-
steeg 10. tel. 130775; afdeling belas
tingen: alleen op afspraak, klachten
bureau: di. en do. 18.30-20.30, afde
ling vreemdelingenrecht: ma. 13-15
en do. 18.30-20.30, afdeling vrouw:
vr. 10-12.
S.O.S.-DIENST Telefonische hulp
dienst. tel. 071-125202. Voor allen die
in moeilijkheden verkeren of eenzaam
zijn. Vertrouwelijk. Dag en nacht be
reikbaar.
BUREAU VOOR RECHTSHULP
Herengracht 50. tel. 123942; spreeku
ren ma. en dl. 10.00-12.30 u„ wo.
13.30-16.00 u.; do. 18.30-20.30 u.
DIERENHULP- EN AMBULANCE
DIENST Hulpverlening In Lelden,
Leiderdorp, Oegstgeest, Rijnsburg,
Valkenburg. Voorschoten, Warmond
en Zoeterwoude. Tel. 071-174141.
BURGERRAADSLIEDEN Koren
brugsteeg 2, tel. 143171 (kantooru
ren). Spreekuren ma., di. en wo.
11.00-12.00 u.. do. 18.30-20.00 u.
GEZINSVERZORGING Stichting
gezinsverzorging Leiden. Aanvragen
hulp voor bejaarden en langdurige
zieken en gezinsverzorging, Rem-
brandtstraat 17, tel. 149441 (ma. t/m
vr. 9.00-10.00 u. en 13.00-14.00 u.).
KINDER- EN JONGERENTELEFOON
Op woensdag- en zaterdagmiddag
van 14-18 u. telefoon 071 - 120611.
MAATSCHAPPELIJK WERK Stich
ting Maatschappelijk werk, Oude Rijn
44c, spreekuur ma. t/m vr. 09.00-
10.00 u. en volgens afspraak, tel.
142144. Gezondheidscentrum Meren-
wljk. spreekuur ma. 11.00-12.00 en
do. 14.00-15.00, tel 212195. Gezond
heidscentrum Stevenshof, spreekuur
do. 10.00-11.00, tel 311506. Bree-
straat 24: spreekuur ma. t/m vr. 9.00-
10.00 u. en volgens afspraak, tel
254782/254756.
RAAD VAN ARBEID Hc
306. Leiden, tel 071-89937
geopend ma. t/m vr. 9-12 u. 14-,
Telefonische informatie over ki
bijslag: 8-12 u.
SOCIALE RAADSVROUW Sp l.
uren sociale raadsvrouw. Binnen I
Gerecht 10. wo. 17.00-18.0C
Noord: Van Hogendorpstraat 36
10.30-11.30 u.; Kooi: Driftstraat
di. 10.30-11.30 u.; Morskwt
Buurthuis Morskwarlier. Topaas1
10.00-11.00 u. wo. 10.00-13.0:
Tuinstadwijk: Herengracht 45,
10.30-11.30 u.
SOCIALE RAADSVROUW V<
SCHOTEN Spreekuren: ma.
20.00 u. wo. en vr. 9.00-10.30 u.
seweg 33. Voorschoten. Tel. 32! I
SP HULP- EN INFORMATIEDII
Groenesteeg 33. Lelden. Tel.
134640 of 071-144600. Hulp en I
matie op medisch, juridisch en m
gebied, werk, sociale verzekerin'
huurkwestles. Spreekuur: elke
derdag van 20.00-21.00 u.
STICHTING VRIJWILLIGERS
TRALE Pallasstraat 1. Alpher
den Rijn. Tel. 01720-33033. Be<
ding en opvang van mensen, di I
welke reden dan ook, tijdelijk
nodig hebben. Bovendien wor
matie verstrekt over andere n
heden van hulpverlening en dê
reikbaarheid daarvan.
VRIJWILLIGERS CENTRALE
gegracht 246a. Leiden. Tel. 14(
Dagelijks bereikbaar van 9.00-
u. voor informatie over vrijwilli
werk en cursussen of een persot
gesprek.
WERKENDE JONGEREN K
ten- en informatieuur Elke dlns
avond van 17.00 tot 20.00 u. I
kantoor Koppenhlnksteeg 2, Le
Tel. 071-121139.
Borstvoeding Begeleidingen
Leiden. Telefonische hulpdienst
praktische hulp en informatie):
170083, 215332 Of 312556.
Help de lepra bestrijden.
Doe het nul
Nederlandse Stichting voor'
Lepra bes trUdlng/Amsterc
