en^pog-wat-
Prof. Kolff herschept
de mens kunstmatig
Vrijetijdsgedrag
niet versoberd
door recessie
Politie krijgt „billijker" onregelmatigheidstoeslag
£eidac(3ou*q/nt
SPEURWERKPRIJS VOOR UITVINDER KUNSTNIER
Brokx waarschuwt voor
tijdrovend onderzoek
Ongeruste ABP-huurders
komen bijeen
Attente jongens, daar bij BR [ffi]
Nijpels:
hygiëne
zwembaden
slecht
Eilandjestransplantatie" biedt diabeten toekomst
■BINNENLAND
WOENSDAG 3 SEPTEMBER 1986 PAGINA 3
p Maker pijpbom
aangehouden
AMSTERDAM De Am
sterdamse politie heeft de
16-jarige Amsterdammer
J.S. aangehouden op ver
denking een zogenoemde
pijpbom te hebben gemaakt.
Deze pijpbom werd vorige
'week woensdag bij de 15-ja-
rige A.T in beslag genomen
na afloop van de voetbal
wedstrijd Ajax-FC Den
Haag in het Olympisch Sta
dion. Uit verhoren is geble
ken dat de pijpbom was be
doeld om tussen de suppor
ters van FC Den Haag te
worden geworpen.
Mag joods lyceum
leerling weigeren?
,,Mag het Maimonides Lyceum in Am
sterdam. het enige echte joodse ly
ceum in Nederland, een 12-jarig kind
weigeren als leerling omdat de ouders
om principiële redenen niet bereid zijn
mee te werken aan een onderzoek
naar de joodse afkomst van de moe
der? Maakt de school zich schuldig
aan rassendiscriminatie omdat men
alleen kinderen van joodse moeders
(geboren of toegetreden jodinnen) ac
cepteert?". Die vragen werden giste
ren voorgelegd aan de Amsterdamse
vice-president van de rechtbank mr.
E.W. de Kruijff in een kort geding dat
door de ouders van de 12-jarige Aram
Brücker tegen de schoolleiding was
aangespannen. De ouders eisen dat
de school Aram toch toelaat op het ly
ceum. Uitspraak 18 september.
Rein Vogels overleden
DEN HAAG De heer R.J. Vogels uit
Den Haag. oud-onderdirecteur van de
KLM, is tijdens een bezoek aan de VS op
70-jarige leeftijd overleden. Rein Vogels
heeft gedurende zeer vele jaren bij de
KLM vooral een belangrijke rol vervuld
om onze nationale luchtvaartmaatschappij
in binnen- en buitenland een grotere be
kendheid te geven. Hij begon zijn activi
teiten bij de KLM onder de oprichter van
de Nederlandse luchtvaartmaatschappij,
Albert Plesman, en is als onderdirecteur
achtereenvolgens onder alle president-di
recteuren werkzaam geweest. Hij was on
der meer Officier in de Orde van Oranje
Nassau en Commandeur in de Orde van
de H. Gregorius de Grote. De crematie zal
vrijdag in besloten familiekring plaatsvin
den. aansluitend op een requiemmis in de
Paschaliskerk in Den Haag.
Directeur Rabobank
Roermond gearresteerd
ROERMOND De directeur van
de hoofdvestiging van de Rabo
bank in Roermond (59) is gearres
teerd. Hij wordt ervan verdacht
leiding te hebben gegeven aan het
frauduleus handelen van mede
werkers van de afdeling beleggin
gen. Die zouden aan cliënten ef
fecten hebben uitgegeven op na
men van gefingeerde personen,
om zo de belasting te kunnen ont
duiken.
De directeur is in verzekerde be
waring gesteld. Eerder was al het
hoofd van de afdeling beleggingen
van de bank gearresteerd. De
rechtbank heeft bevolen dat deze
man minimaal dertig dagen in
hechtenis blijft.
Kamervragen
euthanasie-ordering
DEN HAAG Het kamerlid Borg
man (CDA) heeft minister Korthals
Altes van justitie schriftelijk ge
vraagd naar zijn opvatting over een
recente beslissing van de procureur-
generaal in Den Haag ontslag te
vorderen van rechtsvervolging in
een bewezen actieve-euthanasie-
zaak. Het betrof een arts uit Pur-
merend die actieve euthanasie toe
paste op een vrouw van 95 jaar die
haar lichamelijke achteruitgang
psychisch niet langer kon aanzien.
Borgman wil weten of het besluit
van de procureur-generaal een wij
ziging inhoudt van de status quo in
het vervolgingsbeleid en waarop die
wijziging gebaseerd is.
Stichting wil zware
belasting dieselrijders
UTRECHT Per jaar ontstaan er in ons
land vele tientallen gevallen van kanker erf
aangeboren afwijkingen door de uitlaatgas
sen van dieselmotoren. Bovendien zijn er
aanwijzingen dat blootstelling aan het zoge
heten dieselroet kan leiden tot minder goed
functionerende longen en een toenemende
vatbaarheid voor infectieziekten. Dit stelt
de Stichting Natuur en Milieu in Utrecht. In
een brief aan minister Nijpels (VROM)
vraagt de stichting om een belastingsysteem
waarbij dieselauto's die voldoen aan de veel
strengere Amerikaanse normen minder be
last worden dan „de viezerikken". Verder
pleit de Stichting ervoor dat auto's met een
„roet-naverbrander" minder wegenbelas
ting krijgen opgelegd dan auto's die „onge
hinderd blijven doorroken".
DEN HAAG Willem
Kolff is zo vertrouwd met
kunstharten dat hij ze
door de kamer gooit alsof
het tennisballen zijn:
„Hier, een kleintje". Maar
hij is dan ook de enige
die zich dat kan veroorlo
ven. Sinds hij tijdens de
Tweede Wereldoorlog de
kunstnier uitvond heeft
de 75-jarige professor
voor vele onmisbare or
ganen een kunstmatig al
ternatief uitgedokterd.
Niet voor niets kan hij
een lijst met 83 onder
scheidingen overhandi
gen, van de zilveren
Landsteiner-medaille van
het Nederlandse Rode
Kruis tot een ere-docto-
raat aan de universiteit
van Bologna. Gisteren
kon de genaturaliseerde
Amerikaan, die in 1911 in
Leiden werd geboren,
daar de „Speurwerkprijs"
van het Koninklijk Insti
tuut van Ingenieurs aan
toevoegen.
„Er vallen niet genoeg doden
in het verkeer, vooral niet nu
de maximum-snelheid is ver
laagd". Het lijkt een uitspraak
van een begrafenisonderne
mer. maar hij is afkomstig
van de medicus prof. dr. W.J
Kolff. Hij zegt het weliswaar
schertsend, maar toch. Een
bittere grap. want doordat er
minder doden vallen in het
verkeer, vallen er meer do
den onder de patiënten die
wachten op een donor-orgaan;
bijvoorbeeld op de nier of het
hart van een ander. Om de
kloof tussen vraag en aanbod
van donor-organen zo veel
mogelijk te overbruggen ont
wikkelt Kolff nu al veertig
jaar lang kunst-organen. Met
zijn eerste vinding, de kunst
nier, leven op dit moment
zo'n 300.000 mensen. De
kunstnier was nog een Neder
lands produkt; Kolff woonde
tijdens zijn vinding in Kam
pen. Maar de veelbelovende
wetenschapper, die in 1938
„summa cum laude" was ge
promoveerd. vertrok naar de
Verenigde Staten. Hij ver
wachtte daar eerder hoogle
raar te kunnen worden dan in
de Lage Landen. Dat klopte,
hij werd hoogleraar aan de
universiteit van Utah. In 1967
stichtte hij het instituut voor
medische technologie en
kunstmatige organen, waar
van hij tot begin dit jaar di
recteur is geweest.
Tijdelijk
rium in Salt Lake City vooral
beziggehouden met het kunst-
hart. Ideaal voor patiënten
die wachten op de transplan
tatie van een donor-hart. al
dus Kolff. „In mijn eigen zie
kenhuis hebben we de afgelo
pen elf maanden kunstharten
ingeplant bij zestien doodzie
ke patiënten. Geen van deze
mensen is daaraan gestorven.
Twee overleden nadat ze een
donorhart kregen, acht heb
ben een succesvolle transplan
tatie achter de rug. Sommigen
van hen zijn naar huis en aan
het werk. De overige zes
wachten nog op een geschikt
donor-hart voor transplanta
tie. Op zo'n resultaat had nie
mand durven hopen".
Omdat harttransplanties met
steeds meer succes worden
uitgevoerd (het afstoten van
het nieuwe hart komt steeds
minder voor) is het kunsthart
bij uitstek geschikt als tijdelij
ke oplossing. Voor permanen
te inplanting zijn ze (nog) niet
bedoeld, al was het maar om
dat de patiënt twee zuurstof
tanks op zijn rug moet dragen
en aandrijfapparatuur en
slangen met zich mee moet
slepen.
De eerste patiënt die een per
manent kunsthart kreeg, Bar
ney Clark, leefde er 112 da
gen mee. Is dat, om het oneer
biedig te zeggen, wel de moei
te waard? Kolff: „We beschik
ken nog niet over cijfers, om
dat we nog zo weinig ervaring
hebben, maar ik denk dat je
met een kunsthart een le
vensverwachting van vijf jaar
wel mag koesteren. Er zijn
mensen die zich afvragen of
je niet beter dood kunt zijn
zonder, dan levend mét een
kunsthart. Ik zeg daar maar
niets over. Ik weet alleen dat
er in de Verenigde Staten zo'n
50.000 mensen wachten op
transplantatie, terwijl er maar
5000 donor-harten zijn. Het is
echt één van tweeën: een
kunsthart of de dood".
Over het aantal aangeboden
donoren maakt Kolff zich
geen illussies. „Er zal altijd
een tekort zijn, tenzij er in
Amerika en Nederland een
heel ander soort politie komt,
zoals in Chili of zo".
Veearts
Kunstharten zijn er in alle
soorten en maten. Het is mo
gelijk te kiezen uit één- of
twee kamers en het hart kan
binnen of buiten het lichaam
gedragen worden. Kolff kiest
voor twee hartkamers, binnen
het. lichaam. Twee kamers,
omdat hartziekten progressief
zijn, dus alleen maar erger
worden. Het is daarom beter
het hele hart te vervangen,
dan één kamer. Een hart bui
ten het lichaam lijkt Kolff
„erg vervelend 's ochtends
onder de douche".
Prof. Kolff: „Vaak ben je bij de veearts beter af".
Overigens is het niet
dig een kunsthart in te plan
ten. Geen twee borstkassen
zijn gelijk, en de vele vaten
en organen in de borstkas
vormen een „zeer complexe
loodgieterij", aldus Kolff. Hij
raadt zijn collega's daarom
aan veel te oefenen op kalve
ren, zoals hij zelf deed. Als ze
dat niet doen dreigt het geval
van een Nederlandse bus
chauffeur zich te herhalen.
De man kreeg een prachtig
hart ingeplant, maar na de
transplantatie kregen de chi
rurgen zijh borstkas niet meer
dicht. „Patiënten zijn vaak
beter af als ze zich door een
veearts laten opereren", lacht
Kolff.
Naast kunstmatige nieren en
harten heeft de levenslustige
professor ook oren en ogen
gemaakt. „Het oor is ontzet
tend leuk. Door elektroden in
de zenuwbaan te plaatsen
hebben we verschillende
mensen het gehoor terug kun
nen geven. Twintig mensen
die bij ons in Salt Lake zijn
geweest en stokdoof waren
kunnen nu weer een telefoon
gesprek voeren. Ik denk dat
we op die manier éénderde
van alle doven zouden kun
nen helpen". Voor blinden is
er minder hoop. Het is welis
waar mogelijk met een plaat
vol elektroden impulsen aan
de hersenen te geven die de
blinde als „lichtjes" waar
neemt, maar lichtjes zijn nog
geen „mooie bomen en mooie
juffrouwen". Bovendien is er
geen geld meer voor verder
onderzoek naar het kunstma
tige oog. „De regering geeft
de voorkeur aan Star Wars",
zegt Kolff kwaad. „We ont
vangen geen cent meer voor
ons onderzoek".
STEVO AKKERMAN
(Vervolg van de voorpagina)
DEN Haag Staatssecre
taris Brokx waarschuwde
de Kamer dat het totale
onderzoek naar de ABP-
affaire erg ingewikkeld
en dus tijdrovend en duur
zal worden. De accoun
tantsdienst van VROM zal
moeten worden uitge
breid, zodat er wellicht
geen mogelijkheid is voor
de onder meer door
Brokx' eigen minister Nij
pels bepleite afslanking
van het departement van
vrom. „Dat zou weieens
„pennywise and pound-
foolish" kunnen zijn", al
dus Brokx.
D'66 en PPR drongen erop aan
dat er snel nieuwe huren wor
den vastgesteld voor die wo
ningen waarvan de stichtings-
kosten te hoog blijken te zijn
voorgesteld. Brokx wees erop
dat zoiets alleen maar mogelijk
is, als de strafrechter door
middel van een vonnis uit
spreekt dat het ABP of een
andere belegger frauduleus
heeft gehandeld. Mocht dat
niet gebeuren en is er toch
sprake van een oneigenlijk ge
bruik van de regels, dan kan
de regering niet anders doen
dan de verhuurders vragen
„of zij zo fatsoenlijk willen
zijn" de te veel ontvangen sub
sidies en huren terug te geven.
Anders ligt de zaak in geval
len waar de huur nog niet de
finitief is vastgesteld. De be
woners van de 235 ABP-hui-
zen aan de Heydnahof in Rot
terdam kunnen dan ook zo
goed als zeker zijn van een te
ruggave. „Daar is gelukkig
nog niets onherroepelijks ge
beurd. Als de huur lager uit
komt dan hij nu is, kan ook
het in voorgaande jaren te
veel betaalde bedrag worden
verrekend". Volgens de ge
meente Rotterdam betalen de
bewoners van de Heydnahof
zo'n honderd gulden per
maand meer dan nodig is. Ook
de huren van de ABP-wonin-
gen aan de „Cityplaza" in
Nieuwegein zijn nog niet defi
nitief en ook daar is dus in be
ginsel een verrekening moge
lijk.
EMMEN Omdat er dat bij veel huurders van ABP-woningen
ongerustheid is ontstaan over wellicht te hoge huren die zij beta
len, organiseert het Nederlands Verbond van Huurders (NVH)
op 20 september een informatiedag in het Jaarbeurscongrescen
trum in Utrecht. De bijeenkomst is toegankelijk voor huurder
sorganisaties en huurders van de 147 woningbouw-projecten
waarbij het ABP is betrokken. Op de bijeenkomst zal een advo
caat de ABP-huurders informeren over de juridische aspecten
van de zaak. Het NVH heeft staatssecretaris Brokx gesommeerd
om voor 5 september onderhandelingen te beginnen over de te
rugbetaling van de te hoge huren. Wanneer de staatssecretaris
niet bereid is te Onderhandelen, dreigt het NVH hem met een
kort geding.
(ADVERTENTIE)
(4 x naar BP)
Vier keer naar een deelnemend BP-
station en u bent verzekerd van zo'n prachtig
schaaltje van dat fraaie Arcoroc rookglas.
Gemaakt door de bekende Verrerie d'Arques.
De schaaltjesglasactie loopt tot eind
december '86. U hebt dus alle tijd om uw
servieskast met heel wat moois aan te vullen.
DEN HAAG De hygiëne en
veiligheid in subtropische
zwembaden, wildwaterbaden.
sauna-inrichtingen, wervelba-
den. dompelbaden en voetba
den ligt vaak lager dan het
geen minimaal als noodzake
lijk wordt beschouwd. Ook bij
therapiebaden in ziekenhuizen
worden regelmatig onvoldoen
de maatregelen getroffen om
besmetting van personen te
voorkomen.
Minister Nijpels (VROM) zegt
dit in een brief aan zijn collega
Brinkman (WVC). Brinkman
heeft de Gezondheidsraad in
middels om advies gevraagd.
Nijpels: „Er is een duidelijke
behoefte om de normen voor
niet publiek toegankelijke
zweminrichtingen door middel
van een algemene maatregel
van bestuur onder de wer
kingssfeer van de wet te bren
gen. Dit geldt in het bijzonder
voor hotel- en campingbaden,
Eerste sleutel
Prins Claus was gisteren op bezoek bij de familie Geutjens in de Haarlemmermeer. Hij reikte in
deze gemeente de eerste sleutel uit aan een bewoner van het project waarmee architect Peter
Koelewijn dit jaar de internationale bouwprijsvraag heeft gewonnen.
RIJSWIJK De recessie
heeft het Nederlandse pu
bliek nauwelijks kunnen
storen in zijn vrijetijdsge
drag. Dit is één van de
uitkomsten van het giste
ren gepubliceerde Sociaal
en Cultureel Rapport 1986
van het Sociaal en Cultu
reel Planbureau (SCP).
Het blijkt dat de Nederlan
der sinds 1975 meer tijd be
steedde aan zes typen vrije
tijdsbesteding: elektronische
media; deelname aan poli
tiek; verenigingsleven en
vrijwilligerswerk; uitgaan,
openluchtrecreatie; hobby's,
sport, spel; bezigheden met
planten en dieren; doe-het-
zelf. Minder tijd besteedde
men aan huiselijke contacten
en lezen. In dit beeld past
onder meer een verdubbe
ling tussen 1980 en 1985 van
het zeilplankbezit en een
vervijfvoudiging van het be
zit van videorecorders.'
Het SCP concludeert dat qua
levenspeil, gezondheid en be
levingswereld niet alle ver
schillen tussen werkenden
en werklozen in de loop der
jaren zijn toegenomen, zoals
vaak wordt gedacht. De Ne
derlander is de laatste jaren
optimistischer gaan denken
over de economische situatie
in ons land. Anno 1986
meent drie kwart van de be
volking dat de welvaart aan
houdt en denkt een kwart
dat de economische situatie
zal verslechteren.
(Van onze
parlementaire redactie)
DEN HAAG De minis
ters Van Dijk (Binnen
landse Zaken) en Korthals
Altes (Justitie) hebben
gisteren met de politie
bonden afgesproken dat
er zo spoedig mogelijk een
nieuwe inconventiënten-
regeling voor de politie
moet komen. Een werk
groep bestaande uit amb
tenaren, vertegenwoordi
gers van de politiebonden
en deskundigen van een
onderzoeksbureau zal een
ontwerp voor de nieuwe
regeling opstellen.
Na afloop van het overleg met
de bonden zei minister Van
Dijk dat het huidige inconve-
niëntensysteem (de toelagere
geling voor onregelmatig
werk, nachtarbeid, ME-dien-
sten e.d.) „fundamenteel moet
worden herzien". „De regeling
moet eenvoudiger van opzet
worden, meer flexibel en bo
vendien rechtvaardiger dan
nu het geval is". De bewinds
man wees er met nadruk op
dat het budget zeer beperkt is.
„Er kan derhalve geen sprake
zijn van een royalere regeling.
De nadruk moet liggen op de
billijkheid van het systeem",
aldus Van Dijk.
De onregelmatigheidstoeslag
voor de politie kost het rijk
momenteel ruim 300 miljoen.
Volgens minister van Dijk zou
dat zelfs nog wel met 50 mil
joen kunnen worden vermin
derd. De politiebonden verzet
ten zich daartegen met hand
en tand. Voorzitter Gert Kof-
feman van de christelijke poli
tiebond ACP zei dat de bon
den niet verder wensen te on
derhandelen als de minister
zijn voornemen ten uitvoer
brengt.
FRIEMELS
Pm je ACWIERVAfrH MADE. IS, Otë.
uw cm ten/wo owMer Ce vormaw
fPM op TE 2A0&£U-- -
4 september
Koningin Beatrix woont in
de Nieuwe Kerk in Amster
dam de openingszitting bij
van het congres „100 jaar
Wetboek van Strafrecht".
Prinses Margriet is in Gro
ningen aanwezig bij de
opening van het 21e Con
gres van de European As
sociation for the Study of
the Liver.
UTRECHT Transplan
tatie van de „eilandjes van
Langerhans", de cellen in
de alvleesklier die insuli
ne produceren, biedt een
hoopvol toekomstperspec
tief voor veel diabeten.
Dat zegt het Diabetes
Fonds Nederland, dat fi
nanciële ondersteuning
geeft aan een project in
het academisch ziekenhuis
in Groningen. Onderzoe
kers zijn daar bezig mi
nuscule groepjes van deze
cellen te isoleren uit al
vleesklieren van proefdie
ren.
Experimenten met eilandje
stransplantaties zijn gaande
in binnen- en buitenland. Er
is nog veel onderzoek nodig
maar volgens een woord
voerster van het DFN zou
den er in de tóekomst veel
meer suikerpatiënten mee
kunnen worden geholpen
dan bijvoorbeeld met het in
planten van een complete al
vleesklier van een donor, al
dan niet in combinatie met
een niertransplantatie.
Bij de mens zijn via een be
trekkelijk eenvoudige in
greep eilandjes van Langer
hans getransplanteerd. Een
aantal patiënten hoefde ge
durende een bepaalde perio
de geen insuline meer te
spuiten. Afstoting van ge
transplanteerd weefsel en
het verkrijgen van genoeg
donormateriaal vormen bij
de mens nog steeds hinder
palen.
De nationale diabetesweek is
dit jaar van 10 tot en met 16
november. Het Diabetes
Fonds Nederland houdt dan
de landelijke collectie.
