Bisschoppen delen
bezorgdheid CNV over
hulporganisaties
aan tafel
fieidóe Qowuvnt
kerk
wereld
DPR Rotterdam
bespreekt
slotdocument LPO
beroepingen
Evangelische Kerk in Duitsland
laakt terughoudend asielbeleid
Kerken in DDR pleiten
voor dienstweigeren
„Aanpassing aan moderne tijd is
geen oplossing voor kerkverlating
VVD blijft dwarsliggen
ACHTERGROND
ftzidóeSoiwmit
WOENSDAG 3 SEPTEMBER 1986 PAGINA 2
Voorlichtingsboek inzet van nieuw conflict R.-K. Kerk in VS
In de Verenigde Staten is opnieuw een conflict ontstaan
tussen de Rooms-Katholieke Kerk en het kerkelijk gezag in
Rome, Evenals het geval was bij het ontnemen van de leer
bevoegdheid aan prof. Curren, spitsen de bezwaren van
Rome zich toe op de sexuele ethiek. De president van het
pauselijk comité voor het gezin, kardinaal Edouard Gagnon,
heeft een leerboek voor sexuele opvoeding afgekeurd.
Het leerboek, dat op r.-k. privéscholen wordt gebruikt, is in
rooms-katholieke kringen in de Verenigde Staten al eerder
bekritiseerd. In het boek zou uitsluitend worden ingegaan
op de medische kant van de sexualiteit en de geboorterege
ling, waardoor de ethische aspecten onderbelicht bleef.
Het omstreden leerboek is anderhalf jaar geleden uitgege
ven. Het mocht van enkele bisschoppen niet in hun bisdom
worden gebruikt. Het aartsbisdom Chicago was echter vol
lof over het boek.
Oorlog is het enige
spel waarbij beiden
verliezen.
Sir Walter Scott
De bisschoppen delen de
bezorgdheid van het
Christelijk Nationaal
Vakverbond over het be
leid van de kerkelijke
ontwikkelingsorganisa
ties. Dat bleek gisteren
in Utrecht tijdens over
leg van het CNV met
vertegenwoordigers van
de bisschoppenconferen
tie.
Bij monde van kardinaal Si
mon is hebben de bisschoppen
de grootst mogelijke zorgvul
digheid toegezegd in hun
steun aan het werk van deze
organisaties, te weten Cebe-
mo en Solidaridad. In maart
verweet het CNV in een
brief aan de kerken enkele
organisaties (Cebemo. Icco en
Solidaridad) „selectieve ver
ontwaardiging" en de taak
van een ongebonden vakbe
weging te gringschatten. Bij
hun werk in de Derde We
reld maken ze niet zelden
„fundamentele waarden als
vrijheid en democratie on
dergeschikt aan economische
grondrechten". Democratie
zou volgens die mythe „een
westerse luxe" zijn.
Het CNV vindt een veelvor
mige financiële steunverle
ning aan de Derde Wereld
van groot belang, zodat ook
de progressieve christelijke
sociale beweging er een rol
kan spelen. Het CNV signa
leert ook een theologisch-
ideologische opstelling bin
nen sommige kerkelijke ont
wikkelingsorganisaties, die
de verhoudingen in de Derde
Wereld als te zwart-wit ana
lyseert. In een dergelijke
analyse wordt dan wel de de
mocratische oppositie in dic
taturen vaak bestaande uit
de sociaal-democratie, de
christen-democratie en de
brede gematigde progressieve
vakbeweging buiten spel
gezet, aldus het CNV.
Het CNV heeft later dit jaar
soortgelijk overleg met de
Raad van Kerken. Van de
hervormde en gereformeerde
kerk afzonderlijk heeft het
CNV nog geen reactie binnen
op het verzoek om dergelijk
overleg.
De Rotterdamse Diocesane
Pastorale Raad heeft de ver
gadering van 1 september
grotendeels besteed aan een
gedachtenwisseling over het
slotdocument van het in fe
bruari gehouden Landelijk
Pastoraal Overleg. „Geloofs
verdieping in deze tijd", toe
gespitst op de rol hierbij van
de liturgie. In het vijf pagi
na's tellende slotdocument,
dat aan de leden van de DPR
ter inzage is gegeven is als
deelnemers van het LPO in
Noordwijkerhout, wordt een
overzicht gegeven van de
drie dagen durende bespre
kingen in Noordwijkerhout
en een lijst van aanbevelin
gen gepresenteerd aan het
adres van de bisschoppen
van Nederland. De bisschop
pen zullen begin volgend jaar
met een reactie op het stuk
en de aanbevelingen komen.
Ter inleiding noemde bis
schop R. Bar het slotdocu
ment een mooi geordende
synthese van een destijds
moeilijk overzienbaar gebeu
ren. Wat inhoudelijk naar
voren wordt gebracht her
kent hij goeddeels: er is een
frictie tussen wenselijkheid
en werkelijkheid. Wat velen
van de liturgie hopen en ver
wachten wordt vaak niet in
gelost door allerlei zeer moei
lijk weg te nemen oorzaken.
Het slotdocument spreekt
van een ritencrisis waarbij
oorzaken gezocht worden in
het kerkelijk taalgebruik, on
voldoende voorbereidende
katechese, het verschil tussen
het culturele patroon waarin
mensen leven en het cultuur
patroon dat ten grondslag ligt
aan de riten in de kerk,
waardoor symbolen met
name door de jeugd niet
meer verstaan worden, het
vaak mannelijke accent in de
liturgie enzovoort.
Naast enige kanttekeningen
had de bisschop ook enige
vragen waarop in het slotdo
cument geen of onvoldoende
antwoord wordt gegeven. Zo
als: waar vinden we het goe
de midden tussen de plechti
ge taal en de omgangstaal,
tussen actieve deelname aan
de liturgie en het luisteren?
Liturgie moet niet alleen, zo
als het slotdocument stelt,
vragen om een grote mate
van verdraagzaamheid,
maar, aldus mgr. Bar, ook op
roepen om ware gemeen
schap, Familia Dei, te wor
den. Naar zijn oordeel is het
LPO niet voldoende inge
gaan op het liturgisch leven
in de thuissituatie.
In de gedachtenwisseling
bleek, dat de problematiek
vooral zichtbaar is bij de vie
ring van de Eucharistie. Moet
het aantal Eucharistievierin
gen worden beperkt ten gun
ste bijvoorbeeld van gebeds
diensten, omdat velen nog
niet blijken toe te zijn aan
goed Eucharistievieren, om
het kerkgebouw beter gevuld
te krijgen, moet het beleid
meer in de richting van
Eucharistievieren in kleinere
ruimten? Als men bevesti
gend antwoordt kan men
echter tegelijk ook de argu
menten tegen horen.
De DPR was het er wel over
eens, dat het om een zeer ge
compliceerd probleem gaat,
waarin zomaar niet een op
lossing zichtbaar is. Men kan,
bijvoorbeeld om de verstaan
baarheid te vergroten, plei
ten voor meer eigentijdse
vormen en een beter taalge
bruik, maar moeten we ons
niet eerst realiseren, dat vele
jongeren van huisuit niet
meer vertrouwd zijn met be
grippen als feestelijk vieren,
samen bidden en samen
maaltijd houden?
Meegedeeld is verder dat in
het najaar de multimediale
kursus „Om u te dienen" van
start gaat. Aangetrokken
wordt een medewerker, die
gedurende twee jaar gaat hel
pen en adviseren bij de
vormgeving van de diakonie
in de parochies en dekena
ten.
Nederlands Hervormde Kerk:
Beroepen: te Daarle J.A.W. Verhoe
ven. kandidaat te Amersfoort: te
Zwolle. W. Tijink te Ommen, die dit
beroep heeft aangenomen.
Gereformeerde Kerken:
Aangenomen naar Nieuwe Pekela
G. Lubberts, kandidaat te Amster
dam, die -bedankt voor St. Pancras
Cursus
lekenvorming
In de kapel van het St. Sta-
nislascollege, Westplantsoen
71 in Delft, organiseert de
charismatische beweging
vanavond om half acht een
bijeenkomst ter inleiding van
een cursus lekenvorming. Na
een eucharistieviering zijn er
mensen aanwezig die iets zul
len vertellen over de charis
matische beweging. De cur
sus lekenvorming begint op
30 september.
Kardinaal Tomasek
Tomasek wil paus
uitnodigen
Kardinaal Tomasek wil paus
Johannes Paulus II uitnodi
gen volgend jaar de heiigver-
klaring van Agnes van Bohe-
men bij te wonen. Dit is in
kerkelijke kring in Praag
vernomen.
De 87-jarige primaat van de
R.-K. Kerk in Tsjecho-Slo-
wakije zal een van de ko
mende dagen de regering om
toestemming voor zo'n be
zoek vragen. Het bezoek aan
Praag zou vooraf kunnen
gaan met de reis die de paus
volgend jaar naar zijn ge
boorteland Polen zal maken.
Agnes van Bohemen (1205-
1282), dochter van koning
Premysl Otakar I, was de op
richtster en eerste abdes van
het Sint-Franciscus-klooster
in Praag.
In het Oostberlijnse station Friedrichstrasse worden vluchtelingen door de Oostduitse autoritei
ten op de ondergrondde trein gezet naar West-Berlijn.
De Evangelische Kerk in
Duitsland heeft zich uitge
sproken tegen een „politiek
van gesloten grenzen" met
betrekking tot de opname
van asielzoekers en vluchte
lingen. De kerk betreurt het
dat in de publieke opinie
vaak wordt gesproken over
grootscheeps asielmisbruik
en dat beeldspraken als „de
boot is vol" worden gebruikt.
De Bondsrepubliek kan meer
vluchtelingen opnemen dan
ze tot nu toe doet, vindt de
Evangelische Kerk. In het
land is 0,2 procent van de be
volking vluchteling; in Pa
kistan is dat percentage 2,5
en in Pakistan 13,6.
De grens aan het opnemen
van vluchtelingen wordt
voornamelijk bepaald door
de bereidheid hiertoe van de
bevolking, schrijft de kerk in
haar verklaring. Ze wijst het
niet af dat er een grens
wordt gesteld en heeft er be
grip voor dat de politici niet
„alle deuren kunnen open
zetten". Een beperking van
het grondrecht op asiel is
echter geen geëigend middel
om de vluchtelingenstroom
in te dammen, meent de
kerk.
In eigen gelederen ontwaart
de EKD ook grote weerstand
tegen vluchtelingen. Hoewel
er vele werkgroepen bestaan
die zich het lot van de asiel
zoekers hebben aangetrok
ken,. is het tot nu toe niet ge
lukt een gemeenschappelijk
bewustzijn van christelijke
verantwoordelijkheid en soli
dariteit in de gemeenten op
te wekken. Ook zijn kerkelij
ke en diakonale instellingen
niet snel bereid vluchtelin
gen op te nemen, aldus de
EKD.
De Bond van Evangelische Kerken in de DDR heeft staats-
en partijchef Erich Honecker erop gewezen dat dienstweige-'
ren „een teken van de toekomstige wereld zonder wapens"
is. Niet alleen in de militaire dienst, maar ook in de zoge
naamde bouweenheden en de vervangende dienst kunnen
dienstplichtige jongeren hun streven naar vrede tot uiting
brengen. Dit heeft de synodevoorzitter van de Bond van
Evangelische Kerken in de DDR, Rainer Gabler, tijdens een
ontmoeting met Honecker gezegd. Honecker ontving een
vredesrapport, waarin de organisaties van de DDR-vredes-
raad hun vredesactiviteiten uiteenzetten. In het hoofdstukje
over de kerken wordt geen melding gemaakt van de succes
voile poging van de kerken voor de vrijlating voor ongeveer
50 totaalweigeraars vorig jaar.
Wel wordt uitdrukkelijk gewezen op de verantwoordelijk
heid die de kerken in beide delen van Duitsland voor het
bewaren van de vrede hebben. In gemeenschappelijke ver
klaringen hebbèn ze bij herhaling ae militaire afschrikking
afgewezen.
De dinsdagkranten in de DDR maken in hun verslag van de
ontmoeting geen enkele melding van het kerkelijk pleidooi
voor dienstweigering. Ook onthouden ze de lezers informa
tie over het standpunt van de kerken inzake de militaire af
schrikking.
Volgende maand
vonnis in
zaak-Goeree
De president van het Ge
rechtshof in Arnhem zal op
20 oktober uitspraak doen in
het hoger beroep dat het
evangelistenechtpaar Goeree
tegen het vonnis van de
rechtbank te Zwolle heeft
aangespannen. Bijna een jaar
geleden verbood de Zwolse
rechter het echtpaar de num
mers 10 en 12 te verspreiden
van het gospelblad Evan, op
straffe van 1.000,- per over
treding tot een maximum
van 100.000,-.
Pater Mkhatshwa
vervaardiging
brandbommen
ten laste gelegd
De Zuidafrikaanse minister
van justitie Le Grange heeft
de secretaris-generaal van de
bisschoppenconferentie, pater
Smangaliso Mkhatshwa, er
van beschuldigd dat hij
schoolkinderen leerde brand
bommen te maken. De politie
zou aan Le Grange bewijzen
hiervan hebben getoond.
Mkhatshwa, die sinds het uit
roepen van de noodtoestand
op 12 juni gevangen zit,
noemde de beschuldiging van
de minister „pure laster zon
der enige grond van waar
heid". Hij daagde de minister
uit hem voor het gerecht te
slepen als deze overtuigd was
van het waarheidsgehalte
van de rapporten. De be
schuldigingen van Le Grange
vormen naar zijn mening een
onderdeel van een lastercam
pagne tegen de Rooms-Ka-
tholieke Kerk.
Minister Le Grange noemde
als tweede reden voor de
hechtenis van pater Mkhats
hwa diens medewerking aan
pogingen de huidige regering
in Pretoria omver te werpen.
HAAGSE PREDIKANT C. KLAPWIJK:
„De kerk moet met be
houd van de wezenlijke
elementen uit het chris
telijk geloof openstaan
voor de vragen van de
moderne mens." Op deze
manier kan de kerk vol
gens dr. C. Klapwijk, ge
reformeerd predikant in
Den Haag, zingevend zijn
voor de hedendaagse
mens en dan in het bij
zonder voor de jongere.
Klapwijk sprak woensdag in
Ermelo op de predikanten
conferentie, georganiseerd
door het Confessioneel Gere
formeerd Beraad, een bezin-
ningsorganisatie.
Dr. Klapwijk sprak over een
„explosie" van kerkverlating:
tweederde van de jongeren
wil niet tot een kerkgenoot
schap worden gerekend. Bin
nen afzienbare tijd zullen
„gelovig-kerkelijken" een
zeer kleine minderheids
groep vormen in Nederland,
meent de Haagse predikant.
Je kunt jezelf de vraag stel
len of bij kerkverlating de
mensen de kerk hebben ver
laten of de kerk de mensen,
betoogde Klapwijk. „Met-
name jongeren vinden het
testament van de kerk en
kerkelijke ouders leeg." Hij
schetste in dit verband ook
het probleem van de „bin
nenkerkelijke secularisatie".
Ouders weten niet meer hoe
en wat ze aan hun kinderen
moeten doorgeven en geven
dan in hun onzekerheid
maar niet door.
Duidelijk is volgens Klapwijk
dat er iets mis is met onze
hedendaagse cultuur. „Wie
God dood verklaart, dreigt
ook de mens dood te verkla
ren. In de ontstane leegte
klinkt dan de vraag: 'Wie
ben ik?'." Hij waarschuwde
tegen het bannen van chris
telijke waarden en normen
uit de ethiek. Klapwijk er
kende dat veranderingen op
dit terrein soms noodzakelijk
zijn, maar het gevaar bestaat
dat er een waardenvrij nihi
lisme overblijft.
Gegratineerde karbonade met aubergine-ratjetoe
en aardappelpuree chocoladevla
Als u met zijn beiden bent dan heeft u nodig: 2 ribkar bo
naden, 25 g margarine, zout, peper, 1 grote tomaat, bies
look of basilicum, 2 plakken kaas;
1 grote ui, 1 lepel olie, 1 flinke aubergine, 1 paprika,
zout, rozemarijn, tijm, l tomaat, peterselie;
0,5 tot 1 kg aardappelen, zout, melk, peper, nootmuskaat;
0,5 liter chocoladevla of 0,5 liter melk met 20 g cacao, 45
g suiker en 25 g maizena, 1 lepel amandelsnippers.
Schroei de karbonaden dicht in hete margarine, temper het
vuur en strooi zout en peper over het vlees. Bak de karbona
den op een matig vuur in twaalf minuten bruin en net gaar.
Leg het vlees in een ingevette lage ovenschaal. Snijd de ge
wassen tomaat in dunne plakken en leg die op het vlees.
Strooi fijngeknipte bieslook of basilicum over de tomaten en
bedek ze met kaas. Zet de schotel onder een hete grill of in
een hete oven tot de kaas gaat smelten.
Fruit grove uisnippers lichtbruin in de olie. Was de aubergi
ne, snijd het steeltje eraf en verdeel de vrucht in blokjes.
Spoel de paprika af, verwijder de steel en pitjes en snijd de
vrucht in gelijke reepjes. Schep de aubergine en paprika met
zout, takjes verse of gedroogde rozemarijn en tijm door de ui,
voeg een lepel water toe en sluit de pan. Laat de massa acht
minuten smoren. Snijd de gewassen tomaat in niet te kleine
stukken en smoor die nog twee minuten met de rest mee.
Haal eventueel de takjes van de verse kruiden uit de ratjetoe
en strooi er in de schaal fijngeknipte peterselie over.
Maak de aardappelpuree zoals u gewend bent, roer er hét
van de karbonaden overgebleven vet door.
Rooster de amandelsnippers al roerende goudbruin in een
droge koekepan, laat ze op een bord afkoelen en strooi ze
over de vla.
JEANNE
Er schijht een soort doem te rusten op minister Brinkmans
ontwerp voor een mediawet. Toen die mediawet gisteravond
in de Tweede Kamer wederom aan de orde kwam kregen
CDA en VVD prompt opnieuw ruzie met elkaar over com
merciële televisie. Afgelopen voorjaar kon Brinkman de
twee regeringsfracties al niet op één lijn krijgen en moest hij
bakzeil halen met zijn complete mediawet. Van de zomer
leek er onder leiding van informateur De Koning een oplos
sing te zijn gevonden, maar nu is op een overigens niet onbe
langrijke detailkwestie de onenigheid opnieuw losgebarsten.
In de onderhandelingen over het regeerakkoord is in elk
geval de winst geboekt, dat er voorlopig in ons land geen ei
gen commerciële tv-zender komt. De formulering in het re
geerakkoord dat zo'n commerciële zender er'alleen zou ko
men indien AVRO, Tros en Veronica daar op korte termijn
voor zouden kiezen, heeft tot gevolg gehad dat die drie om
roepen terugschrokken voor de gestelde voorwaarden en
verkozen voorlopig binnen het Hilversumse zuilenbestel te
blijven opereren. De VVD heeft daarmee met haar plannen
voor Nederlandse commerciële televisie volledig bakzeil ge
haald.
MAAR dat verhinderde de fractiewoordvoerders van CDA
en VVD gisteravond niet lustig voort te ruziën over commer
ciële satelliet-televisie. Moeizaam hadden ze de afgelopen da
gen achter de schermen getracht een oplossing te vinden
voor dit punt, dat in het regeerakkoord nog niet geregeld
was. Voor het geval de Europese rechter een ondertitelings
verbod voor de programma's van deze zenders ontoelaatbaar
verklaart, zou het CDA het liefst Sky Channel en Music Box
dezelfde beperkingen willen opleggen als in Hilversum voor
de STER-reclame gelden. De VVD daarentegen streeft er
naar zo veel mogelijk ruimte te geven aan deze buitenlandse
commerciële zenders.
HeT leek erop of er maandagavond een oplossing was ge
vonden, zodat minister Brinkman een voorstel kon formule
ren dat gisteravond in de Kamer aan de orde kwam. Hij wilj
buitenlandse commerciële zenders, waarvan de programma's
in ons land via de kabel worden uitgezonden, voor de keusj
stellen: of ze houden op commercieel te zijn, of ze mogen
geen op Nederland gerichte reclame meer maken. Tot ken-j
nelijke verbijstering van de bewindsman interpreteerde de;
VVD dit voorstel weer volstrekt anders: de liberalen zien er1
een versoepeling in van het regeringsstandpunt tegenover
commerciële televisie.
Er is alles te zeggen voor het CDA-standpunt dat commer
ciële satellietzenders aan strenge reclameregels horen te wor
den gebonden. Alleen op die manier kan worden voorkomen
dat zij de mogelijkheid krijgen langs een omweg toch het
Hilversumse bestel financieel leeg te zuigen. Al geruime tijd
is duidelijk, dat de VVD daar niet voor terugschrikt Om haar
doel te bereiken.
HET is daarbij verbazingwekkend dat de PvdA er naar
neigt dit VVD-standpunt te steunen. Een argument dat del
PvdA daarvoor aanvoert is op zich redelijk: commerciële!
buitenlandse zenders moeten ook toegankelijk zijn voor men
sen die bijvoorbeeld de Engelse taal niet machtig zijn. Maar
dat is alleen een pleidooi voor het opheffen van het onderti
telingsverbod; niet voor het toestaan van de commerciëlé
vrijheden die de VVD voor ogen staan. De PvdA-fractie ziet
kennelijk over het hoofd, dat de uitwerking daarvan op de
Nederlandse omroepen desastreus zal zijn, terwijl bovendien
de Nederlandse dagbladen er in ernstige moeilijkheden door
zouden komen. Van de PvdA mag verwacht worden, dat
over dit merkwaardige standpunt van de fractie nog eens
goed wordt nagedacht.
Perioden met zon.
DE BILT (KNMI) Een ac
tieve depressie verplaatst zich
van Engeland via de Duitse
Bocht naar de Oostzee. Achter-
dit lagedrukgebied nadert een
oceanisch hogedrukgebied dat
morgen een flinke weersver-
betering geeft. Er komen zon
nige perioden voor en het
blijft, na nog een enkele buitje
in de nacht, overdag groten
deels droog. De wind draait
van noordwest naar west en
neemt af tot matig, aan de
kust tot krachtig. De tempera
tuur loopt op tot rond 18 gra
den. Nog enige dagen blijft het
hogedrukgebied, dat zich bo
ven midden-Europa nestelt,
het weer bij ons bepalen. Het
blijft droog en de temperatuur
wordt iets hoger. Het ziet er
echter naar uit dat in het
weekeinde een nieuwe storing
ons land bereikt.
Weersvooruitzichten voor di
verse Europese landen, geldig
voor donderdag en vrijdag:
Zuid-Skandina vië:
Wisselend bewolkt en een en
kele bui. Middagtemperatuur
van 13 tot 18 graden.
Benelux:
Flinke zonnige perioden en
droog. Middagtemperatuur
van 19 tot 24 graden.
Duitsland:
Zonnige perioden en droog.
Middagtemperatuur van 17
graden in het noorden tot 25
graden in het zuiden.
Britse eilanden:
Flinke perioden met zon en al
leen in Schotland een enkele
bui. Middagtemperatuur van
16 graden in het noorden tot
22 graden in het zuiden.
Frankrijk:
Zonnig en droog. Middagtem
peratuur van 20 tot 28 graden.
Alpengebied:
Wisselende bewolking en don
derdag in Oostenrijk nog een
bui. Middagtemperatuur in de
dalen 22 tot 25 graden. Nulgra-
denniveau boven 2500m.
Spanje, Portugal:
Zonnig en droog. Middagtem
peratuur 23 tot 33 graden.
Italië, Joegoslavische kust:
Zonnig en slechts een kleine
kans op een bui. Middagtem
peratuur van 25 tot 30 graden. I
Zd. Limb
Aberdeen
Athene
Barcelona
onbew
15 10 0
27 17 0 i
•nbui 23 18 10
30 23 0
Verdachte kan
gaan na foutje
met dagvaarding
