Lucht van „rotte eieren"
werd veehouders fataal
Libië roept op
tot nieuwe aanval
op VS-doeleinden
Sjaal met
kranten
a
Hardnekkige
geruchten over
gevechten in
Oost-Suriname
In 70 jaar wellicht
25.000 doden door
kanker na Tsjernobyl
ij insecten kan van groot belang zijn
1ÜITENLAND
£eidóe@ou/ta/nt
WOENSDAG 27 AUGUSTUS 1986 PAGINA S
Verdwenen" getuige
;en Boerenveen
t verklaring af
ftMI De geheimzinnige informant
tie zaak-Boerenveen, Dick Stotijn, is
ige week naar Miami gevlogen, waar
ïegenover de advocaten van de Suri-
LJmse militair Etienne Boerenveen,
Vtwee medeverdachten en de officier
1 justitie een verklaring heeft afge-
i. Volgens een van de advocaten is
^ijn, die wekenlang spoorloos is ge-
>t. een man die zowel als informant
jkt voor de Amerikaanse narcotica-
rade als voor de Nederlandse veilig-
dienst. Stotijn zal in het proces-
ïhveen, dat op 9 september in Mia-
iegint, opnieuw als getuige optreden
r het openbaar ministerie.
Lid Ku Klux Klan
krijgt doodvonnis
MONTGOMERY Het hoogge-
rechtshof van Alabama heeft giste
ren de doodstraf bevestigd voor een
lid van het racistische broeder
schap Ku Klux Klan wegens
moord op een zwarte. De 31-jarige
Henry Francis Hays was schuldig
geoordeeld aan het ontvoeren en
doden van de 19-jarige Michael Do
nald. Hij had het slachtoffer opge
pikt van straat, doodgeslagen en
zijn lijk daarna opgehangen aan
een boom. Een gerechtelijke jury
had Hays tot levenslange gevange
nisstraf veroordeeld, maar de presi
dent van het gerechtshof achtte dit
een te barmhartig vonnis en legde
de doodstraf op.
Lancering kunstmaan
14e keer uitgesteld
VANDENBERG De lance-
ring van de meteorologische
kunstmaan NOAA-G is gisteren
voor de veertiende maal uitge
steld. De satelliet wordt, on
voorziene tegenvallers voorbe
houden, de eerste week van
september gelanceerd. De nieu
we vertraging ontstond doordat
een brandstoflek werd ontdekt
in een van de hulpraketten die
de satelliet naar zijn baan moe
ten stuwen. Sinds het ongeluk
met het ruimteveer Challenger
op 28 januari is de NASA er
slechts in geslaagd enkele klei
ne raketten voor onderzoek van
de atmosfeer omhoog te krijgen.
De Westduitser Roberto R.,
een tuinman uit Kerpen, wordt
hier weggeleid. De 19-jarige
man wordt ervan verdacht
bosbranden te hebben aange
stoken in Zuid-Frankrijk.
FRANSE PREMIER:
BRANDBESTRIJDING
IS „ONWAARDIG"
NICE De Franse premier, Jacques
Chirac, heeft gisteren aangekondigd
dat de bestrijding van bosbranden
wordt verbeterd. Hij stelde tegelijk
voor een bosbeheerinstelling in Zuid-
Frankrijk te vormen. Chirac maakte
een tocht met een helikopter boven het
door bosbranden geteisterde gebied in
het zuiden waar zeker 10.000 hectare
bos is verwoest, vier mensen zijn omge
komen en bijna 200 mensen gewond.
Volgens Chirac is de huidige bestrijding
van bosbranden Frankrijk „onwaar
dig". In de afgelopen weken zijn zeker
veertig mensen, waaronder een brand
weerman, gearresteerd op verdenking
van brandstichting.
Nieuw magnetisch veld
in de Melkweg ontdekt
WASHINGTON Amerikaanse
en Franse astronomen hebben
een nieuw en krachtig magne
tisch veld ontdekt in ons Melk
wegstelsel. De ontdekking zou
meer aanwijzingen kunnen ge
ven over hoe sterren worden ge
vormd. Het magnetisch veld be
vindt zich op een afstand van
2.000 lichtjaren van de aarde. Het
is tweemaal zo krachtig als de
velden die tot dusver in een ster
ren vormend gebied zijn gevon
den. Het belang van de ontdek
king is dat men door de kennis
van de sterkte van een magne
tisch veld nauwkeuriger kan be
rekenen wat de invloed ervan is
bij het ontstaan van sterren.
RAF ontkent
voorbereiden aanslag
op ambassade VS
BONN Bij twee van de drie ar
restanten in verband met de aan
slag op installaties van de Duitse
Marechaussee in Swisstal-Heimerz-
heim, zijn plattegronden van Bonn-
-Bad Godesberg gevonden waarop
de ambassade van de VS was ge
markeerd. De politie onderzoekt nu
of de Rote Armee Fraktion, waar
toe de arrestanten kennelijk hoor
den, een aanslag op deze ambassade
voorbereidde. De drie arrestanten
hebben tot nu geweigerd mee te
werken aan de verhoren, maar ont
kennen dat de plattegrond iets met
een aanslag te maken hadden.
Overstapper
abn de maand
onze correspondent
Rink Drost)
Een weekblad in
heeft een soldaat
T de Westduitse Bundes-
n Jr uitgeroepen tot over-
van de maand". De
i zou een weekendje
izoek gaan bij zijn moeder
rankfurtDaartoe stapte
in de trein. Die was nog
kort onderweg toen de
t het landschap toch wel
reemd voorkwam. Toen
ook nog door mannen in
onbekende uniformen
zijn paspoort werd ge-
kwam de aap uit de
de trein reed in Oost-
land. De militair had per
issing de trein naar
':furt an der Oder in de
genomen in plaats van
Frankfurt am Main in de
Isrepubliek. Hoewel hij
uniform droeg deden de
grensbewakers niet
Ze zetten hem zonder
.riaa/ op de eerste trein die
.r het Westen reed. Nog
r-p//de dag kon zijn moeder
in de armen sluiten.
;r|dvocate
Diverde pistool
j)or drama in
^chtzaal
"INN Volgens het
1 inbaar ministerie in
Limburg heeft de advo-
idiei- Isolde Oechsle-Mis-
jd haar cliënt Werner
Bfóïier het pistool gele
waarmee hij eind juli
rechtzaal de officier,
vrouw en zichzelf
"odschoot. De advocate
-- een secretaresse waren
enige overlevenden
het drama,
ivankelijk werd aangeno-
i dat Pinzners vrouw Jutta
pistool had binnengesmok-
j. Het onderzoek wees ech-
uit dat de advocate van de
affaire op de hoogte moet
geweest en dat ze aan de
[irbereiding van de schiet-
rtij heeft meegewerkt. Daar-
»r zijn belastende stukken
ehaar kantoor gevonden,
ruit zou tevens blijken dat
advocate verdovende mid-
en in Pinzners cel heeft ge-
okkeld. Ook zou zij ervoor
jben gezorgd dat brieven
i en aan Pinzner ongecen-
hun bestemming be-
i kten. De advocate zit nu in
irarrest.
trner Pinzer, bijgenaamd de
iz ikt Pauli Killer, zat in
irarrest wegens vijf moor-
die hij in opdracht had
at gevoerd in het souteneurs-
lieu, in Hamburg. Hij had de
lorden bekend, maar werd
der verhoord wegens de
d ardevolle informatie die hij
zijn criminele omgeving
verschaffen. De hele af-
re leidde ook nog tot het af-
van twee Hamburgse
idfiatoren.
(Vervolg van de voorpagina)
YAOUNDE „Het gebied
rond het Niosmeer in Kame
roen was zo fascinerend
mooi..., dat kan ik bijna niet
beschrijven". De heer J. van
Kempen uit Vorden woonde
en werkte twintig jaar in de
streek die nu tot rampgebied is
verklaard. Hij reageert met
spijt in zijn stem op de trieste
balans, die pastor Fred ten
Horn na een bezoek aan de
streek moest opmaken. Zoals
gisteren gemeld, omschreef
deze 39-jarige Groninger het
gebied alsof er een neutronen
bom op gevallen was. De bo
men en huizen stonden nog
wel overeind, maar de men
sen, de dieren de planten wa
ren dood; de branderige lucht
leek op die van rotte eieren.
Ten Horn ging drie dorpen
langs. „In het eerste zagen we
mannen, vrouwen en dieren
dood op de grond liggen. Som
migen lagen voor hun hutten,
anderen in hun bed, weer an
deren op de paden". Volgens
Ten Horn klaagde de overle
venden in dit dorp over zeer
pijnlijke verbrandigingen in
de borst. In het tweede dorp,
evenals het eerste aan de
oever van het Nios-meer gele
gen, was van de ongeveer 350
inwoners niemand meer in le
ven. „Het was alsof een neu
tronenbom was ontploft. Er
was niets verwoest, maar er
leefde niemand meer". In een
derde dorp trachtte Ten Hom
de weinig overlevenden, die
volkomen overstuur waren,
enigszins gerust te stellen.
Volgens het getuigenis van
Ten Hom hebben de inwoners
van de dorpen donderdag
avond een zware explosie ge
hoord en onmiddellijk daarna
vespreidde zich een afschuwe
lijke, branderige geur: de geur
van rotte eieren. Na de ont
ploffing hebben sommige in
woners geprobeerd te vluch
ten. Anderen headden daar de
tijd niet voor. Zij werden door
het gas bedwelmd en de mees
ten zijn eraan overleden. En
kelen zijn bijgekomen (niet
duidelijk is waarom zij wel en
de meeste anderen niet) na
kortere of langere tijd buiten
bewustzijn te zijn geweest.
Sommige gewonden hebben
getracht op eigen kracht naar
de plaatsen Wum en Nkambe
(ongeveer vijftig kilometer ten
noordwesten van het meer) te
komen. Ten Horn zei door een
van deze vluchtelingen op de
hoogte te zijn gesteld van de
ramp. Dat was vrijdagmiddag.
De explosie, die waarschijnlijk
het gevolg is geweest van een
opeenhoping van gas onder
WENEN De komende
70 jaar zullen mogelijk
zo'n 25.000 mensen in het
Europese deel van de Sov
jet-Unie aan kanker ster
ven als gevolg van de
ramp in de kerncentrale
van Tsjernobyl van 26
april, zo heeft een expert
op het gebied van kern
energie gisteren ver
klaard.
Morris Rosen, directeur van de
afdeling Veiligheid Kernener
gie van het Internationale Bu
reau voor Atoomenergie
(IAEA) in Wenen, zei dat dit
slechts een theoretisch getal
was, gebaseerd op berekenin
gen van Russische deskundi
gen.
Volgens Rosen kan het aantal
doden mogelijk veel lager uit
vallen. Verder zullen om
streeks 9,5 miljoen van de in
totaal 75 miljoen zielen in het
Europese deel van de Sovjet-
Unie de komende 70 jaar ook
zonder de ramp in Tsjernobyl
waarschijnlijk aan de een of
andere vorm van kanker ster
ven, zei hij.
Hij merkte op dat uit een
Amerikaans rapport is geble
ken dat als je in de VS 70 jaar
lang energie alleen uit kolen
zou halen er een miljoen meer
kankergevallen zouden zijn.
De discussie over mogelijke
kankersterfte door het onge
luk laaide op nadat een Britse
deskundige had gezegd dat de
ontwerpers van deze centrale
geen rekening hadden gehou
den met eventuele menselijke
fouten.
M W& 1I
Het gebied rond het kratermeer Nios ligt bezaaid met kadavers na de
het meer, zou zich al donder
dagavond hebben voorgedaan.
Officiële berichten hebben tot
dusver steeds vrijdagavond ge
noemd.
Bananenbomen
Toen hem de ramp ter ore was
gekomen, meldde Ten Hom
zich aan voor een konvooi
waarmee plaatselijke autoritei
ten naar het rampgebied ver
trokken. Op ongeveer dertig
kilometer van het Nios-meer
durfde men niet verder te
gaan omdat geen apparatuur
voor handen was om de aan
wezigheid van gas te kunnen
constateren. Zaterdagochtend
ging Ten Horn, samen met een
vriend en met toestemming
van de autoriteiten verder.
Met een terreinwagen bereik
ten ze de plaats van de ramp.
Later, toen de eerste hulpac
ties op gang waren gekomen,
heeft Ten Horn met een leger-
helikopter een vlucht gemaakt
boven het Nios-meer. Het wa
ter was rustig, maar het was
volkomen troebel door een
rode kleur. Op een deel van de
oever was de begroeiing ver
brand. De priester zag ook dat
bananenbomen waren afge
broken. Vermoedelijk is op de
explosie een zware windstoot
gevolgd.
Het gebied rondom het inmid
dels beruchte kratermeer Nios,
vormt een deel van een mil
joenen jaren oude ketenrug
van vulkanen die van het
zuidwesten van Kameroen
naar het noordoosten loopt. De
Nioskrater is in de loop der tij
den volgelopen met water,
maar de vulkaan zelf is al eeu
wenlang rustig, na een laatste
gigantische explosie. Althans
dat bleek uit het onderzoek
dat een Zwisterse geoloog daar
ooit heeft uitgevoerd. Afgezien
van een soortgelijke gasramp
in 1984, die aan ruim dertig
mensen het leven kostte, zijn
er geen andere verhalen be
kend over eerdere gasontsnap-
pingen, noch van erupties.
Olifantengras
De Vordenaar Van Kempen,
die jarenlang in het gebied
woonde: „Ik heb zo vaak een
heerlijk diepe duik genomen
in dat kristalheldere water.
Vanuit het dorp Nios waar
volgens mij hooguit tweehon
derd mensen wonen en niet
twaalfhonderd zoals nu gezegd
wordt moest je anderhalf
uur door het hoge olifanten
gras lopen voordat je bij de
rand van de volgelopen krater
kwam. Zo helder als het water
was, maar de diepte was on
peilbaar: niemand wist of het
tweehonderd of driehonderd
meter diep is".
De bevolking in het rampge
bied leeft van de landbouw: er
wordt wat maïs verbouwd,
koffie en cocayams. In de ri
vier die dwars door het ge
bergte loopt wordt gevist,
maar de veeteelt is de belang
rijkste bron van inkomsten.
Het vlees van de koeien
schapen en geiten worden er
nauwelijks gehouden is te
gelijk een belangrijke voedsel
bron. Wat de dood van de vee
stapel precies betekent voor de
voedselvoorziening is nog niet
te zeggen, maar de regionale
economie zal er ongetwijfeld
een harde klap van hebben ge
kregen.
Overigens zijn bij de ramp
geen Nederlanders gewond ge
raakt of direct betrokken. Be
halve pastor Ten Horn werken
in een ziekenhuis op enkele
tientallen kilometers afstand
en aan de andere kant van de
bergen, twee Nederlandse art
sen. Zij zijn uitgezonden door
Memisa Medicus Mundi. De
Stichting Nederlandse Vrijwil
ligers (SNV), de Novib, Cebe-
mo en het Zendingsbureau
hebben geei> van allen mensen
naar die streek uitgezonden.
Het Rode Kruis heeft vanoch
tend beslist of zij een zogehe
ten standby-team naar het
west-Kameroen stuurt. Een
dergelijk team bestaat uit on
der anderen een arts, een
voorlichter en een logistiek
medewerker die zich met de
eerste hulp en de coördinatie
van de reddingswerken moet
gaan bezig houden. Het stand
by-team moet tevens een in
ventarisatie opmaken van de
eerste behoeften van de over
gebleven bevolking en de ge
wonden. Voorzover bekend
zijn er twee a driehonderd ge
wonde slachtoffers opgenomen
in het ziekenhuis van Wum.
De slachtoffers hebben ernsti
ge beschadigingen aan de lon
gen en lopen grote kans op
longontsteking.
Vanuit Italië is gisteravond
een vliegtuig vertrokken dat
tenten, dekens, kampeerbed-
den en voedsel naar het ramp
gebied heeft gebracht. De VN-
hulpcampagne doet een beroep
op donorlanden om meer
hulpgoederen en voedsel te
sturen. Minister P. Bukman
van ontwikkelingssamenwer
king heeft besloten een kwart
miljoen gulden beschikbaar te
stellen voor hulpverlening aan
de slachtoffers van de natuur
ramp in de Afrikaanse staat
Kameroen.
DEN HAAG/PARAMARIBO De sfeer in de Suri
naamse hoofdstad Paramaribo wordt in toenemende
mate bepaald door het verzet van de groep-Brunswijk
in Oost-Suriname. Het officiële persbureau SNA ver
spreidde gisteren een bericht waarin „hardnekkige ge
ruchten" over nieuwe schietpartijen in de buurt van
Albina en Stolkertsijver werden tegengesproken.
Het persbureau zegt „uit welingelichte bronnen" te hebben ver
nomen dat de situatie in het oosten van het land „vrij rustig" is.
Met deze mededeling wilden de autoriteiten kennelijk de in Pa
ramaribo circulerende geruchten uit de wereld helpen dat de
groep-Brunswijk deze enige brug over de Commewijne heeft op
geblazen.
Op verscheidene plaatsen in de hoofdstad zijn borden versche
nen met leuzen gericht tegen „buitenlandse interventie" en de
activiteiten van „huurlingen". Op initiatief van de vrouwensec
tie van de 25 februari-beweging is opgeroepen om vandaag in
Paramaribo te demonstreren tegen de „laffe aanvallen van de
groep-Brunswijk", de „aanwezigheid van huurlingen" in het
oosten en de „buitenlandse bemoeienis". Zegslieden nemen aan
dat ook bij de Nederlandse ambassade wordt betoogd.
In Paramaribo is de controle van het verkeer de laatste dagen
verscherpt. Vooral op de uitvalswegen worden auto's nauwkeu
rig onderzocht. Bij de Memre Boekoekazerne lagen zandzakken.
Zegslieden in Paramaribo gaan ervan uit dat de aangekondigde
reis van legerleider Bouterse naar Libië wegens de situatie in
Oost-Suriname niet doorgaat.
De Nationale Assemblée liet een voor maandag aangekondigde
openbare vergadering over de ontwikkelingen in het Marowij-
ne-gebied niet doorgaan. „Uit oogpunt van nationale veiligheid
is daarvan voorlopig afgezien", zo luidde de verklaring. Wel
vergaderden regering en Assemblée achter gesloten deuren. Van
officiële zijde is bekendgemaakt dat de regering twee leden van
de Assemblée heeft gevraagd deel te nemen aan een crisiscen
trum.
Leden van de groep-Brunswijk hebben bij het vuurgevecht van
afgelopen donderdag drie bootjes (korjalen) van de militairen
buitgemaakt, zo is gisteren vernomen. Er bevond zich munitie
aan boord.
UtïJS Een toonaan- echter direct aan toe dat
veilde Franse geleerde, hij niet heeft kunnen
an-Claude Chermann vaststellen of de insecten
n het Pasteur-Instituut, de ziekte kunnen over-,
eft gisteren gemeld dat brengen op mensen.
Afrika insecten
eft ontdekt die besmet
met het aids-virus,
ïermann voegde hier Hij zei dat alle 50 insectensoor
ten die hij uit Zaïre had on
derzocht, dragers bleken te
zijn van het aids-virus. Van de
30 soorten uit de Centraalafri-
kaanse Republiek bleken al
leen muskieten en teken het
virus te bezitten.
Chermann verklaarde dat de
aanwezigheid van het virus
het idee versterkt van mogelij
ke aids-besmetting via deze
weg en het bestaan van een
natuurlijk reservoir van dit vi-
Chermann ontdekte in 1983
samen met twee collega's van
het Pasteur Instituut het aids-
virus. Het is bekend dat aids
overdraagbaar is via bloed en
zaad. Groepen met een ver
hoogd risico zijn homofielen,
druggebruikers die spuiten, en
lijders aan bloederziekte.
Chermann verklaarde dat het
te vroeg is om te zeggen of de
ontdekking van het virus in
Afrikaanse insecten van waar
de zou kunnen zijn voor de
ontwikkeling van een vaccin
voor mensen.
„Als de virus-ontvanger bij in
secten overeen zou komen met
de ontvanger bij mensen, zou
dit van waarde kunnen zijn.
Als het dezelfde ontvanger is
als bij een insect, kunnen we
een anti-lichaam maken dat de
verspreiding van de ziekte in
mensen zou voorkomen".
de MIDJE VERHOLEN - KARELTJE KNETTER EN DE TOVERBUBBEL
„Dank u voor de theorie, meneer Ezel-
snauwde Kareltje Knetter venijnig. „Ik
r de sterkste en volgens uw eigen woorden
i ik dus gelijk! En begrijpt u dan goed, dat ik
door deze dikke sufferd niet laat uitlachen
faet Idat uitschelden voor slome stadse jon-
i!" i- „Zo is nu eenmaal de loop der din-
*,(n", mérkte Egerick van Ysselsteyn van Welle
nde wijsgerig op. „Men scheldt en men
|.Vdt Uitgescholden, men lacht en men wordt
gelachen, men slaat en men wordt geslagen.
y brengt het leven voor ieder mens nu eens
n nnwéinig vreugde en dan weer wat smart.
n'om aan, prolleke, misgun deze brave boeren-
inngen zijn vreugde toch niet aan de paar val-
rtijtjes, die u tot het object van zijn lachlust
ten." „Juust, zo is 't'\ zei.Krelisje, die
zich verschrikkelijk dapper voelde achter de be
schermende lichaamsvormen van Egerick. „Als
ik mot lachen om jouw vallen en as jij mot jan
ken om jouw vallen, dan lachen en janken we
eigenlijk om hetzelfde en dan is lachen eigenlijk
janken!" „Goed zo, jeugdige landbouwer!"
prees Egerick en hij legde zijn hand prijzend op
de bol van dikke Krelisje, die tevreden de pet
voor zichzelf afnam. Toen wendde Egerick zich
tot Kareltje en vervolgde: „Aan dit weldoorvoe
de keuterboerke is een groot wijsgeer verloren
gegaan. Neem hem als voorbeeld!" „Ik heb
niks met al dat wijsgegeer te maken," riep Ka
reltje woedend uit. „Als iemand mij uitscheldt,
dan krijgt-ie een klap.! En als jij deftige edel
man, me nog één keer durft uit te schelden, dan
krijg je ook een klap!"
Deze sjaal mei kranteprint is voor u
wanneer u ons een nieuwe abonnee
opgeeft. De sjaal meet 80 x 80 cm en
is zwart/wit uigevoerd. De nieuwe
abonnee wordt hartelijk verwelkomd:
deze krijgt de krant de eerste twee
weken gratis.
Noteer als nieuwe abonnee ingaande.
Naam:.
TRIPOLI De revolutio
naire comités van Libië
willen hun activiteit in de
wereld opvoeren. Zij heb
ben opgeroepen tot aan
slagen op Amerikaanse
belangen. Voorts heeft de
Libische leider Khadaffy
gisteren met president As
sad van Syrië besloten de
samenwerking in hun
strijd tegen de Verenigde
Staten en Israël uit te
breiden.
De negen Libische volkscomi
tés gingen akkoord met een
revolutionair actieplan waarin
wordt opgeroepen tot „eenheid
en samenwerking met de re
volutionaire krachten in de
wereld om de vijanden van de
vrijheid met aan het hoofd
de vijand van de hele mens
heid te bestrijden en te ver
slaan". Amerikaanse en Egyp
tische vlooteenheden houden
momenteel een gemeenschap
pelijke oefening in de Middel
landse Zee. De Amerikaanse
ambassadeur bij de Verenigde
Naties, Vernon Walters, zal
spoedig een bezoek aan West-
Europa brengen om de bond
genoten opnieuw onder druk
te zetten sancties tegeir Libië
te treffen.
Telefoon:(voor controle bezorging)
Deze ontvangt de krant de eerste twee weken gratis.
Daarna wordt het abonnement betaald per
0 maand automatisch ad f 22,49
0 kwartaal per acceptgiro ad f 67,43
Stuur als dank de sjaal naar
Naam:Voor
Adres:.
Postcode/plaatsi
Stuur deze bon ingevuld aan de Leidse Courant, Antwoordnummer I
2500 Vd Den Haag (postzegel betalen wij). I
■CM21
Ysa»si
CcidócSoatcmt
