Politie en Freewave
voeren uitputtingsslag
celaacgou/tcmt jsr stad omgeving
via
an Hippocratesvia Boerhaave
laar klinisch onderwijs van nu
De Leidse Courant
is een krant
met een eigen
gezicht
loze buurt verstoort
;emeentelijk feestje
A WOENSDAG 27 AUGUSTUS 1986 PAGINA 13
^RADIOPIRAAT MAAKT ONBEKOMMERD GEBRUIK VAN GEMEENTELIJKE GEBOUWEN
Dat vindt Milan Konvalinka
(van de Fotoredactie) van
'zijn' krant. Een gezicht dat
mede wordt bepaald door
de Fotoredactie. Milan en zijn
collega's brengen met name
gebeurtenissen in beeld die zich in
onze eigen omgeving afspelen.
Want het regionale nieuws heeft een
belangrijke plaats in de Leidse
Courant. Een krant met een duidelijke
signatuur: gemaakt vanuit een
christelijke levensvisie. Nooit
oppervlakkig, nooit sensationeel,
maar wel kritisch en gedegen.
LEIDEN De populaire Leid
se radiopiraat Freewave is gis
termiddag 'voor de zoveelste
keer' uit de lucht gehaald. Toen
ambtenaren van de Radio Con
trole Dienst (RCD) met hulp
van politie en brandweer op
het dak van een flat aan de
Arendshorst arriveerden, lag er
naast de zender een briefje
voor hun klaar: „Van harte ge
feliciteerd" ondertekend met
„Radio Freewave". De radio
makers van Freewave verkeer
den in de veronderstelling dat
het de vijf-en-twintigste keer
betrof dat de RCD ingreep. En
bij een dergelijk jubileum pas
sen felicitaties.
Het tekent de lachwekkende
situatie die rond Radio Freewa
ve dreigt te ontstaan. RCD en
radiopiraat hebben het er zo
druk mee om elkaar te bestrij
den dat beide partijen de tel
zijn kwijtgeraakt. Volgens de
politie is het jubileum al lang
achter de rug, het zou gisteren
voor de 29e maal zijn dat werd
opgetreden. Maar een telfoutje
is ook begrijpelijk voor een pi
raat waarvan de zendappara
tuur soms zelfs drie maal per
dag door de RCD in beslag
wordt genomen.
De actie werd gisteren ingege
ven door klachten van de wo
ningbouwvereniging die eige
naar is van de flats aan de
Arendshorst. De piraten had
den het toegangsluik tot het
dak met stukken antennne
die van een vorige actie waren
blijven liggen geblokkeerd.
Andere keren waren het klach
ten van omwonenden of storin
gen voor het luchtvaartverkeer
boven Valkenburg en Schiphol
reden om tegen de illegale uit
zendingen op te treden.
Freewave, de organisatie om
vat zon dertig mensen, ver
zorgt sinds 1 januari '84 uitzen
dingen die, afhankelijk van de
sterkte (oplopend tot 150 Watt)
van de geplaatste zender, tot in
Zeeland goed te ontvangen zijn.
De piraat weet zich financieel
gesteund door een lange rij van
adverteerders. De reclame-in
komsten verschaffen de radio
makers ruimschoots het beno
digde geld om na ieder optre
den van de RCD nieuwe appa
ratuur aan te schaffen. „Voor
de meesten is het een hobby, er
zijn een paar mensen die er wel
wat aan verdienen", aldus twee
medewerkers van Freewave.
Adverteerders zijn uitermate
terughoudend wanneer er naar
hun aktiviteiten met betrek
king tot Freewave gevraagd
wordt. Uit de karig verstrekte
informatie wordt duidelijk dat
zij officieel niet op de illegale
zender adverteren. Contracten
worden afgesloten voor adver
tenties op het twee-wekelijkse
blaadje van Freewave dat met
name in platenwinkels te krij
gen is. Op deze wijze blijven de
adverteerders buiten schot
wanneer het justiteel mogelijk
wordt gemaakt om adverteer
ders aan te pakken. Maande
lijks reclame maken via Free
wave loopt eerder in de duizen
den dan in de honderden gul
dens. Het schriftelijk contact
verloopt via een postbus in Lei
den die op naam van een recla
mebureau staat.
Commercieel
Freewave doet er geen enkele
moeite voor het bestaan te ver
hullen. De radiopiraat organi
seert discoshows in de Stadsge
hoorzaal (overigens eigendom
van de gemeente, de kaarten
worden verkocht via de VVV)
en geeft het eerdergenoemde
blaadje uit. Doorgaans vinden
de uitzendingen plaats vanuit
een door de Woningbouwver
eniging Leiden (deze wordt
door de gemeente gecontro
leerd) beheerde flat. Soms
wordt er zeer openlijk uitge
zonden zoals eenmaal vanaf de
braderie op de Haarlemmer
straat. Ook hier greep de RCD
in.
De politie is zeer nauwkeurig
op de hoogte van de identiteit
van de mensen achter Freewa
ve. Volgens het abonnementen
bestand van Freewave geldt
zelfs de RCD als een trouwe af
nemer van het periodiek van
de piraat. Soms komt het voor
dat Free-Wave medewerkers
Met hulp van de brandweer werd gistermiddag de zendapparatuur
van Freewave van het dak van een flat in de Arendshorst gehaald.
Gisteravond was de radiopiraat alweer vanaf een andere locatie in
de lucht.
thuis worden opgebeld door de
RCD.
Eén van de medewerkers is
voor zijn illegale aktiviteiten al
een keer tot 1000 gulden boete
en een maand voorwaardelijk
veroordeeld. Een Leidenaar die
van betrokkenheid bij de pira
tenzender is verdacht, werd tot
enkele weken gevangenisstraf
veroordeeld. Zijn studio met
een waarde van 65.000 gulden
is in beslag genomen.
Omgekeerd zijn ook de radio
makers uitstekend op de hoogte
van de aktiviteiten van de te
genpartij. Is de RCD in de stad
dan wordt zoals gisteren
wat goedkopere zendappara
tuur geplaatst. De uitzendingen
hebben plaats vanaf het dak
van een flat aan de Arends
horst die op naam van een niet-
bestaand persoon staat. In de
flat staat een cassette wisselaar
die garant staat voor 12 uur
muziek. Twee maal per etmaal
wordt de wisselaar opnieuw ge
vuld. Wanneer de zender uit de
lucht is gehaald, wordt korte
tijd vanaf een andere locatie
uitgezonden om het de politie
niet al te makkelijk te maken.
Veelal kunnen de uitzendingen
enkele uren na het optreden
van de RCD en de politie her
vat worden. „Uit commercieel
oogpunt is het noodzakelijk dat
wij zo snel mogelijk weer in de
lucht zijn", aldus één van de
medewerkers.
Vooralsnog lijkt het openbaar
ministerie uitermate lankmoe
dig in de zaak Freewave. Vol
gens officier van justitie De
Wit bestaan er „geen concrete
gedachten om in de sfeer van
vervolging extra aandacht aan
Freewave te besteden". Hij
sluit echter niet uit dat dat in
de toekomst niet zou kunnen
veranderen. De Wit zegt dat de
commerciële aktiviteiten van
de radiopiraat aanleiding kun
nen zijn voor het volhardende
optreden van de politie.
Een woordvoerder van de poli
tie zei gistermiddag dat de ac
ties tegen Freewave „naar aan
leiding van klachten of op ei
gen initiatief" gewoon doorge
zet zullen worden. De politie
hoopt op een strenge veroorde
ling van de rechter tegenover
de illegale radiomakers „zodat
zij eens naar wat anders uit
gaan kijken". „Maar dat is onze
verantwoordelijkheid niet. De
politie treedt op tegen strafbare
feiten en daar gaan wij gewoon
mee door", aldus politie-voor-
lichter H. Langedoen. De poli
tie heeft inmiddels 26 processen
verbaal liggen tegen medewer
kers van Freewave.
Op radio-piraterij staat een
maximum-boete van 50.000
gulden. De radiomakers reke
nen echter op enig meededogen
van de rechter wanneer het
ooit tot een strafzaak komt.
Eén van hen: „Dan staat er zo'n
werkeloos jochie voor de rech
ter omdat hij van betrokken
heid bij Freewave wordt ver
dacht. Die jongen komt er met
een kleine boete van af want
die kan toch nooit veel beta
len". Ieder optreden van de
RCD en de politie waarbij de
zendapparatuur in beslag wordt
genomen en de zestien meter
hoge mast wordt vernield, be
zorgt Freewave een schadepost
van zo'n 3000 gulden. Dat is
echter geenszins onoverkomen-
lijk. Eén van de medewerkers:
„Als we geld nodig hebben,
zoeken we er gewoon wat ad
verteerders bij".
GERT VISSER
)EN Terwijl de gemeente
vierde ter gelegenheid van
gereed komen van de
10ste woning, maakten de
jners van De Camp zich
ad over de slechte afwerking
hun huizen. Als tegenpresta-
yoor de onthulling van een
(twerk door wethouder D.
[laar (Volkshuisvesting)
en de bewoners van de
e Sint Agnietenstraat pam-
pn achter hun ramen waarin
jemeente werd aangeklaagd,
loze buurtbewoners verstoor-
'het feest enigszins. „We wo-
nu zeven maanden in deze
(we huizen. We hebben last
lekkage, de deuren sluiten
goed en de tegels in de bad-
AN BEKNELD
JSSEN MUUR
V VIJZEL
DEN Een 37-jarige man
Sliedrecht is gistermiddag
t gewond geraakt bij een be-
(songeval. De man werkte bij
in aanbouw zijnde waterzui-
hgsinstallatie aan de Stad-
derweg. Hij bevond zich met
collega in een ruimte, waar
een vijzel stond. De collega
niet door dat de man bij de
tl stond. Hij zette de machine
Het slachtoffer raakte met
linkerbeen bekneld tussen
Ttuur en de vijzel. De collega
e het apparaat meteen af. Het
htoffer is met beenletstel
rgebracht naar het Diacones
kamer zitten los", betoogden de
bewoners. Een woordvoerder
van de gemeentelijke directie
volkshuisvesting kon hun boos
heid begrijpen. „Drie weken ge
leden hebben we afspraken ge
maakt met architect en aanne
mers. Die zouden de problemen
aanpakken, dat is helaas niet ge
beurd. Vanmorgen ben ik nog
naar de bewoners toegegaan, ik
heb hen gezegd dat de proble
men zo snel mogelijk'de wereld
worden uitgeholpen", aldus de
woordvoerder.
Wat de bewoners erg boos
maakt, is dat de muur van de
veertigduizendste woning is
schoongespoten, maar dat de
muren van hun huizen nog
steeds worden ontsierd door vilt
stift- en spuitbusopschriften. De
ambtenaar: „We hebben een
prijsopgave aangevraagd om het
hele project aan te pakken. We
willen iets doen om te voorko
men dat een dag nadat je de mu
ren hebt gereinigd, deze alweer
zijn volgekliederd. Het is wel
een kostbare aangelegenheid,
maar we willen er wat aan
doen". Ook zijn de mensen ver
ontwaardigd, omdat ze nu al ze
ven maanden vanuit hun voor
deur in de bagger stappen". Een
van de bewoonsters, mevrouw
Van Veen: „Gisteravond waren
mensen bezig in de stromende
regen, de straat op te knappen
voor de muur waarop het kunst
werk is aangebracht. Ons laten
ze zitten in de troep". Volgens de
woordvoerder van de gemeente
is de bewoners vertelt, dat het
een noodstraat zou blijven totdat
het Boerhaave-complex gereed
is. „Anders rijdt het bouwver-
keer het kapot". Bewoner Van
Veen spant volgens zijn vrouw
een kort geding aan tegen de ge
meente, omdat hij een vergoe
ding wil krijgen voor de door
lekkage beschadigde vloerbedek
king.
Wethouder Tesselaar sprak tij
dens het officiële gedeelte van
het bereiken van de mijlpaal,
zijn zorg uit voor de financiële
nood waarin een aantal Leidse
woningbouwverenigingen ver
keert. Hij riep de besturen op de
krachten te bundelen. „Solidari-
teitsgevoelens van de rijke vere
nigingen ten opzichte van de
arme vereniging zullen sterker
moeten zijn dan kinnesinne over
wenselijke bestuursvormen. De
tijd dringt", zei de wethouder
verwijzend naar de moeizame
fusiebesprekingen van enkele
verenigingen.
Tesselaar sprak de hoop uit dat
samenwerking tussen Leiden en
de regiogemeenten er toe zou lei
den dat gezamenlijk subsidies
voor de woningbouw bij het rijk
worden aangevraagd waarbij de
typen en aantallen woningen
naar behoefte uitgewisseld zou
den kunnen worden. De samen
werking zou bekroond moeten
worden met een regionale woon
ruimteverordening.
Ter gelegenheid van de realisatie
van de veertigduizendste woning
in Leiden werd gisteren in de
openbare bibliotheek de tentoon
stelling „Van hof tot Stevenshof"
ze is tot 9 september
PRINSES MARGRIET
OPENT SYMPOSIUM
OVER 350 JAAR
KLINISCH ONDERWIJS
DEN Vanuit de hele we-
zijn medisch historici en do
en. die betrokken zijn bij het
trwijs aan medische studen-
naar Leiden gekomen om
Symposium over 350 jaar kli-
h onderwijs in Leiden bij te
len. De officiële opening van
symposium, dat morgen en
morgen plaatsvindt in de
tgezaal van Fysiologie aan de
senaarsweg, werd vanmid-
iin de Pieterskerk verricht
f prinses Margriet. Mevrouw
L dr. A.M. Luyendijk-Els-
t, hoogleraar in de geschiede-
der geneeskunde aan de
(se universiteit heeft daarbij
i herdenkingsrede uitgespro-
i Op het symposium, dat is
fganiseerd door de faculteit
teskunde en het Academisch
lenhuis, wordt aandacht be
ll aan de ontwikkeling van
klinisch onderwijs in ver-
llende landen in de wereld.
wel de Leidse universiteit
Is op 8 februari 1575 werd
(richt, duurde het toch nog
1636 voordat de medische stu-
ten aan het ziekbed van pa-
ten les kregen. Voor die tijd
(l er vrijwel uitsluitend theo-
Ich onderwijs gegeven, dat
i gebaseerd was op de bevin-
|en van Hippocrates, de
fdlegger van de medische
(nschap, die van 460 tot 377
voor Christus leefde en op
lan andere klassieke genees-
idige auteurs als Galenus,
(corides en Theophrastus.
ktijk leerden de studenten bij
ie Leidenaren thuis. De zie-
huizen van toen waren meer
herplaatsen van hongerigen,
igers, landlopers en oude,
ikke of zieke mensen. Het
len vooral de medici Francis-
de leBoë Sylvius (1616-1672)
'Herman Boerhaave (1668-
die het onderwijs aan het
ienhuisbed (klinisch onder-
i) in Leiden op bijzondere
le gestalte gaven.
idergeschikt
ds Boerhaave zijn er vele me-
geweest, die de medische
lenten in Leiden onderricht
en. Zoals dat gaat, deed de
het beter dan de ander, maar
Ids werd de patiënt in de kli-
i bij de opleiding betrokken,
twel het er uiteraard om te
p was hen beter te maken,
len de patiënten toch vooral
rwerp ter bestudering door
lenten. De privacy en de rae-
g van die patiënt was in die
Dr. H.J.M. van
Rossum
(midden) met.
twee medische
studenten, die
momenteel het
Alco-schap
doen. Voordat
zij met echte
patiënten te
maken krijgen,
oefenen zij op
poppen en
modellen.
1
dagen ondergeschikt aan het on
derwijskundige belang. Naarma
te de jaren vorderden en de me
dische technieken steeds geavan
ceerder werden, werd ook de be
hoefte om patiënten op een bete
re manier tegemoet te treden,
groter.
De medische faculteit in Leiden
was de eerste die met een facul
taire cursus met nieuwe echt pa
tiëntgerichte onderwijstechnie-
ken, kwam. Sinds 1980 komen
namelijk alle medische studen
ten, die hun vier jaren theorie in
Leiden succesvol hebben doorlo
pen, in het Alco-schap terecht
Tijdens dit Alco-schap, afkorting
van Algemeen Co-assistentschap,
leren vijfde-jaars studenten in
kleine groepen en onder voort
durende leiding van een arts en
een gedragswetenschapper, aller
lei medische basisvaardigheden,
die straks in de echte praktijk
van pas komen. Dit op een wijze
die altijd patiënt-sparend en pa
tiëntvriendelijk is. Zij leren tech
nieken zoals gespreksvoering, li
chamelijk onderzoek, medische
verslaglegging en -technieken en
laboratoriumtechnieken. Doel
van het Alco-schap is dat de stu
denten een patiënt compleet
kunnen onderzoeken, dat ze be
ter in de praktijk zullen starten
en dat ze gevoeliger zullen zijn
voor de patiëntenkant van de ge
neeskunde.
Pa tiëntvriendelijk
Dr. H.J.M. van Rossum, vanaf
het begin in 1980 als coördinator
betrokken bij het Alco-schap en
belast met de ontwikkeling en
begeleiding van het programma,
vertelt in zijn kamer in de
nieuwbouw van het Academisch
Ziekenhuis iets over deze nieu
we ontwikkeling in het klinisch
onderwijs.
„Tegenwoordig worden artsen
patiëntvriendelijk opgeleid.
Voordat de co-assistenten, dat
zijn dokters in opleiding, hun
eerste echte patiënt onderzoeken
hebben ze al een intensieve trai
ning achter de rug, die liikt op
die van piloten en waarbij de
werkelijke situatie zo veel moge
lijk is nagebootst. Voordat de
studenten met echte patiënten te
maken krijgen oefenen zij op
poppen en modellen, op elkaar
en op gezonde mensen", aldus
dr. Van Rossum.
Eén van de belangrijkste, maar
misschien ook wel moeilijkste ta
ken van een arts is het voeren
van gesprekken met patiënten
over hun ziekte. Zo'n gesprek
moet zowel voor dokter als pa
tiënt plezierig verlopen, maar
moet ook de juiste informatie op
leveren voor de dokter.
Van Rossum: „Speciaal opgeleide
vrijwilligers spelen een bepaalde
klacht en de medische student
moet in een gesprek leren ont
dekken welke ziekte de „pa
tiënt" onder de leden heeft. Deze
gesprekken worden op video op
genomen zodat de student zich
zelf later aan het werk kan zien
en van zijn fouten kan leren.
Maar ook spelen medische stu
denten om beurten voor patiënt
en niet alleen in een gesprekssi
tuatie. Om beurten moeten zij
bijvoorbeeld ook lichamelijke
onderzoeken ondergaan of wordt
er bij hen bloed geprikt. Een
goede dokter moeten namelijk
weten wat een onderzoek voor
een patiënt betekent. Door zelf
de rol van zieke te spelen, kun
nen zij zich beter in diens situa
tie verplaatsen", aldus dr. Van
Rossum.
Door het Alco-schap werd naar
de mening van dr. Van Rossum
de kwaliteit van het klinisch on
derwijs sterk verbeterd. Een ver
betering overigens niet alleen
ten gunste van de student.
„Hoewel het Alco-schap uiter
aard is bedoeld om de medische
studenten grondig voor te berei
den op de praktijk, is het opval
lend hoeveel de arts-docenten
van deze cursus leerden. Doordat
zij van negen tot vijf uur de stu
denten moesten bezig houden
met technieken, die ook voor
hen nieuw waren, werden zowel
student als docent opnieuw opge
leid", stelt de heer Van Rossum
vast
Computers
Behalve deze duidelijke prakti
sche oefeningen in het leren om
gaan met een patiënt, werken de
medische studenten verder met
computers. Artsen en program
meurs hebben gezamelijk voor
de computer speciale prgram-
ma's samengesteld, waarin de
student geconfronteerd wordt
met klachten van een patiënt.
Door antwoord te geven op vra
gen van de computer, moet de
student achter de ziekte komen
en een juiste behandelingswijze
vaststellen.
„Beslissingen nemen hoort bij
het artsenvak", stelt de Alco-
schap coördinator Van Rossum.
„Via de computer oefenen zij in
het houden van spreekuur. Ge
maakte fouten worden net zo
lang van commentaar voorzien,
totdat de juiste beslissing is geno
men. Hierdoor kan worden voor
komen dat deze fouten bij pa
tiënten worden gemaakt".
Op het ogenblik kunnen studen
ten werken met computers, die
in een speciale ruimte in het zie
kenhuis staan opgesteld (het
leerhuis). Verwacht wordt echter
dat het nog dit jaar mogelijk zal
zijn om ook computers bij de stu
denten thuis aan te sluiten, zodat
zij zichzelf ook daar kunnen trai
nen. Nadat de studenten gezame
lijk het Alco-schap hebben door
lopen, wordt pas de overstap
naar in de echte praktijk ge
maakt. Die praktijk begint in de
polikliniek, waar de co-assisten
ten dan geheel zelfstandig een
aantal patiënten moeten ondèr-
zoeken. Daarna worden de ver
richtingen van de student door
de arts gecontroleerd.
„Het Alco-schap heeft de tradi
tionele onderwijstechnieken ver
anderd, zegt dr. Van Rossum.
„Er zijn nu trainingsprogram
ma's die los staan van de patiënt,
waardoor deze een grotere be
scherming geniet en tegelijker
tijd de kwaliteit wordt verbe
terd", aldus Van Rossum, die
tenslotte stelt dat het klinisch
onderwijs nu, net als in het be
gin bij Hippocrates, weer terug is
bij de patiënt. „Hippocrates nam
de patiënt als uitgangspunt voor
studie en onderwijs, maar kon
erg weing hulp bieden. Boerhaa
ve kon iets meer hulp bieden en
betrok de patiënt weer in het on
derwijs, zij het toch vooral als
studie-object. Nu er steeds meer
behandelingsmethoden zijn,
wordt ook het belang van onder
handelen of bespreken van de
ziekte met de patiënt steeds gro
ter. En omdat dit in belang is
van de patiënt, maar ook in dat
van de medicus, is het voeren
van gesprekken een belangrijk
onderdeel in de opleiding gewor
den en daarmee zijn we pas echt
weer terug bij de patiënt, net als
Hippocrates".
SYLVIA VAN LEEUWEN
