Oekraïners hebben in Genk eigen kerk
aan tafel
kerk
wereld
Aantal christenen in Israël groeit
Prof. Mulder wil
krachtiger protest
tegen VS-beleid
Nicaragua
Secretaris Zuidafrikaanse
bisschoppen zwaar gemarteld
£eidóc6omcut'
weer
Beurs van Amsterdam^
ACHTERGROND
£eidóC0Oiuant
MAANDAG 25 AUGUSTUS 1986 PAGINA
Italiaans dorp 'roepingendorp'
Omdat 107 van de 1.470 inwoners voor het religieuze leven
hebben gekozen, is het boerendorpje Lu Monferrato bij Ales
sandria in Piemonte gekozen tot plek van een symposium over
roepingen tot het religieuze leven. Voor de gelegenheid waren
tachtig van de 107 geroepenen naar hun dorp teruggekeerd,
zelfs van zover weg als een parochie in New York, waar Peter
Rinaldi de pastoor is en de auteur van een verhandeling over
de Lijkwade van Turijn. Sinds een eeuw is Lu Monferrato en
roepingendorp geweest: in 1946, toen er nog 2.900 inwoners
waren, waren 235 van hen seculier of regulier priester of
kloosterlingfe). Velen zijn uitgezwermd in de wereld, vooral
naar Noord- en Zuid-Amerika en Afrika.
Kardinaal Sin: Politici hebben niets geleerd
De aartsbisschop van de Filipijnse hoofdstad Manila, kardinaal
Sin, heeft zaterdag een scherpe aanval gedaan op de politici die
zich naar zijn mening weer net zo gedragen als voor de val van
dictator Marcos. „Zij zijn er slechts op uit hun persoonlijke
macht te vergroten en ze vergeten het algemeen belang". De
rijken geven steeds meer toe aan hun zucht naar geld en het
aantal armen neemt toe, aldus Sin. De bevolking bevindt zich
in e?n toestand van onverschilligheid. „De tijd van eensgezind
heid, tijdens welke de dictator viel, is voorbij". Hij herinnerde
aan de oproep tot 100 dagen van gebed voor nationale verzoe
ning, eenheid en vrede. „Deze oproep is nodig omdat de vruch
ten van de revolutie steeds meer verdwijnen."
Weeg het leven wat
lichter.
Hans Lodeizen
Een zich weinig op de
voorgrond dringende ge
meenschap heeft einde
lijk loon naar werken en
geloof: de Oekraïnse
christenen. Na jaren van
twijfel, sparen, plannen
maken, zonder twijfel
gebed en soms berusten
in het lot dat hen weke
lijks bijeenbracht in een
armzalige barak om hun
godsdienst te belijden,
hebben zij sinds jaren
weer een echt thuis.
Gisteren werd namelijk de
Oekraïnse orthodoxe kerk in
het groene gedeelte van Bel
gisch Genk gewijd. Pastoor
(„Ik noem me liever reve
rend, de gelovigen zeggen
„Vader Ivan" in het Oek-
rains") Ivan Derewianka (49)
kan het nog niet geloven. In
werkkleding, want de laatste
hand moet aan het schilder
achtige kerkgebouw gelegd
worden, zegt hij: „Dit moet
het centrum worden van alle
Oekraïners uit het wijde ge
bied, inclusief Nederland.
\v \v\
De gisteren in gebruik genomen splinternieuwe Oekraïnse kerk in het Belgische Genk.
Vader Ivan is een van de
Oekraïners, die zich verzet
ten tegen het Sovjet-regiem
en via de status van „Ostar-
beiter" in Hitler-Duitsland
na de oorlog in Belgie te
rechtkwamen. De meeste
van hen hebben, net als va
der Ivan, nog steeds de status
van politiek vluchteling. In
België vonden de Oekraïners
voor het merendeel werk in
de mijnen en zij smeedden
zich tot een hechte eenheid,
ook toen de meer geletterden
onder hen kansen kregen in
andere landen, waaronder
Canada. Vader Ivan werkte
vanaf 1961 16 jaar lang op de
expeditie bij Bata in Best,
„waar ik het zeer naar mijn
zin had, maar helaas kon er
door de crisis geen vervoer
meer geregeld worden tussen
Genk en Best, waardoor ik
de baan kwijtraakte."
Door zelfstudie werd Ivan
Derewianka vervolgens
priester. „Ik was altijd al aan
het twijfelen geweest of ik
dat niet zou moeten doen.
Mijn vader was mijnwerker,
maar de kinderen konden
kennelijk goed leren. Ik heb
een broer die in Canada
ook priester is en een andere
broer is arts." Inmiddels was
toen Ivan zich voorbereidde
op zijn priesterschap, de eer
ste golf Oekraïners, die in
Genk het geloof bewaarde
voor de ongeveer 1500 land
genoten vervangen door een
jongere generatie. „Die jon
gere kerkeraad nam", aldus
vader Ivan, „het initiatief tot
het oprichten van een geheel
nieuwe kerk. Het was de ge
neratie die geen hoop meer
had ooit terug te keren naar
de Oekraïne en een echt
thuis wilde." De priester legt
vervolgens uit hoe de Oek
raïners wel integreren, maar
niet assimileren. „We houden
onze eigen cultuur vast, we
spreken onderling Oekraïns,
we houden vast aan. onze ei
gen kerktradities de jon
geren vragen daar ook om
maar we maken wel degelijk
deel uit van de gemeenschap,
waarin we wonen en wer
ken." De plannen uit 1979
konden uiteindelijk gereali
seerd worden dank zij steun
van de gemeente (de grond)
en bedrijven als Volvo en
Ford. „In 1982 kon de bouw
grond gewijd worden", zegt
vader Ivan, „en nu zijn we zo
ver dat we dit prachtige ge
bouw dat in totaal bijna 1
miljoen gulden heeft gekost,
kunnen inwijden." „Weet u
wat merkwaardig is vraagt
hij tenslotte. „We hebben met
alle Oekraïners over de hele
wereld een prima relatie met
uitzondering van de Oekraï
ne zelf, want alle banden
daarmee zijn doorgesneden."
Zondag was er zelfs een bis
schop uit Canada over. „Maar
van onze broeders in Neder
land horen we zelden iets.
Zeg in Nederland dat ze hier,
in de?e nieuwe kerk, altijd
welkom zijn."
AAD JONGBLOED
Israel is het enige land in het
Midden-Oosten waar het
aantal christenen een ver
houdingsgewijs grote groei
vertoont. De afgelopen tien
jaar was er een groei van 30
procent. Volgens de jongste
statistiek is van de 4,25 mil
joen inwoners een totaal van
102.000 christen. Dat komt
neer op 4,2 procent van de
bevolking.
Van alle godsdienstige groe
peringen in het land genieten
volgens Rossing de christe
nen de grootste vrijheid. Zo
kunnen Kerken die kerkelijk
trouwen, scheidingen in
schrijven of waken over
voogdijzaken in afwijking
van wat voor andere religies
geldt, geheel onafhankelijk
van de Staat hun ambtelijk
handelen registreren.
Ook wat betreft instellingen
vSn weldadigheid en het on
derwijs werken de christenen
gewoongetrouw tamelijk on
afhankelijk van het staatsap
paraat, hoewel er wel een
ontwikkeling is te zien in de
richting van integratie op het
gebied van sociale zaken, me
dische voorzieningen en het
onderwijssysteem.
Het ministerie onthoudt zich
zorgvuldig van ingrepen in
wat de christelijke gemeen
ten zelf willen oplossen of
ondernemen. Zijn afdeling
moet volgens Rossing als een
brievenbus worden be
schouwd, waarin de gemeen
ten hun problemen kwijt
kunnen voor zover de over
heid behulpzaam kan zijn bij
het zoeken naar een oplos
sing. Voorts komt het minis
terie in actie bij problemen
tussen confessies onderling,
bij voorbeeld wat betreft toe
gang tot de heilige plaatsen.
De christenen in Israel zijn
verdeeld over 500 denomita-
ties en zelfstandige orden.
De Nederlandse regering moet het illegale optreden van de
Verenigde Staten tegen Nicaragua veel duidelijker en
krachtiger veroordelen. Het Internationale Hof van Justitie
heeft niet voor niets de Verenigde Staten veroordeeld. Dat
Reagan openlijk zegt dat hij de sandinistische regering ten
val wil brengen, kan Nederland niet zonder meer accepte
ren. Voortdurend protest van ons land en de andere Europe
se bondgenoten is noodzakelijk.
Dit zei prof. dr. D.C. Mulder, voorzitter van de Raad van
Kerken in Nederland, zaterdag op Schiphol bij terugkeer uit
Nicaragua. In de hoofdstad Managua heeft hij afgelopen
woensdag de zogenaamde vredesambassade geopend, waar
toe Pax Christi en het IKV het initiatief hebben genomen.
Mulder was door de Nicaraguaanse Baptistenconventie uit
genodigd. Hij heeft daar gesproken met regeringsvertegen
woordigers, onder wie vice-president Sergio Ramirez, en
met kerkelijke figuren, zowel voor- als tegenstanders van de
sandinistische regering.
Het gesprek begin volgende maand tussen de sandinistische
regering en de bisschoppen is volgens Mulder het enige
hoopvolle teken in het land. In Nicaragua wordt aangeno
men dat deze afspraak tot stand is gekomen op aandringen
van de nieuwe nuntius, die in opdracht van het Vaticaan
handelt. Als de ernstig verdeelde Rooms-Katholieke Kerk
en de staat tot enigerlei vorm van concordaat komen (waar
op in regeringskringen wordt gehoopt), dan valt daarmee
een van de argumenten van Reagan weg om de contra's te
steunen.
Uit kerkelijke kring is vernomen, dat op de Amerikaanse
ambassade in de hoofdstad van Nicaragua sinds begin 1985
een apart daarvoor aangestelde functionaris zich bezighoudt
met het kerkelijk leven in het land. Deze houdt de activitei
ten van kerkelijke vertegenwoordigers nauwkeurig in de
gaten en scheidt bokken van schapen, door aan te geven wie
voor en wie tegen de Sandinisten is. Desgevraagd heeft het
Amerikaanse ministerie van Buitenlandse zaken te Was
hington bevestigd dat deze activiteiten worden bedreven,
„omdat religieuze groeperingen een belangrijke rol spelen
bij de strijd in het land". In Nicaragua wordt beweerd dat er
ook Amerikaans geld gaat naar protestantse groeperingen
die zich tegen de regering van Nicaragua verzetten.
Bisschop fietst een
eindje mee
Mgr. Ph. Bar gaf gisteren in
Poeldijk het startschot voor
de Bartholomeusrit ter gele
genheid van het zestig jarig
bestaan van de Bartholo-
meuskerk. Omdat er op dat
moment een regenbui neer-
plensde, was de belangstel
ling slechts matig. Om de
moed erin te houden fietste
de bisschop een eindje mee.
De zwarte secretaris van de
bisschoppenconferentie van
Zuidelijk Afrika, pater
Smangaliso Mkhatshwa, is
zwaar gemarteld. Dit deelde
zijn secretaresse mee nadat ze
hem in de gevangenis had
bezocht.
In het kader van de noodtoe
stand werd de pater in juni
opgepakt. Mkhatshwa, die in
de Herculesgevangenis in
Pretoria wordt vastgehouden,
werd afgelopen woensdag op
een hem onbekende plaats
verhoord. Tijdens het ver
hoor, dat 24 uur duurde,
moest hij onafgebroken
staan. Geblinddoekt werd hij
door in totaal vijf agenten
verhoord, aldus zuster Smit.
„Zijn voeten waren gezwol
len. Hij kon nog slechts met
een stok lopen. De agenten
hadden ook „andere dingen"
gedaan, waarover hij tegen
over mij niet wilde praten,"
aldus zuster Smit.
Pater Mkhatswa: gemarteld
De bisschoppenconferentie
heeft het Hooggerechtshof te
Pretoria verzocht leden van
de Zuidafrikaanse politie te
verbieden pater Mkhatshwa
te mishandelen en-of te mar
telen. Verder wordt het Hof
toestemming gevraagd om
Mkhatshwa door zijn eigen
arts te laten onderzoeken. Dit
heeft advocaat Brian Currin
bekend gemaakt.
Inmiddels heeft de officier
van justitie bekend gemaakt
dat een overheidsarts en de
Erivé-arts toestemming heb-
en gekregen pater Mkhats
hwa te onderzoeken. Advo
caat Currin sprak als zijn
verwachting uit dat beide
artsen bereid zullen zijn ten
gunste van Mkhatshwa te ge
tuigen, aldus Currin.
Mensenrechtengroepen
schatten het aantal personen
die na het uitroepen van de
noodtoestand zonder opgave
van redenen werden opge
pakt, op ruim 13.000. De re
gering heeft kortgeleden de
namen van 8.400 bekend ge
maakt.
Relatief meer incest in rechtsorthodoxe kringen niet bewezen
Zolang er geen grondig onderzoek is verricht,
moet men oppassen met boude beweringen
dat in rechts-orthodoxe incest kringen rela
tief vaker voorkomt en dat godsdienst zelf in
cest bevordert. Dit schrijven mevrouw
A.M.E. Faber en de arts P.F.J. Dupuis, leden
van de hervormde werkgroep incest in
„Woord en Dienst", het orgaan voor her
vormd gemeenteleven.
Zij zijn lid van een werkgroep, die vorig jaar
op verzoek van het hervormd moderamen is
ingesteld door de raad voor kerk en gezin.
Er zijn volgens Faber en Dupuis aanwijzin
gen dat incest-slachtoffers uit godsdienstige
milieus er langer het zwijgen toe doen dan
die uit niet-godsdienstige milieus. Dit kan
volgens hen te maken hebben met het feit
dat „in de kerk nog altijd voornamelijk ge
zwegen wordt over sexualiteit en lust". Dit
onderwerp is veelal omgeven met schuld en
zondebesef. Praten erover wordt als taboe er
varen, hetgeen voor slachtoffers van incest
een extra drempel is.
De kerk moet naar de mening van Faber en
Dupuis de ogen openen voor het feit dat
mannen doorslaggevende invloed hebben op
bijbelexegese en kerkcultuur, dat bepaalde
bijbelteksten zich er uitstekend toe lenen de
macht van de vader en de onderschikking
van vrouw eri kinderen te rechtvaardigen, en
dat de machtsverhoudingen in het gezin en
bepaalde ideeën over de opvoeding („eert uw
vader en uw moeder") niet alleen de incest
hebben mogelijk gemaakt, maar ook de mate
waarin het (sexueel misbruikte) meisje zich
kan verzetten, negatief beft vloeden.
R.-K. Kerk Zambia
ondervindt hinder van
fundamentalisten
„Als de Rooms-Katholieke
Kerk van Zambia niet duch
tig op haar tellen past, loopt
zij groot gevaar te bezwijken
onder de druk van buiten,
voornamelijk uitgeoefend
door Amerikaanse fundamen
talistische kerken en sekten".
Dat heeft de Amerikaanse
missionaris van het Heilig
Hart, Robert Martineau, ver
klaard.
Rondreizende evangelisten
zetten circustenten op in de
nabijheid van katholieke ker
ken en trekken met hun vuri
ge preken duizenden mensen,
„die allang genoeg hebben
van de ongeïnspireerde praat
jes die in katholieke kerken
voor een preek doorgaan".
Naar de missionaris meldt,
delen de evangelisten grote
hoeveelheden pamfletten en
stripboekjes uit waarin de R.-
K. Kerk belachelijk wordt ge
maakt.
Eén ervan, getiteld „De God
vader", toont drie pausen en
profil op de omslag. In de
tekst wordt gesuggereerd dat
de drie connecties hebben on
derhouden met het maffia
misdaadsyndicaat. Een ander
boekje legt de relatie voor de
roeping van katholieke reli
gieuzen bij de Egyptische af
godendienst waarin kinderof
fers werden gebracht.
Naar zijn mening hebben de
Zambiaanse katholieken wei
nig verweer tegen deze inva
sie. Ze zijn wel goed opgeleid
in vroomheid en devotie,
maar niet in geloofszaken.
Tartaar met gebakken ui en bacon, spitskool en
aardappelen yoghurtvla met pruimencompote
De benodigdheden voor twee zijn: 25 g margarine, 2 tar-
taartjes, zout, peper, ui, 5 g margarine, 4 plakjes bacon;
5100 g spitskool, 10 g margarine, zout, nootmuskaat of sel
derij of lavas;
0,5 tot 1 kg aardappelen;
0,5 dl water, pijpkaneel, 150 g pruimen, 25 g suiker, aard
appelmeel, 2 dl yoghurt, 2 dl gele vla (of 2 dl melk, 10 g
custard, 12 g suiker).
Laat de eerste portie margarine bruin worden in een koeke-
pan, leg er de tartaartjes in en bak het vlees al heen en weer
schuivend in vier a vijf minuten bruin. Leg de tartaartjes op
een warm bord en strooi er zout en peper over. Maak de jus
af met water en zout
Bak in een tweede pan de kleingesneden ui en bacon regel
matig omscheppend lichtbruin. Schep dit mengseltje op de
gebakken tartaartjes. Schenk de jus in de pan waarin ui en
bacon gebakken zijn, laat hem nog een minuut koken.
Haal lelijk blad van de spitskool, spoel haar schoon en snijd
haar in smalle reepjes. Laat de margarine smelten, voeg de
kool, twee lepels water en zout toe en sluit de pan. Smoor de
groente in een kwartier gaar; schep haar in die tijd een paar
keer om. Voeg zo nodig nog wat water toe. Bestrooi de spits
kool met nootmuskaat of met fijngeknipte selderij of lavas.
Laat het water met een stukje pijpkaneel tien minuten trek
ken. Snijd de gewassen pruimen een keer door en ontpit ze.
Doe pruimen en suiker bij het water met pijpkaneel en laat
de vruchten in een paar minuten zacht worden. Schep de
pruimen met een schuimspaan in een Schaal, doe de pijpka
neel weg en bind het sap met weinig aardappelmeel. Laat de
compote koud worden. Meng yoghurt en vla, leg er wat com
pote op en geef de rest er apart bij.
F H 6 JEANNE
Gasaccijns van de baan
HeT kabinet heeft vrijdag een verstandig besluit genora el
door af te zien van de omstreden tijdelijke heffing op laa
aardgas. Minister Ruding wilde deze aanvankelijk per 1 jai*n
ari 1987 opleggen om een deel van het financieringstek |t(
voor 1987 weg te werken. Voorwaarde is nog wel dat de G >i
unie en de Vereniging van gasexploitanten in Nederlaei
(Vegin) bereid zijn de aardgasprijs voor kleingebruikers r 'e
een geringer bedrag te verlagen dan de bedoeling is. Tej
die voorwaarde zullen zij zich waarschijnlijk niet verzetU r(
IV e
Een ander besluit kón het kabinet ook eigenlijk niet ij-
goed fatsoen nemen nadat bekend was geworden, dat
twee grootste oliemaatschappijen in ons land, Shell en Es
nota bene een deel van de opbrengst van deze belasting z<
den ontvangen. Het ging daarbij om een bedrag van 15 n V
joen gulden dat, als gevolg van een uit 1974 daterende
spraak, naar de beide maatschappijen zou toevloeien in pla -»
van aan de schatkist. J
WELISWAAR zouden die 15 miljoen slechts een geriir
deel hebben gevormd van de in totaal 600 miljoen gulden f
de tijdelijke gasaccijns zou opbrengen. Het kon echter te
niet de bedoeling zijn dat de belastingbetaler op die manr"
twee grote bedrijven zou gaan spekken, die onder meer daj
zij het aardgas toch al floreren. Dan zijn er uiteraard wel
dere, veel betere bestemmingen voor dat geld te vinden. TQ
recht had de Vegin tegen het aanvankelijke voornemen L.
zwaar gemaakt.
r\ Pr
L/OK uit andere overwegingen was het instellen van een ja;
delijk aardgasaccijns aanvechtbaar, al was het maar om^i
daardoor een produkt dat tot de eerste levensbehoeften kjei
worden gerekend, nog duurder zou worden dan het al is. He
lag ook daarom min of meer voor de hand dat de ministjoi
raad van het voornemen zou afstappen en dat ook minis)a
Ruding zou inzien, dat hij op zijn schreden moest terugker(oi
Veel wind en
regen
DE BILT (KNMI) De eerste
tekenen, die er op wijzen dat
de zomer langzaam ten einde
loopt, dienen zich morgen aan.
Er is veel wind, waaruit het
van tijd tot tijd regent en de
wind is flink toegenomen. De
zuidoosten wind is krachtig, er
moet zelfs rekening worden
gehouden met een stormachti
ge wind. Later op de dag
draait de wind naar het zuid
westen, maar verandert niet in
sterkte. Waar ook nog weinig
in verandert is de middagtem-
peratuur. Die behoudt zijn
waarden zoals wij die de afge
lopen dagen gewend waren, zo
rond de 19 graden. Vannacht
wordt het alleen veel warmer,
omstreeks 15 graden. De ver
andering in het weer hangt sa
men met een diepe en actieve
depressie, die morgen boven
Engeland wordt verwacht en
vandaag langzaam verder naar
het oosten trekt
Weersvooruitzichten voor de
Europese landen, geldig voor
woensdag en donderdag:
Zuid-Scandina vië: Perioden
met zon, maar ook kans op een
bui. Middagtemperatuur tus
sen 14 en 18 graden.
Britse Eilanden: Dinsdag van
tijd tot tijd regen met name in
zuid-Engeland. Woensdag pe
rioden met zon en vrijwel
overal droog. Middagtempera
tuur van 14 graden in het
noorden tot 18 graden in het
zuiden.
Benelux: Van tijd tot tijd re
gen. In de loop van woensdag
vanuit het westen opklarin
gen. Middagtemperatuur rond
18 graden.
Duitsland: Van tijd tot tijd re
gen. Middagtemperatuur rond
20 graden.
Frankrijk: Dinsdag van tijdi v
tijd regen, in de loop t-
woensdag vanuit het wesf
opklaringen. Middagtempd01
tuur van 18 graden in |e:
noordwesten tot 27 graden 4
de Rivièra. to
pr
Spanje, Portugal: Zonnig, mlie
in het noorden ook nog k$l
op een bui. MiddagtempeE
tuur van 18 graden in noor^u
tot 30 graden elders. na
lei
Italië, Joegoslavië: Perioèr
met zon, maar vooral woalli
dag kans op een bui. Midcfji
temperatuur van 25 gradeiiof
het noorden tot 35 gra^ai
meer zuidelijk. fe
BS
Alpenlanden: Veel bewoltór
en van tijd tot tijd regen. Irte
loop van woensdag in het vle
telijk deel vanuit het weir
opklaringen. Middagtempeu
tuur tussen 18 en 22 gradeJe
WEERRAPPORT HEDENMORGEN
Amsterdam
De Bilt zw bew
Eelde I bew
Eindhoven regenbui
Max Min B
Helsinki
Innsbruck
Klagenfurt
w bew. 19 12
onbew.
l.bew.
v bew. 25 19
GOUD
on bewerkt
Opgave: Drijfhout. A'dam
