a kerk wereld „Ratzinger schreef privé aan overste Franciscanen" Ceidóe Soman!; weer aan tafel lezers Start van Christelijke Gereformeerde synode wordt gekenmerkt door interne spanningen Mogelijk nadere maatregelen tegen theoloog Curran Honderste geboortedag theoloog Paul Tiliich ACHTERGROND foidócSomont VRIJDAG 22 AUGUSTUS 1986 PAGIN; Nederlander gearresteerd die paus te na kwam Een Nederlander die woensdag werd gearresteerd toen hij paus Johannes Paulus II tijdens zijn wekelijkse audiëntie in het Va- ticaan trachtte te benaderen, is gisteren veroordeeld tot dertig dagen hechtenis. De man werd door de politie geïdentificeerd als Henricus Auxilius Anema. Zijn leeftijd en woonplaats wa ren niet bekend. „lk ben Jezus Christus en ik moet de paus waarschuwen dat de apocalyps nabij is. Hij moet zo snel moge lijk naar Israël", zou Anema hebben gezegd. De man zou al drie weken eerder zijn gearresteerd voor het stelen van mun ten uit de aalmoezenkist in het Vaticaan. Hij had Italië uiterlijk maandag moeten verlaten. Anema wordt na zijn gevangenis straf naar de grens begeleid en uitgewezen, aldus de politie. Rotterdam geeft ICTO subsidie De Rotterdamse afdeling van het Interkerkelijk Comité Twee zijdige Ontwapening (ICTO) krijgt bijna 8.000 gulden subsidie van de gemeente Rotterdam. Daarmee kan ze de feitelijke uit gaven die ze vorig iaar deed, dekken. De gemeenteraad heeft hiertoe gisteren besloten. Om voor de subsidie in aanmerking te komen moest het ICTO, Rotterdam tegen een eerdere weige ring in beroep gaan. De proceskosten hebben intussen een klei ne 10.000 gulden gekost, aldus P. Kamstra-Aridjis, voorzitter van ICTO-Rotterdam. De afdeling wil deze „werwervingskos ten" ook vergoed hebben, omdat de raad onrechtvaardig han delde door eerst de subsidie te weigeren, aldus de voorzitter. Het recht op subsidie vloeide voort uit een nota Lokaal Vredes beleid. Het komt er niet op aan, hoe oud men is, maar hóe men oud is Fliegende Blatter Ds. J.H. Velema VOLGENDE WEEK IN DEN HAAG De synode van de Chris telijke Gereformeerde Kerken, die komende dinsdag in Den Haag aan haar driejaarlijkse verga dering begint, maakt een slechte start. Althans dat vindt een groep predi kanten in deze ongeveer 24.000 leden tellende kerk. Deze zogeheten „Amersfoortse groep'' is gebelgd over het feit dat ds. J.H. Velema uit Nun- speet, een invloedrijk man in de christelijke gereformeerde gemeen schap, deze week in een interview onomwonden zijn visie heeft gegeven over een belangrijk agendapunt van de ko mende synode: het standpunt ten aanzien van abortus provocatus. De afgevaardigden van de regionale kerkelijke vergade ringen komen maandag avond bijeen in de Eben Haë- zer-kerk aan de Spaarwater- straat in Den Haag voor een bidstond. Dinsdagochtend be gint de synode. Eerst wordt de agenda vastgesteld en wordt er een praeses geko zen. ..Het is erg jammer dat ds. Velema zo vlak voor de sy node zijn uitgesproken stand punt nog eens zo nadrukke lijk naar buiten brengt. Deze handelwijze kan het effect hebben van stemmingmake rij", aldus ds. W. Steenbergen uit Rijswijk, deel uitmakend van de „Amersfoortse groep". De spanningen rond de abor tus spelen zich af rond de be slissing van regionale kerke lijke organen (classis An- mersfoort en de particuliere synode van het Oosten) om de predikanten J.J. Rebel en T Harder .^chorsingswaar dig" te achten vanwege hun te liberaal geachte houding inzake abortus. De generale synode zal zich moeten uit spreken over de bezwaren die zijn ingebracht tegen de genoemde beslissing. Overi gens heeft dr. Rebel inmid dels de kerk verlaten en is lid geworden van de Neder landse Hervormde Kerk. De „Amersfoortse groep" waartoe verder behoren de predikanten G.C. den Hertog uit Leiden, G.L. Born uit Ro zenburg, G.C. van der Klis uit Amersfoort en J. Manni uit Rotterdam, is van mening dat het gebruikelijk is zich niet publiekelijk uit te spie ken als een kwestie onder de rechter is. Datzelfde geldt voor de onderhavige kwestie, vinden ze. Ze verwijten ds. Velema door het poneren van zijn standpunt de moge lijkheid te blokkeren om tij dens de behandeling ter sy node „samen te zoeken naar de beste weg voor de kerk van de Here". Ds. Velema wekt de indruk dat het zoe ken niet meer nodig is, hij vindt dat hij gelijk heeft. Kern van het bezwaar van ds. Velema tegen het abortus standpunt van o.a. ds. Harder is dat hij meent dat hun standpunt zijn uitgangspunt vindt in de concrete situatie en vervolgens uitkomt bij Gods Woord. Ds. Velema ziet hierin een parallel met de denkwijze in de Gerefor meerde Kerken, vervat in de destijds veel besproken uitga ve „God met ons". Ds. Vele ma meent dat de juiste rede nering is: uitgaan van Gods geboden en die leggen tegen de concrete situatie. Vrouwen Behalve de abortuskwestie spelen nog enkele controver siële kwesties op de komende synode. Bijvoorbeeld een voorstel dat moet voorkómen dat vrouwen scriba (secreta ris) van een kerkeraad kun nen worden. De kerkeraden van Amersfoort en Purmer- end hebben een vrouw als scriba benoemd. Daarmee hebben deze vrouwen een gelijk ondertekeningsrecht van stukken als de praeses (voorzitter), die ambtsdrager is. Vrouwen mogen in de Christelijke Gereformeerde Kerken geen ambtsdrager zijn. Ds. Velema heeft als zijn mening te kennen gegeven fel gekant te zijn tegen de handelwijze van de beide "kerkeraden. „Het is een pro vocatie. Men wil zien hoever ze kunnen gaan", aldus ds. Velema. Er zijn nog meer grote span ningen in de kerken. Vijf predikanten zijn mede daar om overgegaan naar de Ne derlands Hervormde Kerk. Vorig jaar circuleerde een brief van ambtsdragers en gemeenteleden naar alle ker keraden waarin werd gespro ken van de grootste spannin gen in het ruim negentigjarig bestaan van de Christelijk Gereformeerde Kerken. Het machtsdenken heeft in de besluitvorming van onze ker ken een grote plaats gekre gen, aldus de tekst van die brief en een eenmaal ingeno men standpunt wordt ook na veel discussie heel moeilijk verlaten. LÜTSEN KOOISTRA VATICAAN HOUDT BERISPING BUITEN PUBLICITEIT Het nieuws over de te rechtwijzing van kardi naal Ratzinger aan de orde van de Francisca nen heeft opnieuw een staartje gekregen. Er blijkt wel degelijk een brief te zijn verstuurd door de kardinaal aan de orde van de Francisca nen. Kardinaal Ratzinger die voorzitter is van de Congregatie die waakt over de geloofsleer, heeft als „privé-persoon" een brief geschreven aan pa ter John Vaughn, gene raal overste der Francis canen. Dat heeft de Congregatie na enige dagen zwijgen toegege ven tegenover het rooms-ka- tholieke persbureau CIC te Rome, dat de congregatie met letterlijke passages uit deze brief confronteerde. De con gregatie wil kennelijk publi citeit over de kwestie zo veel mogelijk vermijden en is daarom ook niet van plan de tekst van deze „privé-brief" vrij te geven. Pater Herbert Schneider, provinciaal der Franciscanen te Düsseldorf, die begin deze week nog het bestaan van de brief glashard ontkende, heeft gisteren tegenover het CIC erkend dat pater Vaughn wel degelijk een (privé-)brief van Ratzinger heeft ontvangen. Bij het ge neralaat der Franciscanen te Rome was wegens de vakan tie niemand aanwezig die hierover mededelingen kon doen. Generaal overste Vaughn verblijft tot begin september in de Verenigde Staten. In de brief heeft Ratzinger uitvoerig het optreden van de congregatie tegen de Bra ziliaanse Franciscaan Leo nardo Boff uitgelegd. Verder vraagt hij Vaugh „effectief en onmiddellijk in te grijpen om een einde te maken aan een radicale mentaliteit van afwijkende meningen, die tot op hoge niveaus in de orde der Franciscanen tot een houding leidt waarin kritiek op het leerambt tot uitdruk king komt." Pater Vaughn heeft boven dien een brief ontvangen van kardinaal Jerome Hamer, president van de congregatie voor de religieuzen. In Rome noemt men het geen toeval dat Ratzinger en diens voor ganger bijna gelijktijdig deze „privé-brieven" hebben ver zonden. Mgr. Hamer wijst er in zijn brief op dat alle oversten de plicht hebben te waken over een juiste en gezonde leer in hun orde. Verder moeten de oversten verhinderen dat het onderwijs dat door leden van hun orde wordt verzorgd, geen opvattingen bevat die niet de instemming van de kerk hebben en die mogelij kerwijs een alternatief tegen over het kerkelijk leerambt vormen. Tenslotte pleit mgr. Hamer voor een bijeenkomst met oversten van die orden en congregaties die publika- ties uitgeven, om gezamenlijk acties voor te bereiden zodat in de toekomst de heilige leer van de kerk correct wordt doorgegeven. Het rooms-katholieke pers bureau ACSA, dat vorige week vrijdag als eerste het bestaan van deze brieven onthulde, heeft de belang rijkste passages daaruit ter hand gesteld van bevriende collega s, waaronder die van het CIC. De Amerikaanse moraal theoloog, Charles Curran die wegens zijn liberale opvattingen over sexuele vraagstukken zijn onder wijsbevoegdheid is ont nomen moet rekenen op verdere strafmaatrege len, waaronder mogelijk opschorting van priester lijke bevoegdheden, als hij doorgaat met de kerk te tarten. Deze waarschuwing deed Joaquin Navarro, de officiële woordvoerder van het Vati caan. Een andere functiona ris van het Vaticaan waar schuwde intussen dat nieuwe maatregelen te verwachten zijn zodra twee door het Va ticaan benoemde commissies hun onderzoeken van rooms- katholieke religieuze institu ten en geestelijken in de VS hebben afgerond. De bisschop van Currans dio cees, mgr. Matthew Clark, gaf na de bekendmaking van het Vaticaan te kennen dat hij het volste vertrouwen had in Currans priesterschap. In Vaticaanse kringen werd dit commentaar koel ontvangen en Navarro sprak in dit ver band van uitzonderlijke tole rantie. Navarro verklaarde dat het formele onderzoek van het Vaticaan inzake Curran ze ven jaar vergde en wees erop dat de paus het grootst moge lijke geduld had gehad met Curran. De New York Times conclu deerde over de kwestie-Cur- ran na gesprekken met Vati caanse functionarissen dat leerstelligheden inzake de sexuele moraal, die hoewel ze niet ex cathedra zijn gedaan, nu meer en meer als onfeil baar worden beschouwd. De congregatie voor de geloofs leer beriep zich in zijn maat regel tegen Curran op de on feilbaarheid van de paus. Kapel naast supermarkt De deze week in gebruik genomen kapel plaats van gebed naast een supermarkt in Bordeaux blijkt de nodige belangstel ling te krijgen. Tijdens de winkeluren is de kapel geopend en men kan er met zijn winkelwagentje in terecht. Op 13 april 1933 werd hij als een van de eerste niet-joodse hoogleraren door de nazi's ontslagen. Nog geen maand later werd zijn boek „Die sozi- alistische Entscheidung", waarin hij felle kritiek op de nationaal-socialisti- sche ideologie uitte, op de Römerberg verbrand. Op 3 november van dat zelfde jaar betrad de 47- jarige emigrant in New York het land waarin hij als een van de belang rijkste denkers van deze eeuw erkenning zou vin den: de theoloog en filo soof Paul Tiliich, die op 20 augustus honderd jaar geleden werd geboren. Zijn assistent in Frankfurt, Theodor W. Adorno, noemde hem een „wandelend sy steem van antennes". Tiliich trachtte het gesprek op gang te brengen tussen werelden die tot dan voor altijd ge scheiden leken: rede en ge loof, filosofie en theologie, cultuur en godsdienst. Hij schreef over socialisme en so ciologie, schilderkunst en ste- debouw, muziek en psycho analyse. Hoewel hij ervoor heeft ge pleit dat er dertig jaar lang in de traditionele kerkelijke taal gezwegen zou worden opdat er een nieuwe taal zou ontstaan, is zijn eigen hoofd werk ook een godgeleerd boek: de „Systematische the ologie", die in drie delen tus sen 1951 en 1963 is versche nen. Daarin zoekt hij een middenweg tussen de tradi tionele orthodoxe theologie en ook de neo-orthodoxie van Karl Barth en de libe rale theologie. Hij maakt daarbij gebruik van de zoge naamde correlatiemethode. De mens is volgens hem een vragend wezen dat de vragen stelt waarop in de symbolen van het christelijk geloof het antwoord wordt gegeven. Tiliich maakt veel gebruik van het existentialisme, om dat daarin de situatie van de mens in de wereld het meest adequaat wordt verwoord. Gerenommeerd Tiliich overleed op 22 okto ber 1965 in Chicago vol gens een van zijn biografen reeds zijn derde dood. Als veldprediker in de Eerste Wereldoorlog stierf Tiliich in de loopgraven bij Verdun zijn eerste dood. Hij meende daar de ondergang van het Duitse idealisme, van het cul- tuurprotestantisme en van de liberale theologie te zien. Zijn tweede dood was zijn emigra tie, nadat hij professoraten in de theologie, filosofie en so ciologie in Marburg, Dresden, Leipzig en Frankfurt had be kleed. In Amerika bereikte hij echter de hoogste weten schappelijke ladder: hij werd hoogleraar aan de gerenom meerde Harvard-universiteit. In Duitsland bleef hij een emigrant. Wel ontving hij in 1962 de vredesprijs van de Westduitse boekhandel, maar zowel uit de hoek van de fi losofen (Wilhelm Weische del) als de theologen (Karl Barth) kreeg hij weinig bij val. Laatstgenoemde wees met een drievoudig neen de „brede geloofs- en openba- ringswals" van een „al te goedkoop universalisme" waarin God en wereld wor den vermengd, vierkant af. Meer begrip hadden Angel saksische theologen voor Til- lichs opvattingen. Dat geldt vooral voor zijn kritiek op de traditionele christelijke gods voorstelling en zijn definitie van God als het zijn zelf of als de grond van het zijn, die door John A.T. Robinson is overgenomen en die mede heeft geleid tot de (inmiddels weer overleden) God-is- dood-theologie. Aardappel-kaasomelet met koolsalade koffie-kwark met banaan (vegetarisch) De benodigdheden voor twee zijn: 0,5 tot 1 kg aardappe len, 30 g margarine, zout, 2 eieren, 1,5 dl melk, peper, 75 g geraspte kaas, peterselie; 250 g kool (witte, spits of groene), zout, 2 worteltjes, 1 appel, 2 lepels azijn, peper, suiker, 1 lepel olie, bieslook; 225 g kwark, 1 dl melk, 1 theelepel oploskoffie, basterd suiker naar smaak, 1 banaan, 1 lepel rozijnen, 2 lepels limonadesiroop. Snijd de geschilde aardappelen in plakjes van een derde cen timeter. Laat de margarine smelten in de koekepan, leg er de aardappelplakjes met wat zout in en sluit de pan. Bak de aardappelen onder af en toe omscheppen in een kwartier op een matig vuur gaar. Klop de eieren los met de melk, weinig zout en peper en schenk het mengsel over de aardappelen. Bestrooi het hele oppervlak met de geraspte kaas en leg het deksel weer op de pan. Laat op een matig vuur de eieren stollen en de kaas smelten. Bestrooi de omelet met fijnge knipte peterselie. Haal lelijk blad van de kool, spoel haar schoon en snijd haar fijn. Kneed de groente met weinig zout tot ze nattig wordt en laat haar zo een kwartier staan. Meng de kool met grof ge raspte wortel en appel en een sausje van azijn, peper, suiker en olie. Strooi er fijngeknipte bieslook over. Was de rozijnen, kook ze tien minuten in weinig water, laat ze uitlekken en afkoelen. Meng de helft van de kwark met de helft van de melk, de oploskoffie en basterdsuiker naar smaak. Roer de rest van de kwark en melk door elkaar. Prak de geschilde banaan fijn, voeg de rozijnen en de limo nadesiroop toe. Leg eerst de witte kwark op het banane- mengsel en dan de bruine. JEANNE Terreur en Spelen HET Internationaal Olympisch Comité, dat over nauwelil twee maanden in Lausanne een beslissing neemt over 1| plaats waar in 1992 de Olympische Spelen worden gehoudq zal de gisteren in Amsterdam gepleegde sabotage uiteraaL niet zijn ontgaan. Daardoor is ongetwijfeld ook schade aan^I richt aan de resultaten van de „Olympische lobby" van land, waarmee in de afgelopen maanden de voordelen Amsterdam breed zijn uitgemeten. In die lobby is vanzei sprekend ook sterk het accent gelegd op de veiligheid deelnemers, officials, vertegenwoordigers van de media het publiek. AMSTERDAM en Nederland hebben in dat opzicht in j wereld een goede naam: het internationaal terrorisme het ons land tot nu toe met rust gelaten of er geen kans gekregl en actiegroepen protesteren hier doorgaans op vreedzaifc wijze. De volstrekt verwerpelijke wijze waarop gisteren hj getracht de kandidatuur van Amsterdam te ondermijn vormt daarop een uitzondering. Gehoopt mag worden dat H Internationaal Olympisch Comité voor deze manier van aci voeren ongevoelig zal zijn. Amsterdam en de Stichtifj Olympische Spelen verdienen een sportieve, objectieve beir, dering, die niet wordt vertroebeld door het optreden van dicale tegenstanders. es Natuurlijk moet alles in het werk worden gesteld herhaling te voorkomen. Het ontbreekt politie en justify daarbij niet aan welgemeende adviezen. In de comment; kolommen van de ochtendbladen konden de verantwoord lijke instanties vanmorgen bijvoorbeeld kiezen uit uiteen pende standpunten. „Het wordt de hoogste tijd dat de betrcj ken instanties hun lauwheid laten varen en de jacht opent op de bommenplaatsers", aldus een commentaar. Daar tegcltl over stond de hoop, uitgesproken in een ander hoofdartikjk „dat de autoriteiten bij het nemen van tegenmaatregelen etf' ge koele terughoudendheid betrachten. Een nerveuze reacf" zou de actievoerders slechts plezier doen en dat gunnen i hun niet". Wij onderschatten de problemen waar de overheid v<» staat bepaald niet. We hebben ook het volste vertrouwen, <f de verschillende eenheden van de politie in ons land die 2 gespecialiseerd in de voorkoming en bestrijding van terref aansporingen noch aanwijzingen vanaf de zijlijn nodig he£ ben. Wij wensen hen veel en snel succes. Af en toe regen DE BILT (KNMI) Een de pressie bij Ierland trekt over ons land naar noord-Duitsland en Polen. Dit brengt de voor velen zo broodnodige regen met zich mee. Voor de komen de nacht en morgenochtend kan deze regen, vooral in het zuiden van het land, vergezeld gaan van onweer. In de loop van de dag draait de zuidwes ten wind naar het noordwes ten en kunnen er van het noorden uit ook wat opklarin gen voorkomen. Daar de wind van zee blijft waaien lopen de temperaturen niet hoger op dan ongeveer 18 graden. Zon dag komen er opklaringen voor. Vooral in het noordelijke deel van het land valt er dan ook nog een bui. Weersvooruitzichten voor de Europese landen, geldig voor zondag en maandag: Benelux, noord-Duitsland: Vrij veel bewolking en af en toe buien. Middagtemperaturen 16 tot 19 graden. Britse Eilanden: Ai en toe zon en vooral in Engeland en Schotland eqkele buien. Mid dagtemperaturen 14 tot 18 gra den. Frankrijk, zuid-Duitsland, Al penlanden: Veel bewolking en plaatselijk buien. Middagtem peraturen 20 tot 25 graden. In zuid-Frankrijk zonnige perio den en middagtemperaturen 25 tot 30 graden. Portugal: Wolkenvelden mi meest droog. Middagtempe tuur 24 tot 29 graden Spanje, Italië, Joegoslavisie. kust: Zonnig met middagteB' peraturen 25 tot 35 graden. Zuid-Scandinavië: Zonnige p rioden en enkele buien. Mrc dagtemperaturen 14 tot 18 g»e den. WEERRAPPORT HEDENMORGEN Weer Ma* Min 1 Amsterdam regen 20 13 De Bilt regen 20 13 Eelde regen 17 11 Eindhoven regen 20 13 Aberdeen Athene Barcelona Berlijn v.bew. 19 13 Mallorc Malta Moskou «bew. 30 24 Jrieven graag kort en luidelijk geschreven De edactie behoudt zich iet recht voor ingezon- len stukken te bekorten Kleuteronderwijs Het kleuteronderwijs wordt systematisch de nek omge draaid. Na de invoering van de Basisschool, het opheffen van de opleiding van kleuter- leerkrachten en het vergroten van de klassen heeft minister Deetman nu een bezuinigings voorstel gelanceerd dat defini tief het begrip kleuter schrapt uit onze opvoedingscultuur. Op dit moment is het zo dat een kleuter op de dag dat hij vier jaar wordt naar school mag. De plannen van de mi nister betekenen dat kinderen, die na het begin van een schooljaar vier jaar worden, in de toekomst pas het volgend schooljaar naar de Basisschool mogen. Deze maatregel moet het Ministerie van Onderwijs de nodige miljoenen guldens besparing opleveren door af stoting van 3000 arbeidsplaat sen, maar het is een schijnbe- zuiniging. Het is betreurenswaardig dat een dergelijk voorstel alleen rekening houdt met de finan ciën van het eigen ministerie en voorbij gaat aan inhoudelij ke aspecten'alsmede adviez^ van deskundigen die het ri lang bepleiten van de ontw keling van het sociaal gedx spelgedrag en taakontwikl a ling bij kleuters. Dergeli fundamentele wijzigingen lp. een opvoedingscultuur bel ren niet „even geregeld" worden. Zij horen thuis in verkiezingsprogramma, zo< het mee kan wegen bij de kf6 ze van een volksvertegi,r woordiging. Voor de oud«K< blijft het niet bij het proble tu van de ingekorte kleut N schoolperiode. Hoe gaan werkende ouders dit opvanj en waar halen de lagere in mensgroepen de finam vandaan voor gewenste noodzakelijke extra kinder vang? Wellicht is het nog niet te 1 en kunnen wij de minister ten weten dat hij niet goed zig is! Van wie die mening is toegedaan ontvang ik Gra ontvang ik adhesiebetuiging van ieder die deze mening o is toegedaan. Kaarten, briev of handtekeningenlijsten zi len vóór de behandeling i het wijzigingsvoorstel aan Vaste Kamercommissie Onderwijs worden aange den. H. Post-van den Berg, Geesterwijk 10, 2641 LP PIJN ACKER. Geen krant ontvangen Bel tussen 18.00 en 19.(1 uur, zaterdags tuss 14.00 en 15.00 uur, t< foonnr.071-122248 en krant wordt nog dezel' avond nabezorgd.

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Leidse Courant | 1986 | | pagina 2