Kerk voorbij de vanzelfsprekendheid £eidóc(Soitta/nt Politiek contact met Russische kerk maakt tegenstellingen groter aan tafel kerk en wereld Curran accepteert terechtwijzing van Vaticaan niet ACHTERGROND CeidócSotwotit DONDERDAG 21 AUGUSTUS 1986 PAGINA 2 ■BI Peiling over beleggingen Zuid-Afrika De Bond van Nederlandse predikanten, waarbij voornamelijk hervormde predikanten zijn aangesloten, heeft de leden ge vraagd hun mening te geven over het beleggingsbeleid van de Nederlandse Hervormde Kerk inzake Zuid-Afrika. Hen is ge vraagd de vraag beantwoorden of aandelen van bedrijven die onder kritiek staan wegens hun belangen in Zuid-Afrika, uit de beleggingsportefeuille van de Hervormde Kerk moeten worden verwijderd. Aanleiding hiertoe is de actie „Steunt uw geld apartheid" van een groot aantal kerkelijke organisaties. Hervormde predikanten hebben op grond hiervan in brieven aan de Bond vragen gesteld over de samenstelling van de be leggingsportefeuille van de Hervormde Kerk. In deze brieven werden tegensgestelde meningen verwoord. Gebedsruimte bij supermarkt in Frankrijk Klanten van een supermarkt in Bordeaux kunnen zich voort aan. als ze daar behoefe aan hebben, enige tijd terugtrekken in een gebedsruimte die de directie heeft laten inrichten. De ge bedsruimte achter de winkel heeft een altaar, een kruis en kandelaars, maar mag geen kapel genoemd worden, omdat het bisdom er voorlopig tegen is en de ruimte niet heeft willen consacreren. Monseigneur Marius Mazier wees de uitnodiging af om de ingebruikneming te komen bijwonen. „Ik ben geen praktiserend christen meer, maar ik vind het een uitstekend idee", zei een 50-jarige onderwijzeres. Een andere cliënte zei: ,,Ik vind het een amusant verschijnsel. Zoals sekswinkels ho ren ze bij het moderne leven". De vrije mens kent de waarden der dingen niet Alexander Solsjenitsyn ZES THEOLOGEN AAN HET WOORD De kerk is geen vanzelf sprekendheid meer; ze is „voorbij de vanzelfspre kendheid". De tijd dat kerkgang normaal was, is omgekeerd in het te gendeel: wie nog naar de kerk gaat, is een uitzon dering. Hoe kijken theo logen aan tegen deze ontwikkeling, die een as pect is van de secularisa tie? Met die vraag ging IKON-radiojournalist Trudy Klein op bezoek bij zes theologen en maakte van die gesprek ken zes programma's die op achtereenvolgende zondagen worden uitge zonden. De eerste uitzen ding is zondagmorgen (24 augustus, Radio 5, 11.00 uur). De zes theologen, van r.-k. en protestantse huize, blijken zeer verdeeld te zijn in hun mening over de kerk in een geseculariseerde wereld. Dr. O. Jager, gereformeerd theo loog uit Kampen, is vooral bezorgd over de onverschil ligheid. „Atheïsme kun je be strijden, maar de onverschil ligheid niet. Het is net als de lucht die mensen inademen". Volgens de Kamper theoloog onderschatten velen in de kerk de situatie. „De kerk lijkt een generatie verwij derd te zijn van de onder gang", zegt hij. Overigens moet het eventuele verdwij nen van de kerk niet worden gelijkgesteld met het ver dwijnen van het geloof. „Als de instituties niet meer be staan, is het geloof daarmee niet weg", vindt hij. Het gaat niet om het blijven bestaan van de kerk, maar om het werken aan een humane we reld. De kerk kan daarin een positieve, maar ook een ne gatieve rol spelen. Kardinaal G. Danneels van Antwerpen betreurt in hoge mate de afbraak van het christelijk leven, onder meer het teloorgaan van christelij ke waarden in onze cultuur. De uniciteit van het individu, bij uitstek een christelijke waarde, verwordt tot een heilloos ieder-voor-zich als „de lijn met God wordt door geknipt". Het instituut kerk Kardinaal Danneels van Ant werpen is voor hem bijzonder waar devol; dat is het schip waar van het zwaartepunt ligt in God. Daarom kapseist het schip der kerk niet, ondanks stormen en slagzij. De kardi naal spreekt nadrukkelijk uit dat hij met kerk bedoelt: le ken, priesters en bisschop pen. „De kerk uitsluitend als hiërarchie is een gekneusde kerk". De hervormde hoogleraar prof. dr. F.O. van Gennep uit Leiden ziet voordelen in de secularisatie. Bijvoorbeeld omdat daardoor mensen zijn bevrijd van de „krenterige kerk met haar sexuele verbo den en sabbatsgeboden". Ook „beroerde theologieën" als die van de staats- en volks kerk zijn „gelukkig noodge dwongen" afgebroken. Als zeer groot nadeel van de re cente ontwikkelingen in de Nederlandse samenleving ziet hij het grote gebrek aan (bijbelkennis. Voor de chr. gereformeerde hoogleraar prof. dr. W.H. Ve- lema (Apeldoorn) is de secu larisatie iets „aangrijpends". „Stel je voor, de oriëntatie van het leven zonder God, ik moet er niet aan denken". Hij acht de schade van de se cularisatie voor heel de sa- menlevirtg enorm groot. „Heel onze cultuur, onze ge schiedenis en ons volksleven was gedrenkt in de christelij ke levensovertuiging. Het is aangrijpend dat allemaal te zien verdwijnen". Naar zijn oordeel is de kerk bezig de boodschap van God kwijt te raken, ze zoekt het in de breedte van maatschappelijke acties in plaats van de predi king van Gods Woord en de vertaling daarvan in maat schappelijke termen. De r.-k. theoloog prof. F. Haarsma doet wat minder dramatisch over de gevolgen van de secularisatie, vooral wat betreft de „schade" aan het instituut kerk. Mensen namen verantwoordelijkheid voor wat ze doen; kerkleden rijn individuën geworden. Allerlei „ad hoe gemeen schappen", die spontaan ont staan, zijn als „oases in het leven van mensen". De ker kelijke structuren dienen naar zijn mening een raam werk te vormen, waarbinnen en waartussen van alles kan ontstaan; plaatsen waar men sen het heil kunnen vieren. De hervormde feministische theologe Maria de Groot is eigenlijk blij met de seculari satie. De religie wordt daar door ontvoogd en daardoor wordt ruimte geschapen voor wezenlijke vernieuwing, ook en vooral voor vrouwen. Se cularisatie breekt bovendien de kerk als tempel af, waar door een „kerk in tenten" mogelijk wordt. Om dichter bij de bron van het Evangelie te komen, heb je een noma disch christendom nodig, al dus Maria de Groot. De teksten van de uitzendin gen worden gebundeld in een boekje, dat in de loop van ok tober bij Kok in Kampen zal verschijnen. LÜTSEN KOOISTRA OOST-EUROPA KENNER DR. HEBLY: De rol die de kerken sa men in het Oost-West conflict kunnen besteden is slechts van zeer gerin ge betekenis. Dat schrijft de hervormde theoloog dr. J.A. Hebly in de vre- deskrant van de Stich ting Vredes Politiek. De oorzaak daarvan is dat de kerken in het oosten, in het bijzonder de Russisch-ortho- doxe. een gevangen kerk is. Zij kan nooit als volwaardige gesprekspartner optreden van de kerken in het westen, die wél over de speelruimte beschikken om vredes- en veiligheidsvraagstukken aan de orde te stellen. De Russisch-orthodoxe kerk mag zich op geen enkele wij ze met samenlevingsvragen bezig houden. Zelfs een voor zichtig kritische nadenken over de regeringspolitiek is uitgesloten op straffe van het onderhevig zijn aan wille keur en terreur. Het vredes- getuigenis dat nu uit de Rus sisch orthodoxe kerk op klinkt is een noodgedwongen vereenzelviging met de na tionale politiek. Door de kerken in de Sovjet- Unie te betrekken bij de in ternationale politieke proble men zal de greep van de staat op de kerk alleen maar gro ter worden. Steeds meer zal zij door de staat gezien wor den als een nuttig propagan da-instrument, zo meent He bly. „Waarom zouden wij be vorderen dat zij nog meer in de armen gedreven worden van een staat die openlijk als doelstelling heeft hen te ver stikken zo vraagt Hebly zich af. Als zij meer in de politiek verzeild raakt, zal volgens Hebly de kloof tussen kerk leiding en kerkvolk alleen maar groter wordten Want de kerkleden beseffen heel goed wat de aard en achter grond is van alle geschrijf en gepraat over de „strijd voor de vrede" van hun leiders. Hebly raadt daarom de ker ken aan in hun contacten het accent te leggen op theologi sche uitwisseling en op het bevorderen van de geestelij ke opbouw van de kerk. „Wie zich verdiept in de ge schiedenis van de Russiche kerken kan alleen maar ver baasd staan over het feit dat er in de atheïstische Sovjet- Unie nog steeds een grote christelijke gemeente is. Het is het enige bovengrondse al ternatief voor de heilsleer van de staat die in tegen stelling tot die van de kerk al zijn aantrekkingskracht verloren blijkt te hebben. Wie weet echter waar de kerken in de toekomst toe in staat zijn als zij er in slagen hun identiteit te bewaren en te verdiepen? Vredesgroepen moeten zich daarom naar de mening van Hebly richten tot de officiële partij-organen, omdat zij de enige en werkelijke gesprek spartners zijn. De uitspraken van Hebly zijn in tegenspraak met het stre ven van het IKV. In zijn nieuwe Oost-Europa-campag- ne wil het IKV intensief ge bruik maken van kerkelijke contacten om de ontspanning te bevorderen. Vaticaan In dezelfde vredeskrant schrijft prof. mr. P.J. Teunis- sen, oud-vice-voorzitter van Pax Christi, over het stand punt inzake vrede en veilig heid van het Vaticaan. Sleu telbegrippen in de rooms-ka- tholieke ethiek zijn volgens Theunissen realisme en vre desgezindheid. Het Vaticaan heeft niet zo zeer geprotesteerd tegen de veiligheidspolitiek en in te genstelling tot de prote stantse kerken geen politieke uitspraken willen doen, maar vooral pastoraal willen spre ken. De RK kerk ziet het vraagstuk van de kernwa pens wel als een groot pro bleem, maar toch een met meerdere kanten. Het nucle aire afschrikkingsevenwicht heeft een nieuwe wereldoor log helpen voorkomen. Nu cleaire pacifisten die vragen om eenzijdige stappen, lopen het gevaar een monopolie van kernwapens te laten aan dictatoriale machten, aldus Teunissen. Het Vaticaan stelde op de ontwapeningsassemblee van de VN in 1982 dat onder de huidige omstandigheden de nucleaire afschrikking die is gebaseerd op een evenwicht, niet als doel in zichzelf, maar als een stap op de weg naar ontwapening nog moreel ge rechtvaardigd geacht mag worden. Ontwapening moet tweezijdig zijn. Zij kan niet niet geheel op zichzelf be staan maar vereist tegelij kertijd een verbetering van de betrekkingen tussen de volkeren en een eerbiediging van de rechten van de mens. De vredeskrant van de Stich ting VredesPolitiek kan be steld worden op postbus 96902 2509 JH Den Haag. Te lefoon 070 - 600.724. Tutu nodigt Stevie Wonder uit voor installatie De Zuidafrikaanse bisschop Desmond Tutu heeft 122 Amerika nen uitgenodigd om zijn installatie bij te wonen als hoofd van de Anglicaanse kerk in heel zuidelijk Afrika. De ceremonie zal op 7 september plaatsvinden. Op de gastenlijst staan de zangers Stevie Wonder en Lionel Richie, de acteurs Bill Cosby en Har ry Belafonte, de senatoren Edward Kennedy, Gary Hart, Mark Hatfield en Alan Cranston en de burgemeesters Koch van New York, Coleman Young van Detroit, Andrew Young van Atlan ta, Washington van Chicago, Goode van Philadelphia, Bradley van Los Angeles en Barry van Washington. Andere gasten zijn Coretta Scott King, de weduwe van Martin Luther King en oud-tennisprof Arthur Ashe. Wie uit andere landen zullen worden uitgenodigd zal in een later stadium bekend worden gemaakt. In totaal zullen 1.350 gasten de installatie van Tutu bijwonen. Secretaris paus ernstig gewond Mgr. Emery Kabongo, een van de twee privésecretarissen van paus Johannes Paulus 2, is ernstig gewond opgenomen in het Gemelli ziekenhuis nadat hij van de fiets was gevallen. Zijn toestand wordt stabiel genoemd. De prelaat liep bij de val onder meer een schedelbasisfractuur op. Verder is er in zijn hersenen gestold bloed blijven zitten. De uit Zaïre afkomstige mgr. Kabongo brak bij de val ook nog zijn schouderblad en kneusde bovendien een rib. Het ongeluk gebeurde op het pauselijk buitenverblijf Castelgandolfo, waar de 42- jarige Kabongo in zijn eentje een rondje door de achtertuin maakte. Hij volgde in 1982 de Ier mgr. John Magee op als secre taris van de paus. Prof. Charles Curran: Strijd voor vrijheid in denken De Amerikaanse rooms- katholieke priester Char les Curran, hoogleraar in de moraaltheologie aan de katholieke universi teit in Washington, zal zich te weer zal stellen tegen de uitspraak van de Kerk, namelijk dat zijn afwijkende stand punten hem ongeschikt maken om de katholieke leer te doceren. Curran, die tot 1 september de tijd heeft om „in beroep te gaan", heeft nog niet besloten of hij kerkelijke of seculiere wegen zal bewandelen om hem in zijn functie te hand haven. Curran zei hij zal blijven ij veren voor de legitimiteit van enig afwijkend theolo gisch en praktisch denken, de noodzaak van verande ring van enkele officiële hië rarchische kerkelijke den kwijzen, het belang van aca demische vrijheid voor de katholieke theologie en de behoefte aan een rechtvaar dige structuur voor het op vangen van de onvermijdelij ke spanningen die af en toe tussen theologen en pastores zullen ontstaan. „Gezag moet zich conformeren aan de waarheid", aldus Curran. „Ik blijf een trouw en toege wijd rooms-katholiek. Ik bid dagelijks dat ik de Kerk moge liefhebben en dienen zonder bitterheid en boos heid", voegde hij eraan toe. Onder de hooggeplaatste ker kelijke autoriteiten in de Verenigde Staten die het op treden van het Vaticaan steu nen, is de aartsbisschop van Washington en kanselier van de katholieke universiteit, mgr. James Hickey. Hij had dinsdag gezegd dat het optre den van grote betekenis was gezien het belang van de leerstelligheid en zedenleer in de Kerk. Ierse aartsbisschop doet twee brochures in de ban In alle stilte heeft aartsbisschop Kevin McNamara twee door Ierse katholieke theologen geschreven brochures doen verwij deren uit boekstalletjes van het Katholieke Instituut voor Communicatie, verbonden met de Ierse bisschoppenconferen tie. De twee brochures handelen over de geloofsbelijdenis en over homoseksualiteit. De auteurs menen dat zij geheel binnen de richtlijnen van de katholieke leer zijn gebleven. Uit de handelwijze van de aarts bisschop leiden ze echter af dat daar blijkbaar anders over wordt gedacht. Gestoofde visfilet met kruidensausbietjes en aardappelen vla met bramenschuim Nodig voor twee: 2,5 dl water, zout, peterselie, dragon, tijm, stukje ui, 300 g filet van schol, schelvis of wijting, 10 g bloem, 25 g margarine, 1 theelepel citroensap, 1 ei dooier; 500 g bietjes, zout, peper, azijn, suiker, 10 g margarine, aardappelmeel, uitje; 0,5 tot 1 kg aardappelen; 0,5 liter gele vla (of 0,5 liter melk, 25 g custard, 30 g sui ker), 1 eiwit, 25 suiker, 1 lepel sap van een handje bra- Laat het water met zout, takjes peterselie, verse of gedroogde dragon, tijm en stukjes ui tien minuten trekken. Spoel de fi let af met koud water en knip of snijd grotere stukken wat kleiner. Leg de vis in de kruidenbouillon en houd die tegen de kook tot de filet gaar is. Dat duurt, afhankelijk van de dikte van de stukken, zes a tien minuten. Schep de vis met een schuimspaan in een warme schaal. Zeef de bouillon en bind hem met de met koud water aange maakte bloem. Roer fijngeknipte peterselie en margarine door de saus, meng haar door met citroensap losgeroerde ei dooier en schenk haar over de vis. Kook de geschilde en grof geraspte bietjes in weinig water met zout in een halfuur gaar. Breng de groente op smaak met peper, azijn en suiker, voeg de margarine toe en bind overgebleven kooknat met weinig aardappelmeel. Strooi in de schaal fijngesneden ui over de bietjes. Prak de gewassen bramen en wrijf de massa door een zeef. Klop het eiwit (in een glazen of stenen schaal., niet in plastic) stijf onder geleidelijke toevoeging van suiker en sap. Garneer de vla met het zoete, paarse schuim. Eiwitschuim loopt na enige tijd terug, wat betekent dat het dunner wordt; maak het daarom zo laat mogelijk klaar. JEANNE Rumoer rond bouwsubsidies Op korte termijn heeft staatssecretaris Brokx van Volkijjjzi huisvesting de Tweede Kamer een voorstel beloofd om veihet betering te brengen in de wijze van subsidieverlening aa n»ar bouwprojecten. Dat lijkt een razendsnelle reactie öp het stei;en ke vermoeden dat het ministerie in de jaren tussen 1968 e 1981 voor zeker twee miljard gulden te veel aan subsidif e heeft betaald aan gemeenten, woningbouwverenigingen e tee pensioenfondsen, waaronder het Algemeen Burgerlijk Pens daa oenfonds (ABP). DOORDAT ook het ABP er bij betrokken is heeft hi___ nieuws over deze zaak grote aandacht gekregen en dat vei klaart de voortvarendheid van Brokx. Om dezelfde rede heeft het VVD-kamerlid Van Rey nog sneller gereageen Het zou wellicht niet zo gek zijn, zo zei hij, in deze kwesti een parlementaire enquête in te stellen, zoals dat ook in RSV-affaire is gebeurd. In krantekoppen krijgt zo'n terloop se opmerking van één enkel kamerlid vervolgens al gaui een veel groter gewicht; de VVD denkt aan parlementaii enquête over bouwsubsidies. Het VVD-kamerlid zal slechts even van geschrokken zijn, in de wetenschap, d; weliswaar zijn partijgenoot Ed Nijpels het ministerie va Volkshuisvesting, Ruimtelijke Ordening en Milieu (VROl aanvoert, maar dat staatssecretaris Brokx (CDA) veran woordelijk is voor de volkshuisvesting. Is de snelheid van de reactie van Brokx wel zo verrassem Ook vorig jaar beloofde hij, eveneens in zijn functie va staatssecretaris van volkshuisvesting, al een rapport over d onderwerp. Toen had de Algemene Rekenkamer, die de ui gaven van het rijk controleert, nogal wat slordigheden vasl gesteld bij de controle op de subsidieverlening. Bij subs dieaanvragen werden van de beleggers nauwelijks specific ties gevraagd, zo klaagde de Rekenkamer. Het ministerie lit toen weten dat de controle tot een globale toetsing beperl bleef om beleggers in de woningbouw niet af te schrikkei Alles wijst er op dat die tactiek van het ministerie zó succe vol is geweest, dat uit onze belastingpot nu twee miljard gu den te veel is uitbetaald HET onderzoek naar de handel en wandel van topfigure van het ABP kwam daardoor deze week in een nieuw lid te staan. Het ziet er naar uit dat het ABP voor honderde miljoenen te veel aan overheidssubsidies heeft opgestreke door de stichtingskosten van een reeks bouwprojecten aai merkelijk hoger voor te stellen dan ze in werkelijkheid wi ren. Begrotingen zouden daarbij zodanig zijn opgekrikt d Volkshuisvesting met geld over de brug moest (of kon?) ki men. Als dat zo is dan gaat *het om pure malversaties, waa door de zaak wordt uitgetild boven het niveau van een sin pele steekpenningen-affaire. ^^ORDT het daarmee een zaak om er een parlementaii enquête op los te laten? Het enquêterecht is een van zwaarste middelen van de Kamer om haar waakhondfunct binnnen ons democratisch stelsel te vervullen. Het is echti wel een gecompliceerde en daardoor zeer tijdrovende methi de. Niet voor niets heeft de Tweede Kamer deze eeuw slech twee enquêtes uitgevoerd; een naar het beleid van de achte een volgende „oorlogskabinetten" en een naar de RSV-af fa j JUSTITIE stelt inmiddels een onderzoek in, waarbij maj dan 1100 projecten zijn betrokken. Daaruit zal moeten I ken wie binnen het ABP, in de bouwwereld en op het niinj terie van VROM bij het subsidieschandaal zijn betrokken» in hoeverre sprake was van bewuste misleiding, slordighë of een onverantwoord gebrek aan controle door het ministi rie. De beantwoording van die vragen is in eerste instant! een taak van de rijksrecherche en het openbaar minister!! I De politiek kan daarbij uiteraard niet onbekommerd vans de zijlijn toekijken. Mocht vast komen te staan dat he VROM-ministerie de zaken al dan niet moedwillig uit d hand heeft laten lopen, dan zal de Kamer de betrokken b« - windslieden op hun verantwoordelijkheid moeten aanspn^j ken. Een parlementaire enquête lijkt daartoe op dit momei een te zwaar wapen. Er is uiteraard wel alle reden voor hi lopende justitiële onderzoek. Het resultaat daarvan kan bete r eerst maar eens worden afgewacht. v Regen DE BILT (KNMI) Depres sies van de oceaan dringen met een westelijke luchtstro ming de komende dagen ge makkelijk tot onze omgeving door. Het hele weerbeeld wordt daarom minder zomers. Vooral het weekeinde wordt veel bewolking verwacht met af een toe regen; het is moge lijk dat er in de loop van de zondag van het noordwesten uit enkele opklaringen komen. De temperaturen komen niet veel hoger dan waarden tussen 17 en 19 graden. Komende nacht daalt het kwik tot onge veer 11 graden. De wind is morgen uit zuidelijke richtin gen, windkracht 3 tot 4 en draait langzaam in de komen de dagen via west naar noord. Weersvooruitzichten voor de Europese landen, geldig voor zaterdag en zondag: Benelux en noord-Duitsland: Af en toe zon en vooral zater dag enkele buien. Middagtem- peratuur 19 tot 23 graden. Engeland en Ierland: Vrij veel bewolking en plaatselijk bui en. Middagtemperatuur 18 tot 22 graden. Schotland: Af en toe zon en meest droog. Middagtempera tuur 14 tot 18 graden. Zuid-Scandinavië: Zonnige pe rioden en op de meeste plaat sen droog. Middagtemperatuur 16 tot 19 graden. Noord en midden-Frankrijk en midden en zuid-Duitsland. Wolkenvelden en vooral za terdag plaatselijk regen- en onweersbuien. Middagtempe ratuur 20 tot 26 graden. ■jE bui. Middagtemperatuur 25 t ;r 32 graden. Portugal: Wolkenvelden droog. Middagtemperatuur j, tot 29 graden. Spanje, Italië en Joegoslav sche kustZonnig, bijna ove%, droog. Middagtemperatuur tot 35 graden. WEERRAPPORT HEDENMORGEN Weer Amsterdam onbev De Bilt onbev Eelde h bew Eindhoven mist Den Helder zw.be Rotterdam onbev Twente onbev Vlissingen onbev Zd. Limburg mist Aberdeen zw.be Athene niet o Barcelona Berlijn Bordeaux Innsbruck Klagenfurt Kopenhagen v.bew. 18 11 Luxemburg onbew. Madrid nietontv Malaga niet ontv Mallorca niet ontv Malta onbew. Moskou niet ontv München w.bew 28 20 w.bew. 31 25 GRATIS ELKE WOENSDAG DE BIJLAGE BIJ UW KRANT MET INFORMATIE OVER FILMS,MUZIEK THEATER, RECREATIE.EXPOSITIES EN EEN COMPLETE AGENDA

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Leidse Courant | 1986 | | pagina 2