Weekpuzzel door dr. Pluizer
Nr.32 - Cryptogram
DAMMEN door drt.W.tan dor Kooi)
SCHAKEN
EP IAQ
pE
POSTZEGELS
BRIDGEN,
x
m m m m
m' m s m i
f
WETENSCHAPPEN
'foidócCouAont'
Oplossing vorige puzzel
Het spreekwoord op de buitenrand
luidde: TWEEDRACHT BREEKT
MACHT
De prijswinnaars van puzzel nr. 31 zijn:
A.P.M. Paardekooper-v.d. Hulst, Noord-
buurtseweg 34, 2381 EV Zoeterwoude.
Mevr. W. v.d. Drift, Plantijnstraat 29,
2321 JC Leiden.
De prijzen worden binnen drie weken
per cheque toegestuurd.
Oplossingen onder vermelding van puz
zel nr. 32 moeten uiterlijk woensdag
middag in bezit zijn van:
LEIDSE COURANT,
Postbus 11, 2300 AA Leiden.
Naam, adres en postcode s.v.p. in blok-
letters vermelden.
HORIZONTAAL:
1. Afscheidsgroet die als wens voor zeelui geldt?
4. Vorstelijke woning voor een boer?
7. Geen kledingstuk voor een groot lichaam?
8. Stel bij de omroep dat zo groen als gras is?
10. Laatste stuk van een kraan met schroefdraad?
11. Nog maar pas zindelijk.
12. Ongenode gast?
14. Werd de narigheid bellende een beetje minder?
16. Met zo'n doek vraagt men om druk uit te
oefenen.
18. Hel is overhandigd, dat weet iedereen!
20. Die zwemvogel komt niet in Utrecht, maar wel
in Schalkwijk voor.
22. Ik begrijp niet dat het onderricht daar weer
wordt gegeven!
24. Men is achteraf bang, dat het helemaal niet
wordt gewaardeerd.
25. Vertegenwoordiger in uniform?
26. Zo'n stuk speelt u met vier anderen.
27. Veerkrachtige vedette die zich langer maakt.
VERTICAAL:
1. Hoofddeksel tot bescherming tegen naar
beneden komend duingewas?
2. In deze plaats krijgen ze koekjes van eigen deeg.
3. Drank uit een niet goed sluitende tap?
4. Lichaamsdeel van een kind dat soms in de weg
zit.
5. Marionetten moeten weg bij een onderdrukker!
6. Het komt tot een uitbarsting als de reep uit
elkaar wordt gehaald!
9. Poging tot moord van de fiscus?
10. Van deze trechter raakt een doopmoeder in de
war.
13. Rust Nel nooit even uit na dit sportonderricht?
15. Zo wordt het bestaan weer minder helder!
16. Brekende baal?
17. Een trots huis is niet te vergelijken met deze
behuizing!
ZATERDAG 16 AUGUSTUS 1986
18. Onvriendèlijk persoon die steeds minder kleur
krijgt?
19. Zo zakelijk kan men blijven door niets te
drinken!
21. Vogel die als spion dienst doet?
23. Daarover is geen discussie mogelijk!
Olympiade voor
landenteams
In het Centrum Cocarde te Valkenburg
werd eind mei de eerste Olympiade voor
landenteams gehouden. Vorig jaar werd
in deze gelegenheid eveneens een toer
nooi gespeeld, maar toen betrof het con
tinentale teams en streed men om de
Coup du Monde. Wel kwamen overi
gens, gezien de speelsterkteverhoudin-
gen, Rusland en Nederland met een ei
gen drietal uit.
Aan deze eerste Olympiade namen
twaalf landen deel. Winnaar werd Rus
land,. dat wereldkampioen Gantwarg en
de grootmeesters Baljakin en Mitsjanski
in de strijd had gewoipen. Zij wonnen
tien van de elf wedstrijden, en speelden
tegen Nederland gelijk. Het Nederlandse
team, bestaande uit Clerc, Van der Wal
en Sijbrands, scoorde één wedstrijdpunt
minder door een gelijkspel tegen Ivoor
kust.
Uit dit toernooi, dat vele interessante
partijen opleverde, hier een illustratieve
partij van Sijbrands. De onlangs tot ere
lid van de KNDB benoemde oud-we
reldkampioen speelde aan boord drie, en
was met 19 uit 10 (bij het Amerikaanse
team ontbrak oud-wereldkampioen Koe-
perman, zodat de derde bord-spelers één
partij minder hadden) de topscorer van
het toernooi.
T. SIJBRANDS-A. MARTKO
Vijfde ronde Nederland-Polen bord 3.
1.32-28 16-21. Een opvallend scherpe
zet. Toch blijken zwarts bedoelingen, ge
zien de variant die hij zal kiezen (6...20-
25), vrij rustig.
2.31-26 18-22 3.37-32 11-16 4.41-37 7-
11 5.34-29 1-7 6.46-41 20-25 7.29-23.
Kasparov-Karpov
Na twee weken in de match om het we
reldkampioenschap is de stand gelijk,
maar lijkt het er op dat wereldkampioen
Kasparov meer favoriet is dan ooit. In
de eerste en derde partij hield hij moei
teloos remise met zwart, wat hoofdzake
lijk kwam doordat Karpov nog niet de
complicaties aandurfde van het verras
singswapen van Kasparov: het Grunfeld-
Indisch. De tweede en vierde partij wa
ren schitterende partijen van de wereld
kampioen. In beide gevechten overspeel
de hij Karpov na een klein openings
voordeel volkomen, alleen in de tweede
partij miste hij vlak voor de tijdcontrole
een niet al te moeilijke winst. In de vijf
de partij ging Karpov wel op de gevaar
lijke varianten van het Grunfeld-Indisch
in en er bleek een groot gat in Kasparovs
voorbereidingen te zitten. Ogenschijnlijk
zonder moeite maakte Karpov toen ge
lijk.
De manier waarop dit gebeurde zal het
Kasparov-team zorgen gebaard hebben,
want niet alleen is het verrassingswapen
uit handen geslagen, maar Karpov blijk*
wel degelijk goed in vorm te zijn. Zeer
verstandig was het dan ook van Kaspa
rov om direct een rustdag te nemen, niet
alleen om te herstellen maar vooral om
de variant nog eens door te nemen. Het
ziet er naar uit dat we weer een zeer
boeiende match kunnen verwachten.
KASPAROV-KARPOV
Vierde matchpartij. Nimzo-Indisch.
I.d4 Pf6 2.c4 e6 3.Pc3 Lb4 4.PO c5 5.g3
cxd4.
In de tweede partij speelde Karpov
5....Pc6 en snel d5. De afwikkeling die
toen volgde gaf
wit een klein
middenspel
voordeel, bo
vendien zon
der kansen
voor zwart.
6.Pxd4 0-0
7.Lg2 d5
8.Db3 Lxc3+
9.bxc3 Pc6.
Een nieuw
idee. Bekend is
9...dxc4
10.Da3! met
beter spel voor
wit, daar zwart problemen krijgt op de
zwarte velden.
10.cxd5 Pa5 ll.Dc2 Pxd5 12.Dd3!
Met deze fijne zet wordt het zwarte plan
in de kiem gesmoord. Het zwarte tegen
spel is gebaseerd op veld c4, maar dat is
nu niet meer in te nemen: 12...Pb6
13.Pb5! Dxd3 14.exd3 en het witte lo-
perpaar is oppermachtig tegen de volle
dig verkeerd staande paarden.
12....Ld7 13.c4 Pe7 14.0-0 Tc8 15.Pb3!
Hiermee wordt het zwarte tegenspel de
finitief ontkracht. Zwart is nu gedwon
gen de zwakke pion c4 te ruilen voor b7,
waarna wit zijn loperpaar en betere ont
wikkeling te gelde kan maken.
15....Pxc4 16.Lxb7 Tc7 17.La6 Pe5
18.De3 Pc4 19.De4 Pd6 20.Dd3 Tc6
21.La3 Lc8 22.Lxc8 Pdxc8 23.Tfdl
Dxd3 24.Txd3.
Met fijne manoeuvres is zwart in een
bijna hopeloze positie gedrongen; het is
niet te zien hoe zwart een beslissende in
val op de zevende rij nog kan voorko
men.
24...Te8 25.Tadl f6 26.Pd4 Tb6 27.Lc5
Ta6 28.Pb5! Zie diagram 1.
De beslissing, de dreiging Pc7 kost zwart
minstens een pion. Aardig is de variant
28...Txa2 29.Pc7 Tf8 30.Pxe6 Te8
31.Pc7 Tf8 32.Te3! Pf5 33.Lxf8 Pxe3
34.fxe3 Kxf8 35.Td8+ en wint.
28....Tc6 29.Lxe7 Pxe7.
Niet 29...Txe7 30.Td8+ Kf7 31.Txc8! en
32.Pd6+ met stukwinst.
30.Td7 Pg6 31.Txa7 Pf8 32.a4.
Karpov had hier ook op kunnen geven,
maar hij wilde zich vermoedelijk de ver
nedering besparen om voor het Londen-
se publiek (dat op de hand van Kaspa
rov is) op te geven. Dit mocht niet baten
X
X 1
X i 1
a* WT
11
Éi
f imm
1
want bij het afbreken werd toch een
donderend applaus gegeven; een leek
kon zien dat de uitdager de partij niet
meer zou voortzetten.
32...Tb8 33.e3 h5 34Kg2 e5 35.Td3 Kh7
36.Tc3 Tbc8 37.Txc6 Txc6 38.Pc7 Pe6
39.Pd5 Kh6 40.a5 e4.
Hier werd de partij afgebroken en Kar
pov zag terecht af van voortzetting. De
afgegeven zet was 41.a6 en tegen deze
pion moet zwart zijn paard geven. Er
dreigt 42.Pb4 gevolgd door 43.Tb7 en de
pion loopt door, zwart kan daartegen
weinig doen want na 41...Pc5 beslist
42.Tc7! Txc7 43.Pxc7 en wint. Zie dia
gram 2.
KARPOV-KASPAROV
Vijde matchpartij
Stand na de 15e zet van wit. Een beken
de stelling waarin het oordeel van vele
theoretici luidt: „Wit staat goed". Kas
parov had gedacht dit oordeel te kunnen
veranderen en speelde snel de volgende
zetten.
15...e6?! 16.c4 Tfc8 17.c6! bxc6 18.d6 c5
19.h4 h6 20.Ph3 a5.
Deze stelling had Kasparov voor ogen;
Lg7 is ingesloten, maar Ph3 en Lf4 zijn
gebonden aan veld g5, daar anders het
witte centrum met g5 wordt opgeblazen.
Door dit alles kan de a-pion oprukken
en eventueel een toren via de b-lijn bin
nenvallen; met andere woorden zwart
staat beter! Vele aanwezige grootmees
ters oordeelden op dit moment op deze
manier, maar moesten dit snel herzien.
21.f3 a4 22.Thel!
Het oude principe van Nimzowitsch
„überdeckung" van e5 blijkt de oplos
sing te bieden. Ph3 kan nu omgespeeld
worden naar het sterke veld d3, waar het
zowel de a-pion als c5 kan belagen. Het
is moeilijk te geloven dat Kasparov deze
zet bij zijn voorbereiding overzien heeft.
22....a3 23.Pf2 a2 24.Pd3 Ta3 25.Tal!
Wit dreigt nu simpel met Pel de a-pion
te gaan veroveren, terwijl de tegenaanval
25...Tb8? met het plan 26.Pxc5 Tb2+
27.Kcl Txg2! 28.Pxd7 Tc3+ en remise,
faalt op 26.Ke2! en zwart moet weer snel
c5 gaan dekken. Misschien is het deze
zet geweest die het Kasparov-team ge
mist heeft bij zijn voorbereidingen. An
ders is het volgende idiote wanhoopsof-
fer niet te verklaren; zwart geeft een
pion voor niéts om dan alsnog a2 in te
leveren en op te geven.
25....g5?!? 26.hxg5 hxg5 27.Lxg5 Kf7
28.Lf4 Tb8 29.Tecl Lc6 30.Tc3 Ta5
31.Tc2 Tba8 32.Pcl.
Zwart geeft het op.
Correspondentie-adres: Leo Hofland,
C.Fockstraat 113, 2613 DE Delft.
Jubilerende sportbonden
en Belgische kunstenaars
Op 9 september verschijnen twee postze
gels ter gelegenheid van een 75-jarig ju
bileum. Eén brengt het jubileum van de
Koninklijke Nederlandse Dambond on
der de aandacht, de tweede naar aanlei
ding van het 75-jarig bestaan van de Ko
ninklijke Nederlandse Biljartbond. De
waarden van de zegels zijn beide 75
cent.
De Dambond heeft ongeveer 10.000 le
den, verdeeld over 400 verenigingen. Op
internationaal gebied heeft de bond, die
is aangesloten bij de Werelddambond,
zijn sporen reeds verdiend. De wereldti
tel dammen is sinds 1948 verscheidene
malen in Nederlands bezit geweest. Op
de door Swip Stolk uit Zaandam ont
worpen zegel komt tot uitdrukking dat
dammen ook als familiespel hoog geno
teerd staat. Het huiselijke kopje koffie
en een „denker" voeren dan ook de bo
ventoon.
Rond de 30.000 leden zijn aangesloten
bij de Biljartbond. Vooral het biljarten
door dames -heeft de laatste tijd aan po
pulariteit gewonnen. De biljartsport
wordt evenals de damsport in Nederland
zowel op amateur- als op professioneel
niveau beoefend. Ook deze zegel werd
ontworpen door Swip Stolk en toont op
symbolische wijze een biljarter aan het
werk, temidden van de ballen. De zegels
zijn uitgevoerd in de kleuren geel, rood,
blauw, zwart en zilver. Drukker: Joh.
Enschedé en Zonen te Haarlem. Beide
zegels werden gedrukt in vellen van 100
stuks met een oplage van 8 miljoen ze
gels ieder. De biljartzegel ook op rollen
met een oplage van 2,5 miljoen stuks;
deze rolzegels zullen uitsluitend verkrijg
baar zijn bij de Filatelistische Dienst
PTT te Groningen. De zegels zullen ook
verkrijgbaar zijn in postzegelmapje nr.
40.
Een Belgische postzegel van 9 fr„ gewijd
aan de Wereldkartoenale voor grafische
humor en satire, komt op 1 september
in de verkoop. In 1962 werd in België
gestart met de" Salon van de Humor
waaraan vooral Belgische kunstenaars
deelnamen. Bekende namen hierbij zijn
o.a. Mare Sleen, Pil, Picha en Alidor.
Onder het motto „De mens wil lachen"
werd jaarlijks een wedstrijd uitgeschre
ven waaraan eerst Belgische en daarna
ook buitenlandse cartoontekenaars en
grafici deelnamen. Knokke-Heist kreeg
er bekendheid door als humorstad. In
1986 bestaat de Wereldkartoenale 25
jaar. Elk jaar worden de cartoons geëx
poseerd in de Humorhall in Knokke-
Heist. Op de zegel ziet men een tekening
van Raoul Debroeyer, werkend onder de
naam Roger. Met een gevarendriehoek
geeft een kind aan dat zijn rollerskate
defect is. De zegel is uitgevoerd in de
kleuren olijfgroen, rood en zwart.
Op 29 september volgt in België een
vierdelige serie met als thema Belgische
figuren. Op de zegel van 9 fr. het portret
van de schilder-beeldhouwer Constant
Permeke die 100 jaar geleden te Antwer
pen werd geboren en in 1952 in Oosten
de overleed. Permeke schilderde vooral
vissers, boeren, zeegezichten en land
schappen. Zijn werken zijn te vinden in
musea over de gehele wereld. Sinds 1959
is in zijn woonplaats Jabekke het mu
seum „Constant Permeke" gevestigd.
De zegel van 13 fr. toont het portret Van
Michel-Edmond ie Selys-Longchamps
(1813-1900). De.e baron heeft ongeveer
250 wetenschar.pelijke werken gepubli
ceerd over de Belgische fauna, de zoog
dieren, de vogels en de vissen in België.
Daarnaast heeft hij een belangrijke rol
gespeeld in het politieke leven van Bel
gië. Hij werd door koning Leopold II in
de adelstand verheven.
Op 5 juli 1886 werd Felix Timmermans
te Lier bij Antwerpen geboren. In de pe
riode tussen beide wereldoorlogen was
hij de meest gelezen Vlaamse schrijver.
Tal van zijn boeken werden door hem
zelf geïllustreerd: „Pallieter" (1916),
„Boerenpsalm" (1935), „Anna-Marie",
„De pastoor uit Den Bloeyenden Wijn-
gaerdt" en „Minneke Poes". Timmer
mans overleed in 1947. (Zegel van 24
fr.)
De zegel van 26 fr. werd opgedragen aan
Maurice Carême (1899-1978), de be
kendste eigentijdse dichter van België.
Vertalingen van zijn werk zijn over de
hele wereld verspreid. In 1972 werd hij
te Parijs verkozen tot „Prins van de poë
zie". Het ontwerp van de zegels is van
Gerard Gaudaen.
Voor 6 oktober staat in België op dc
agenda de uitgifte van een zegel (9 fr.)
gewijd aan het 100-jarig bestaan van de
Koninklijke Academie voor Nederlandse
Taal- en Letterkunde. De academie heeft
als werkterrein de studie, beoefening en
bevordering van de Nederlandse taal- en
letterkunde. De academie schrijft gere
geld prijsvragen uit en reikt uit haar
fondsen prijzen uit ter bekroning van
taalkundige en letterkundige werken.
Hongaarse miniaturen
Vorige week hebben we al wat aandacht ge
schonken aan een bndgeprestatie van de eer
ste orde: de eerste Europese Viertallentitel, die
door Nederlandse junioren in Boedapest werd
binnengehaald. Dit waren de resultaten van
Wubbo de Boer-Marcel Nooyen, Berry West-
ra-Enri Leufkens en Jan Jansma-Rob van
Wel: tegen Italië 17-3, Griekenland 25-5, Hon
garije 20-10, België 16-14, Israël 15-15, Fin
land 14-16 (eerste nederlaag), Denemarken 19-
11, Oostenrijk 17-13 en Spanje 25-5.
Na deze eerste helft (negen partijen, waarvan
soms drie per dag!) was de stand: 1. Polen
188, 2. Nederland 186, 3. Engeland 185.
Het vervolg: IJsland 23-7, Duitsland 10-20
(tweede nederlaag), Engeland 24-6. Op dit mo
ment nam het Nederlandse team de leiding
over. Ierland 22-8, Zweden 24-6, Frankrijk 24-
26 (derde en laatste nederlaag). De voorlaatste
tegenstander was Polen en door de 22-8 over
winning was de laatste wedstrijd tegen Zwit
serland (20-10) niet meer dan een formaliteit.
SUPERIEUR BIEDEN
Vorige week stelden we al dat het Nederlandse
team zijn titel voornamelijk verdiende door
veel beter bieden. Hier is een voorbeeld uit de
match tegen Engeland.
Z/-
V 9 XX
V
xxx
O
10 xxx
X
N
H xx
O
H V
10
x w o
V A xxx
0
V B
X
z
O XX
4
A H
V x
10 xxx
A B 10
8 x
V
O
A H xx
B 9 xx
ZUID
Marcel
1 Sch
4 Sch
dbl.
NOORD OOST
Wubbo
3 Sch pas
De Engelse west startte klavervrouw en
vervolgde met troef. Vervolgens troefde
Marcel alle klavers in op tafel en ont
wikkelde een ruitenslag.
Aan de andere tafel ging de bieding:
ZUID WEST NOORD OOST
Berry Enri
1 Sch dbl. 2 Sch 3 Ha
4 Sch 5 Ha dbl. a.p.
Na schoppenaas en ruitenaas en -heer
was dit contract slechts één down, zodat
Nederland +490 op dit spel overhield.
LIGHTNERDOUBLET
Tegen slems heeft een doublet vaak een
speciale betekenis: „Partner, ik heb een
renonce, tracht die kleur te vinden bij je
uitkomst". Dit doublet werd „uitgevon
den" door Theodore Lightner, en is naar
hem genoemd. Hier is er een, uit de
match tegen België:
xxxxx m H B x
10 9 8 x w o
O V B xx 7 o H xxx
B 10 7
V 10 x
V V B x
O A xxxx
A 8
Met Rob van Wel en Jan Jansma op de
NZ-stoelen volgde een lange biedserie,
op weg naar klein of groot slem harten.
Dat laatste zullen we evenwel nooit we
ten:
ZUID
WEST
NOORD OOST
1 Ru pas 1 Ha
1 SA pas 2 KJ 1) pas
3 Ha 2) pas 3 Sch pas
4 KJ pas 4 Ru pas
4 Ha pas 5 Sa 3) pas
6 KI 4) dbl. 5) pas! pas
rdbl. pas pas! pas
1). Crowhurst, vraagt naar kracht en
hartenbezit
2). Maximaal met driekaart harten.
3). Grootslempoging.
4). Eén tophonneur in harten.
5). a la Lightner....
De Belgische oost startte harten voor de
vrouw op tafel. Op ruitenaas verdween
de schoppenverliezer. Schoppen naar het
aas en klaver naar de 8.... De twaalf al
dus geproduceerde slagen leverden 1780
punten op. Als de Belgische west met
zijn Lightnerdoublet nog even geduld
had gehad
MULTI OP TRAMKAARTJES
Een redelijk minimum voor een zwakke
twee is: ofwel 2 van de 3 tophonneurs
ofwel 3 van de 5 honneurs.
H XX N A xx
V 10 8 6 5 4 wo O x
O x z O B 10 9 xxx
V 8 7 A 10 x
B xx
Een Finse westspeler achtte zijn hand
voldoende voor een multi (2 ruiten),
noord pas, oost 2 harten, zuid pas, west
pas, waarna Wubbo het bieden gaande
hield met een doublet, pas, pas, pas.
Schoppenvrouw uit voor de heer op tafel
en ruiten na voor noords vrouw. Schop
pen na voor oosts aas en ruiten of tafel
getroefd. Van de tafel kwam nu weer
schoppen die doorliep naar zuid, die
weinig anders na te spelen had dan een
KLEINE harten. Zo maakte noord ook
nog hartenboer en +300 was een feit.
Aan de andere tafel speelden Enri en
Berry als OW 3 SA drie down, waardoor
dit spel het smakelijke hapje van tien
impen opleverde. (Wordt vervolgd).
Correspondentie: p/a Leharstraat 10,
2162 AC Lisse.
nji
m. m m t
*t o 18
o o o
Deze vrij nieuwe zet is afkomstig van
Hermelink, en werd ook gespeeld in de
5e matchpartij Van der Wal-Wiersma
1983. De verdienste ervan is dat het
overbekende 7.40-34, een zet die dik
wijls na enige zetten tot de vereenvoudi
ging 32-27, 21x23, 29x27 leidt, wordt
vermeden. De tekstzet daarentegen biedt
nieuwe en interessante spelmogelijkhe-
den.
7...21-27 8.32x21 16x27 9.35-30 25x34
10.39x30 11-16. Niet het voor dc hand
liggende 10... 15-20? wegens de<jnooie
combinatie 11.36-31! 27x36 12.23-18
12x32 13.38x18 13x22 14.37-31 36x27
15.30-24 20x38 16.43x1 en wint.
11.44-39 7-11 12.37-31. Zie het diagram.
In de genoemde partij van Van der Wal-
Wiersma was het spel verder gegaan met
12.30-24 19x30 13.36-31 27x36 14.23-19
14x32 15.38x7 8-12 16.7x18 13x22
17.40-35 10-14 18.35x24 22-28 19.33x22
17x28 en wit heeft voordeel omdat de
zwarte stand uiteengeslagen is. De partij
eindigde later in remise. Toch speelt Sij
brands het zo niet. Wellicht was hij be
vreesd dat zwart deze variant zo goed
had voorbereid, diens eerste zet wijst
hier wel enigszins op, dat hij na de af
wikkeling te weinig zal kunnen bereiken.
Na de gespeelde zet 12.37-31 blijft het
spel spannend, en zal zwart bovendien
op eigen kracht verder moeten.
12...19-24. Probeert het witte spel vast te
leggen: na het slaan mag wit immers niet
op 34 of 35 spelen. Toch is de gespeelde
zet niet zo goed, zoals uit het vervolg zal
blijken. Zeker niet beter is 12... 13-18?
13.50-44 18x29 14.33x13 22x33
15.39x28 8x19 16.31x22 19-23 17.28x19
17x28 18.44-39 17x28 19.38-33 en de
voorpost op 28 is zwak. Het beste speelt
zwart m.i. echter 12... 15-20 met een
moeilijk te beoordelen stelling.
13.30x19 13x24 14.41-37. Niet 14.39-34
wegens 24-29 enz.
14...15-20. Dreigt met 24-29, 33x15,
22x35 31x22 en 17x19.
15.50-44 10-15 16.37-32 16-21 Past ge
heel in het zwarte plan; laat hij immers
slaan, dan zet wit de aanval op 27 door.
17.42-37 20-25 18.48-42 14-20 19.23-18!
Het leek er even op dat zwart met zijn
plannen succes had, maar met deze ruil
„bevrijdt" wit zich, en houdt hjj tevens
een goede stand over.
19...22x13 20.31x22 11-16; Accépteert
nadeel. Kennelijk zag zwart weinig heil'
in het tegenspelen van de Utrecht- of
Hoogland-aanval. En inderdaad: hoe
moet zwart tot constructief tegenspel ko
men? De aanval op de voorpost met
20...12-18 21.37-31 18x27 22.31x22 8-12
23.42-37 levert niets op. Tevens moet
zwart rekenen met de actie 21.37-31 (36-
31?) en 22.31-27, en na 20...13-19 (om
dit te verhinderen) kan 21.36-31 wel: 21-
27? 22.32x21 11-16 23.22x11 16x36 ge
volgd door 24.28-23 19x28 25.33x11.
21.22x11 16x7 22.26x17 12x21 23.28-23.
Wit, die met voordeel uit de opening is
gekomen, zet nu een duurzaam initiatief
in.
23...24-30 24.36-31 21-26 25.31-27 7-12
26.40-34 9-14 27.32-28 14-19. Probeert
de witte aanval af te breken. Een betere
poging daartoe zou m.i.-27...4-10 ge
volgd door 28... 14-19 29.23x14 10x19
geweest zijn.
28.23x14 20x9 29.33-29 5-10 30.38-33
10-14 31.42-38 30-35 32.38-32 14-20
33.47-42 20-24. Speelt wit in de kaart;
beter is 6-11.
34.29x20 25x14 35.34-29 14-19 36.45-40
9-14 37.40-34 .15-20 38.44-40 35x44
39.49x40 20-25 40.40-35 6-11 41.42-38
3-9 42.35-30. Wit heeft een machtige an-
valsstand opgebouwd, en zwart wordt in
het komende spelgedeelte totaal over
speeld. 42...11-16 43.28-23! 19x28
44.32x23 12-17 45.38-32 8-12 46.33-28
2-7 47.39-33 17-21 48.30-24 13-18
49.43-38 7-11 50.28-22! 9-13 51.33-28
13-19 52.24x13 18x9 53.23-18! 12x23
54.28x10 4x15 55.29-24 en zwart gaf op.
Mensen bedreigen natuur
in de baai van Ambon
Het 500 kilometer lange eiland Timor in
de Indonesische Archipel stijgt, althans
in de geologische tijdmeting, „razend
snel" op uit zee. Dit is de conclusie van
Nederlandse en Indonesische onderzoe
kers, die hebben deelgenomen aan de
Snellius-expeditie, een groots opgezet
oceanografisch onderzoek. Het eiland
zich verheft zich minstens een paar cen
timeter per jaar uit de zee.
„Dit is in de geschiedenis van de aarde
razendsnel", zegt prof.dr. J. van Hinte,
hoogleraar aan het Instituut voor Aard
wetenschappen van de Vrije Universiteit
in Amsterdam. Hij leidde het geologisch
onderzoek tijdens de Snelliusexpeditie.
„Als dit in hetzelfde tempo blijft door
gaan zal de huidige tropische vegetatie
op den duur plaatsmaken voor de ijzige
sneeuw van een hooggebergte".
De aardkorst bestaat uit tien dunne drij
vende schollen of platen, die zich door
de warmtestroming op de buitenste
mantel van de aardbol van elkaar ver
wijderen of jusit naar elkaar toe komen.
In het oostelijk deel van de Indonesische
Archipel botsen de Australische, Pacifi-
sche en Aziatische aardkorstplaten op el
kaar. Dit heeft tot gevolg dat het materi
aal aan de randen van deze schollen om
hoog wordt gedrukt. Op die manier ont
stond twee miljoen jaar geleden de eerste
verhoging op de bodem van de Band-
azee, die later het eiland Timor zou wor
den. In 200.000 jaar is Timor van 1000
meter onder het zeeniveau daar 2000
meter boven komen te liggen.
De onderzoekers maken deze „snelle"
oprijzing van het Indonesische eiland op
uit de afzettingsgesteenten die destijds
op de zeebodem voorkwamen, maar
zich nu al op aanzienlijke hoogte op Ti-
mor bevinden. Ook andere eilanden van
de Bandaboog maken een dergelijke ont
wikkeling door.
VIS
De visvoorraden in de oostelijke Banda-
zee zijn ook in het „arme" seizoen veel
groter dan gedacht. Het water in de
diepzeebekkens van het eilandrijk wordt
in een hoog tempo ververst. De aantas
ting van de koraalriffen valt mee, maar
allerlei menselijke activiteiten vormen
een levensgrote bedreiging voor dit na-
tuurbezit.
Ook in het arme seizoen is nog een flin
ke voorraad vis aanwezig is. Het NIOZ
schat deze op 200.000-250.000 ton. Het
is voor de onderzoekers echter een raad
sel waar de overige zes ton vis tijdens de
Noord-West-Moesson blijft.
De Indonesische regering heeft groot be
lang bij meer kennis van de visstand in
de Bandazee. Het is niet alleen van be
lang te weten hoeveel en welke soorten
vis de Bandazee herbergt, maar ook hoe
snel de zeedieren groeien om overbevis-
sing te voorkomen. „De studie vergt
echter nog veel tijd, want onze huidige
kennis van de visstand van de Bandazee
is te vergelijken met die van de Noord
zee aan het einde van de vorige eeuw",
aldus Zijlstra.
Met fysische, chemische, biologische en
geologische onderzoekmethoden hebben
prof.dr. H. Postma en zijn medewerkers
van het Texelse onderzoekinstituut ont
dekt dat het water van de diepzeebek
kens in het oostelijk deel van Indonesië
veel sneller wordt ververst dan was aan
genomen.
