Protestanten vinden
antwoord op IRA-acties
Vliegdekschepen VS verdwijnen in het niets
Rechtbank verwerpt
bepalingen Pretoria
VS en Sovjets beschuldigen
elkaar van dwarsbomen top
■BUITENLAND
ftzicbe Sommit
DINSDAG 12 AUGUSTUS 1986 PAGINA 5
Franse Unifil
slaags met Amal
BEIROET In een dorp in
het zuiden van Libanon zijn
1 vandaag gevechten uitgebro-
ken tussen Franse Unifil-mili-
jj tairen en guerrillastrijders van
rde sji'itische moslimmilitie
Amal. Volgens het commando
in Nakoura zijn daarbij inmid
dels negen Unifillers gewond.
KlTwee leden van de Amal-mili-
30 tie zijn gedood. Het vuurge-
vecht brak uit toen vier guer-
rilleros weigerden hun auto
«door de Franse militairen te
30laten doorzoeken. De gevech-
80 ten verspreidden zich in ande-
5®re dorpen, nadat de Amal ver
sterkingen liet aanrukken.
Minder kans op
infecties bij warm licht
MtlNCHEN/DEN HAAG Warm
geel-rood licht verhoogt de natuurlijke
afweer bij de mens, die dan beter be
stand is tegen infectieziekten. Blauw
flikkerend licht verzwakt het immuun
systeem in sterke mate. waardoor ziek
teverwekkers meer kans krijgen het li
chaam aan te vallen. Dat meldt profes
sor Stickl van de Technische Hoge
school in München na experimenten
met muizen. Hij stelde ze bloot aan ver
schillende soorten kunstlicht. Onder
blauw licht leden de knaagdieren het
meest aan infectieziekten. Onder licht
met wat warmere tinten bleken de
proefdieren daar veel minder last van
te hebben.
VS ontkennen
overlopen officier
WASHINGTON/HAVANA
De Verenigde Staten hebben
gisteren een bericht uit Cuba te
gengesproken dat een kapitein
van het Amerikaanse leger poli
tiek asiel in Cuba heeft ge
vraagd. Dit was gemeld door
het blad Granma van de Cu
baanse communistische partij.
Volgens Granma ging het op de
in Cuba geboren Amerikaan
Romeu Almeida, die laatstelijk
op een Amerikaanse basis in
Stuttgart diende. Maar het Pen
tagon meldde dat er „niemand
met die naam in dienst is bij het
leger, de reserve van het leger
noch bij de Nationale Garde".
Duitse leerkrachten krijgen beroepsverbod
(Van onze correspondent Rink Drost)
BONN Vier leerkrachten in de Duitse
deelstaat Nedersaksen hebben in deze zo
mervakantie een ontslagbrief in de bus
gekregen. De reden die het ministerie van
cultuur in de deelstaat aanvoert: hun acti
viteiten voor de DKP, de Duitse commu
nistische partij. Het gaat om twee lerares
sen, die kandidaat staan bij de gemeente
raadsverkiezingen; één lerares, die overi
gens al 25 jaar voor de klas stond, die aan
een manifestie van de DKP meedeed en
het gaat om een sportleraar die voorzitter
is van de personeelsraad van de commu-
nitsische partij DKP.
Volgens staatssecretaris Klaus Schade van
het ministerie van cultuur is voor de
beroepsverboden bewust de vakantiepe
riode uitgekozen, om onrust onder leerlin
gen van de betreffende scholen en acties
van ouders te voorkomen. Dat geldt zeker
voor het ontslag van de sportleraar. Deze
Eckartsberg was in 1981 al ontslagen om
dat hij kandidaat stond voor de DKP; hij
vocht de zaak aan en moest opnieuw wor
den aangenomen. Vanwege zijn standvas
tigheid in die ontslagaffaire kreeg de le
raar de Ernst Thalmann-plaquette van de
DKP uitgereikt, maar het accepteren van
die onderscheiding was voor de minister
van cultuur reden genoeg om hem op
nieuw te ontslaan.
Nog vijf docenten uit Nedersaksen kun
nen volgens mededelingen van het minis
terie van cultuur binnenkort een beroeps
verbod verwachten. Een onderzoekscom
missie van de internationale arbeidsorga
nisatie ILO komt binnenkort naar Neder
saksen om na te gaan in hoeverre de
beroepsverboden tegen de docenten
rechtsgeldig zijn.
Voor kust
Newfoundland
150 mensen opgepikt
HALIFAX Canadese vissers
schepen hebben gisteren voor de
kust van Newfoundland zo'n 150
mannen, vrouwen en kinderen
opgepikt uit twee reddingsboten.
Deze mensen hadden vijf dagen
op de Atlantische oceaan rondge
dobberd, na van een schip te zijn
gezet. Het zijn vermoedelijk Sri-
lankezen. Het consulaat van Sri
Lanka in Ottawa weigerde com
mentaar. Sri Lanka wordt geteis
terd door een burgeroorlog en
duizenden Srilankaanse burgers
zoeken in het buitenland een toe
vluchtsoord.
Doden bij aanval
Israël op Libanon
BAALBEK Bij de Israeli-
sche bombardementen op doe
len in oost-Libanon zijn giste
ren acht mensen, onder wie
een baby, omgekomen, zo is
meegedeeld uit Palestijnse mi
litaire bron. Onder de doden
waren vier Palestijnse guerril
lastrijders. Volgens de zegslie
den werden zeventien raket
ten, afgevuurd vanuit tien ge
vechtsvliegtuigen, waardoor
een Palestijnse basis en een ar
tilleriestelling in puin werden
gelegd. De basis werd gebruikt
door de afgescheiden Fatah-
groep van Abu Moesa en door
een bedoeïnenkamp.
MUUR IN NOORDIERS BELFAST KAN NIET HOOG GENOEG ZIJN:
BELFAST Niet alleen
jde Duitse stad Berlijn,
1 maar ook het Ierse Belfast
'kent een „veiligheidszo
ne": een uit beton, bak-
steen en verroest ijzer op
is getrokken muur van zo n
drie kilometer lang, die
de grenslijn vormt tussen
1 de protestantse wijk Shan-
kill en de katholieke wijk
J Falls. De negen meter
J hoge muur moet de bewo-
i ners van de wijken tegen
elkaar beschermen en is
ai waarschijnlijk de enige
muur ter wereld waarvan
a beide partijen vinden dat
o er best nog een stukje
J aangebouwd mag worden,
o
Met elke gewelddadige katho-
lieke of protestantse actie
0 wordt de roep om een uitbrei-
0 ding in de lengte en hoogte
van de muur luider. En acties
zijn er veel de laatste tijd: het
afgelopen weekeinde vielen
tientallen gewonden bij rellen
na protestmarsen. In de nacht
van zondag op maandag werd
tijdens een mars van 2000 ka
tholieken met benzinebommen
gegooid, terwijl de IRA een
aanslag pleegde op een politie
bureau. Overmorgen stromen
waarschijnlijk duizenden pro
testanten samen in Dundalk,
een IRA-bolwerk, waar Peter
Robinson, vice-voorzitter van
de Democratische Uniepartij
(DUP) voor de rechtbank moet
verschijnen wegens vernie
ling. De voorzitter van de
DUP, de militante dominee
Ian Paisley zal de zaak aan
grijpen om een grootschalig
protest te voeren.
Het leven aan weerzijden van
de muur in Belfast wordt, on
der druk van het oplaaiend
geweld van de afgelopen
week, gekenmerkt door een
niet aflatende waakzaamheid.
Elke onbekende auto, iedere
vreemdeling, kan gevaar bete
kenen. Iedereen houdt ieder
een in de gaten. Op elke hoek
is wel iemand gestorven; elk
geweerschot veroorzaakt een
golf van telefoontjes om uit te
vinden of een vader of zoon
nog in leven is.
De tijd is voorbij dat de bevol
king van Noord-Ierland het
protestantse antwoord op ge-
weldadige IRA-acties afdeed
met „veel woorden, weinig da
den". De „prods" de protes
tanten hadden gewoon te
weinig lef, aldus de katholie
ken. Zo er al protestantse ac
ties tegen de katholieke ge
meenschap plaatsvonden, dan
werden ze klungelig en volko
men willekeurig uitgevoerd.
Dit jaar hebben de prote
stantse acties echter al zeven
doden geëist en vorige maand
ontplofte er zonder enige
waarschuwing een autobom
voor een restaurant in Castle-
wellan.
Niemand twijfelt er meer aan
dat de protestantse, loyalisti
sche organisaties tegenwoordig
heel goed in staat zijn om de
terreur van de IRA met ter^
reur te beantwoorden. De
protestantse organisatie die
zich de Ulster Freedom Figh
ters noemt, maakte vorige
week bekend iedere katholie
ke arbeider in een protestantse
wijk, of iedereen die iets met
de IRA te maken kan hebben,
een doelwit van hun acties
kan zijn. De Freedom Fighters
claimen verantwoordelijk te
zijn voor de golf van moord
aanslagen op katholieken aan
het begin van de jaren zeven
tig en kwamen een paar jaar
geleden weer in het nieuws na
de (mislukte) moordaanslag op
Bernadette McAliskey (voor
haar huwelijk bekend als Ber
nadette Devlin) en Gerry
Adams, de leider van Sinn
Fein.
Een andere verboden organi
satie, de Ulster Volunteer For
ce (UVF) werd in 1912 opge
richt en is de oudste prote
stantse para-militaire organi
satie. In 1983 konden veertien
belangrijke UVF-leden gear
resteerd worden na bezwaren
de getuigenissen van de eerste
en tot nu toe belangrijkste
protestantse „verklikker", Jo
seph Bennet. De huidige golf
van moorden valt samen met
de vrijlating van een aantal
UFV-kopstukken eind vorig
jaar. De twee legale prote
stantse para-militaire organi
saties, de Ulster Clubs en de
Ulster Defence Association
(UDA), tellen gezamenlijk on
geveer tienduizend leden. De
in 1971 opgerichte UDA is nog
steeds niet verboden, hoewel
er inmiddels een flink aantal
UDA-leden in de Maze-gevan-
genis zit.
DAVID HEARST
Copyright The Guardian
^Milieuvervuiling bedreigt
mannelijke vruchtbaarheid
22.701 J
-jMÜNCHEN/DEN HAAG De verontreiniging van het milieu
'55^met zware metalen en fosfaatverbindingen is de oorzaak van de
{^achteruitgang van het mannelijk zaad. Dat zegt professor W.
Schill van de Universiteitskliniek voor Dermatologie in Mün
chen. Uit vergelijkende studies in meerdere landen blijkt dat de
jtwaliteit van het mannelijke zaad in de industrielanden de laat-
te decennia achteruit is gegaan. Zowel de dichtheid van het
iad als het aantal bewegende spermatozoa zijn niet meer wat ze
>it geweest zijn. „Een zorgwekkende ontwikkeling", vindt de
loogleraar.
President scheidt om „politieke redenen''
[TUNIS De Tunesische pre-
sident-voor-het-leven, Habib
Bourguiba (83) heeft besloten
te scheiden van zijn vrouw
,Wassila. De scheiding is uitge
sproken omdat zij „buiten me
deweten en zonder toestem-
Jming van de president, verkla-
ringen heeft afgelegd en
3 standpunten heeft ingenomen
3 die strijdig zijn met de grond
wet", zo stond in een commu
niqué. Wassila, die 24 jaar ge
huwd was met Bourguiba, ver
blijft al geruime tijd in de Ver
enigde Staten. De scheiding
lijkt een einde te maken aan
de machtsstrijd die zich achter
de schermen afspeelde tussen
Bourguiba's vrouw en een 60-
jarige nicht van de president.
Sukkeldraf
Ondanks dat de
dieren weinig zin
tijken te hebben
een sprintje te
w.: Willen trekken.
rf| doen jockeys
hun uiterste best
1 onwillige koeien
sneller voort te
bewegen dan
ïfigi hun gebruikenj-
U. ke sukkeldraf.
Tlvaa,f mannen
V 'jl en vrouwen de
den gisteren
mee aan de
wedstrijd. die
werd gehouden
in het Westduit-
se Dachau.
Besmet
De Zweedse
onderzoeker
Rydberg (links)
neemt bloed af
bij een rendier,
om na te
kunnen gaan in
hoeverre het
dier radioactief
besmet is. Na
de ramp met
de Russische
kerncentrale
Tsernobyl is uit
eerdere
onderzoeken
gebleken dat
de rendieren
besmet zijn
geraakt door
radioactief
voedsel te
eten.
Duizenden
rendieren
moeten
daarom
binnenkort
worden
afgemaakt.
DURBAN Het hoogge
rechtshof van Natal in het
Zuidafrikaanse Durban
heeft gisteren uitgespro
ken dat een belangrijk ar
tikel van de noodtoes
tandsbepalingen die de
regering in staat hebben
gesteld duizenden mensen
aan te houden, ongeldig
is. De uitspraak werd on
middellijk aangevochten
door de raadslieden van
de staat, die in hoger be
roep gingen. Als de uit
spraak van het Hof in ho
ger beroep echter wordt
gehandhaafd zal deze ook
bindend zijn voor alle
naar schatting vijfhonderd
gevangenen in Natal.
Het hof gelastte de vrijlating
van de gedetineerde Lechesa
Tsenoli, wiens advocaten had
den geprobeerd aan te tonen
dat artikelen die politie en le
ger toestaan mensen te detine
ren, ongeldig waren. Tsenoli,
ZUID-AFRIKA BOMBARDEERT
BASIS ANGOLA
LUANDA Zuidafrikaanse troepen hebben zondag een
luchtmachtbasis in Cuito Canavale in het zuiden van An
gola met zware artillerie beschoten. Bovendien zijn Zuida
frikaanse helikopters en transportvliegtuigen gesignaleerd,
die troepen overbrachten naar het zuidwesten van Angola.
Over slachtoffers is niets bekend. Volgens het ministerie
van defensie in Angola is het Zuidafrikaanse 32ste batal
jon, beter bekend als het buffelbataljon, doorgedrongen tot
vooruitgeschoven stellingen van het Angolese leger. Het
zuiden van Angola wordt beheerst door eenheden van dé
Unita, een pro-Zuidafrikaanse vrijheidsbeweging.
een sociaal werker in de zwar-
tenstad Lamontville bij Dur
ban, was op 12 juni gearres
teerd, de dag waarop president
Pieter W. Botha de nationale
noodtoestand afkondigde. Het
Hof aanvaardde de argumen
ten van de advocaten yan Tse
noli dat Botha in twee geval
len zijn bevoegdheden te bui
ten was gegaan. De ene bepa
ling geeft de politie het recht
een persoon onder de noodtoe
stand te detineren, terwijl de
andere de minister van recht
en orde de bevoegdheid geeft
het arrest voor onbepaalde tijd
te verlengen.
Vier dagbladuitgevers hebben
gisteren bij de rechter een
klacht ingediend tegen de be
perkingen van de persvrijheid
onder de noodtoestand. Het is
niet bekend wanneer de uit
spraak op die zaak voïgL
WASHINGTON Vlieg
dekschepen van de Ame
rikaanse marine hebben
magische krachten, zo
schijnt het. Ondanks hun
reusachtige afmetingen
kunnen zij in het niets
verdwijnen. Door de
weersomstandigheden, de
snelheid, wiskundige be
rekeningen en technolo
gische foefjes op de juiste
manier te gebruiken zijn
vliegdekschepen er in ge
slaagd om zich aan het
oog van verkenners te
onttrekken om pas op het
laatste moment vóór de
aanval weer op te duiken.
De vliegdekschepen Coral Sea
en America wisten in april bij
de kust van Sicilië aan het
zicht van hun achtervolgers
te ontkomen. Die achtervol
gers, schepen van de Russi
sche geheime dienst en vlieg
tuigen van Amerikaanse tele
visiemaatschappijen, hebben
niet kunnen zien hoe de sche
pen 24 uur later bombarde
menten uitvoerden op Libië.
Een maand geleden heeft zich
een veel langduriger geval
van „vermissing" voorgedaan
tijdens een oefening. De USS
Ranger, die het doel van een
intensieve zoekactie was,
waarbij ondermeer gebruik
werd gemaakt van een satel
liet, kon zich twee weken on
zichtbaar houden op de Stille
Oceaan.
Deze berichten moeten een
opluchting zijn voor de Ame
rikaanse marine-top. Kritici
hebben de vliegdekschepen
namelijk stilstaande prooien
genoemd, vooral in een tijd
van kruisraketten en door
kernonderzeeboten.
Het is waarschijnlijk dat de
Coral Sea en de America hun
opdracht hebben voltooid
door een combinatie van
trucs. De belangrijkste daar
van waren het maskeren en
„EMCON". De details zijn ge
heim, maar het komt er op
neer dat een ander schip, bij
voorbeeld een torpedojager,
zich voordoet als een vlieg-
dekschip en dat het vliegdek-
schip een andere vermom
ming gebruikt.
Het radarbeeld, de gesprek
ken uit de stuurhut, radio-ge
luiden van vlieg-oefeningen
en de lichten in het donker:
het ziet er uit als zo'n schip,
het klinkt hetzelfde, dus het
moet er één zijn. Vervolgens
gaat de vijand het schip ach
terna en maakt daarmee een
fout. Het vliegdekschip kan
zich trouwens intussen zelfs
voordoen als een tanker.
Verder werd door de Coral
Sea en de America de „EM
CON" gehanteerd, de eigenlij
ke sleutel tot de verdwijntruc.
Die is vergelijkbaar met de
stilte die een onderzeeboot
kan suggereren of een black
out, waarbij een militair kon
vooi alle radio-communicatie
staakt en verduistert.
EMCON is een marine-term
voor uitzendings-controle.
Met uitzending worden in dit
geval de elektronische signa
len bedoeld die worden voort
gebracht door installaties als
radar, sonar en radio. Als een
vliegdekschip overgaat op
EMCON, sluit het een groot
deel van zijn elektronische
apparatuur af om niet opge
merkt te worden.
Het systeem werkt met hulp
van E2-C Hawkeye radar
vliegtuigen, die op enige af
stand van het moederschip
vliegen. Alles wat de Haw
keye ziet wordt elektronisch
doorgegeven aan het schip.
Terwijl de Hawkeye uitzendt,
is hij op grote afstand van het
vliegdekschip dat de bood
schap passief ontvangt, zonder
gebruik van eigen ontvang-
stapparatuur. De Hawkeye
neemt ook de taak van con
trole-toren over voor de
vliegtuigen op het grote schip.
Intussen worden tankers lang
van tevoren gewaarschuwd
om ergens een positie in te
nemen voor het bijvullen. En
opnieuw blijft het stil in de
ether.
Ook vliegtactieken spelen een
rol. Ook al kan een radar een
vliegdekschip niet ontdekken
achter de horizon, toch kan de
locatie van het schip verraden
worden door vliegtuigen. Het
marine-antwoord op dit pro
bleem heet „offset vector".
In plaats van direct na het op
stijgen hoog de lucht in té
gaan, blijft het vliegtuig over
een. lange afstand laag vlie
gen. Als een vliegtuig op 160
kilometer afstand van het
moederschip plotseling op
stijgt, is niet meer na te gaan
waar het vandaan kwam, al
dus een marineman.
Door het gebruik van satellie
ten heeft het vliegdekschip
nog een sterke strategie in
handen: wolkensluiers. Die
wolken kunnen per satelliet
gestuurd worden en daarmee
worden de schepen onzicht
baar voor verkenningssatel
lieten. Verder kunnen de
vliegdekschepen zich in een
wolkensluier schuilhouden
terwijl de satelliet bovenlangs
passeert
SMID JE VERHOLENKARELTJE KNETTER EN DE TOVERBUBBEL
19) „Nu zal ik je nog even de weg naar huis wij-
iaif?en," zei Boltje. „Pak je mooie denneboompje
ip en volg me, mensenkind." De kleine, er
ende boskabouter wist kennelijk goed de weg
i de bossen, want het duurde nu geen tien mi-
puten meer of ze braken door wat hakhout heen
en Boltje zei: „Hier staan we op de Koekelheu-
irel, ventje. Kijk, daarginds onderaan de glooiing
ligt het dorp.Je bent dus knap uit de buurt ge
raakt. Dat zie je zeker wel. Maar nu kan het niet
meer missen natuurlijk. Loop maar stevig door,
„want je hebt nog wel een dik half uur nodig. Be-
,v(9rijp je? Zodoende." Kareltje Knetter be
dankte de kleine boskabouter hartelijk voor zijn
hulp en zette er stevig de pas in. Enerzijds
maakte de nog steeds in dikke vlokken neer
dwarrelende sneeuwjacht zijn wandeling zeker
niet gemakkelijker. Maar anderzijds daalde hij
nu van een zachte glooiing af en zo schoot hij
tóch tamelijk hard op. Zo duurde het gelukkig
niet al te lang of hij passeerde de eerste boer
derijtjes van de bewoonde wereld. En toen hij
eenmaal zo ver was, kostte het hem nog maar
een kwartiertje om het besneeuwde pleintje
voor de smidse van J. J. F. Verholen te berei
ken. „Eindelijk thuis," zei Kareltje met een
zucht. „Jonge, jonge, jonge, wat een avontuur!"
MOSKOU Zware dele
gaties uit de Verenigde
Staten en de Sovjet-Unie
zijn vandaag begonnen
aan de tweede dag van
hun speciale wapenbe
sprekingen, nadat zij gis
teren acht uur met elkaar
hebben overlegd.
De Amerikaanse onderhande
laars weigerden bijzonderhe
den over de inhoud van de ge
sprekken bekend te maken,
maar kenschetsten de atmo
sfeer als serieus. De Amerika
nen keren vandaag nog terug.
Paul Nitze, topadviseur van
president Reagan op het ge
bied van wapenbeheersing en
hoofd van de Amerikaanse de
legatie, meldde dat hij geen
aanwijzingen had dat de Sov
jet-Unie, zoals de Russische
delegatieleider Viktor Karpov
heeft verklaard, alles wil doen
om tot een akkoord te komen
over een tweede topontmoe
ting tussen Reagan en Gor-
batsjov.
Karpov verklaarde gisteren op
zijn beurt dat de VS niet geïn
teresseerd lijken in wapenbe
heersing. De Russische pers
heeft weinig aandacht aan de
besprekingen gespendeerd.
Noch het partijblad Pravda
noch de regeringskrant Izves-
tia berichtte er gisteren over.
Op 19 en 20 september zullen
de Amerikaanse minister van
buitenlandse zaken George
Shultz en diens Russische col
lega Eduard Shevardnadze in
de VS een ontmoeting hebben
die gezien wordt als voorberei
ding op de topontmoeting tus
sen Reagan en Gorbatsjov.
Karpov benadrukte het belang
van een akkoord over een ver
bod op kernproeven. De Sov
jet-Unie heeft zich een jaar
lang van kernproeven onthou
den, maar dit eenzijdige mora
torium is vorige week afgelo-,
pen. Het Kremlin heeft nog
niet verklaard of het zal wor
den verlengd.
Het Russische voorstel tot een
verbod op kernproeven was
volgens Karpov bedoeld om de
onderhandelingen over wa
penbeheersing te bevorderen.
„Maar", zo zei hij, „de Ameri
kanen zien dat anders". Op de
vraag of de VS geen ontwape
ning wensen, antwoordde
Karpov: „Als je alles bij elkaar
bekijkt, ziet het daar wel naar
uit".
Wapenarsenaal
Generaal Pinochet, president van Chili, loopt langs de enorme
hoeveelheid wapens, die gisteren door de geheime politie werd
ontdekt. De wapens, grotendeels van Russische makelij, komen
uit de grootste illegale opslagplaats, die ooit in Chili is gevonden.
Het depot zou zijn ingericht door een gurrillabeweging, die vecht
tegen de dictatuur van Pinochet.
