Wereldraad maakt balans op van oecumene met Rome n Terug naar de wortels van het geloof aan tafel £eidóe(Bomant mrnM CccdócSouuiut kerk wereld Iedereen kijkt naar paus voor laatste woord Amerikaanse fundamentalisten openen deur op kier voor vrouw Betaalbare gezondheidszorg uan lezers weer E: ACHTERGROND DINSDAG 12 AUGUSTUS 1986 PAGINA 2 Joods leven in Groot-Brittannië op z'n retour Het joodse leven in Groot-Brittannië is duidelijk op z'n re tour. Woonden er in 1951 nog rond 430.000 joden, thans is dat gedaald tot rond 330.000, een afname van 25 procent in vijfendertig jaar tijd. Nog maar de helft van de joden trouwt in de synagoge, terwijl het aantal echtscheidingen een stijgende lijn vertoont. Het in het slop raken van echt joods gezinsleven is de belangrijkste reden voor de achter uitgang van het jodendom in Groot-Brittannië. Dat staat in het rapport „British Jewry in the Eighties", opgesteld door een commissie van de Joodse Raad. Het kleiner wor dende aantal als jood te boek staande inwoners toont wel meer betrokkenheid bij het jodendom. Zo stijgt het aantal leerlingen van joodse scholen. CANADESE BISSCHOPPEN BEPLEITEN RECHT OP ROBBENJACHT De rooms-katholieke en anglicaanse bisschoppen in het noor den van Canada hebben het recht van de inheemse bevolking verdedigd om op robben te jagen. In een gemeenschappelijke verklaring zeiden de bisschoppen volgens het katholieke persbureau KNA dat de traditionele levenswijze van de in heemsen werd bedreigd door de campagne tegen de jacht in Europa en elders. Vooral het verbod dat de EG heeft inge steld op de invoer van robbenvellen heeft op talrijke eskimos- tammen een „rampzalige uitwerking" gehad en geleid tot een drastische toeneming van het aantal werklozen onder hen. Ook is het zelfmoordgemiddelde onder de inheemsen zesmaal hoger dan het landelijke gemiddelde. Voor een lood eer geeft menigeen een pond geweten. Baer-Oberdorf Het Centraal Comité van de Wereldraad van Ker ken gaat de balans opma ken van de oecumene met Rome. Er is een dis cussienota gemaakt over de verhouding van de Wereldraadfamilie met het Vaticaan en aan de lidkerken is gevraagd de ervaringen van hun con tacten met de R.-K. Kerkprovincie in hun land aan de Wereldraad kenbaar te maken. Ds. Jacques Maury van de Franse Protestantse Kerk maakte voor het Centraal Co mité van de Wereldraad een verslag van de bijzondere bis schoppenconferentie die eind vorig jaar plaatsvond in Rome. Dit verslag zal samen met de discussienota en het materiaal uit de lidkerken dienen voor de Wereldraad evaluatie van de oecumeni sche betrekkingen met de R.- K. Kerk. Wereldraad-functionaris dr. Coen Boerma zette voor „Kerkinformatie", het orgaan van de Gereformeerde Ker ken in Nederland de bevin dingen van ds. Maury op een rijtje. In de oecumensiche ont wikkelingen zijn diverse posi tieve punten, zo citeert Boer ma ds. Maury. Bijvoorbeeld een scherpere analyse van de tegenstelling binnen het r.-k.- denken over oecumene. Aan de ene kant is Rome de unie ke kerk, aan de andere kant wordt gesproken van „echt christelijke bijdragen van niet-roomse kerken aan het gemeenschappelijk erfgoed". het Vaticaan: vertegenwoordigers van de Nederlandse protestantse kerken bij de Er is voorts het zoeken naar een gemeenschappelijk chris telijk getuigenis en de aan dacht voor de collegialiteit (de zelfstandige bijdrage aan het geheel) van de bischoppen is versterkt. Er zijn echter ook teleurstellingen, vindt de Franse predikant. Hij noemt de R.-K. Kerk en op de rol lamd door het systeem. Ten onder meer de rol van de lo- van de paus. „Ik had me nooit diepste is de paus er zelf een kale kerk die tegenover de zo helder gerealiseerd hoe gevangene van. Hij draagt een wereldkerk onduidelijk blijft diep het respect, ja het ontzag verantwoordelijkheid die let- en in wezen ondergeschikt is. voor de paus is geworden. Ie- terlijk bovenmenselijk is", al- Bovendien kwam er een ver- dereen kijkt naar hem voor dus de Franse predikant aan sterking van het accent op de het laatste woord en ie- het Centraal Comité van de hiërarchische structuur van dereen is min of meer ver- Wereldraad. Nog net op tijd voor de honderdste verjaardag heeft de fundamentalisti sche Kerk van God, die haar hoofdkwartier heeft in Cleveland, Tennessee, de deur op een kier geo pend voor de vrouw. De Raad. bestaande uit ruim 2.000 (mannelijke) predikan ten, besloot de vrouw stem recht te geven in kerkelijke vergaderingen. De algemene vergadering van de kerk, waar ook vertegenwoordi gers van gemeenten uit Mid den- en Zuid-Amerika, het Caribisch gebied, Oost-Euro pa, Afrika en Oost-Azië aan wezig waren, heeft het be sluit bekrachtigd. Twee jaar geleden nog haalde een soortgelijk voorstel in de 1,6 miljoen leden tellende kerk de eindstreep niet. De predikanten werden overgehaald in meerderheid vóór te stemmen door ds. Lynn Stone uit Cleveland, die memoreerde dat hij als tiener had mogen stemmen over een kerkelijke zaak die zijn moeder rechtstreeks aanging maar waarover zij had te zwijgen. De tegen standers, die aan kwamen dragen met bijbelteksten over het zwijgen van de vrouw in de gemeente, werd de mond gesnoerd. Tot ont zetting van de tegenstanders mag de vrouw thans ook rechtens het woord voeren op vergaderingen van de kerk en haar organen. De Kerk van God is de oud ste Pinkstergroepering in de Verenigde Staten, houdt vast aan de letterlijke inspi ratie van de biibel en heeft gemeenten in 109 landen. Ze houdt „doop met de Heilige Geest" (het spreken in ton gen) voor een teken van geestelijke vernieuwing. Bisdom Breda niet tegen aanstelling buitenlandse priesters Het bisdom Breda staat in principe niet afwijzend tegen over het streven van een groep mensen uit Oudenbosch onder leiding van Alfons de Bom om priesters uit het bui tenland aan te trekken, onder wie Poolse priesters. In Polen bestaat een groot priestero verschot. De Bom maakt zich zorgen over het feit dat in het Bredase bisdom binnenkort veel parochies zonder priester komen te zitten. Eerder deed hij zich van zich spreken door zijn actie de paus naar Ouden bosch te halen, toen deze vori- Het bisdom Breda vindt ove rigens dat in principe kandi daten moeten worden aange trokken uit eigen land. Een woordvoerder wijst erop dat het bisdom over twee oplei dingscentra beschikt, dat van Bovendonk waar kandidaten met een late roeping terecht kunnen, en het nieuwe cen trum in Tilburg, waar een op leiding is gevestigd voor pas torale bedieningen. Men kan een opleiding volgen tot pas torale werker of tot priester. De laatste kandidaten wonen tijdens hun opleiding in een convict. Overigens wordt de aanpak van het priestertekort een zaak genoemd voor de kerkprovincie in zijn geheel. De woordvoerder van het bis dom bestrijdt de opvatting van De Bom dat priesters „goedkoper" zijn dan pastora le werkers en dat daarom de voorkeur moet worden gege ven aan de eerste, omdat de lasten dan niet meer voor het bisdom zouden zijn te dragen. Volgens de woordvoerder val len de kosten voor de aanstel ling van een priester juist iets hogeruit dan die van een pas toraal werker die per jaar een salaris geniet van zeventig duizend gulden. In het bisdom Roermond ko men in het najaar voor het eerst een aantal buitenlandse priesters te werken om het te kort aan priesters op te vul len. Nederlandse Hervormde Kerk: Bedankt voor Zwolle R. Holwerda te Apeldoorn. Gereformeerde Gemeenten: Beroepen te Ouddorp A. Hofman te Wijk en Aalburg. „Dominee, Priester, Rab bijn". Met deze titel de buteerde Willem Mole naar uit Warnsveld on langs als schrijver. Het is de weergave van ge sprekken die hij voerde met predikanten, een au gustijner monnik en rab bijn Soetendorp. Een boek waarin de schrijver zocht naar de wortels van geloven. Opgevoed in streng orthodoxe kring, raakte hij los van kerk en geloof. Via een ruig leven en zwerven over de hele wereld kwam deze oor spronkelijk leraar Frans weer terug bij zijn achter grond. Geen afscheid dus van domineesland want zijn wortels kan en wil hij niet loochenen. Willem Molenaar is niet als Wolkers die een grenzeloze afkeer koestert voor het cal vinistische Oegstgeest. Hij is mild, beschouwend en kijkt ook met een zekere ironie te rug op zijn jeugd die hij door bracht in "Hoogeveen. Zijn moeder kende de catechismus volledig uit het hoofd en alle honderdvijftig psalmen. Maar na de oorlog kwam zijn vader als een wrak terug uit het concentratiekamp en overleed kort daarna. Voor zijn moeder was dat reden rigoureus met de kerk te breken. „Zij dacht: Als dit een genadige God isen ik maar zingen van Goedertierenheid Het gevolg was dat Molenaar met de ouders van een vriendje mee ging naar de kerk. „Begin jaren vijftig, de Hervormde kerk, Gerefor meerde Bond. Daar ben ik dus gevormd. En dat heeft mij jarenlang benauwd. Ik was vol schuldbesef. Op een ver keerde daad volgt de straf, die doorgaans niet evenredig was met het vergrijp. Ik heb wak ker gelegen van kleine dinge tjes, waar God mij denk ik nu althans zeker niet zo zwaar voor zou straffen als ik me in het hoofd haalde. Maar ik ben nu 47 en heb mijn ge loof behouden. Die hand op de schouder. Dat gevoel heeft me nooit losgelaten. Ik heb genoeg meegemaakt en er wa ren momenten dat ik wanho pig was. Maar toch bleef ik dat gevoel houden: ik ben niet alleen. Zo simpel ligt dat. Maar het is een grote worste ling. Ik kan geen verhalen vertellen zoals de mensen op de EO-televisie die in een flits het licht hebben gezien. Nee, dat ken ik niet. Het is één grote worsteling". Bevredigend antwoord Willem Molenaar trouwde, maar zijn huwelijk liep mis. „En dan gaat alles fout". Hij ging reizen. Hij geloofde nog wel, maar Gods huis maakte plaats voor vakantiehuizen en hij leidde een bruin leven. Tot hij werd geconfronteerd met de vraag van zijn 17-jarige zoon in Nederland: „Waarom geloof je?". „Maar ik kon hem geloof ik geen bevredigend antwoord geven. Kijk die le vensloop van mij, scheiding, vróuwen, noem maar op, was tenslotte in flagrante strijd met alles wat ik zei te gelo ven". Het zette hem dan ook aan het denken. Over de briefwisseling met zijn zoon schreef Willem vanuit Nieuw- Zeeland met een vriend, uit gever Jan-Geurt Gaarlandt van uitgeverij De 'Haan. Die raakte geboeid door de brie ven tussen Molenaar en zijn zoon en stelde voor dat Wil lem naar Nederland zou ko men en een boek zou gaan schrijven. Professioneel aan gepakt, een aantal interviews met theologen uit protestants, katholiek en joods Nederland. „Ik zelf wilde ook wel eens weten wat „experts" denken. Vandaar dat ik ja heb gezegd. Veel mensen van mijn leeftijd worstelen met hun achter grond, schamen zich er soms voor. Terugkeer? Neen, niet naar Hoogeveen, dat kan nooit, maar een terugkeer naar de waarden van toen. Een herwaardering van tradi ties, meningen. Mijn leeftijds groep heeft het meest van de welvaart genoten. Is daardoor ook losser van de kerk geko men. En eigenlijk hebben ve len van ons onze kinderen la ten zitten. Ik ook. Kijk, ik heb het makkelijk. Ik pak nu de draad van twintig jaar gele den weer op. Twintig niet zo beste „bladzijden" sla ik over en ik ga weer terug. Maar veel kinderen hebben geen draad om op te pakken. Dat geeft in Nederland een breuk in de traditie. Dat is die kin deren niet te verwijten. Men zegt vaak: De jeugd is bande loos. Jazeker. Letterlijk, zon der band met iets. Wat heb ben zij om op terug te vallen? Wij hebben die band niet overgedragen. Ik heb die ze kerheden wel. Daarin ben ik geworteld. Dat boek dat ik nu geschreven heb, gaat over mensen met wortels. Niet dat je het altijd met ze eens moet zijn. Maar zij staan wel stevig in de grond. Veel jongeren zijn ongelukkig, gevangen in de vrijheid omdat die onbe perkt is. Ik heb door schade en schande moeten leren dat ik beperkt ben. Ja zeker, je moet heel ongelukkig zijn om te weten waar de grenzen lig gen. En je bent gelukkig als je dan kunt terugvallen op zeke re waarden. Denk niet dat ik paal en perk zou willen stel len om mensen ongelukkig te maken. Maar in de jaren zes tig dachten wij dat de absolute vrijheid het geluk zou bren gen. Welvaart was welzijn. Nou, er was wel vaart, dat wel. Maar welzijn? Nee. On danks alle vrijheid". Willem Molenaar beseft heel goed, dat vele mensen hem misschien een „hypocriet" vinden na zijn ruige leven. „Dat zij dan zo, maar waar ik mee bezig ben is een vorm van vechten. Een gevecht om de waarden die we zelf heb ben geschonden. Het voor beeld is daarbij wel belang rijk. Als mijn kinderen zien dat mijn levenswandel veran derd is, dan heeft dat waarde met terugwerkende kracht". Naast het bed van Willem ligt een bijbel. „Ik lees er veel in. Naar de kerk gaan, nee, dat kan ik niet. Nog niet. Mis schien in een volgende fase. Ik voel me er niet gelukkig. Het irriteert me. Die boze do minees van vroeger wezen wel met hun vinger naar jou, maar je wist waar je aan toe was. Sobere diensten waar het Woord centraal stond. Die do minees waren niet anekdo tisch. Maar nu is het funda ment, het Woord, de bijbel, vaak uit de diensten verdwe nen. Popgroepen in de kerk. Kerken boordevol als Louis van Dijk komt. Terecht, ge weldige pianist. Maar dét is de bedoeling toch niet? Nee, het fundament voor geloven blijft toch de bijbel? Daarin ben ik geworteld. En het grootste deel van mijn generatie. Daar kunnen we niet omheen". Willem Molenaar: „Domi nee, Priester, Rabbijn" Uit gave De Haan, Houten, prijs ƒ24,90. Gestoofd gehakt met sla en aardappelen flensjes Als u met zijn tweeën bent dan heeft u nodig: 1 sneetje brood, uitje, 2 plakjes ontbijtspek, knoflook, 200 g ge hakt, zout, peper, paprikapoeder, 1 lepel losgeklopt ei, 2,5 dl warm water, 1 bouillonblokje, 1 rijpe tomaat; sla, 1 lepel azijn, 2 lepels yoghurt, zout, peper, suiker, mosterd, 1 lepel olie, tuinkruiden bieslookpeterselie, lavas, basilicum, dille, borage), 1 ei; 0,5 tot 1 kg aardappelen; 50 g bloem, iets zout, 1 groot ei (of 2 kleintjes), 2 dl melk, margarine, jam of 200 g frambozen of aardbeien met basterdsuiker naar smaak. Week het brood in water, druk het zo droog mogelijk en maak het fijn. Snijd ui en spek klein. Pers de knoflook uit. Kneed gehakt, brood, ui, spek, knoflook, zout, peper, papri kapoeder en ei tot een samenhangende massa en vorm er een ovale „bal" van. Leg het gehakt ten minste een uur koel weg. Bak het gehakt vlot bruin in de margarine, voeg het warme water, het bouillonblokje en de ontvelde en kleinge sneden tomaat toe en laat het gerecht nog vijfentwintig mi nuten sudderen. Geef het gehakt warm of koud; snijd het in stevige plakken. Maak de sla aan met sausje van azijn, yoghurt, zout, peper, suiker, mosterd en olie. Meng de groente met flink wat fijn geknipte tuinkruiden en garneer haar met hardgekookt ei. Meng bloem, een snufje zout, ei en een scheutje melk tot een glad beslag. Verdun het beslag met de overige melk. Laat een klontje margarine lichtbruin worden in een koekepan en schep er zoveel beslag in dat de pan net vol loopt. Bak het flensje aan twee kanten goudbruin. Keer deze dunne panne koekjes met behulp van een breed pannekoekmes of een deksel. Presenteer de flensjes warm of koud met jam of met fijngemaakt vruchten en basterdsuiker. JEANNE ONMIDDELLIJK nadat staatssecretaris Dees van volksge zondheid had verklaard dat er 600 miljoen gulden in de ge- j zondheidszorg moet worden bezuinigd, waarvan al 300 mil joen in 1987, is met afwijzende reacties van CNV en FNV de j discussie over deze kwestie begonnen. Of eigenlijk voortge zet, want voortbordurend op plannen die tijdens het eerste kabinet-Lubbers al in gang zijn gezet, heeft het huidige kabi net zich via het regeerakkoord opnieuw vastgepind op enke le harde bezuingingscijfers. ALS eerst verantwoordelijke voor deze bezuinigingsoperatie heeft de VVD-staatssecretaris er geen gras over laten groei- en. Zijn minder ingetogen voorganger, de nogal abrupt van het Haagse toneel verdwenen CDA'er Van der Reijden, heeft in de afgelopen vier jaar met huisartsen, specialisten en far maceutische industrie al een aantal gevechten geleverd over tarieven en prijzen. Aan structureel bezuinigingswerk is hij echter pas toegekomen toen hij dezer dagen, kennelijk al be komen van zijn politieke afgang, in een reeks interviews een nuchtere analyse gaf van de stand van zaken. Wat gold voor het stelsel van sociale zekerheid, zo stelt Van de Reijden vast, geldt ook voor het systeem van de ge zondheidszorg. Als niet op korte termijn een drastische sane ring plaatsvindt, wordt het onbetaalbaar. Op jaarbasis praten we over een bedrag van ruim 36 miljard, dat we met z'n al len aan medische zorg uitgeven. Een groot deel daarvan komt ten laste van het bedrijfsleven (dat de helft van de pre mies voor de gezondheid betaalt) en de overheid (die met be- j( lastinggeld de gaten in de exploitatie vult en natuurlijk als werkgeefster ook premies van haar eigen ambtenaren be taalt). Los van het „onbetaalbare goed" van een maximaal be schermde gezondheid van alle burgers staan tegenover de '1 bovengenoemde lasten ook baten: de werkgelegenheid in de medische sector en de farmaceutische industrie. Per arbeids plaats berekend is dat natuurlijk een zeer kostbare werkgele genheid. Het is duidelijk: wie over ons aller gezondheid praat in termen van een kosten-/batenanalyse begeeft zich op bij zonder glad ijs. Toch zal dit moeten gebeuren, al was het 11 maar omdat het perspectief van een vergrijzende en dus va ker kwakkelende bevolking daartoe dwingt. Een failliete ge zondheidszorg zou ons nauwelijks een simpel hoestdrankje kunnen bezorgen, laat staan kunnen zorgdragen voor een open-hartoperatie. Zo mogelijk vóór 1 november van dTt jaar wil staatssecreta ris Dees nu van de Ziekenfondsraad voorstellen ontvangen die de besparing van 600 miljoen gulden moeten opleveren. De mogelijkheden, die hij in navolging van zijn voorganger de Ziekenfondsraad ter overweging heeft meegegeven, ko-Cg men in grote lijnen neer op een verschuiving van een deel van de lasten in de richting van de fondsverzekerde. Hij vraagt naar de bekende weg, heeft de voorzitter van de Zie kenfondsraad, de CNV'er A.J. Molendijk al laten weten. De staatssecretaris zal niet geschrokken zijn van deze eerste re actie, want op glad ijs beweegt men zich nu eenmaal zeer be hoedzaam. Maar de hoognodige discussie is in elk geval weer in gang gezet. Jneven graag kort en Juidelijk geschreven De edactie behoudt zich iet recht voor ingezon- len stukken te bekorten Afghanistan (2) Het ingezonden stuk van mevr. Bruggeman-Tersteeg is mij uit het hart gegrepen. Na ruim 6'/2 jaar bezetting door de Sovjet-Unie van Afghanistan ji begint de heer Terlaak zich!' daar zorgen over te maken. Ikij" dacht dat alleen rechtse lan< den die vreselijke dingen vol!vr gens hem konden doen. Nu ja. de kruisraketten (die ik ook verfoei!) hebben nu geen voor- rang meer. Ik ben niet rechts I en ik ben niet links gezind, zo- J als de lezer hier misschien uit kan opmaken. Ik vind schen- D ding van de mensenrechten in Latijns-Amerika net zo erg als in het Oostblok. Kan er niet1 een leek hoofd van Pax Chris- ti worden? In de parochies BC wordt gesnakt naar priesters; va hij kan daar misschien beter jg iverk doen. J.Ph.M. Boggia, DEN HAAG. 11 Zomers DE BILT (KNMI) Er ko men weer meer zonnige perio den en de neerslagkansen ne men snel af. Morgen blijft het droog en op een paar wolken velden na is het karakter van het weer tamelijk zonnig. De temperatuur gaat iets omhoog. Middagtemperaturen liggen tussen 22 en 25 graden. In de ochtend is de wind nog noord oost en matig, maar later op de dag wordt de wind zwak en komt uit uiteenlopende richtn- gen. Ook de rest van de week lijkt het vrij zonnig te worden met uiterst kleine regenkan sen. In de temperaturen komt maar weinig verandering. In de nacht minima van 10 tot 15 graden en overdag maximum temperaturen van 22 tot 26 graden. Weersvooruitzichten voor de Europese landen, geldig voor donderdag en vrijdag: Zuid-Scandinavië, Denemar ken: Overwegend zonnig. Mid- dagtemperatuur 18 tot 23 gra den. Britse eilanden: In het noor den en westen half tot zwaar bewolkt en af en toe regen. In het zuidoosten vooral op dins dag ook zon. Middagtempera- tuur van 17 graden in het noordwesten tot 24 in het zuid oosten. Duitsland, Benelux: Overwe gend zonnig. Middagtempera- tuur van 22 graden in het noorden tot 27 in het zuidwes ten. Frankrijk: Zonnig, op donder dag in het westen meer bewol king en mogelijk een bui. Mid- dagtemperatuur van 22 graden in het noordwesten tot 32 in het zuiden. Alpengebied: Woensdag in het oostelijk deel nog bewolking, overigens zonnig. Middagtenv peratuur in de dalen tussen 25 graden aan de noordoost zijde tot 25 a 30 graden elders. Spanje, Portugal: In noord- west-Spanje en noord-Portugal landinwaarts een enkele bui, r overigens zonnig. Middagtem- peratuur rond 21 graden dicht bij zee in noord-Portugal en noordwest-Spanje. Elders meer naar het noorden tot 30 graden en meer naar het zui-fE den 30 tot 38 graden. Italië, Adriatische kust: Zon-111 nig. In noord-Italië en noord-a( Joegoslavië nog een enkele pi onweersbui. Middagtempera- ei tuurr 27 tot 32 graden, in hetje zuiden plaatselijk tot 37 grden. WEERRAPPORT HEDENMORGEN Weer Max Min Amsterdam onbew. 21 13 De Bilt l.bew. 23 15 Den Helder l.bew. Rotterdam onbew. Twente regen Vlissingen onbew. Zd. Limburg h.bew. Aberdeen mist Athene niet on Barcelona l.bew. B*7tea e ul Malta Moskou Munchen l.bew. 21 15 0.2 Casablanca h.bew. Las Palmas l.bew l te

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Leidse Courant | 1986 | | pagina 2