poldergebied te kijk in
Pompen of verdrinken
i Roman tische allure
in plaats van
geëngageerd drama
Eis 15 maanden cel
voor tasjesrover
JAAR CELSTRAF GEËIST
VOOR VERSLAAFDE DIEF
OMVANGRIJK LESPROJECT VOOR SCHOLEN
HEIJERMANS-VERFILMING
VOOR EEN NIEUW PUBLIEK
DEN HAAG/ALPHEN AAN DEN RIJN „Een bijzonder laf
fe, misselijke en verwerpelijke manier van doen". Dat was het
oordeel van de officier van justitie gisterochtend in de zaak te
gen een 18-jarige tasjesrover uit Alphen. „Oude dametjes bero
ven en het letsel nog op de koop toenemen getuigt van een bij
zonder lage mentaliteit".
De officier van justitie voelde er niets voor een alternatieve
straf te geven. Ondanks de jeugdige leeftijd van de verdachte
eiste hij vijftien maanden onvoorwaardelijke gevangenisstraf
met aftrek van voorarrest.
De Alphenaar stond terecht wegens het met geweld beroven
van twee bejaarde dames vorig jaar mei in Alphen. Eén van zijn
slachtoffer kwam daarbij zo ongelukkig ten val dat zij een ge
broken arm en een arm uit de kom opliep. De Alphenaar had
bovendien in zijn woonplaats nog zeven andere bejaarde vrou
wen van hun tas beroofd en twee maal een mislukte poging,
daartoe gedaan. De tasjesrover ging in alle gevallen ongeveer
hetzelfde te werk. Achterop een meestal gestolen fiets bij
een vriend, zocht hij met opzet een ouder slachtoffer uit, omdat
de kans op herkenning en weerstand kleiner was dan wanneer
het een jongere vrouw betrof. De tasjesrovers reden vlak langs
hun slachtoffer, waarop de verdachte haar de boodschappentas
uit handen rukte. De bejaarde dames kwamen daarbij niet zel
den ten val, maar daar bekommerden de rovers zich niet om. Zij
verdeelden vervolgens de buit, die varieerde van enkele tientjes
tot bijna driehonderd gulden, en gooiden de tas met inhoud weg.
„U heeft er toch zeker wel eens van gehoord dat oude mensen
van dergelijke dingen vaak zo van de kaart zijn, dat zij daar ern
stige gevolgen van ondervinden. Zo erg zelfs, dat zij eraan kun
nen overlijden", sprak rechter mevrouw Van Koningsveld de
verdachte toe. Het gestolen geld ging in de meeste gevallen op
aan sigaretten, snacks en de fruitautomaat. „Ik ben dol op gok
ken", voerde de verdachte ter verontschuldiging aan. „En daar
gaat een hoop geld in zitten". Mevrouw Van Koningsveld echter
vond dit geen excuus: „U bent gewend uzelf te verwennen en
toe te geven aan dingen die u leuk vindt. Als u werkelijk aan
gokken verslaafd was, kon ik daar nog enig begrip voor opbren
gen. Maar u hebt alleen aan uw eigen pleziertjes gedacht".
De advocaat van de verdachte voerde aan dat de Alphenaar de
gevolgen van zijn daden niet had overzien. „Hij zette grote ogen
op toen hem verteld werd, dat het roven van een tas eigenlijk
net zo erg is als een bankoverval. De gevolgen die het voor de
slachtoffers kan hebben, heeft hij niet overzien. Hij wordt nu
voor de eerste keer met zijn neus op de feiten gedrukt en ik
denk dat hij zijn lesje wel geleerd heeft". Hij pleitte daarom voor
een dienstverlenende straf met een voorwaardelijke gevangenis
straf als. „stok achter de deur". De officier echter meende dat de
verdachte „drommels goed weet dat wanneer je een oud dametje
omver trekt, dit lichamelijk en psychisch letsel op kan leveren"
en bleef bij zijn eis. Vonnis 21 augustus.
DEN HAAG/LEIDEN „Een ellendige reeks van diefstallen",
zuchtte mevrouw Van Koningsveld gisteren tijdens de rechtzaak te
gen een 29-jarige Leidenaar die verdacht wordt van een onafgebro
ken serie inbraken, diefstallen en gevallen van heling. Tegen de
verdachte, die al dertien jaar aan heroïne verslaafd is, werd twaalf
maanden celstraf met aftrek van vooraftrek geëist, waarvan drie
voorwaardelijk met een proeftijd van drie jaar. De officier van justi
tie, mevrouw I. Klopper, verbond daar de voorwaarde aan dat de
verdachte in de gevangenis een afkickprogramma zou ondergaan.
De meeste diefstallen pleegde de verdachte in Leiden. Zo nam hij
een compact-discspeler weg bij zijn oom en tante in mei van dit jaar.
In Den Haag stal hij apparatuur en geld uit een woning waarbij hij
binnenkwam via het poezenluikje in de achterdeur. Hij bestal ver
der onder meer enkele hofjeswoningen in Leiden, pikte talloze fiet
sen, maakte zich schuldig aan heling van cheques en paspoorten,
stal met een vriend twee buitenboordmotoren, een anker, een benzi
netank en een trapezevest, nam cheques, pasjes en rekenmachines
mee uit een studentenhuis in Leiden, smokkelde een polstasje uit
het universiteitsgebouw en één uit een boodschappenwagentje en
stal een handtas uit de zusterspost van het Academisch ziekenhuis.
Ook een aantal kantoren, een snackbar en een winkels waren doel
wit van de Leidenaar. „U pakt gewoon alles wat voor het grijpen
ligt en voor u van enige waarde is", zei de officier van justitie. On
danks het feit dat eerdere pogingen om af te kicken steeds op niets
uitliepen, wilde zij hem toch nog een poging laten wagen.
Binger-produktie uit 1918)
waarvan niets of nauwelijk
iets bewaard is gebleven.
Al met al mag je het dus rus
tig een gok noemen zo'n be
laden toneelstuk nog eens
voor de camera's te brengen.
Guido Pieters en Van Heij-
ningen hebben er alles aan
gedaan om zekerheden in die
gok in te bouwen. Ten eerste
is het geëngageerde en in
dertijd actuele drama van
Heijermans afgezwakt, in elk
geval veranderd, naar een
breed vertelde schildering
van een vissersgemeenschap
waarin tegengestelde belan
gen en een gezamenlijke erf
vijand (de zee) de handeling
beheersen. De samengebalde
dramatiek van Heijermans is
verdwenen in die epische
verteltrant - en dat maakt de
film meer romantisch dan
echt spannend. De aandacht
wordt geleidelijk over een
aantal karakters verdeeld, je
krijgt het wat elastieken ge
voel dat tv-series vaak met
zich mee brengen, de conflic
ten worden uiteengetrokken
tot wat dunne draden en
hooglopende confrontaties
zijn er maar enkele.
Niet zielig
In dat nieuwe, brede kader
doen regisseur Pieters en
scenarioschrijfster Karin
Loomans hun uiterste best de
opponerende werelden van
Kniertje (Kitty Courbois) en
reder Bos (Rijk de Gooijer)
evenveel ruimte te geven.
Beide zie je binnenshuis
doende, van beiden krijg je
een „gemengd" beeld: Knier
tje, niet meer puur zielig zo
als de traditie vanuit Esther
de Boer-van Rijk het wil,
maar een vrouw die zich
constant heeft aangepast, bij
wie achter haar ogen toch
iets brandt dat tegen haar
noodlot wil strijden, maar die
nog niet ver genoeg is om
„vrije vrouw" te worden al
dwingt ze wel respect af. Dat
die rol inderdaad zo over
komt is te danken aan het
spel van Kitty Courbois die-
alle emoties lijkt terug te
dringen achter haar blik en
zo een anti-sentimentele
Kniertje neerzet die soms
toch weer ontroert. In het
gezin van reder Bos, die zijn
vissers in een krot van een
schip de zee op stuurt, krijgt
Rijk de Gooijer de ruimte
niet alleen de gehaaide bulle
bak van een kapitalist te zijn,
maar ook nog warmte uit te
stralen.
In hun sterk herkenbare op
zet weg te komen van het
theaterstuk gingen Pieters
c.s. ook de zee op en daar ko
men enkele indrukwekken
de scènes bij stormweer uit
de bus, al zal het ieder die
van water weet verbazen dat
de vissersboot „De Hoop"
daarin zo stil blijft liggen.
Lichte toets
Pieters/Van Heijningen ko
zen voor een rolbezetting die
alleen maar uit (voor Neder
land dan) „grote namen" be
staat en waar in de breedte
knap werk geleverd wordt.
Via Albert Mol als het dia
kenhuismannetje en - vooral
- Leen Jonge waard als een
rat van een boekhouder
Kaps wordt een lichtere toon
geraakt die het bij een jonger
bioscooppubliek zeker goed
moet doen. De keus voor
Danny („Ciske") de Munk
als Barendje lijkt helemaal
ingegeven door dat publiek.
Danny doet het prima, alleen
hoeft wat mij betreft dat
liedje „Ratsmodee" niet. Al
thans zeker niet midden in
de film, waar het wat merk
waardig uit de lucht komt
vallen, omdat er geen vertel
perspectief vanuit de figuur
van Barendje is, Danny ze
ker niet de hoofdpersoon is
en juist geprobeerd is ieder
een evenveel ruimte te ge
ven.
Visueel ziet het er prachtig
uit (camera Frans Bromet),
de lokaties zijn erg mooi, en
het verhaal is evenwichtig,
zij het met een zekere na
drukkelijkheid, verteld. Ook
de muziek van Rogier van
Otterloo (met Metropole or
kest) mikt op sfeer, een groot
publiek en accentueert de ro
mantische allure, die het van
oorsprong strijdbare gegeven
van regisseur Guido Pieters
heeft gekregen.
VRIJDAG 8 AUGUSTUS 1986 PAGINA 11
Kleiden omgeving
OeidóaOowLont
.EIDERDORP/ALKE-
i dADE „Pompen of
Verdrinken". Zo heet het
esproject over de polders
n Waterschap „De Oude
Veenen", dat Ruud Han
en uit Leiderdorp in de
ifgelopen jaren als afstu-
leeronderwerp heeft op-
;ezet. Het project bestaat
liet zomaar uit wat losse
tenciltjes, maar is zo om-
•angrijk dat de vele boe
ien, platen, spelen, dia's
andere materialen
naar nèt-aan in een twee-
al levensgrote kisten pas-
Het meeste materiaal is door
w Je biologieleraar Ruud (27)
[elf bedacht, getekend en ge-
haakt. Hij werkt als stagiair
;:'V: >p de Leidse kinderboerderij
n de Merenwijk nauw sa-
JH pen met de Directie Groen
|||fan de Gemeente Leiden en
III Ie polderwerkgroep van het
p| Instituut Voor Natuurbe-
||l tehermingseducatie (IVN) af-
%;j jeling Leiden. Zijn polder-
p! hroject voorziet in een be-
hoefte, want tot voor kort
sf§ bestond er nauwelijks lesma-
^{eriaal over polders en hun
jpecifieke problematiek. Het
hu zo goed als gereedgeko
men project over de polder
van „De Oude Veenen" zal
le_ wellicht dienen als voorbeeld
en poor een nationaal polder
project. Daarvoor hebben
en name de organisatoren
jS van de -in 1992 te houden
en Floriade in Zoetermeer veel
)ie belangstelling. Zij overwegen
tfe leskisten te plaatsen in
de ten soort bezoekerscentrum,
pet regionale lesproject
Pompen of verdrinken" is
biet alleen bruikbaar voor
scholen binnen het polderge
bied waarop het project is ge
licht (Leiden, Alkemade,
Leiderdorp, Koudekerk, Al-
LIDO/STUDIO en TRIANON
LEIDEN, EUROCINEMA AL
PHEN en CITY KATWIJK:
„Op hoop van zegen" (a.l.)
met Kitty Courbois, Rijk de
Gooijer, Renee Soutendijk,
Huub Stapel, Willeke van
Ammelrooij en Danny de
Munk. Produktie: Matthijs
van Heijningen. Muziek: Ro
gier van Otterloo. Regie: Gui
do Pieters.
Is het moed of gemak
zucht als filmmakers een
titel uit het verleden nog
eens op het witte doek
brengen? Bij „Op hoop
van zegen" van Guido
Pieters blijf je in een ant
woord steken. Pieters had
met producent Van Heij
ningen in „Ciske de rat"
het re-make procédé al
eens gevolgd. De film
werd een enorm kassuc
ces, was in wezen niet
meer of minder dan een
heldere, maar eenvoudige
film naar een oersterk
verhaal, waarvan zeker
geen criticus tevoren ge
dacht zou hebben dat er
zoveel publiek voor zou
zijn. Wat dat betreft is het
dus oppassen met voor
spellingen over „Op hoop
van zegen".
Het gegeven moet een wat
ouder publiek behoorlijk uit
gemolken voorkomen. (Maar
daar staat tegenover dat dat
oudere publiek bijna niet
meer naar de bioscoop gaat).
Heijermans's meest succes
volle toneelstuk (uit 1900)
werd zó vaak gespeeld (de
laatste keren door Beppie
Na het
vergaan van
de „Op hoop
van zegen"
gaan Jo
(Renee
Soutendijk)
en Kniertje
(Kitty
Courbois)
verhaal halen
bij reder Bos
(Rijk de
Gooijer) en
zijn vrouw
(Willeke van
Ammelrooy).
Nooij's Volkstoneel) en al
meerdere malen verfilmd
dat je bij het horen van de
zin „de vis wordt duur be
taald" al iets meesmuilends
krijgt. De laatste verfilming
stamt overigens uit 1934 (re
gisseur Alex Benno), daar
voor waren er enkele stom
me versies (o.a. de Maurits
Danny de Munk als Barendje ziet in een woedende storm voor zijn ogen de „Op hoop van zegen"
ten onder gaan.
voorlichtingsmateriaal, een
dertigtal wandplaten, negen
diaseries en diverse beschrij
vingen van (veilige) fiets
tochten en excursies in het
gebied. De technicus van
Waterschap „De Oude Vee
nen", ir. E. Blaas, heeft toe
gezegd om met gebruikers
van de leskist fietstochten te
maken door het meest ka
rakteristieke deel van het
poldergebied. Deze tocht
voert onder meer dwars door
een weidevogelgebied en
houdt een bezoek aan het
Waterschapshuis in Leider
dorp in, een visite bij Mole
naar van Meteren, die op
windkracht de Achthovener-
polder bemaalt, en een be
zoek aan een kaasboerderij.
De gebruikers van de leskis
ten krijgen bovendien, in
dien gewenst, bezoek van
een muskusrattenvanger, die
graag over zijn werk wil ver
tellen. Het „hart" van de les
kist wordt gevormd door een
vijftal prachtige zelfgemaak
te spelen. Het zijn een pol
derkwartetspel, molen-me-
mory, een dominospel
(brengt de weg van het wa
ter vanuit de polder naar zee
in beeld), een otterspel, een
turfmaakspel en een veran-
deringenspel. Er zitten ook
knip- en kleurplaten, foto-
vellen en opdrachtvellen bij,
die geschikt zijn voor het
maken van een scriptie,
werkboek of collage. Het ste
vige polderkwartetspel is
met kleurenfoto's geïllu
streerd. Het kan worden ge
speeld na afloop van de fiets
tocht met ir. Blaas. De af
beeldingen van weidevogels,
waterbeheersing, vergezich
ten, boerderijen en dijken
zijn de fietsers dan juist te
gengekomen.
Veranderingen
Heel bijzonder zijn de door
Ruud Hansen geïllustreerde
„turfmaak"- en „veranderin-
gen"spellen. Dit laatste spel
toont op een groot bord met
losse kaartjes hoe de polder
er aan het begin van deze
eeuw uitzag en hoe nu. De
redenen van de veranderin
gen recreatie, intensieve
veeteelt, verstedelijking
zijn erbij vermeld. Het Otter-
spel toont spelenderwijs de
relatie aan tussen menselijke
invloeden en het teruglopen
van sommige diersoorten zo
als de otter. Heel bijzonder
zijn voorts de zelfgetekende
wandplaten die als onder
werp „De Werkdag van de
Molenaar" en „De Molen
Vertelt" hebben.
Nadere inlichtingen over het
polderproject „Pompen of
verdrinken" zijn verkrijg
baar bij R. E. Hansen, Kin
derboerderij Merenwijk in
Leiden, 071-214996.
ELLEN VERHAAR
Boerderij in de Boterhuispolder.
phen, Woubrugge en War
mond), maar ook als voor
lichtingsmateriaal voor tal
van organisaties en groepe
ringen.
Subsidie
Onlangs werd door het mi
nisterie van landbouw en
visserij via het IVN positief
beslist over een subsidie-aan
vraag voor het maken van
nog vier dezelfde leskisten.
Subsidie-aanvragen bij Wa
terschap „De Oude Veenen"
en het Hoogheemraadschap
van Rijnland zijn momenteel
in behandeling. Ruud Han
sen heeft, gezien de enthou
siaste reacties, alle vertrou
wen op een gunstige afloop.
„Zijn" leskisten wil hij zo
goed mogelijk over het pol
dergebied „De Oude Vee
nen" verdelen. Het reeds be
staande exemplaar staat op
de kinderboerderij in de Me
renwijk. De overige krijgen
een plaatsje in het kantoor
van Waterschap „De Oude
Veenen" en de Milieu Edu
catieve Centra in Leiderdorp
en Alphen aan de Rijn. De
vierde kist ziet Hansen graag
in het Alkemadese gemeen
tehuis geplaatst. Als dat ech
ter onverhoopt niet mocht
lukken, dan gaat de kist naar
Woubrugge of één van de
andere dorpen in het gebied
om van daaruit te worden
uitgeleend aan scholen of or
ganisaties die erom vragen.
Hansen benadrukt dat zijn
project puur is bedoeld als
objectief informatiefmateri-
aal. „Het neemt geen stand
punt in ten gunste van na
tuurbeschermers of boeren".
Centrale gedachte is het be
wust worden van de bedrei
gingen waaraan het landelijk
gebied in het algemeen en
het polderlandschap in het
bijzonder blootstaan. Het
project maakt op tal van ma-
Ruud Hansen heeft als afstudeeronderwerp de polders in Waterschap De Oude Veenen
bestudeerd en een lesproject voor scholen opgezet.
Een beeld van het polder:andschap rond de Kagerplassen en de
Braassemermeer.
nieren duidelijk wat de ge
volgen van diverse verande
ringen bijvoorbeeld door
recreatie of verstedelijking
in het landschap zijn voor
planten, dieren en mensen.
Aandacht wordt ook besteed
aan het ontstaan van het pol
derlandschap, de vroegere en
tegenwoordige landschappe
lijke waarden en de waterbe
heersing vroeger en nu.
Wandplaten
De leskisten bevatten veel
documentatie in de vorm
van boeken, artikelen en
