Ouders laken hulp aan
weggelopen kinderen
PvdA wil opheldering
over vrouwenhandel
dagjes
mens
„Verslaving" en ruzie leiden tot
overplaatsing twee militaire artsen
OeidMOowuvnt
Bende vast na
opzettelijke aanrijdingen
IK (ENK efloei GEN pKOTBTWAfc
(TE CG6MISE«EN TCSEN HGTffeiT PTT
Tekort
donornieren
moet snel
omlaag
Opzoek
naar het
huisje van
Czaar Peter
Dagboek
van een
BINNENLAND
WOENSDAG 6 AUGUSTUS 1986 PAGINA 3
Lange wachttijden door
tekort aan orthodontisten
UTRECHT De 170 tandartsen die gespecia
liseerd zijn in het rechtzetten van gebitten (or
thodontisten) kunnen het werk bijna niet aan.
Lange wachttijden, van een jaar of meer, zijn
daar soms het gevolg van. In dringende geval
len kunnen patiënten echter nog steeds direct
geholpen worden, terwijl nu al te voorzien is
dat in 1990 een einde komt aan het tekort aan
orthodontisten. Dan zijn de dertig studenten,
die nu een orthodontie-opleiding volgen, afge
studeerd. Volgens de Nederlandse Maatschap
pij voor Tandheelkunde (NMT) is de vraag
naar genbitsregulatie de laatste jaren snel toe
genomen. Mensen zijn vaker ontevreden over
de stand van hun gebit, of van dat van hun
kinderen, en vragen dan ook meer dan vroe
ger of daar iets aan gedaan kan worden.
Dief wil meer straf
ASSEN „Die straf is veel te laag.
ik wil minstens een paar maanden
zitten". Dat was de reactie van de
38-jarige dief Van W uit Enschede
op het vonnis van politierechter mr.
J.C.F. Semmelink tijdens de zitting
gisteren in Assen.
Van W. kreeg voor de diefstal van
twee paar schoenen, een tas. een
aantal scheermesjes en wat rook
waar veertien dagen celstraf. Van
W. was het daar niet mee eens. „In
de cel spaar ik een hoop geld uit zo
dat ik na een aantal maanden zitten
een mooi reisje kan betalen naar
Zuid-Amerika". zei hij. De politie
rechter vertelde hem dat hij maar in
hoger beroep moest gaan, wilde hij
verzwaring van de straf.
Negen ton voor Truck Aid
DEN HAAG Het ministerie van ont
wikkelingssamenwerking heeft 900.000
gulden ter beschikking gesteld aan
„Holland Duck Truck Aid", een organi
satie van Nederlandse monteurs en
vrachtwagenchauffeurs.
Deze maand zullen acht vrijwilligers
van de organisatie naar Soedan vertrek
ken om reparatiewerkplaatsen voor
vrachtwagens op te zetten. Soedanese
technici zullen ter plaatse door de vrij
willigers worden opgeleid. Als gevolg
van de slechte organisatie van het weg
transport konden slachtoffers van de
droogte vorig jaar niet tijdig worden ge
holpen. Door zoveel mogelijk vrachtau
to's weer rijklaar te maken hoopt het
'Nederlandse team de voedseldistributie
te vergemakkelijken.
ZWOLLE De Zwolse politie heeft samen met een onder
zoeksbureau van dertien verzekeringsmaatschappijen twee
honderd opzettelijk veroorzaakte aanrijdingen opgelost. Uit het
onderzoek over de jaren 1934 en 1985 kwamen 67 personen
naar voren die zich in Zwolle en omgeving aan de aanrijdingen
hebben schuldig gemaakt. De totale schade bedraagt een mil
joen gulden.
Er zijn veertien hoofdverdachten die bij 89 aanrijdingen waren
betrokken. Twaalf hebben een bekentenis afgelegd. De ver
dachten zijn afkomstig uit Zwolle en Lelystad en variëren in
leeftijd van 23 tot 39 jaar. Er werd in acht groepen geopereerd,
die steeds van samenstelling wisselden. Enkele verdachten zal
waarschijnlijk poging tot doodslag ten laste worden gelegd, om
dat ze auto's aan de bestuurderskant total loss hebben gereden.
Dienstenbond FORSE REEKS VERWIJTEN IN ZWARTBOEK
wil flexibel
werk in cao
vastleggen
(Van onze sociaal-
economische redactie)
DEIN HAAG De Diensten
bond FNV heeft bij minister
De Koning van sociale zaken
aangedrongen op wettelijke
maatregelen 'ter bescherming
van mensen met flexibele ar
beid. Het gaat hierbij om op
roepkrachten, thuiswerkers,
uitzendkrachten en free-lan
cers. Juist in de sectoren van
de dienstenbond zijn veel op
roepkrachten en thuiswerkers
te vinden, met name in de de
tailhandel. groothandel en de
recreatiebranche.
Volgens de FN V-bond gaat het
onlangs verschenen rapport
..flexibele arbeidsrelaties" van
het departement niet ver ge
noeg in zijn aanbevelingen. De
bond pleit dan ook voor wette
lijke maatregelen die moeten
leiden tot betere ontslagbe
scherming, uitbreiding van de
Wet minimumloon zodat ook
mensen met flexibel werk on
der de wet komen te vallen en
meer bevoegdheden voor on
dernemingsraden.
De dienstenbond zegt zich in
het arbeidsvoorwaardenover
leg 1987 hard te zullen maken
voor afspraken over het maxi-
mum aantal flexibele contrac
ten. Eind november start de
bond een „flexibiliseringsac-
I tie" om deze cao-eisen kracht
bij te zetten.
Tbr-patiënt
bekent moord
ASSEN Een reeds als ver-
dachte aangemerkte 17-jarige
I tbr-patiënt in Vledder heeft
bekend op 22 juli de 38-jarige
1 mevrouw De Zwart-van Dooy-
eweert uit Steenwijk door ver-
wurging om het leven te heb
ben gebracht. Omdat hij zich
een dag na de moord bij de po
litie meldde als getuige en zijn
verklaring nogal wat tegen
strijdigheden bevatte, wekte
de jongen argwaan.
Zoekactie
naar Velsens
meisje
VELSEN De Velsense poli
tie is vanmorgen begonnen
met een grootscheepse zoekac
tie naar de 7-jarige Cheryl
Morrien uit die plaats. Het
meisje heeft gisteren rond half
twaalf uur haar ouderlijk huis
verlaten, waarna niets meer
van haar is vernomen. Naast
een uitgebreid buurtonderzoek
wordt ook het nabijgelegen
duinterrein uitgekamd. Hierbij
wordt de Velsense politie geas
sisteerd door een peloton van
de Mobiele Eenheid, terwijl te-
yens een helikopter is ingezet.
Nieuwe secretaris
generaal op
Buitenlandse Zaken
DEN HAAG Mr. E.F. Ja-
cobs, tot nu toe plaatsvervan
gend secretaris-generaal van
het ministerie van buitenland
se zaken, is benoemd tot secre
taris-generaal. Hij volgt Iwan
Verkade op, die met pensioen
is gegaan.
De ambassadeur in Turkije,
mr. P.C. Nieman, die aanvan
kelijk voor deze functie werd
genoemd, is benoemd tot per
manent vertegenwoordiger
van Nederland bij de Europese
Gemeenschap in Brussel.
DEN HAAG De hulp
verlening aan weggelopen
kinderen deugt volgens
de ouders in het geheel
niet. De hulpverleners
zouden er zelfs toe bijdra
gen dat kinderen crimine
len en/of drugsgebruikers
worden. Ze prediken het
recht op zelfbeschikking
van weggelopen kinderen
en daarmee is „de vernie
tiging van het potentieel
levensgeluk voor de kin
deren zelf en hun ouders
verzekerd". Deze en ande
re verwijten staan in een
zwartboek van de Sti-
ching Onderzoek naar de
Nederlandse Rechtsple
ging in Familiezaken
(SOR). Het werd gisteren
aangeboden aan de Kin
derbescherming.
Ouders vinden ook dat ze vol
ledig buitenspel staan bij de
opvang van hun weggelopen
kinderen, maar wel moeten
opdraaien voor de kosten dit
instellingen als RIAGG en
JAC maken. In het zwartboek
beklagen ouders zich erovei
dat ze vaak een vordering
krijgen om een bijstandsuitke
ring van hun zoon of dochtei
terug te betalen. Op voor
dracht van een hulpverlenei
kan een weggelopen kind na
melijk voor hooguit dertig da
gen zo'n uitkering krijgen. Dt
ouders worden daarin niet ge
raadpleegd, maar achteraf in
eens opgezadeld met een reke
ning. Als een weggelopen kind
eventueel voor meer dan der
tig dagen een uitkering krijgt,
wordt die verder betaald dooi
het ministerie van wvc. Meest
al is dat een uitkering aap een
pleeggezin, waar het kind dan
inmiddels is ondergebracht.
Volgens de SOR is het aantal
pleeggezinnen de laatste jaren
fors gestegen. In 1983 waren
het er 1600, in 1985 al 4400
Het ministerie van wvc zou
daarvoor geen verklaring heb
ben en volgens de SOR zou er
derhalve sprake zijn van „een
miljoenen verslindende zwen
del". Een woordvoerder van
wvc heeft echter niet de in
druk dat er door pleeggezin
nen misbruik wordt gemaakt
van regelingen. Wel erkent hij
de toename van het aantal
pleeggezinnen. De reden daar
voor wordt momenteel door
wvc onderzocht. Volgende
maand moet dat onderzoek
zijn afgerond.
Noodschool
uitgebrand
Brandweer
mannen bekij
ken de restan
ten van een
houten nood
school in de
Bijlmermeer
die gisteren in
vlammen op
ging. Het hele
gebouw moet
als verloren
worden be
schouwd. Over
de hoogte van
de schade kon
de brandweer
nog geen
schatting ge
ven. Ook de
oorzaak van
de brand is
onbekend.
Persoonlijke
ongelukken
hebben flch
niet voorge
daan.
DEN HAAG Een uit
de hand gelopen ruzie
tussen twee Nederlandse
militaire artsen, verbon
den aan het Medisch Ge
neeskundige Detache
ment bij de parate troe
pen in het Westduitse
stadje Seedorf, heeft er
voor gezorgd dat zowel
de chef-arts als de "aan
hem ondergeschikte ka
pitein-arts naar Neder
land wordt overge
plaatst.
De chef-arts blijkt al geruime
tijd licht verslaafd te zijn aan
codeïne, een kalmerende stof
die veelvuldig in hoestdrank
voorkomt. De kapitein-arts
had dit na een conflict met
de chef-arts via klachten bij
de legerleiding aan de kaak
gesteld.
Volgens een woordvoerder
van Defensie moet medisch
gezien gesproken worden
van een „afhankelijkheid
van bepaalde geneesmidde
len", zodat er geen sprake is
van directe verslaving aan
drugs bij de chef-arts. Men
wijst erop dat codeïne geen
verboden drug is, maar een
stof die als geneesmiddel
voorkomt in hoestdranken
die zonder recept bij de apo
theek te koop zijn.
Niettemin is de chef-arts te
ruggehaald naar Nederland,
daar het onmogelijk is hem
als gezinsarts in Duitsland te
handhaven. De chef-arts, die
op het laatst forse hoeveelhe
den hoestdrank vanuit Ne
derland liet aanrukken, heeft
volgens Defensie echter als
gezinsarts bij de Nederlandse
troepen steeds goed gefunc
tioneerd.
Anders was dat volgens De
fensie met de kapitein-arts.
Klachten van patiënten leid
den ertoe dat de chef-arts
zijn collega twee jaar geleden
bij zijn superieuren voor
droeg voor overplaatsing we
gens „disfunctioneren" als
gezinsarts. Toen vorige
week pas definitief tot
overplaatsing werd besloten,
zijn volgens de woordvoerder
van Defensie bij de kapitein
arts „de stoppen doorgesla
gen". Hij zou er wel voor zor
gen dat ook zijn chef zijn bie
zen mocht pakken.
Vooral de echtgenote van de
kapitein-arts heeft met het
schrijven van vele brieven
ervoor gezorgd dat de „hoest-
drankverslaving" van haar
mans voormalige chef in' de
openbaarheid is gekomen. De
chef-arts krijgt een staffunc
tie als medisch adviseur en
zal niet direct meer met pa
tiënten van doen hebben. Dat
laatste geldt ook voor de in
middels overgeplaatste kapi
tein-arts.
Auto onder trein: twee doden
UTRECHT Op een overweg bij het Groningse Uithuizermee-
den is gisteren bij een botsing tussen een personenauto en de
reizigerstrein van Roodeschool naar Groningen een echtpaar
omgekomen. De 65-jarige mevrouw A. Timmers-Hoek uit het
Groningse Uithuizen overleed ter plaatse, haar 66-jarige echtge
noot, die de auto bestuurde, overleed vannacht. Volgens de rijks
politie Groningen is de juiste toedracht van het ongeval nog on
bekend. De spoorwegovergang was beveiligd met een Automati
sche Knipperlicht Installatie.
FRIEMELS
fur ttsse&ir-
PLEIDOOI
GEZONDHEIDSRAAD
UTRECHT Er is een groot
tekort aan donornieren. Begin
dit jaar wachtten bijna duizend
patiënten op een niertrans
plantatie. De Gezondheidsraad
heeft daarom bij het ministerie
van wvc gepleit voor maatre
gelen om snel iets aan die situ
atie te doen. Mogelijkheden
daartoe zijn meer voorlichting,
het aanstellen van transplan
tatie-coördinatoren, een goede
registratie en aanpassing van
de wetgeving over orgaando
natie.
De Gezondheidsraad meent
ook dat in de de wetgeving de
voordelen van het zogenoem
de „geen bezwaar systeem" be
ter tot hun recht moeten ko
men. Op het ogenblik geldt in
Nederland het toestemmings
systeem: iemands organen mo
gen uitsluitend voor transplan
tatie worden gebruikt als hij of
zij daar vooraf via een codicil
toestemming voor heeft ver
leend.
Overigens spreekt de commis
sie zich niet pertinent uit voor
het „geen-bezwaar systeem",
waarbij men als donor wordt
beschouwd tenzij men vooraf
heeft vastgelegd dat niet te
willen. Volgens de vice-voor
zitter van de Gezondheids
raad, dr. E. Borst-Eylers, zal
de commissie algemene trans
plantatieproblemen van de
raad daar binnenkort in een
advies dieper op ingaan. Vol
gens haar bestaat bij de raad
wel de indruk, dat het „kei
hard invoeren" van een geen
bezwaar systeem in Nederland
niet zo goed zal vallen..Er zal
in ieder geval altijd met de fa
milie moeten worden gepraat,
al zou het zelfbeschikkings
recht van iemand met een co
dicil zwaarder moeten wegen
dan eventuele bezwaren van
de familie.
(Van onze
parlementaire redactie)
DEN HAAG Het
PvdA-Kamerlid Jabaaij
heeft minister Korthals
Altes van justitie gevraagd
waarom de Nederlandse
overheid nog geen stap
pen heeft ondernomen te
gen de vrouwenhandel in
ons land.
Vorig jaar werd aan de toen
malige staatssecretaris van
Emancipatiezaken een rapport
aangeboden over het ver
schijnsel vrouwenhandel. Vol
gens de onderzoekers zijn de
afgelopen jaren enkele duizen
den vrouwen naar Nederland
verhandeld. Mevrouw Jabaaij
wil van de minister weten
Justitie nog niet tot
actie is overgegaan om dit ver
schijnsel de kop in te drukken.
Het rapport meldt dat de vrou
wenhandel sinds 1976 sterk is
toegenomen. Om de vrouwen
naar Nederland te krijgen zou
veelvuldig gebruik worden ge
maakt van schijnhuwelijken.
Volgens de onderzoekers ma
ken de handelaren ook mis
bruik van de verschillende
toelatingseisen die de Westeu-
ropese Tanden stellen. Verre
weg de meeste vrouwen ko
men in de prostitutie terecht.
Een woordvoerder van het mi
nisterie van justitie deelde des
gevraagd mee dat op zijn de
partement momenteel wordt
gewerkt aan een regerings
standpunt over de aanbevelin
gen die in het rapport zijn ge
daan.
Mededeling voor de
adverteerders van deze krant
Het is helaas niet mogelijk van tevoren toezeg
gingen te doen over de plaats waar de adver
tenties in de krant zullen worden opgenomen.
In het voetspoor van
honderdduizenden
landgenoten trekken
onze verslaggevers er in
deze vakantieweken in
eigen land op uit. In deze
kolommen geven zij hun
persoonlijke impressie
van zomerse
gebeurtenissen die voor
de lezer mogelijk een tip
kan bevatten voor een
dagje uit. Zo ontdekte
Rik in 't Hout de
schoonheid van de
Zaanse Schans. Hij zocht
er echter tevergeefs naar
het huisje van Czaar
Peter.
Het was één van die verha
len waarmee iedere onder
wijzer op de lagere school
succes boekte. Peter de Gro
te, czaar (zo schreven wij dat
toen) aller Russen, had in
Zaandam gewoond en ge
werkt als scheepstimmer
man! Wie dat niet wilde ge
loven moest ter plaatse
gaan kijken. Het Czaar-Pe-
terhuisje stond er nog steeds,
als stoffelijk bewijs dat de
prestaties van de Republiek
der Zeven Verenigde Neder
landen in de geschiedenis
boekjes niet overdreven
werden.
Het moet zo'n drieëndertig
jaar geleden zijn dat wij voor
het eerst hoorden over de
Nederlandse avonturen van
de man die van 1682 tot 1725
de hoogste baas van de Rus
sen was. Maar toch was het
er nooit van gekomen zelf
eens te gaan kijken hoe de
Zaankanters een heuse tsaar
hadden gehuisvest. Dat ern
stige verzuim moest nu ein
delijk maar eens worden
goedgemaakt. Dus togen wij
op een niet al te warme zon
dagochtend naar de Zaanse
Schans, waar met grote zorg
een aantal zeventiende-,
achttiende- en negentiende
eeuw se huizen, afkomstig uit
de diverse steden in de
Zaanstreek, is herbouwd.
De Kalverpolder waar dit
openluchtmuseum zich be
vindt. is gemakkelijk te be
reiken. Komend via de A 8
neemt men de afslag Zaan
dijk en is dan mede dankzij
een ANWB-bord binnen een
paar minuten op de plaats
van bestemming. Het aardi
ge van deze route is boven
dien dat men bij het passe
ren van de brug in Zaandijk
de Zaanse Schans reeds in al
haar glorie ziet liggen. Groe
ne huisjes en donkerbruine
pakhuizen staan dromerig
uit te kijken over het grijs
groene water van de brede
Zaan.
Doordat de rivier hier een
kronkel maakt naar het
noord-westen, in de richting
van Wormerveer, zijn ook
de vier historische molens
aan het uiterste einde van de
Zaanse Schans duidelijk
zichtbaar. Van twee exem
plaren draaien de wieken
lustig rond zoals in het oud-
Hollandse liedje de vier
ouwe wijven die elkaar niet
konden krijgen.
Vrijwel onmiddellijk na de
brug menen we de ingang
van het terrein te ontdek
ken. Veel later blijkt ons dat
het hier gaat om de parkeer
plaats van het exclusieve
restaurant De Hoop op
dSwarte Walvis, dat is ge
huisvest in het voormalige
weeshuis van West zaan.
Voor de gewone dagjesmens
begint een bezoek aan de
Zaanse Schans zeshonderd
meter verderop, bij het pan-
nekoekenhuis De Kraai en
het geschenkenpakhuis De
Bezem. Het parkeerterrein
hier is dan ook aanzienlijk
groter dan aan gene zijde.
Ons foute begin, dat mede
werd veroorzaakt doordat
het terrein vrij toegankelijk
is en dus geen officiële en
tree behoeft, leidt ertoe dat
het fluks aangeschafte gidsje
van de Zaanse Schans aan
vankelijk moeilijk te hante
ren is. Het boekje gaat uit
van een gans andere route
over de achthonderdduizend
vierkante meter polder-
grond dan wij genomen heb
ben. Daardoor zijn de be
schrijvingen van de panden
die ons interesseren moeilijk
te vinden.
Het Kruideniersmuseum bij
voorbeeld, met zijn inventa
ris uit de eerste winkel van
Albert Heijn, komen wij te
gen als tweede gebouw. In
het gidsje vindt men het pas
op pagina 25. Heroriëntatie
is mogelijk via de zeer dui
delijke plattegrond in het
boekje, dat ook in andere op
zichten veel waar voor zijn
geld (f 6,95) biedt.
Tekstschrijvers Emile Fal-
laux en Jaap Woudt zijn erin
geslaagd de bloeitijd van de
Zaanstreek (1500-1750) pak
kend te beschrijven. De op
de Zaanse Schans gerepro
duceerde pracht is te danken
aan wind en water, die de
Zaankanters van vijanden
tot bondgenoten hebben ge
maakt. Dankzij het water
werden zij succesvolle koop
vaarders, die al spoedig de
Amsterdammers concurren
tie aandeden, vooral in het
Oostzeegebied.
Maar de wind kon ook nog
iets anders dan het vullen
van zeilen, ontdekte men
aan de Zaan. In 1592 bouwde
Cornelis Cornelisz. de eerste
zaégmolen ter wereld, „Het
Juffertje". Een eeuw later
staken de silhouetten van
meer dan vijfhonderd mo
lens in de Zaanstreek tegen
de wolken af. Oliemolens
waren er en pelmolens en
papiermolens en molens
voor het kloppen van hen
nep, het malen van verfstof
fen, van graan, mosterd, spe
cerijen, cacaopoeder, schel
pen. schors en tabak. Maar
het grootst in aantal waren
toch de houtzaagmolens:
meer dan tweehonderd rond
1700.
Overal was hout. Giganti
sche voorraden dreven in de
Zaan, een wirwar van hou
ten bootjes voer langs zeker
50 werven, waar grote hou
ten schepen, onder meer
voor de walvisvaart, in aan
bouw waren. Pakhuizen,
lijnbanen, traankokerijen,
stijfsel-, kompas- en zeilma
kerijen, beschuitbakkerijen:
alles was van hout. Ook de
woonhuizen uiteraard, waar
van alleen de afmeting ver
raadden of ze de rijkdom
van een koopman bevatten
of het eenvoudige bedoe-
ninkje van een werf ar bei
der. De stijl was hetzelfde:
één verdieping en geverfd of
geteerd in groen en wit.
Het moet Czaar Peter
vreemd te moede zijn ge
weest, toen hij in 1697 naar
de Zaanstreek kwam om er
het vak van scheepstimmer
man te leren, schrijven Fal-
laux en Woudt. Overal zag
hij hout en bijna nergens
waren bomen. Bijna drie
honderd jaar later voelen wij
ons ook wat vreemd, zij het
om geheel andere reden.
Want wat voor fraais wij
ook aantreffen in de Zaanse
Schans, niet het Czaar-Pe-
terhuisje. Dat blijkt één van
de weinige historische Zaan
se panden te zijn; die men
niet verplaatst heeft naar de
Kalverpolder. Het huisje be
vindt zich nog steeds in
Zaandam.
Na een urendurend bezoek
aan de Zaanse Schans, inclu
sief demonstraties klompen
en kaasmaken, ontbreekt
ons de moed nog dezelfde
dag onze fout te herstellen.
Een goed excuus bovendien
om de fascinerende Zaan
streek temidden van de
Noordhollandse droogmake
rijen snel nog eens te bezoe
ken.
RIK IN T HOUT
