mens
Dood vroeggeboren baby
Leyenburg is incident
stoutenbeek
„CDA en VVD doen
pte geheimzinnig
i)ver formatie"
KANTELEN OLAF
DAG VERTRAAGD
Bolkestein tweede
man VYD-fractie
Dagboek
van een
dagjes
—31JMJnlNLAND
CcidócSotvtant
DINSDAG 29 JULI 1986 PAGINA 3
laders overval
ejaarde vast
;ERLEN De politie van
jeerlen heeft gisteren de 28-jari-
R.K. uit die plaats aangehou-
•n verdacht van beroving en
istige mishandeling van een 76-
ige alleenwonende man.
Heerlenaar werd zaterdaga-
zijn woning door twee
lajjiannen overvallen. Eén van hen,
icenfc 25-jarige M.S., kon ter pl
miorden ingerekend. R.K.
ei;
,,0n liep diverse verwondingen
erfp. Zo werden zijn vingers gebro-
ïn {en om de gouden ringen te be-
Verder werd hij be-
heitoofd van zijn portefeuille met
gulden en van zijn polshorlo-
Dieselolie
twee cent
duurder
ROTTERDAM
Een liter dieselolie
wordt met ingang
van morgen 2 cent
duurder. Ook de
prijs van gasolie-
huisbrandolie gaat
met twee cent per
liter omhoog. De
prijsverhogingen
zijn een gevolg van
de ontwikkeling
van de internatio
nale produktnote-
ringen en de dollar
koers.
Ook in Den Haag
computerregistratie
schoolverzuim op proef
ZOETERMEER De proef met de compu
terregistratie van het schoolverzuim onder
middelbare scholieren wordt zeker nog een
jaar voortgezet. „De ontwikkeling van regi
stratieprogramma's blijkt meer tijd te kosten
dan was voorzien", aldus een woordvoerder
van het ministerie van onderwijs.
Het aantal experimenterende scholen wordt
komend schooljaar uitgebreid met scholen
in Den Haag en Amsterdam. In de loop van
1987 hoopt men zover met de programma's
te komen dat het experiment kan worden
afgerond. Spijbelen blijkt met behulp van de
computer doelmatiger te kunnen worden
bestreden omdat er sneller op de afwezig
heid van de leerlingen kan worden gerea
geerd.
Veel batterijladers
onvoldoende
veilig
DEN HAAG Een behoorlijk
aantal batterijladers is onvol
doende veilig. Ze hebben on
deugdelijke stekkers, het snoer
is slecht bevestigd en er be
staat ontploffingsgevaar omdat
de batterijen er verkeerd om
kunnen worden ingezet. Tot
deze conclusie komt de Stich
ting Vergelijkend Warenon
derzoek na een onderzoek
naar 37 typen laders. De op
laadbare batterijen komen er
wat betreft veiligheid beter
vanaf.
Jongetje
dood na
mysterieuze
val
GRONINGEN Een
tweejarig jongetje uit
Groningen is gisteren
overleden aan de ver
wondingen die hij bon
dag had opgelopen bij
een val van de derde
etage. Hoe het kind bij
het raam kon komen en
eruit kon klimmen is
nog niet duidelijk. De
recherche van de Gro
ninger politie stelt een
onderzoek in.
Lijk ontdekt
tegenover
begraafplaats
AMSTERDAM De Amster
damse politie heeft gistermid
dag het stoffelijk overschot
aangetroffen van een 22-jarige
vrouw. De politie meent dat de
vrouw door een misdrijf om
het leven is gekomen. Het
slachtoffer moet al een paar
dagen geleden overleden zijn.
De vrouw werd gevonden in
de bosjes tegenover de be
graafplaats op de Amsterdam
se Spaarndammerdijk. De
hond van een voorbijganger
sloeg bij het passeren van de
bosjes aan.
BRINKMAN ANTWOORDT OP KAMERVRAGEN
DEN HAAG Artsen
hoeven niet ten koste
van alles te proberen het
leven te redden van ba-
by's die tussen de 25 en
27 weken oud zijn. In
®1J] een aantal gevallen kun-
nen te vroeg geboren ba
by's louter een optimale
en menswaardige verzor
ging krijgen om een na
tuurlijke dood de ster-
Volgens minister Brinkman
(WVC) gebeurt dit doorgaans
ook in de Nederlandse zie
kenhuizen. De affaire Leyen
burg is volgens hem dan ook
een uitzonderlijk incident. In
dit Haagse ziekenhuis werd
in april een baby van ver
moedelijk 25 a 27 weken aan
haar lot overgelaten, terwijl
ze na een mislukte abortus
tot ieders verbazing toch le
vensvatbaar was gebleken.
Het kind zou zelfs in een
koelkast zijn gezet. Er loopt
momenteel een gerechtelijk
vooronderzoek naar aanlei
ding van deze geruchtma
kende zaak. De betrokken
artsen is moord dan wel
doodslag ten laste gelegd.
Minister Brinkman ant
woordde gisteren op vragen
van kamerlid Leerling (RPF)
dat deze affaire „niet repre
sentatief" is voor de door
gaans zeer zorgvuldige ma
nier waarop in dit soort ge
vallen wordt opgetreden. De
minister wijst er wel op, dat
bij te vroeg geboren kinderen
zorgvuldig moet worden af
gewogen waaruit de optimale
verzorging moet bestaan.
Daarbij dient het belang van
het kind voorop te staan, het
moet ook zonder ernstige ge
breken of een blijvende han
dicap kunnen leven.
De grens van levensvatbaar
heid ligt momenteel rond de
25 weken. Jongere baby's
overlijden in veruit de mees
te gevallen. Bij kinderen tus
sen de 25 en 27 weken is de
kans op ernstige gebreken of
beschadigingen nog zeer
groot. Deze kinderen kunnen
tegenwoordig wel in leven
worden gehouden, maar in
overleg met de ouders moet
worden bepaald of de artsen
dat ook inderdaad zullen pro
beren. In Nederland worden
jaarlijks ongeveer driehon
derd baby's geboren die jon
ger zijn dan 27 weken. Onge
veer de helft van hen kan
overleven zonder gebreken.
Brinkman erkende dat het
aantal couveuses voor vroeg
geboren baby's moet worden
opgevoerd tot tweehonderd.
Hij denkt niet dat dit aantal
nog voor 1990 zal worden be
reikt. Personeels- en finan
cieringsproblemen zijn daar
van de oorzaak. Academische
Ziekenhuizen krijgen overi
gens steeds meer verzoeken
van regionale ziekenhuizen
om te vroeg geboren kinde
ren voor verzorging op te ne
men.
(Van onze
parlementaire redactie)
t( )EN HAAG Met hun wei-
(ering de reeks amendemen-
to en op de eerste versie van het
ij egeerakkoord openbaar te
oj naken geven CDA en VVD
lijk van weinig zelfvertrou-
fen. Het is buitengewoon
ïerkwaardig dat ze zo over-
reven geheimzinnig zijn.
-)eze kritiek uit dr. P. Maas,
irecteur van het Centrum
[oor Parlementaire Geschie-
inis van de Katholieke Uni-
irsiteit van Nijmegen van-
lag in de Volkskrant. Maas
ïldt als specialist op het ge
il van kabinetsformaties en
:ft deze tussen 1959 en 1973
boekvorm beschreven.
iAls de formatie in het geheim
j erloopt kun je de Tweede
1 tamer ook wel achter geslo-
en deuren laten vergaderen",
ineent Maas. Hij verwerpt de
weigering van CDA en VVD
[evolg te geven aan het ver-
oek van oppositieleider Wim
^Cok om alle relevante forma-
iestukken openbaar te maken,
j .Alle kiezers en in het bijzon-
ii Ier die van CDA en VVD
lebben er recht op te weten
I loe die partijen hun belangen
J lebben behartigd in de discus
sie over het nieuwe kabinets
beleid. Alleen met de amende
menten in de hand kun je zien
hoe CDA en VVD zich hebben
doen gelden".
Volgens Maas kan middels
deze wijzigingsvoorstellen, die
waar de regeringspartijen bui
ten de grenzen van hun ver
kiezingsprogramma zijn ge
gaan. Dat geldt met name de
aspecten van de legitimatie
plicht en het jeugdwerkplan,
twee zaken die in geen van
beide programma's voorkwa
men, maar niettemin wel een
centrale plaats in het regeer
akkoord innemen.
Dr. Maas ziet de kwetsbaar
heid van de VVD als voor
naamste oorzaak voor het ge
heimzinnige verloop van de
formatie. „Als er iets voor de
VVD dreigde mis te lopen,
konden ze het niet over de
band van de media spelen.
Had Nijpels dat gedaan dan
was hij onmiddellijk onderuit
gehaald. Omdat de VVD niets
zei, hoefde het CDA niet te re
ageren. Dat had er geen be
lang bij de vorming van een
broos samenwerkingsverband
te frustreren".
DEN HELDER Harde wind heeft opnieuw voor enige vertra
ging gezorgd bij de berging van het gif schip de Olaf op bijna 80
kilometer ten westen van Den Helder. De berges verwachten
pas vandaag de laatste van de zestien dubbele kantelstroppen
onder het schip door te trekken en aan te brengen in de takels
van de „Taklift 4" en de „Hebe 3". Daarmee is de voor vandaag
geplande kanteling van het schip verschoven naar morgen.
Voor dat precisiewerk zijn de bergers echter afhankelijk van
een rustige zee. Zowel het kantelen als het latere lichten van het
schip geschiedt centimeter voor centimeter en flinke golfslag
kan de vereiste stabiliteit van de drijvende bokken gemakkelijk
teniet doen. De weersvooruitzichten zijn met een verwachte toe
name van de westelijke wind in dat opzicht „niet onverdeeld
unstig", aldus woordvoerder Schriel van Rijkswaterstaat,
ijkswaterstaat heeft, mits aan een aantal voorwaarden wordt
voldaan, toestemmming van zowel de havenautoriteiten in IJ-
muiden als Rotterdam om de Olaf binnen te brengen. IJmuiden
heeft volgens Schriel een lichte voorkeur in verband met de
gunstiger ligging ten opzichte van de bergingslokatie (een ver
schil van circa zeven uur varen). De definitieve aanlanding
plaats zal echter pas op het laatste moment worden bepaald aan
de hand van de toestand waarin de Olaf en zijn giftige lading
zich dan bevinden.
Maidenspeech
Kamervoorzitter Dolman (rechts) en fractievoorzitter Kok van de
PvdA leken zich gisteren in een lege Tweede Kamer alvast voor
te bereiden op de gang van zaken rond de regeringsverklaring
morgen. Tijdens het debat dat er op volgt houdt Kok zijn mai
denspeech. Voorzover bekend is het nog niet eerder gebeurd dat
een parlementariër zijn carrière aan het Binnenhof begint als
fractieleider.
Fractievoorzitter Voorhoeve van de VVD houdt voor de aanvang
van de vergadering de tijd in de gaten. Rechts VVD-voorzitter
Kamminga.
(Van onze
parlementaire redactie)
DEN HAAG Mr. dr.
Frits Bolkestein is giste
ren gekozen tot tweede
man van de VVD-fractie.
Met twaalf tegen veertien
stemmen versloeg hij drs.
Loek Hermans in de strijd
om het eerste vice-voorzit-
terschap.
Bolkestein wordt coördi
nator sociaal- en finan-
cieel-economische zaken,
Buitenlands Zaken en De
fensie. Hermans, die tot
tweede vice-voorzitter ge
kozen werd, gaat WVC,
Onderwijs, Justitie, Bin
nenlandse Zaken en
Emancipatiebeleid coördi
neren. Voorhoeve werd
gisteren zoals verwacht
voor de tweede maal ge
kozen tot voorzitter van
de VVD-fractie.
Volgens ingewijden is de uit
slag van de stemming opmer
kelijk, omdat hieruit zou blij
ken dat de VVD nog steeds
een verdeeld huis is. De fractie
zou bestaan uit twee kampen
met elk een eigen aanvoerder:
Bolkestein en Hermans. Eerst
genoemde, ex-staatssecretaris
van buitenlandse handel, was
degene die op 22 mei, de dag
na de verkiezingen, de stoot
gaf tot de val van Nijpels.
Bolkestein zei desgevraagd dat
de fractie als eerste taak heeft
het verdedigen van de belan
gen van de 1,5 miljoen mensen
die op de VVD hebben ge
stemd. Maar onmiddellijk
daarop volgt zijns inziens de
plicht van de fractie zich con
structief op te stellen tegen
over het kabinet. „Alleen
waar nodig zal er kritiek gele
verd worden". In het tijdperk-
Nijpels kwam het nogals eens
tot ernstige botsingen tussen
fractie en bewindslieden van
de VVD.
Gisteren bleek verder dat
VVD en CDA niet bereid zijn
in te gaan op het verzoek van
PvdA-leider Kok om de eigen
wijziginsgvoorstellen op het
eerste concept-regeerakkoord
van informateur De Koning
openbaar te maken. Beide re
geringsfracties menen dat de
oppositie nu reeds de beschik
king heeft over alle belangrij
ke formatiestukken. Uit het
verschil tussen het concept en
het definitieve akkoord moet
„voldoende" af te leiden zijn.
De VVD-fractie verwees bo
vendien naar haar verkie
zingsprogramma, waarin de
wensen van de liberalen staan
opgesomd.
ADVERTENTIE
Onze unieke en zeer uitgebreide kollektie kar
petten biedt u de kwaliteiten exclusiviteit, die u
van Stoutenbeek mag verwachten. Werkelijk
een overweldigende keuze. Handgeknoopt of
geweveningeraffineerdgemêleerdetintenals
parelgrijs, azuur, amber, nègre, sepia, zalm en
crème. Maar ook woeste Berbers, double face
handweef, verfijnde kamgarens, Marokkaan
se, Indiase, Pakistaanse en origineel Perzische
tapijten. U kunt uw kleed door ons exclusief
laten ontwerpen wat betreft maat, kleurstel
ling en poolhoogte. Ontdek de exclusieve
visie van Stoutenbeek op wonen.
NET'N TIKKELTJE EIGENZINNIGER
Donderdag koopavond.
Maandagochtend gesloten.
Artifort Auping BanzBord Besouw Bulthaup Castle furniture Cor DeSede Fischbacher Duriet Gelderland Hülsta Castelijn
Interlübke JAB. Kendix Koekoek Leolux Miller Montis Musterring M.I.D. Parade Pastoe Ploeg RolfBenz Saporiti I
FRIEMELS
Politie wil verplichte keuring van caravans
APELDOORN De ver-
keersgroep van de Rijkspolitie
Apeldoorn bepleit een ver
plichte jaarlijkse keuring voor
caravans. Bij recente landelij
ke controles bleek dat veertig
tot zestig procent van de cara
vans gebreken vertoonde. Bij
tien tot vijftien procent waren
de mankementen zelfs gevaar
lijk. „Het ging dan om niet-
werkende remmen, slechte
koppelingen of versleten ban
den aldus R. Berkhout, die
de actie coördineert.
De mankementen zijn meer
dan eens het gevolg van onwe
tendheid. Berkhot: „Zo'n cara
van staat meestal zeker veertig
weken per jaar stil. Maar stil
stand is achteruitgang. Het ge
wicht drukt veertig weken op
hetzelfde punt. Ook de banden
staan steeds op hetzelfde punt,
daar krijg je dus een slijtvlak.
Draaipunten en remmen gaan
vastzitten. Op die manier slijt
de wagen even hard als wan
neer je er veertig weken mee
zou rijden. Veel mensen weten
dit echter niet".
Gezien de bedroevende staat,
waarin veel caravans verke
ren, is een verplichte keuring
dan ook dringend gewenst, al
dus Berkhout. Voorlichting en
acties op vrijwillige basis
schieten tekort. „Bij vrijwillige
keuringen zie je steeds weer
dezelfde mensen, die toch al
vrij goed materiaal hebben en
de verkeersveiligheid heel se
rieus opvatten. Hoewel zo'n
controle vrij simpel is en dus
niet al te duur hoeft te zijn, is
er toch een grote groep die
denkt: daarvan kan ik een
paar biertjes extra kopen.
Maar dan wordt het gevaar
toch onderschat".
In het voetspoor van
honderdduizenden land
genoten trekken onze
verslaggevers er in deze
vakantieweken in eigen
land op uit. In deze ko
lommen geven zij hun
persoonlijke impressie
van zomerse gebeurtenis
sen die voor de lezer mo
gelijk een tip kan bevat
ten voor een dagje uit. Zo
verdiepte Jan Bakker
zich in de geschiedenis
van bet landschap Wes-
terwolde waar in de ri
ant verbouwde huisjes
van de landarbeiders te
genwoordig soms meer
„chic" woont dan in de
langzaam vervallende
boerenpaleizen van toen.
Westerwolde:
waar de
80-jarige
oorlog begon
Geen mooier land dan Wes
terwolde. Behaaglijk ligt het
uitgestrekt van Ter Apel tot
(bijna) aan de Dollard en
van de Veenkoloniën en 't
Oldambt tot daar, waar over
de grens het dal van de Ems
begint. Want een landschap
houdt niet op bij een lands
grens. Westerwolde is ge
worteld op hoge keileem-
koppen vol grillige eiken en
warrig hakhout en op schra
le gronden met ruigten en
door berken afgezoomde
kronkelwegen. Daartussen
door slingeren zich riviertjes
als de Westerwoldse-, Mus
sel-, en Ruiten-A, geflan
keerd door weiden van
vochtig groen, zompige me
anders, akkers-vol granen,
mais, bieten en bloeiende
aardappelen met in de verte
dorpjes onder rode en rieten
daken.
Westerwolde is een weelde
rig land. Dat spreekt uit de
oude buitenhuizen en boer
derijen, omgeven door park
achtige tuinen onder stoere
eiken en melancholische
beuken. Koeien achter een
empire-gevel, graan in een
schuur met Jugendstil-ele-
menten. En daar tegenover
de stulpjes, waarin aan het
begin van deze eeuw nog
landarbeiders leefden in ho
righeid aan hun door geld
zucht vaak nogal grillige
meester. Nu woont er in die
riant-verbouwde optrekjes
soms meer „chic" dan in de
langzaam vervallende boe
renpaleizen van toen.
Westerwolde is een land van
rust en evenwicht. Een land
om een dagje zwervend te
mediteren. Over de sociale
ontwikkelingen of over het
vrij worden van de Neder
landers en van hun land.
In de zuidpunt van deze
landstreek, op het landgoed
Apell, stichtten de Reguliere
Kanunniken van het Heilig
Kruis (de „Kruisheren") in
de tweede helft van de vijf
tiende eeuw hun „Huis van
het Nieuwe Licht". Daar bo
den ze gastvrijheid aan land
lopers, marskramers en
zwervende huursoldaten, die
zich een weg zochten door
de gevaarlijke moerassen
tussen Groningen, Drenthe
en Westfalen. Hun klooster
was een „streekcentrum"
van zielzorg. Niet zoveel lan
ger dan een eeuw.
Toen voerden de graven
Willem Lodewijk en Maurits
van Nassau met harde hand
de nieuwe religie in. De vre
de in het afgelegen Wester
wolde was al ernstig ver
stoord. Want uitgerekend in
Heiligerlee, aan de west
grens van Westerwolde.
hadden de graven Lodewijk
en Adolf van Nassau op 23
mei 1568, de eerste slag te
gen de legers van Spanje ge
leverd. De aanvoerder van
de Spanjaarden, Johan de
Ligne, graaf van Aremberg,
stadhouder van koning Phi
lips voor de noordelijke ge
westen, sneuvelde. Ook
graaf Adolf was op raadsel
achtige wijze „gebleven in
Vriesland in de slag". De
strijd bleef onbeslist en de
soldaten konden geen buit
halen. Ze weigerden daarom
verder te vechten.
Voor Westerwolde en het
klooster ter Apell braken
nog benarder tijden aan toen
George Lalaing, graaf van
Rennenberg, de stad Gro
ningen aan koning Philips
uitleverde. Op de Boeren-
tange. noordelijk van Ter
Apel, werd een fort ge
bouwd. Dat trok krijgsvolk
uit beide kampen aan, zoals
een mestvaalt vliegen trekt.
De prior kreeg patentbrie-
vefi van de landvoogdes en
van de staatse aanvoerders,
die het convent op papier
voor plundering vrijwaar
den. Maar nadat de gravin-
-weduwe Aremberg m 109Li
een veilig heenkomen had
gezocht, verlieten ook de
monniken het klooster; in de
nazomer van hetzelfde jaar
werden ze in het Staatse
Steen wijk gevangen geno
men. Het klooster werd dooi
de Staten in beslag genomen
en aan de oude bestemming
onttrokken. Tot 1637 was
een deel ervan in gebruik
als passantenhuis, dat tot
1614 beheerd werd door Jo
hannes Emmen, die 30 jaar,
prior geweest was. Aan die
functie van „herberg" is het
waarschijnlijk te danken dat
het gebouwencomplex la
ter in bezit van de stad Gro
ningen op één vleugel na
behouden bleef.
Na een bezoek aan kruiden
tuin, kloostergang, refter en
priorskamer kan men er in
de kerk met zijn gemetselde
kruisribgewelf, gothisch
oxaal en sedia, „sacraments
huisje" en koorbanken zijn
gedachten laten gaan bij Jo
hannes Emmens grafsteen,
die vertaald het op
schrift draagt: „Op last van
de senaat (Staten) heb ik het
volk brood gegeven voor li
chaam en ziel. Nu, aan hel
eind van mijn arbeid, rust ik
hier tevreden slechts met
het hemels brood".
Verder gaat de trip door
Westerwolde. Naar Wedde.
Daar ligt een „Huys" dat
sinds zijn bouw, rond 1370,
zeer bewogen tijden heeft
beleefd. In 1561 ging het
leen ervan over van Karei
Schenck van Toutenburg op
Johan de Ligne, graaf van
Aremberg, die evenals zijn
voorganger stadhouder was
van de noordelijke gewes
ten. Nadat Aremberg ge
sneuveld was, werd de heer
lijkheid Westerwolde van
hieruit bestuurd door zijn
weduwe, Margaretha. Het
Huys te Wedde was toen een
klein kasteel. Het was ge
deeltelijk ommuurd en lag
binnen aarden wallen, om
ringd door een vierkante
gracht In de hoeken van de
wallen lagen vier vernuftige
stenen geschutskelders, door
aarde gedekt. Van daaruit
kon een tamelijk kleine be-
berg wilde dat Wedde neu
traal bleef. Maar het Huys
was een open huis voor de
Spaanse koning. In 1576 had
het een Staatse bezetting ge
had, na de coup van Ren
nenberg in 1580 was het
korte tijd Spaans, werd he
roverd maar kwam tot 1593
weer in Spaanse handen.
In 1617 werd het Huys te
Wedde, dat door stutten
overeind werd gehouden,
door Philips van Aremberg
verkocht aan de koopman
Willem van den Hove, die
het aan de stad Groningen
doorverkocht. Vijfenvijftig
jaar later bulderde het ge
schut van Bommenberend
uit Munster weer voor Wed
de. Sindsdien is de rust er
weergekeerd. Het Huys is
schitterend gerestaureerd
de moeite van een wande
ling door het omliggende
park waard.
JAN BAKKER
