Flinke uitbreiding
museum Volkenkunde
Uhoudt
het droogt
a
-^idóc^owuvnt^ STAD OMGEVING
,Ik wil alles
jezien hebben
oor dat ik
)ier verdwijn"
-mz
„Ik ga meteen een
Mercedes kopen
Verontruste
bewoners
blokkeren
Marnixstraat
LEIDEN Bewoners van de
Marnixstraat hebben gisteren
de rijbaan voor korte tijd ge
blokkeerd. Zij wilden daarmee
protesteren tegen de hoge
snelheid waarmee auto's, door
hun straat rijden. Met twee au
to's versmalden de bewoners
de rijbaan en plaatsten voor de
doorgang een hek. Daarbij
droegen zij borden bij zich met
daarop „Matig uw snelheid,
denk aan onze kinderen". Na
dat de politie de actievoerders
had gewezen op de mogelijk
heid zich tot de afdeling ver
keer van de gemeente te wen
den, werd de blokkade opge
heven.
Autobrandje
LEIDEN Een auto, eigen
dom van een man uit Vlaar-
dingen, is gistermiddag in de
Breestraat spontaan in brand
gevlogen. Twee Leidenaars
wisten het autobrandje ech
ter snel te blussen. De brand
weer hoefde niet meer in ac
tie te komen. De auto liep al
leen lichte schade aan de
motor op.
V;
0 et deze fantastische, stevige kranteparaplu, die u van ons ca
deau krijgt wanneer u ons een nieuwe abonnee opgeeft.
De nieuwe abonnee wordt hartelijk verwelkomd: deze krijgt
de krant de eerste twee weken gratis.
Not
I Nat
Noteer als nieuwe abonnee ingaande.
Naam:
Adres:
Postcode/plaats:
Telefoonfvoor controle bezorging)
Deze ontvangt de krant de'eerste twee weken gratis.
Daarna wordt het abonnement betaald per
0 maand automatisch ad f 22,49
0 kwartaal per acceptgiro ad f 67,43
Stuur als dank de kranteparaplu aan:
Naam:Voc
Adres:
Postcode/plaats:
Stuur deze bon ingevuld aan de Leidse Courant, Antwoordnummer
998, 2500 Vd Den Haag (postzegel betalen wij).
CeidoeSouta/nt
Bijdrage:
Willem Spierdijk
Foto:
Wim van Noort
Tips:
071-122244, tst 23
VRIJDAG 25 JULI 1986 PAGINA 7
ee gewonden door
;eren rood licht
)EN Twee personen zijn
en gewond geraakt bij aanrij-
:n die werden veroorzaakt
het door rood licht rijden. Op
tationsplein reed een 17-jarige
fietser uit Noordwijkerhout
rood licht. Zij reed vervolgens
21-jarige fietser uit Noordwijk
die kwam te vallen en een
hersenschudding opliep.
Breestraat reed een 25-jarige
fiobiliste uit Leiden door het
licht. Zij schepte een 51-jarige
angster, die met een gebroken
hersenschudding en enige
fwonden werd overgebracht
het Academisch Ziekenhuis.
Vernielingen
in spaarbank
LEIDEN Een 47-
jarige Leidenaar heeft
gisteren in het kan
toor van de Nuts-
spaarbank aan de
Oude Rijn vernielin
gen aangericht. - De
man was het niet eens
met de beslissing van
het bankpersoneel om
hem geen geld te ge
ven.
De man ontstak daar
op in woede en ver
nielde een telmachine
en twee plantenbak
ken.
Krakers Vrouwenhuis vrijwillig vertrokken
LEIDEN De krakers van het voormalige
Vrouwenhuis hebben het pand vrijwillig verla
ten. Een Haagse officier van justitie had gister
middag besloten de gemeente Leiden (de eige
naar van het pand aan de Hooigracht 79) toe
stemming te geven het pand te laten ontruimen.
Vanmorgen stelde de politie vast dat dat niet no
dig is: de krakers waren verdwenen. De krakers
namen het pand begin deze week in bezit en lie
ten de gemeente weten, dat ze er wilden werken
en wonen. Ze zeiden afkomstig te zijn van de
voormalige Haanstraschool aan het Rapenburg.
De gemeente wees de eis van de krakers om het
Vrouwenhuis te mogen gebruiken onmiddellijk
van de hand. Het Vrouwenhuis staat pas ruim
een maand leeg en dat terwijl burgemeester C.
Goekoop als hoofd van de politie de regel han
teert dat een pand negen maanden leeg mag
staan. Pas daarna is kraken geoorloofd, aldus de
gemeente. In die negen maanden moet de eige
naar van het pand wel serieuze pogingen doen
zijn bezit te verkopen of te verhuren. De ge
meente Leiden heeft daar in dit geval aan vol
daan, besloot de Haagse officier van justitie. Zo
ligt er een afspraak met een groep uit Polen af
komstige studenten, die in het kader van een
uitwisselingsprogramma naar Leiden komen. De
groep zou van 7 augustus tot begin september in
het Vrouwenhuis ondergebracht worden. Boven
dien had de gemeente de Stichting Algemeen
Maatschappelijk Werk gepolst over een mogelij
ke verhuizing naar de Hooigracht, omdat de hui
dige behuizing te krap is geworden. Of de stich
ting daarop ingaat, is nog onduidelijk. De ge
meente heeft inmiddels een enkele studenten
(een zogenoemde kraakwacht) gevonden die in
het Vrouwenhuis willen wonen totdat de Polen
aankomen.
DOOR OVERNAME GEBOUW BOERHAAVE
iEIDEN Het Rijks-
iiiseum voor Volken-
;unde aan de Steenstraat
irordt uitgebreid met de
ebouwen waar nu het
lijksmuseum Boerhaave
n is gevestigd. Boerhaa-
re verhuist naar het Cae-
j iliacomplex in De
»!amp, dat nu wordt ge-
j estaureerd.
folgens de heer G. van Wen-
gen, hoofd van de educatieve
dienst van het Rijksmuseum
voor Volkenkunde, zal in
1988 of 1989 gebruik gemaakt
kunnen worden van de Boer-
haave-gebouwen, die grenzen
aan Volkenkunde. „Eerst
moet het Boerhaave Museum
nog verhuizen, en dan moet
het gebouw nog worden ver
bouwd en ingericht". In het
nieuwe gedeelte worden de
educatieve dienst, de docu-
mentatie-afdeling en de bi
bliotheek van Volkenkunde
gehuisvest.
De verhuizing van Boerhaa
ve naar het Caeciliacomplex
leek vertraging op te lopen
door de brand die onlangs in
het complex woedde. Maar
zoals het er nu naar uitziet
verloopt de restauratie van
het Caeciliacomplex toch vol
gens het oorspronkelijke tijd
schema.
Momenteel wordt het mu
seum voor Volkenkunde ver
bouwd. De presentatie-ruim
te wordt uitgebreid, onder
andere met een vleugel van
het belendende universiteits
gebouw. De hal van het nieu-
we museum wordt opnieuw
ingericht en er komt een an
dere trap.
Volgend jaar bestaat het
Rijksmuseum voor Volken
kunde 150 jaar. Ter gelegen
heid van dit jubileum wor
den allerlei activiteiten geor
ganiseerd. Men is nu al bezig
met de voorbereidingen voor
de jubileumtentoonstelling
„Jaargetijden van de mens".
De expositie belicht de ma
nier waarop mensen, ver
spreid over de hele wereld,
belangrijke momenten in
hun leven ervaren. Bij de
tentoonstelling zijn alle afde
lingen van het museum be
trokken. De expositie wordt
gehouden in de nieuwe ten
toonstellingsvleugel op de be
nedenverdieping.
BEJAARDE MAN 20.000 GULDEN AFHANDIG GEMAAKT
LEIDEN Een groep vrou
wen heeft gisteren een bejaar
de man 20.000 gulden afhandig
gemaakt. De vrouwen waren
met een smoesje de woning
van de man in de Leidse bin
nenstad binnengedrongen. Een
meisje van ongeveer zestien
jaar vroeg de man in gebroken
Nederlands of hij een briefje
voor haar wilde schrijven.
Toen de man het meisje bin
nenliet, kwamen plotseling
nog vier vrouwen binnen. De
man schreef het briefje, waar
na de groep het pand verliet.
Even later ontdekte de Leide
naar dat uit zijn slaapkamer
20.000 gulden was ontvreemd.
Een intensieve speuractie van
de politie leverde helemaal
niets op.
aOFESSOR VOLGT CURSUS PLAT-LEIDS
Met een joviale klap op de
schouder neemt hij afscheid
van de motoragent die zojuist
zijn auto in beslag heeft ge
nomen. In onvervalst Leids
klinkt het: „Nou bedankt
hoor. Ik ga meteen een Mer
cedes kopen". Zonder zijn
wrakkige Toyota Corolla
stapt hij het politiebureau
aan de Langegracht uit.
„Volkomen doorgerot", is het
oordeel van de politie. Slope
rij Opdam kan weer in actie
komen.
Bij aankomst bij het politie
bureau was het humeur van
de eigenaar van de Toyota
een stuk minder goed. Wan
hopig probeert hij motora
gent Bart nog te overtuigen
van de voortreffelijke staat
waarin het wagentje zich zou
bevinden: „Wil je soms wat
verdienen bij Opdam? Vorige
week ben ik nog aangehou
den door de politie in Leider
dorp. Er was niets mee aan
de hand, zeiden die agenten
toen.
„Je ziet zelf toch wel dat-ie
rot is. Stel nou dat je een fiet
ser aanrijdt. Die haal je hele
maal open met die scherpe
roestranden aan je wagen",
antwoordt de agent.
„Je moet er ook niet vanuit
gaan dat ik ergens tegenaan
rijdt", zegt de Leidenaar.
Meter
Dan wordt zijn wagen aan de
onderkant aan een inspectie
onderworpen. De monteur
van de politie wijst zonder
aarzeling de zwakke plekken
op de bodem aan. De dragen
de balken zijn doorgeroest.
De wagen kan als een
„wrak" betiteld worden. De
eigenaar slaat om als een
blad aan een boom. Vermoe
delijk in een poging een boe
te te voorkomen of in elk ge
val zo laag mogelijk te hou
den, probeert hij agent Bart
tot een vriend te maken. „Je
hebt helemaal gelijk, ja nu ik
dit zie. moet ik toegeven dat-
ie slecht is. Het was ook niet
zo'n duur wagentje. Ik heb
hem voor tweehonderd gul
den gekocht. De auto moet
maar naar de sloop. Zal ik 'm
er zelf even heen rijden?".
„Deze wagen komt geen me
ter meer de weg op", is het
zeer besliste antwoord van de
politie. De eigenaar van de
Ïuto moet een afstandverkla-
ing ondertekenen en mag
zonder boete te betalen naar
huis vertrekken. „De mensen
zijn hun auto al kxbijt, dan la
ten we ze geen boete meer
betalen. Of de auto moet wel
heel slecht zijn. Als mensen
in een auto zonder remmen
rijden, krijgen ze wel een
proces-verbaal", aldus Bart.
De politie is vooral in de
maand juli een goede klant
van de sloperijen. Vooral de
motorbrigade hoeft in de zo
mermaanden minder tijd te
besteden aan het in goede ba
nen leiden van het verkeer
en laat dan het oog vallen op
de toestand van oudere au
to's. De afgelopen tijd wer
den vele auto's in het politie
bureau aan de Langegracht
aan een technische inspectie
onderworpen. Ongeveer 75
procent van de auto's bleek
rijp voor de sloop. „De men
sen reageren in eerste instan
tie heel boos. Maar als ze zien
dat het voor hun eigen vei
ligheid is, draaien ze wel bij.
Je zag dat bij de eigenaar van
de Toyota Corolla ook".
Oog
De agenten hebben in de
Joop der tijd een oog ontwik
keld om de wrakken van de
weg te plukken. De eigenaar
van de Toyota Corolla had
bovendien de pech dat moto
ragent Bart zijn wagen ken
de. „Ik weet wie de vorige ei
genaar van deze auto was.
Hij heeft die wagen ingeruild
bij een tjealer. Die zou 'm
naar de sloop brengen. De
auto is blijkbaar toch weer in
de handel gekomen. Toen ik
hem zag 'rijden heb ik hem
meteen van de weg gehaald".
De Toyota krijgt bij een poli
tiebureau voorlopig een
plaatsje naast een Alfa Ro
meo, die ér echter van buiten
nog best aardig uitziet. Deze
wagen wordt echter op het
bureau als „wrak van de
maand" aangemerkt. „Je
hebt best kans dat deze auto
in tweeën breekt bij het rij
den en dat alleen het voorste
deel doorrijdt. Deze auto
werd aangehouden toen er
vier mensen in zaten. Die
waren er mee op weg naar
Spanje....
DERDORP Onder
ten, ontdekken en
tlaren: dat blijven de
itelbegrippen in het le-
van de 63-jarige doc-
in de chemie Michel J.
irn. Zelfs toen de Lei
dorper in 1983 de
dse universiteit als
micus de rug toekeer-
bleek zijn honger naar
nis niet te stillen. Hij
it in de wereld van
alledaagse, geeft zijn
n de kost, doet ontdek
ken, verbaast zich over
nigheden en valt naar
n zeggen daarom „van
:ne verbazing in de an-
Zijn nieuwste „ont-
king" is het plat-
Is, een dialect dat hij
alleen wil leren spre-
maar ook wil begrij-
en verklaren. Met be-
van een plat Leids
ïkende timmerman,
hij via een advertentie
ommelde.
zijn huis in Leiderdorp
;t de sfeer van een man
n. „De vrouw" bepaalt,
vel lijfelijk inmiddels uit
leven verdwenen, nog
ls nadrukkelijk het beeld
zijn interieur. Vergeelde
s van Sarah Leander
i op een muziekstandaard
Ie hoek. Aan de muur
een foto van Marilyn
e naast een klok waar-
net als in advertenties, de
ïrs dag in dag uit „tien
tien" aangeven. Verderop
jt een ingelijste voorpagi
na n het Franse blad „Le
authentiek, 2 juni 1900.
fotomontage op zwarte
ergrond toont een pijnzen-
'rouw boven een man op
naar de einder („Dat ben
;n mijn dochter, die ik
t had. kijkt naar mij hoe
ie red in deze wereld"). Op
iano ligt muziek van Bach
cot Joplin.
li je hier om en je betreedt
wereld van latere date-
De muur aan de andere
is modisch betegeld, op
:hoorsteenmantel staat een
e draagbare stereo-instal-
en er hangt een klok die
tikt. Op een kast staat een
schuimen vrouwenhoofd,
oid met pruik en zonnebril
ieder geval spreekt zij me
t tegen"). Hij is enorm dy-
isch, gedraagt zich ruste-
1. al ziet hij die typering
Motoragent Bart inspecteert de onderkant van een auto.
eerder als een aantijging. „Life
is as sweet as you make it", is
dan ook zijn lijfspreuk.
„Ik vergelijk mensen met eek
hoorns", zegt hij ergens in het
gesprek. „Eekhoorns verzame
len voedsel. Mensen verzame
len ook. Sigarenbandjes, be
richten, van alles. Ik verzamel
kenrils. Soms denk ik wel
eens, wat heb ik aan die ken
nis. Ik zoek relaties, ik wil
verklaren. En wat ik dan ei
genlijk nodig heb is wijsheid,
maar dat heb ik niet. En dan is
kennis wel leuk, maar je kunt
er vaak niks mee".
Op de middelbare school
kwam hij in contact met schei
kunde. „Dat was een wondere
wereld. Je gooide twee vloei
stoffen bij elkaar en je kreeg
een andere kleur of een neer
slag. Dat fascineerde me. Ik
wilde doordringen tot het we
zen van de chemische verbin
dingen. Daarom ben ik toen in
Utrecht fysische chemie gaan
studeren. Ik heb er het groot
ste deel van mijn leven aan
gewijd, maar ik heb nooit tot
gen. HetTs aïemaTl Pressor Voorn: „Ik wil me nog steeds manifesteren"
Gevraagd naar zijn drijfveren,
antwoordt hij dan ook: „Ik
speur graag. Ik ben leergierig
en dat wordt erger naarmate
ik ouder word. Ik ontdek
graag, maar eigenlijk alleen bij
dode dingen. In mijn laatste ja
ren aan de universiteit was ik
te oud voor onderzoek. Maar
ik ben nu eenmaal opgeleid tot
onderzoeker en ik wil me nog
steeds manifesteren. Bij de
universiteit voelde ik me afge
dankt. maar nu heb ik genoeg
compensatie. Ik wil alles ge
zien hebben voordat ik hier
verdwijn. Wat je leert, neem je
mee, dat blijft, heb ik wel eens
ergens gelezen. Misschien is
dat ook wel een drijfveer".
Dialecten
Bijvoorbeeld tot het bestude
ren en het zich eigen maken
van dialecten. Die belangstel
ling daarvoor ontstond al in
een ver verleden. „Ik werkte
indertijd voor Organon en
daar vroegen ze me mee te
werken aan een onderzoek
naar taalverschijnselen. Dat
heb ik toen met plezier ge
daan. Daarna heb ik in de mij
nen gewerkt. Al die mijnwer
kers spraken een een beetje
anders. Ook dat interesseerde
me en zo groeide de belang
stelling voor dialecten".
Bij zijn aanstelling (als hoogle
raar in de chemie) in Leiden
kwam hij in contact met het
plat Leidse dialect. „Ik vind
het zo mooi zangerig. Ik ben
een Maastrichtenaar en de in
tonatie van dat dialect lijkt zo
veel op het plat Leids. In de
Achterhoek bijvoorbeeld,
klinkt alles zo kort: ,,'n ei eetn
en de voetn wasn". Ik blijf me
dan ook stug verzetten tegen
de negatieve bijklank van het
Leids".
Door veel en gericht te obser
veren heeft hij niet alleen het
Leids maar ook de Leidenaar
leren „ontdekken". „Ik kan
vaak aan de gezichten zien of
het echte „Leienaars" zijn. Ze
lijken op mannen uit Malaga".
Nu krijgt hij twee keer per
week les van Paul Hartevelt,
een timmerman, die de profes
sor het plat Leids leert spre
ken. „Ik kan met hem in vak
termen over dialecten praten,
dat vind ik prachtig. Ik heb
hem wat geleerd over fonolo
gie en syntaxis. Zo is er een
soort van wisselwerking tij
dens de lessen". Die allemaal
op een band ingesproken wor
den. Telkens nemen Voorn en
Hartevelt weer andere ver
schijnselen door van het plat
Leids en soms maken ze een
uitstapje naar de andere va
rianten: beschaafd Leids en
ordinair Leids. „Maar dat ordi
naire Leids hoor je bijna niet
meer", .zegt Voorn, die overi
gens wel overal zijn oor te
luisteren legt om nieuwe din
gen te horen. „Ik laat Paul ook
wel eens dingen voorlezen en
op de band inspreken. Laatst
zei iemand in de kroeg tegen
me, dat ik Paul eens „Willem
de Veroveraar" moest laten
zeggen. Dat is heel moeilijk
voor een Leidenaar, door die
„r". Paul begon inderdaad vre
selijk te wauwelen".
Sinds zijn belangstelling voor
het Leids bekendheid heeft
gekregen, is Voorn in contact
gekomen met mensen die hem
willen helpen. Zo kreeg hij
van een studente psychologie
een brief, waarin ze aanbood
om met Voorn „excursies" te
maken naar Leidse kroegen.
Daar vindt dan de vuurdoop
van de professor plaats: zal hij
niet als een „nagemaakte"
door de mand vallen?
Bankbiljetten
Maar zijn leergierigheid be
perkt zich niet tot het plat
Leids. O nee, zeker niet. Zo
bestudeert hij onze bankbiljet
ten op zoek naar de verstopte
geheimen van ontwerper Oxe-
naar. Uren achtereen kan hij
door een vergrootglas zitten
staren. „Ik heb zelfs een oog
aandoening gekregen van al
dat turen naar die bankbiljet
ten", bekent hij. En hij doet
ontdekkingen, ziet letters, die
niemand ooit ?al lezen. Op het
bankbiljet van 250 gulden, ook
ontworpen door Oxenaar, sa
men met J.J. Kruit, stuitte hij
plotseling op het woord „EA-
GENIE", hetgeen volgens
Voorn betekent „en ander ge
nie". „Die Oxenaar leidt aan
narcisme", is dan ook de stelli
ge overtuiging van Voorn.
Zo „ontdekte" hij ook dat de
wiskundige cijferreeks van Fi
bonacci van toepassing is op de
anatomie van de zonnebloem.
Hij sloot zich aan bij het Leids
spiritsch genootschap en leer
de het eterisch lichaam zien.
Soms bekijkt hij de wereld
door een roodfilter en ziet dan
ook de meest opzienbarende
„wonderen": zo gaat de slinger
van zijn klok ineens rond
draaien in plaats van heen en
weer. In september mag hij
twee maanden op proef bij de
Leidse balletschool om tapdan
sen te leren. En tot slot wil hij
bij een sportschool nog op zijn
handen leren lopen. „Man, ik
barst van de energie". Van zijn
ontdekkingen en bevindingen
doet hij verslag in zijn buurt
krant de „Emma-koerier", die
in september zijn vijf-jarig be
staan viert.
Ter afscheid laat hij de tonen
van „Ain't she sweet" uit zijn
piano opwellen. „Ze vinden
mij exentriek, hoorde ik laatst.
Ach ze denken maar. Eigenlijk
is toch ieder mens uniek".
JACOB BERGSMA
