Als we elkaar hier beneden niet
meer ziendan straks daar boven
„Bukman mag de mensen in
Derde Wereld niet vergeten'
£eidóe(3ou/ia/
VEEL STEUN VOOR ABT TON BAETEN
aan tafel
kerk
wereld
/weer
brieuen
vb i
lezers
ACHTERGROND
Ccidacgomcuit
MAANDAG 21 JULI1986PAj
Abt Ton Baeten van de abdij
van Berne, Heeswijk, heeft
meer dan vijfhonderd reacties
ontvangen op zijn optreden
tijdens de Acht Mei-viering
en het daarop volgende ont
slag uit de Bisschoppelijke Be
leidsadviescommissie. Hij ont
ving bloemstukken, maar
vooral veel brieven (vaak met
afschrift aan de bisschoppen).
Die zijn niet alleen afkomstig
van individuele gelovigen,
maar ook van groepen uit pa
rochies, dekenale besturen en
religieuze gemeenschappen.
Slechts in vijf binnen geko
men reacties wordt afkeuring
uitgesproken over het feit dat
abt Baeten is voorgegaan in
de manifestatie, waarbij tij
dens de eucharistieviering
in strijd met de officiële ker
kelijke regels de consecra
tiewoorden werden meege
zongen door de aanwezigen.
Een en ander blijkt uit een
bijdrage in het opinieweek
blad De Bazuin in Nijmegen,
dat als participant in de Acht
Mei Beweging een kroniek
heeft gepresenteerd van het
begin van de Acht Mei Bewe
ging tot het ontslag van abt
Baeten.
Een ander heeft altijt de
schuit
geen mensch en siet z'n
eigen bult.
BILL Y GRAHAM ZWAAIT8000 EVANGELISTEN UIT:
AMSTERDAM De
man in Aalsmeer spreekt
duidelijke taal. „Billy
Graham is een dief en
een leugenaar en jullie
Almachtige God kan nog
geen sigarettenaansteker
aan het branden krijgen,"
roept hij tot de predikers
die vanuit Amsterdam
door het land trekken. Zij
laten zich niet uit het
veld slaan. Ze hebben
Graham net een week
aangehoord en gelogen
heeft hij niet. En waarom
zou God een aansteker
gebruiken? Echte christe
nen roken immers niet?
Nee, het geloof van de acht
duizend evangelisten is er de
afgelopen week niet op ach
teruit gegaan. Ook dat van
Billy Graham niet. Zaterdag
ging hij, evenals de andere
deelnemers van de internatio
nale conferentie voor rond
trekkende evangelisten „Am
sterdam '86", zelf de straat op,
om het oude handwerk op te
nemen. Vermomd in oude
kleren preekte hij het Evan
gelie in het Amsterdamse
Vondelpark. Zijn collega's de
den dat intussen in vele plaat
sen in de rest van het land.
De evangelisten brachten zo
Zwarte en blanke evangelisten namen gisteren emotioneel bid
dend afscheid van elkaar.
prekend voor het eerst de les
sen van de conferentie, die
gisteren werd afgesloten, in
praktijk. Als ze straks thuis
zijn zullen gemeente, vrouw
en kinderen nog opkijken.
Walter Smyth, voorzitter van
het organiserend comité: „We.
gaan naar huis als veranderde
mensen". Dat geldt in ieder
geval voor de prediker die
voor het eigen journaal van
de conferentie openhartig
verklaarde zijn vrouw voort
aan anders te zullen behande
len: „Terwijl ik aan het werk
was deed zij het huishouden.
Dat vond ik gewoon. Ik heb
nooit sorry gezegd, haar nooit
om vergeving gevraagd, nooit
gezegd dat: Ik hou van jou. Ik
ga dat veranderen, dat is de
les die ik hier geleerd heb".
Bekering
„Ik kwam hier leeg aan", zegt
Graham in zijn laatste Am
sterdamse preek. „Ik kwam
zoekend naar mezelf, God
vragend om zijn zegen. Maar
nu ben ik overvoed. Ik voel
me een vetgemest varken, zo
veel voedsel heb ik deze week
ontvangen", 's Werelds be-
kendse prediker bindt zijn
broeders nogmaals op het hart
bij hun opdracht te blijven.
„Ze hebben me ooit gevraagd
ambassadeur te worden, bij de
film te gaan of me kandidaat
te stellen voor de presidents
verkiezingen. Altijd heb ik
gezegd: God roept me om. het
Goede Nieuws te verkondigen
en iets anders zal ik niet doen.
Jezus komt terug om vrede en
gerechtigheid te brengen.
Daar moeten we de mensen
op voorbereiden. Wat we hier
doen is belangrijker dan al
het werk van de Verenigde
Naties. We hebben het hier
over hemel en hel!"
De keus tussen die twee, le
ven of dood, hangt af van Je
zus Christus, aldus Graham.
„Als mijn verlossing afhangt
van Billy Graham, dan ben ik
verloren. Maar het hangt niet
van mij af, maar van Jezus
Christus. In Hem geloof ik en
ik heb nooit betwijfeld dat ik
naar de hemel zou gaan".
Voor de evangelisten die daar
misschien wat minder zeker
van waren had Graham giste
ren nog een „bekering" in
petto. „Er zijn hier mensen
die niet zeker van hun verlos
sing zijn. Stel je voor dat
Christus terugkomt over der
tig seconden, waar zul je dan
zijn? Hoe pakt het uit? Hij
komt over twintig seconden,
ben je zeker van jezelf? Hij
komt over tien seconden, ne-,
gen, acht, zeven... en jij bent
er nog niet klaar voor? Ga
staan, dan zullen we bidden.
Schrijf deze datum in je bijbel,
want vanaf vandaag weet je
zeker dat Christus voor jou
gestoven is". En terwijl Gra
ham bidt staan inderdaad en
kele evangelisten op, nu zelf
eens in de rol van bekeerling.
Daarna kan Graham emotio
neel afscheid van ze nemen,
voor honderd procent verze
kerd van hun gezamenlijke
bestemming. „Als we elkaar
hier beneden niet meer zien,
dan straks daar boven". En na
die woorden klinkt het „Hal
lelujah" nog uren na in de
hallen van de RAI.
STEVO AKKERMAN
Katholiek
joods overleg
over klooster
Auschwitz
Een joods-katholieke delega
tie zal deze week proberen
het conflict over de vestiging
van een Karmelietessen
klooster op het terrein van
het vroegere Duitse concen
tratiekamp Auschwitz in Po
len op te lossen. De delegatie
staat onder voorzitterschap
van Theo Klein, voorzitter
van de Centrale Joodse Raad
van Frankrijk en kardinaal
Albert Decourtray, aartsbis
schop van Lyon. Als verga
derplaats wordt het neutrale
Genève genoemd.
De tien Karmelietessen, die
voorlopig ondergebracht zijn
gehuisvest in het gebouw dat
door de Duitsers werd ge
bruikt voor de opslag van
Zyklon-B gifgas, veroorzaak
ten vorig jaar al hevige beroe
ring in joodse kring. Nog on
langs bracht kardinaal Simo-
nis zijn collega Macharski op
de hoogte van de bezwaren
tegen het klooster die leven
bij het Overlegorgaan tussen
joden en Christenen in Ne
derland, het OJEC.
Volgens de Centrale Joodse
Raad van Frankrijk, één van
de deelnemers van het ko
mende topoverleg, wordt nu
gezocht naar een oplossing,
„die het geloof en de waarde
van beide confessies recht
doet en, trouw blijvend aan
de gedachtenis van de holo
caust, een vruchtbare dialoog
tussen de rooms-katholieke
kerk en het joodse volk be
gunstigt".
ONTWIKKELINGS
SAMENWERKING NIET
MEER VRIJGESTELD
VAN BEZUINIGINGEN
Na vier jaar liberaal be
leid staat het ministerie
van ontwikkelingssamen
werking sinds een week
weer onder leiding van
een christen-democraat:
ex-CDA-voorzitter Piet
Bukman is minister ge
worden. Maar wie vooraf
voorspelde dat de toe
komstige CDA-bewinds-
man (over zijn benoeming
bestond geen twijfel) het
onder minister Schoo da
nig aangetaste blazoen
van het departement zou
gaan oppoetsen, lijkt be
drogen uit te komen. In
het regeerakkkoord van
CDA en VVD staat im
mers dat ook op de hulp
aan de Derde Wereld kan
worden bezuinigd.
Mensen in het ontwikkelings
wereldje weten de omstreden
passage in het regeerakkoord
trefzeker te vinden. „Pagina
veertien bovenaan" is inmid
dels bijna een begrip gewor
den. Tussen haakjes en voor
zien van mitsen en maren
over nog verder tegenvallen
de overheidsinkomsten. Maar
het staat er.
Een vreemde zaak, vindt
Hans Kruijssen, algemeen-di
recteur van de ontwikkelings
organisatie Cebemo, die sa
men met Icco, Novib en Hivos
zo'n 300 miljoen gulden aan
overheidsgeld in de Derde
Wereld besteedt. Ofschoon de
afgelopen jaren langs allerlei
wegen al ruim een miljard
minder aan ontwikkelings
geld is uitgegeven dan de be
doeling was, is de hulp aan de
Derde Wereld tot op heden
aan het snoeimes van minis
ter Ruding ontkomen. Maar
het kabinet-Lubbers-II zou
het eerste kunnen worden,
dat breekt met de stelregel
dat onze problemen niet mo
gen worden afgewenteld op
de rug van mensen, die er nog
veel slechter aan toe zijn. Ter
herinnering: in Bukmans ei
gen verkiezingsprogramma
stond, dat de Nederlandse
ontwikkelingshulp in elk ge
val anderhalf procent van het
Netto Nationaal Inkomen zou
blijven bedragen.
Drs. Kruijssen, tot mei vorig
jaar nog ambtenaar op het mi
nisterie van ontwikkelingssa
menwerking, weet dat er op
andere departementen genoeg
mensen afgunstig kijken naar
de ontwikkelingsbegroting.
„Het is natuurlijk een heel
apart ministerie. Bij veel an
deren departementen gaat het
meeste geld op aan salarissen
en dergelijke. Bij ontwikke
lingssamenwerking wordt het
geld vooral besteed aan pro
jecten. Waar anderen steeds
moesten bezuinigen, was op
ontwikkelingssamenwerking
toch altijd geld voor iets
nieuws".
Vooral op het ministerie van
financiën worden de uitgaven
van ontwikkelingssamenwer
king nauwlettend gevolgd.
Overigens kan financiën ook
zonder door het kabinet opge
legde bezuinigingen de uitga
ven beperken: bijvoorbeeld
door projecten vertraagd goed
te keuren en te betalen.
Erfenis
Die mogelijke bezuiniging is
maar een deel van wat de er
fenis van minister Schoo kan
worden genoemd. Onder haar
bewind is ontwikkelingssa
menwerking van onderge
schikt belang geworden. Dat
kwam voor een deel door de
grote financieel-economische
problemen in eigen land.
Maar duidelijk is ook, dat de
minister er geen moment in is
geslaagd haar beleid „te ver
kopen". Dat was het geval in
de ministerraad, waar zij vaak
slecht voorbereid verscheen,
maar ook op het internationa
le vlak, waar zij geregeld ver
stek liet gaan.
Bij de formatie heeft haar op
volger Bukman nu een „wa
pen" in handen gekregen om'
het prestige van zijn departe-
Hans Kruijssen: „Mensenrechten moeten criterium voor ontwikkelingsbeleid blijven".
ment wat op te vijzelen. In de
ministerraad is een onderraad
gevormd, die het Nederlandse
ontwikkelingsbeleid gestalte
moet gaan geven. De raad,
waarin onder anderen ook de
ministers van financiën ea
economische zaken zitting
hebben, staat onder voorzit
terschap van premier Lub
bers. Maar de coördinatie is
een taak van het ministerie
van ontwikkelingssamenwer
king.
Die onderraad is een goede
zaak, oordeelt Kruijssen. Door
het gebrek aan coördinatie
hebben de overige departe
menten de afgelopen vier jaar
al aardig uit de ruif van ont
wikkelingssamenwerking
mee kunnen eten. Waarbij
lang niet altijd voldoende re
kening werd gehouden met
Mensen
Waar Kruijssen de instelling
van zo'n onderraad positief
beoordeelt, heeft hij kritiek
op andere onderdelen van het
regeerakkord. Dat spreekt
vooral over structuren, maar
de mensen in de Derde We
reld komen niet aan bod.
„Sommigen zeggen dan: „Als
er niets over in staat, zal alles
wel bij het oude blijven".
Maar zo werkt het natuurlijk
niet", aldus Kruijssen. „Ver
der is en een tegenstelling tus
sen het streven ons te richten
op de allerarmsten en-de aan
dacht voor de inschakeling
van het Nederlandse bedrijfs
leven. In die allerarmste lan
den valt voor het bedrijfs
leven immers heel weinig te
doen".
Bukman zal volgens Kruijssen
ook het mensenrechtenbeleid
inhoud moeten geven. „Je
kunt natuurlijk alle kwesties
langs informele weg aan de
orde stellen, zoals minister
Van den Broek doet. Maar
dan is naleving van de men
senrechten natuurlijk geen
criterium meer voor het Ne
derlandse ontwikkelingsbe
leid". Als andere dringende
taken voor de nieuwe be
windsman noemt Kruijssen
het herstel van de relatie met
een of meer landen in Latiins-
Amerika en hulp aan landen,
die grote vooruitgang maken
bij het herstel van de demo
cratie.
Ministerschap
Tot slot over de bewindsman
zelf. Hoewel hij ooit in een in
terview heeft gezegd dat het
ministerschap geen beloning
mag zijn voor, bijvoorbeeld,
een succesvolle partijvoorzit
ter, heeft Bukman niet geaar
zeld zijn plaats in te nemen in
Lubbers-II. De meeste men
sen in het ontwikkelingswe
reldje zijn daarover maar ma
tig te spreken. Als opvolger
van minister Schoo hadden zij
veel liever minister De Ko
ning of CDA-Kamerlid Aarts
gezien.
Daar staat tegenover dat Buk
man, afkomstig uit de agrari
sche wereld, wel vertrouwd is
met het ontwikkelingsvraag
stuk. Dat kon niet gezegd
worden van zijn voorgangster,
noch op het moment dat zij
aantrad en eigenlijk ook niet
op het moment dat zij het de
partement aan Bukman over
droeg.
Volgens CDA-Kamerlid Aarts
zijn „de persoonlijkheid van
de minister en de politieke
wil om bij te dragen tot ver
andering van de onrechtvaar
dige houding in de wereld"
van doorslaggevend belang
voor het succes van in dit
geval minister Bukman.
En in een boekje over de toe
komst van het ontwikkelings
beleid schreef ex-minister
Udink (1967-1971), wellicht
mede naar aanleiding van de
ontembare reislust van minis
ter Schoo: „Ik ging niet veel
op reis. Dat is helemaal ver
keerd. Er zijn duizenden amb
tenaren die projecten kunnen
bezoeken. Wat kan een minis
ter daar nu doen: gaan zitten
staren naar een rijstproject?
Waar het werkelijk om
gaat is het benoemen van een
krachtige minister. Het is
een heel belangrijke post, die
iemand vergt die niet be
vreesd is om conflicten te
krijgen en spanningen op te
roepen door zijn presentie".
Er zijn mensen die zeggen,
dat Bukman in elk geval aan
die laatste voorwaarde al
heeft voldaan.
JOS TIMMERS
Aardappelschotel met ham en kaas
tomatensalade yoghurtvla met frambozen
De benodigdheden voor twee zijn: zachte margarine, 75 g
schouderham, ui of sjalot, 0,5 tot 1 kg aardappelen, 1 ei, 2
dl melk, zout, peper, 75 g geraspte kaas;
een kwart krop sla, 250 g tomaten, 2 lepels azijn, zout,
peper, suiker, 1 lepel olie, bieslook;
100 g frambozen, basterdsuiker naar smaak, 2 dl gele vla
(2 dl melk, 10 g custard, 12 g suiker), 2 dl yoghurt
Vet een ovenschaal dik in met zachte margarine. Sniid de
ham en de ui of sjalot in stukjes en meng ze door elkaar.
Schil de aardappelen, was ze en snijd ze in dunne plakken.
Leg de aardappelplakjes laag om laag met het ui-hammeng-
sel in de ovenschaal, laat de laatste laag uit aardappelen be
staan.
Klop ei, melk, zout en peper los en schenk het mengsel over
de gehele oppervlakte van de aardappelplakjes. Strooi er de
geraspte kaas over en zet de schotel ongeveer veertig minu
ten in een oven die op 5 of 200 staat, tot de aardappelen gaar
zijn en de kaas licht gekleurd is. Controleer de oven halver
wege de bereidingstijd, leg een deksel op de schaal als de
kaas dan al wat kleur heeft.
Haal alleen heel dikke nerven uit de slablaadjes. Laat de ge
wassen groente uitlekken en beleg er een schotel mee (leg
altijd de glanzende kant van de blaadjes boven). Snijd de ge
wassen tomaten in dunne plakken en leg die dakpansgewijs
op de sla. Klop azijn, zout, peper, suiker en olie door elkaar
en sprenkel het sausje over de tomaten. Strooi er royaal fijn
geknipte bieslook over.
Was de frambozen, laat ze op een zeef uitlekken en zet ze
een uurtje weg met basterdsuiker. Meng vla (afgekoeld als ze
zelf gekookt is) met yoghurt en schep er de frambozen met
het sap luchtig door.
JEANNE
Tsjernobyl: geen duidelijkh
I
Het officiële rapport van de Russische staatsco;
over de oorzaken van de ramp in Tsjernobyl ver
in het weekeinde dat in ons land radioactieve Grieks*
moesten worden vernietigd roept eerder vragen!
dat het duidelijkheid verschaft. Grove menselijké
hebben de kernsmelting in reactor vier veroorzaakt,1
de belangrijkste (en eigenlijk enige) conclusie. Maar
fouten zijn gemaakt, waarom ze werden gemaakt, waj
veiligheidssystemen in de centrale die fouten blijkb
konden ondervangen en welk samenspel van oorzakd
uiteindelijke kernsmelting heeft geleid, blijft duister
Het zal niemand verwonderen dat de zogeheten „rt
ke factor" een belangrijke rol gespeeld zal hebber
kernramp in Tsjernobyl en de uiteindelijk vèrstrekke
volgen daarvan. Maar het is wat al te simpel de cat<
gebeurtenissen geheel in de schoenen van enkele
woordelijken te schuiven. En dat is precies wat het
reau tracht te doen. In Moskou, Kiev en Tsjernobyl
het dit weekeinde immers reprimandes, degradaties
slagen. Dat wekt een beetje de indruk dat de Sovjet
teiten werkelijk kostbare maatregelen trachten te ver
NERGENS in het rapport van de Russische staatsco
is ook maar een verwijzing te vinden naar mogelij!
structiefouten en eventueel ontbrekende veiligheids!
ningen (zoals een dubbele veiligheidsmantel) in de
centrale die 26 april in slechts enkele minuten tijd eet
centrale werd. Het heeft er dan ook veel van weg
nieuw aangestelde voorzitter van het „Staatscomité
veiligheid in de nucleaire industrie" het werk van zij
ganger op de oude voet kan voortzetten. Gespierde t
breekt niet in het Tsjernobyl-rapport, maar we zoek
geefs naar aanbevelingen die eventuele toekomstige
gelukken moeten voorkomen.
HET is bijzonder triest dat de morele plicht om ope
te spelen na de bijna mondiale milieuramp van 26 j
het Kremlin blijkbaar nog steeds niet wordt gevoeld.,
meer gedetailleerde gegevens uit de Sovjet-Unie w<|
uiterst moeilijk zo niet onmogelijk een sluiteri
klaring voor de Tsjernobyl-ramp te vinden.
NoG verontrustender is het, dat noodzakelijke aaj
gen in vergelijkbare Russische kerncentrales nu dre
te blijven. Ook de westerse atoomindustrie mist eeni
rijke kans om te leren van de fouten, die aan de and^
van het IJzeren Gordijn zijn gemaakt. Zonder aanw:
voor „zwakke plekken" in het ontwerp of de bedienj
de Tsjernobyl-centsale, wordt het immers erg lastig dft
heid van westerse reactoren opnieuw te beoordelen.
ging van een nieuw kernongeluk blijft derhalve on(
derd aanwezig.
Veelal noemen ze zich.'
kelijk of ongodsdiensti
bij mag dan we' bedac
den wat de joodse hoi
H. van Praag over da
„ongodsdienstig" opm
pagina 34 van zijn boel
telwoorden van de
Van Praag schrijft das
gaat in de Bijbel om ee,
rische opdracht, die
mensheid aangaat. Diei
tekent „de wil doen r
mand". Godsdienst is i
Tweedeling
De kritiek van enkele r.-k. po
litici op de verhouding katho
liek/protestants in de samen
stelling van het tweede kabi-
net-Lubbers gaat uit van de
onjuiste tweedeling (katho
liek/protestant) van het Ne
derlandse volk. Behalve de ka
tholieke en de protestantse
groeperingen is er een belang
rijke volksgroep, die zich hu
manistisch noemt of mag noe
men. En dan is er nog het
joodse volk, dat minder om
vangrijk is dan de drie boven
genoemde groeperingen.
Ten onrechte wordt dat huma
nistische volksdeel onderge
bracht bij de protestanten.
Volgens Van Dale is protestant
„de algemene naam voor de
leden van die christelijke
kerkgenootschappen, die ten
gevolge van de kerkhervor
ming der 16e eeuw zijn ont
staan". Humanisten hebben
juist de christelijke kerkge
nootschappen (zowel de
rooms-katholieke als de refor
matorische) de rug toegekeerd.
Wisselvallig
en iets te koel
DE BILT (KNMI) Ook de
komende 24 uur blijft het
weertype in grote lijnen het
zelfde. Er zijn wat wolkenvel
den waar plaatselijk wat regen
uit kan vallen en er is zelfs af
en toe ook wat zon. De tempe
raturen liggen rond een ni
veau, dat iets te laag is voor de
Jerde week van juli.
De zwakke westelijke stro
ming die de koele Oceanische
lucht blijft aanvoeren, wordt
in stand gehouden door een
depressie in het zeegebied tus
sen IJsland en Noorwegen
enerzijds en een hogedrukge-
bied op het midden van de At
lantische Oceaan anderzijds.
De computerkaarten geven
overigens aanleiding het ko
mende weekeinde met enig
voorzichtig optimisme tege
moet te zien.
Weersvooruitzichten voor di
verse Europese landen, geldig
voor woensdag en donderdag:
Zuid-Scandinavië: Veel bewol
king en perioden met buien.
Middagtemperatuur van 15
graden aan de westkust tot 18
graden elders.
Britse Eilanden en Ierland:
Brieven graag kort en
duideii|k geschreven De
redactie behoudt zich
het recht voor ingezon
den stukken te bekorten
wu van ooa aoen. uaj
de tegenstelling van gQ
stig eigenlijk niet on-gq
stig, maar God-ondi]
Het humanisme heeft ji
gen indentiteit, die ni{
geerd of miskend magj
door nivellering met h
testantisme.
A.E. Schouten,
DEN HAAG.
(Naschrift In ons
„Pleidooi voor katholie
zitter CDA" werd niel
van opmerkingen bint
CDA, waaruit geconc.
kan worden, dat het h\
tisch volksdeel werd gt
tot de protestanten. He
de kabinet-Lubbers tel
katholieke ministers ei
van protestantse huizei
nieuwe voorzitter bi
moet worden bij het Cl
er stemmen binnen dik
opgegaan tot opvolger
heer Bukman bij voor ld
katholiek aan te wijzê
standpunt dat overige
door alle katholieken I.
het CDA wordt gedeè(
dactie).
Eerst wisselend be wit
enkele buien, woensdag
mende bewolking en
westen uit regen. Midfi
peratuur van 20 gradeif
zuiden tot 14 in het nof
Benelux en Duitsland:
zwaar bewolkt en enk
en. Middagtemperatuu
19 graden.
Frankrijk: Af en toe
vooral in het oostelijk
tegen de Pyreneeën en
gen- of onweersbuien. S
temperatuur van 18 gr
het noordwesten tot 28|
zuiden. e
Spanje en Portugal: VeL
lijk bewolkt met zonn|
rioden en enkele lokf
weersbuien. Middagtö
tuur van 20 graden
Golf van Biscaje tot 301
binnenland en langs dr1
oostkust.
Italië en Joegoslavische.
Zonnige perioden, ook u
lijk een onweersbui, wc»
vooral in het Alpen!"
Middagtemperatuur 26!
graden.
Alpengebied: Van het
uit bewolking en enk«
gen- of onweersbuien. NI
temperatuur rond 22 gl
Nulgradenniveau bovei,]
meter. J
