Iet wordt steeds warmer op aarde
da«Jes
ET UW VAKANTIEGELD
P DE BANK OF ENGLAND.
<95,-
Dagboek
van een
Raad van State: laat rechter
grenzen voor euthanasie stellen
ILEER.LEDER. MONDILEDER.
Donder en
bliksem
Minister Nijpels onthulde
overigens met toestem
ming van ex-informateur
De Koning een voorval tij
dens de besprekingen van
de euthanasieparagraaf in
het regeerakkoord. Juist
toen de discussie was afge
rond brak er boven het
Binnenhof een geweldige
donderbui los. „De Heer is
vertoornd", was de reactie
van Nijpels. De Vries
(CDA) meende echter dat
de donder de Wet Gelijke
Behandeling moest betref
fen. De Koning hield het
er op dat Ruud Lubbers
zelf achter het gedonder
en gebliksem moest zitten.
is. De rechtszekerheid kan
naar de mening van de Raad
nog verder worden vergroot
door ook een aantal „zorgvul
digheidseisen" vast te stellen.
Dit zijn eisen waaraan een arts
die euthanasie pleegt te allen
tijde moet voldoen, zoals het
raadplegen van een collega en
het bijhouden van een verslag.
Deze bepalingen hoeven vol-
^inehelikopters niet voldoende
gerust voor reddingswerk
Ontslag VVD'er
definitief na
Playboy-foto's
toegangspoort van Bourtange.
DONDERDAG 17 JULI 1986 PAGINA 3
In het voetspoor van
honderdduizenden
landgenoten trekken
onze verslaggevers er in
deze vakantieweken in
eigen land op uit. In deze
kolommen geven zij hun
persoonlijke impressie
van zomerse
gebeurtenissen die voor
de lezer mogelijk een tip
kan bevatten voor een
dagje uit. Zo bezocht
Barend Strang het
Groningse vestingstadje
Bourtange. De Friese
stadhouder graaf Willem
Lodewijk van Nassau
zocht daar driehonderd
jaar geleden een leuk
plekje voor op, bovenop
een zandrug in het
Bourtanger moeras.
Geen mens is het dan
ook ooit gelukt de
vesting in te nemen. Nu
wordt het stadje alleen
nog door toeristen
Aangevallen.
aNENLAND
Ecid&eCoirtq/nt
voerders Heineken
/24 dagen in Parijs
De twee Heineken-ontvoerders zul-
minimaal 24 dagen in Frankrijk moeten
Het zal namelijk ongeveer twee weken
jer de Franse premier Chirac en justitie-
»r Chalandon een decreet ondertekenen
pvering van de ontvoerders aan Neder-
aarna hebben de twee Nederlanders nog
vjren de tijd om tegen de uitwijzing in be-
ïcfgaan bij de Franse Raad van State. Doen
[iljiiet, dan kunnen ze snel terug naar Ne-
laj. Volgens een van de Parijse advocaten
Jlleeder en Van Hout, mr. De Jong-Du-
ullen de Nederlanders „zeker nog enige
?njn Frankrijk blijven". Hij wilde niet zeg-
dl(e van plan zijn bij de Raad van State in
te gaan, maar eerder lieten beide ont-
fs al duidelijk weten zo snel mogelijk naar
%d terug te willen.
Milieuschip
neemt monsters
bij gifboot
DEN HELDER Rijkswa-
terstaat laat haar milieu
schip Holland wacht hou
den en watermonsters ne
men bij het vorige week op
de Noordzee gezonken
vrachtschip Olaf. Zoals be
kend bevinden zich aan
boord van de Olaf sterk
lood- en ijzerhoudende stof
fen die bij vrijkoming scha
delijk zijn voor het milieu.
Het onderzoek naar de
exacte samenstelling van de
lading duurt nog voort, al
dus Rijkswaterstaat.
Beslissing verwacht
over hoger beroep
tegen De Vries (RSV)
DEN HAAG Het gerechtshof in Den
Haag zal naar verwachting volgende
week beslissen over het hoger beroep
dat het openbaar ministerie heeft inge
diend tegen het besluit de voormalige
RSV-topman De Vries niet te vervol
gen wegens meineed. De rechtbank
achtte begin juni onvoldoende bewezen
dat De Vries zou hebben gelogen over
zijn bankrekeningen tijdens de verho
ren door de parlementaire enquêtecom
missie RSV. Volgens de rechtbank was
er geen enkel bewijs voor de stelling
dat De Vries over 1976 vliegkosten
heeft gedeclareerd aan RSV die hij niet
had gemaakt.
Douaniers verdacht van
diefstal geldkoffer
SCHIPHOL De Rijkspolitie Dienst
Luchtvaart heeft twee ex-medewerkers
van de douane op Schiphol en een doua
nier die nog in dienst is gearresteerd. Zij
worden ervan verdacht betrokken te zijn
bij de diefstal van een koffer met voor 1,4
miljoen gulden aan franken van de Cen
traal Afrikaanse Republiek. De diefstal
werd in november 1983 gepleegd. De kof
fer werd indertijd leeg teruggevonden en
van het geld is tot nu toe nog niets boven
water gekomen. Volgens de Haarlemse of
ficier van justitie staat vast dat de drie
aangehouden mannen „in aanzienlijke
mate" in de opbrengst van de diefstal
moeten hebben gedeeld. Het staat nog niet
vast of zij alleen medeplichtig zijn geweest
of de diefstal zelf pleegden.
Jacht op water
uitgebrand
ZEEWOLDE Op het
Wolderwijd bij Harderwijk
is gisteren een jacht volle
dig uitgebrand, nadat een
explosie had plaatsgevon
den op het achterschip. De
explosie was het gevolg
van een brand die ont
stond bij het bijtanken van
de buitenboordboter. De
vijf bemanningsleden za
gen zelf geen kans de
brand te blussen en spron
gen in paniek in het wa
ter. Twee van hen moes
ten voor onderzoek in het
ziekenhuis worden opge
nomen.
Ezeltjes-lunch
De tiende Ezeltjesdag in Hoorn trok gisteren erg veel bezoekers. Absoluut hoogtepunt voor de
kinderen was het aanbieden van een lunch aan de door het Nederlands Ezelstamboek verzamelde
dieren.
Lopen op de
benenbrekers -
met een ou D10I1S
n)EL METEOROLOGEN VOORSPELLEN KLIMATOLOGISCHE RAMPEN
mj
De eeuwenoude kanonnen
bovenop de wallen van
Bourtange zijn niet stuk te
krijgen.
„Papa, u bent de vijand-
vuur.
Maar papa geeft geen krimp
en maakt blijmoedig een
foto van zijn kroost dat bo
venop het geschut zit. Leuk
voor later, als de strijd met
zoon en dochter echt is be
gonnen.
Als je Vlagtwedde gevonden
hebt, halverwege tussen
Winschoten en Ter Apel,
rijd je over een smalle weg
pal naar het oosten tot aan
de rand van Nederland.
Daar ligt de vesting Bour
tange, gereconstrueerd naar
de situatie zoals die was in
1750.
Driehonderd jaar geleden
was het één van de belang
rijkste vestigingen van het
noorden, oorspronkelijk
door de Friese stadhouder
graaf Willem Lodewijk van
Nassau opgeworpen in de
tachtigjarige oorlog. Hij had
daarvoor een leuk plekje op
gezocht, bovenop een zan
drug in het Bourtanger moe
ras, strategisch gelegen op de
weg naar Groningen. Geen
mens is het dan ook ooit ge
lukt de vesting in te nemen.
Zelfs de bisschop van Mun
ster, beter bekend bij zijn
koosnaam Bommen Berend,
kreeg dat niet voor elkaar.
In 1851 werd de vesting we
gens verregaande nutteloos
heid ontmanteld. De wallen
en de poorten verdwenen en
van de grachten bleef maar
een klein stukje over. Zo
werd Bourtange een gewoon
dorp. Toen het in de zestiger
jaren langzaam dreigde weg
te sterven, ontstonden de re
constructieplannen. Over
twee jaar zal de klus vol
tooid zijn.
Ruim vóór de vesting par
keert de bezoeker zijn auto
om langs de gracht naar de
toegangspoort te wandelen.
Bij de VVV zijn tolkaarten
te koop, waarmee je in vier
musea terecht kunt. Wel
mag iedereen zonder betalen
de vesting binnen. Daar gaat
het leven zoveel mogelijk
zijn dagelijkse gang.
De VV V-in forma trice heeft
voor de dagjesmens nog een
waardevolle tip: „Vooral op
zondag is het druk. Dan
staat het vol auto's. Niet echt
leuk, wanneer je alles op je
gemak wilt bekijken".
In de Baracquen, de solda
tenbarak, tonen vitrines de
spullen die tijdens de recon
structie in de bodem gevon
den zijn. Gereedschap, bij
het onderhoud van poorten
en bruggen gevallen, kwam
bij het uitgraven van de
grachten weer boven water.
Ook huishoudafval dat des
tijds in de plomp werd ge
mikt. Van alles kwam er te
voorschijn. Nabij het secreet
voor de Munsterse poort
werden veertienhonderd
stenen pijpen opgegraven.
Bij de vertoning van de dia
serie over de geschiedenis
van Bourtange is het rustig.
Maar zelfs voor één bezoe
ker is het meisje bereid de
diaserie te draaien. Als het
nodig is vertelt ze over de
vergeefse aanvallen van
Bommen Berend in het
Duits. Daar mogen geen mis
verstanden over ontstaan.
In de synagoge rijdt de stof
zuiger rond. De mevrouw
die even later ook geschie
denisles blijkt te kunnen ge
ven: „Ik ben net aan 't rui
men. Er is een schoolklas ge
weest. Dan mag je altijd wel
even schoonmaken".
Zij blijkt een aantal boeken
over Bourtange te hebben
geschreven: Geeske S.Koe-
man-Poel. Tot een groepje
Duitsers: „U komt uit Nord-
horn? Daar kwamen de troe
pen van Bommen Berend
ook vandaan". Het maakt
geen indruk.
Mevrouw Koeman wil graag
dat Bourtange met ou wordt
geschreven. „Post met oe
zijn we in staat terug te ge
ven met het verzoek het op
nieuw te adresseren".
Dat is nogeens historische
strijdvaardigheid.
„Alle wegen in Bourtange
leiden naar één punt, het
midden van het Marktplein.
Van daaruit dan kun je alles
overzien. Sommigen laten
het daarbij. Het lopen op de
kinderhoofdjes is tenslotte
ook niet gemakkelijk. Die
staan te boek als de benen-
brekers van Bourtange".
„We liggen met de recon
structie tien jaar op het tijd
schema voor. Als we het
streefjaar 1988 halen, heb
ben we vijftig miljoen ge
bruikt, het dubbele van de
aanvangssubsidie. We spre
ken over miljoenen zoals an
deren een kopje koffie drin
ken. Straks kan iedere be
lastingbetaler zich eigenaar
van een stukje Bourtange
noemen
Een competentiestrijd tussen
Groningen en Friesland
heeft er tijdens het twaalfja
rig bestand toe geleid dat de
bouw in Bourtange voor
tweederde plaats vond met
gele Friese bakstenen en
voor éénderde met rode
Groningse bakstenen. Me
vrouw Koeman zegt daar de
bewijzen voor te hebben, al
mag ze het verhaal van de
gemeente eigenlijk niet ver
tellen. „Ze gaan er van uit
dat het niet waar is. Het ver
haal is door mij in de wereld
gebracht. Ik heb hier tot uit
Frankrijk toe mensen gehad
die het kenden
De ijsverkoopster doet het
noodgedwongen kalm aan.
Ze vertelt over de nadelen
van het toerisme. De
nieuwsgierigheid kent geen
grenzen. Haar buurman
heeft al een paar keer een
verbiedend bord opgehan
gen omdat steeds maar weer
platgedrukte gezichten het
uitzicht belemmerden.
„Dan zitten ze te eten en dat
wordt er weer naar binnen
gegluurd. Zo heb je nergens
een plek om rustig te zitten.
De privacy is weg. Vroeger
vonden de bewoners het
hier veel gemoedelijker en
gezelliger".
BAREND STRANG
iu
SejECHT Geen me-
qloog twijfelt er nog
isl binnen enkele tien-
e h jaren zal de témpe
er op aarde fors ho-
Ifcijn. Langzaam maar
dq- zullen daardoor de-
van de ijskappen op
Koord- en Zuidpool
oiten, zodat de zeespie-
liial stijgen. Onrustba-
zje veranderingen, die
n bijten zijn aan de
zils verder toenemen-
rsioeveelheid koolstof-
Nde (CO-2) in de at-
elleer. De warmte van
ieormaal door de aarde
ggekaatste zonnestra-
jlijft in de dampkring
jen, zodat als het
j een soort broeika
st ontstaat. De toena-
prvan CO-2 is het ge-
;a van het gebruik van
j^ele brandstoffen als
en olie, in onder
jj de chemische indus-
en raffinadrijen.
ftrologen over de hele
Hd voorspellen dat onze
iten enorme klimatologi-
>e rampen te wachten
tg, De temperatuurstijging
onder meer tot gevolg
èn dat enorme beboste
den in woestijnen zou-
-veranderen en veel laag
en gebieden onder water
B. Steden als Amsterdam.
Ben, Hamburg, Venetië.
Bcok, Singapore en Dja-
Bom er maar eens een
7; te noemen zouden
ride aardbodem verdwij-
2* Veertig procent van de
Nederlandse bevolking zou el
ders woon- en leefruimte
moeten zien te vinden. Econo
mie, en land- en tuinbouw
zullen in elkaar klappen, al
dus de Internationale Vereni
ging van Wetenschappelijke
Instellingen (IFIAS)in Zwe
den.
Professor dr. Karl Heinloth
van het befaamde fysica-insti-
tuut van de universiteit van
Bonn sprak begin dit jaar
zelfs over een "meteorolo
gisch en ecologische holo
caust". Uit metingen van het
CO-2-gehalte in de lucht had
hij berekend, dat er over vijf
tig tot honderd jaar drie keer
zoveel van dit gas in de atmo
sfeer zou zijn dan aan het be
gin van deze eeuw. De samen
hang tussen CO- 2-concentra-
tie en temperatuurstijging
leidde hij af uit vergelijkingen
tussen de aanwezige hoeveel
heid CO-2 tijdens vroegere
ijs- en warmtetijden.
Dertig graden
Heinloth verwacht een tem
peratuurstijging van ten min
ste vijf graden: „Dat is mijn
minst sombere voorspelling.
Ik zal er ook niet van staan te
kijken als de gemiddelde jaar
temperatuur over enige tien
tallen jaren met twintig tot
dertig graden zal zijn toegeno
men". In het jaar 2030 zou, al
dus deze Westduitse geleerde,
het waterniveau van de
Noordzee naar schatting 140
centimeter hoger zijn dan nu.
De Zwitserse hoogleraar na
tuurkunde prof. dr. H. Oesch-
ger presenteerde, eveneens
begin dit jaar, in de Berner
Zeitung enkele opmerkelijke
feiten uit een door hem ver
richt onderzoek. Daarin trok
(Vervolg van de voorpagina)
De Raad van State advi
seert voorlopig af te
wachten hoe de recht
spraak ten aanzien van
euthanasie zich ontwik
kelt. Wellicht biedt die
ontwikkeling houvast
voor de vaststelling van
de vraag wanneer levens
beëindiging op verzoek al
dan niet strafbaar is.
Verder stelt de Raad voor
vooruitlopend op definitieve
wetgeving alvast in het Wet
boek van Strafrecht enkele
bepalingen op te nemen waar
in staat welke medische han
delingen beslist niét tot eutha
nasie gerekend mogen wor
den. Het gaat hier bijvoorbeeld
om het staken van een alge
meen als zinloos bestempelde
behandeling of om het toedie
nen van middelen tot bestrij
ding van pijn (zoals morfine),
hetgeen als bijkomend effect
een verhaasting van de dood
ten gevolge heeft.
Volgens de Raad van State
biedt het vastleggen van der
gelijke bepalingen al meer
rechtszekerheid aan artsen en
patiënten dan thans het geval
temperatuur in Nederland zal
dan zo'n vier graden omhoog
gaan. Op de twee polen schat
hij de stijging op ongeveer ze
ven graden. Mureau twijfelt
er niet aan dat de grotere
warmte een stijging van de
zeespiegel tot gevolg heeft.
„Maar hoeveel dat zal zijn,
durf ik niet te zeggen. Mis
schien een halve meter. Maar
vijf meter, zoals hier en daar
wel eens wordt gesuggereerd,
acht ik zeer onwaarschijn
lijk". Mocht Mureau ongelijk
krijgen en het niveau van de
Noordzee bij voorbeeld ander
halve meter stijgen, dan is dat
naar de mening van Rijkswa
terstaat geen enkel probleem
voor ons land. „De duinen en
Deltawerken zijn daar wel te
gen bestand. De zee-keringen
in Zeeland zijn bestand tegen
een stormvloed als we in 1953
hebben gehad, waarbij het
water heel wat hoger kwam
dan anderhalve meter', aldus
woordvoerder Spaarman.
Naar de mening van prof. dr.
Heinloth is het inmiddels al te
laat om maatregelen te ne
men. Hij stelt dat het gebruik
van fossiele brandstoffen als
kolen en olie vandaag nog
moet worden gestopt. „Maar
ja, de consequenties daarvan
zijn zo onmetelijk groot, dat
de politici dat niet aan de bur
gers durven te verkopen",
vindt Heinloth. Meteoroloog
drs. Mureau ziet het minder
somber. „Stoppen met het ge
bruik van fossiele brandstof
fen houdt in dat je moet over
stappen op kernenergie. Dat
zal denk ik niet nodig zijn.
Veel uitspraken van buiten
landse collega's vind ik nogal
spectaculair en onwaarschijn
lijk".
HENDRI BELTMAN
hjERDAM „De reddingshelicopters van de Koninklij-
nirine zijn nog steeds niet allemaal uitgerust met mari-
,vterwijl dat wel belooft was. Daardoor kunnen water-
tfs in nood niet optimaal worden geholpen". Dat zegt
iur C. van der Zweep van de Koninklijke Noord- en
bllandse Reddingmaatschappij in Amsterdam.
1
ni hevige storm op Hemelvaartsdag 1983, waarbij negen
u>n op het water het leven verloren, beloofde de marine
'4ddingshelicopters uit te rusten met apparatuur waar
den contact kan houden met de kust, koopvaardijsche-
in nood zijnde watersporters. Tot nu toe zijn echter
twee helicopters met deze zogenaamde marifoons uit-
De aanschaf van meer verbindingsapparatuur is vol-
e marine te duur.
DEN HAAG De VVD-frac-
tie heeft van de Haagse recht
bank toestemming gekregen
haar geschorste fractiesecreta
ris Aernout Cevaal (38) te ont
slaan. Cevaal kwam in het
nieuws toen hij met zijn vrien
din Lorette Welter in aanstoot
gevende pose in de bankjes
van de Tweede Kamer v
schenen in het aprilnummer
van Playboy. De foto's deden
nogal wat stof opwaaien. Ka
mervoorzitter Dolman uitte
zijn misnoegen.
igentijds
gegeven two-
met een licht
eke touch,
waardig rund
en een beu-
outen romp.
schillende
en leverbaar.
haar •Amstelveen «Eindhoven «Groningen «Heerlen «Heteren«Oisterwijk «Rotterdam «Rijswijk
Mcrlierg«Zevenaar. «Vrijdag koopavond «Donderdag koopavond.
EMELS
i
Yk WH OMa/fêAl.MM TLUkTM&jHjMM/
He 'wGuav/k A/U
0
gens de Raad van State niet in
het Wetboek van Strafrecht te
worden opgenomen.
Het D66-kamerlid Kohnstamm
noemt het onbegrijpelijk dat
de Raad van State zo weinig
waarde hecht aan het rapport
dat de Staatscommissie Eutha
nasie een jaar geleden publi
ceerde. Toen het voormalige
D66-kamerlid Wessel-Tuinstra
in 1984 de eerste versie van
haar initiatief-wetsontwerp
publiceerde, adviseerde de
Raad van State enkele wijzi
gingen en gaf tevens te ken
nen dat er goede nota geno
men diende te worden van het
nog te verschijnen rapport. De
nu geuite kritiek noemt Kohn
stamm „weinig consequent".
De artsenorganisatie KNMG is
teleurgesteld over het advies,
omdat er niets geregeld wordt
en enkele duizenden gevallen
van euthanasie in het verbor
gene blijven plaats vinden.
KNMG-voorzitter Derksen
meent dat van een grotere
rechtszekerheid voor artsen
niets terecht komt. De Verehi-
ging voor vrijwillige euthana
sie spreekt van een „in globale
termen wijs advies". Voorzit
ter Fretz heeft begrip voor de
bezwaren tegen de voorgestel
de teksten, al hoopt hij dat het
uitstel niet te lang gaat duren.
Door het verbranden van kolen en olie wordt het CO-2-gehalte in de lucht zodanig, dat de tem
peratuur op aarde over enige tientallen jaren vele graden hoger zal zijn.
hij de conclusie dat de gemid
delde jaartemperatuur over
enkele tientallen 4,5 graden
hoger zou zijn.
Voor het nieuwe kabinet zijn
deze kwesties aanleiding ge
weest voorrang te geven aan
een wetenschappelijk onder
zoek op dit gebied. Die studie
is overigens al geruime tijd
geleden in gang gezet door
een commissie uit de Gezond
heidsraad. Deze staat onder
leiding van de Utrechtse me
teoroloog prof. dr. G. J. E.
Schuurman. Dit najaar hoopt
de commissie de resultaten
openbaar te maken. Maar nu
al lijkt vast te staan dat de
uitkomsten in elk geval niet
zo angstaanjagend zullen zijn
als de baude uitspraken van
prof. Heinloth en de IFIAS.
„Ik zal niet ontkennen dat er
iets aan de hand is. Natuurlijk
niet. Maar sommige berichten
en rapporten over de gevol
gen van de CO-2-toename zijn
wel heel erg speculatief", zegt
drs. Robert Mureau, één van
de leden van de commissie.
„Een stijging van de zeespie
gel met vijf meter als gevolg
van het smelten van de ijs
kappen en gletchers ..nee,
dat is zéér onwaarschijnlijk.
Woestijnvorming lijkt mij
eveneens te ver gaan. Zo'n
toename van het C02-gehalte
kan overigens ook positieve
gevolgen hebben. Onderzoek,
onder meer aan de Landbouw
Hogeschool in Wageningen,
heeft uitgewezen dat planten
door een hogere concentratie
CO-2 beter gaan groeien".
Volgende eeuw
Volgens drs. Mureau zal een
verdubbeling van het CO-
2-gehalte in de lucht in de
tweede helft van de volgende
eeuw gevolgen hebben. De
(ADVERTENTIE)
imfortabele
>f life thuis voor
