CcidóeSourtciA DE KRANT BIJU THUIS. aan tafel kerk wereld BILLY GRAHAM: „Ik neem meer tijd voor persoonlijk gesprek dan voor massa -campagnes99 Nazareners in koninkrijk van het kwaad Mitterrand in het geel weer ACHTERGROND CiktoeSowuwt DONDERDAG 17 JULI 1986 Pj Ontvoerde nonnen vrijgelaten Tien Carmelietessen die vorige week vrijdag uit hun klooster in Marawi op het eiiland Mindanao op de zuidelijke Filipijnen werden ontvoerd door moslims, zijn vrijgelaten. Officieel is verklaard dat geen losgeld betaald is. Een vroegere gouver neur van de provincie Lanao del Sur deelde echter mee dat de ontvoerders 200.000 pesos (25.000 gulden) hebben gekre gen. Zuster Marie Madeleine, priores van het klooster, ver klaarde na vrijlating dat zij erg goed zijn behandeld. De ont voerders hebben „ons bijna verwend". De Amerikaanse zen deling Brian Lawrence, die eveneens ontvoerd werd, heeft aan bemiddelende autoriteiten gisteren per bandje laten we ten dat hij hoopt spoedig vrij te komen. Draagmoeder mag niet in Duitsland Op vragen inzake de problematiek van naar kinderen verlan gende echtparen die langs natuurlijke weg hun ideaal niet kunnen bereiken, heeft de Duitse minister voor Jeugd, Gezin, Vrouwen en Gezondheid, Rita Süssmuth (CDU), de afdeling voor vrouwenpastoraal van het bisdom Hildesheim geant woord, dat de regering van de Duitse Bondsrepubliek de draagmoeder wil verbieden. Het wettelijke verbod zal elke commerciële activiteit tegengaan die zich mocht ontwikkelen rond vrouwen, die voor geld een kind willen baren voor een opdrachtgever. Of elk baringscontract zal worden verboden blijkt niet uit de brief, die slechts vermeldt dat een regeling tot wettelijke bescherming van de ongeboren vrucht nog niet zijn afgerond. Runcie roept Thatcher op sancties niet af te wijzen De aartsbisschop van Canter bury en leider van de angli caanse kerk, dr. Robert Run cie, heeft gisteren premier Margaret Thatcher opgeroe pen haar afwijzende houding inzake sancties tegen Zuid- Afrika te matigen. Volgens Runcie moet Groot-Brittan- nië bereid zijn hardere maat regelen tegen Pretoria te ne men om een einde van het apartheidssysteem af te dwingen. Runcie zei het die pe verlangen van Thatcher naar een overeenkomst via onderhandelingen tussen de blanke minderheid en de zwarte meerderheid te be grijpen. Hij kon echter niet voorbijgaan aan het advies van de leden van de angli caanse kerk. „Zij zijn nu in een stadium waarin zij het gevoel hebben dat de gema tigden aan geloofwaardigheid zullen verliezen, als er niet enkele economische maatre gelen worden genomen. Zij zullen dan overgeleverd zijn aan de genade van geweldda dige groepen die niet geloven dat er een vreedzame oplos sing mogelijk is", aldus Run cie. De anglicaanse synode riep eerder deze maand met overweldigende meerderheid de Britse regering op effec tieve economische sancties te nemen tegen Zuid-Afrika. Hoewel de gehele maat schappij op onverdraag zaamheid is gebaseerd, is iedere vooruitgang geba seerd op verdraagzaam heid. George Bernard Shaw. De achtduizend evangelisten die in Amsterdam door Billy Graham bijeen zijn geroepen hadden gisteren een dagje vrij. De Grote Prediker zelf moest echter weer optreden, onder meer voor de pers. Een half uurtje trok hij uit voor vijf vragende microfoons en één popelende pen. Om te melden dat apartheid een „zonde" is, maar de paus ge weldig" AMSTERDAM „Der- tien jaar geleden al ston den in de Zuidafrikaanse kranten grote koppen: Billy Graham zegt: Apartheid is zonde. Dat vond ik toen en dat vind ik nu nog". Een beetje geprikkeld reageert Billy Graham op al die vragen over Zuid-Afrika. Hij is tenslotte evangelist, geen politicus Dus hóe de ^d^Wr^.eXnfen Bil,y Graham apartheid afgeschaft moet worden weet hij ook niet. „Bent er heen gegaan om het systeem daar in het openbaar aan te klagen? En niet nu, maar dertien jaar gele den? Wij wel. Toen al spraken we met bisschop Tutu en anderen om blank en zwart bij elkaar te brengen. Dat doen we nu weer op deze evange listenconferentie". ..Met de gemengde Zuidafri kaanse delegatie die hier aanwezig is zal ik bidden voor hun land. Vergeet niet dat er duizenden christenen in Zuid-Afrika wonen. Zij hebben de sleutel in handen om de mensen samen te brengen, omdat Christus één maakt, niet verdeeld. Al wil dat niet zeggen dat de oplos sing eenvoudig is". Vredesvorst Zuid-Afrika is één van de 63 landen waar Billy Graham inmiddels is geweest om het Evangelie te prediken. Het is ook één van de landen waar hij opnieuw welkom is. Een uitnodiging is al binnen, maar hij weet niet of de rege ring Botha hem het land nog wel in laat gaan. In Oost-Eu ropa is dat geen probleem. Tot verbazing van veel wes terse christenen viel het op treden van Graham daar pri ma bij de autoriteiten en bij de (officiële) Oosters-ortho- doxe kerken. „Ik ben ge vraagd in Bulgarije te komen spreken en ook door de Sov jet-Unie ben ik weer uitgeno digd. Ik waardeer dat bijzon der. Ik mag er alles zeggen wat ik wil en dus kan ik er Gods Woord openlijk bren gen. Bovendien vind ik het erg belangrijk daar heen te gaan om te pleiten voor vre de. Over de hele wereld moe ten mensen zich daarvoor in zetten". Graham voelt er niets voor zijn strijd tegen de nucleaire bewapening of tegen de apartheid los te koppelen van zijn verkondiging van "het „persoonlijke heil". Die za ken horen bij elkaar, vindt hij. „Echt vrede zal het zijn als de Vredesvorst, Jezus Christus, op aarde terugkomt. Daarvóór zijn perioden van vrede mogelijk. Op dit mo ment beschikken we over de technologie die het paradijs mogelijk had moeten maken, maar die de hel dichterbij heeft gebracht. Dat ligt niet aan de techniek, maar aan de mens. Het hart van de mens deugt niet, door de zonde. Zonde in de harten van mil joenen mensen is de oorzaak van oorlog, terrorisme, crimi naliteit en moord. Als men sen veranderen, als ze de zonde tegengaan, heeft dat een enorme invloed op de sa menleving". Hoewel Graham de wereld nog een kans op vrede geeft; gelooft hij niet dat Gods oor deel uitblijft. „God kan het uitstellen, zeker. Maar Hij zal er niet van afzien, dat staat in de bijbel duidelijk beschre ven. Zoals mijn vriend Ri chard Nixon onherroepelijk tegen de lamp liep omdat zijn Watergate-zonden op de band waren vastgelegd, zo heeft God van iedereen het hele leven op een band gere gistreerd. Al onze daden en gedachten komen aan het licht. Voor wie gelooft in Christus betekent dat echter geen oordeel. Christus neemt God en de mens bij de hand Massa Kritiek op het massale ka rakter van zijn evangelisatie- „kruistochten" wuift Graham zelfverzekerd weg. „In iede re generatie staat er weer ie mand op om te zeggen dat massa-evangelisatie z'n lang ste tijd heeft gehad. En hoe wel ik inderdaad vind dat het individu meer aandacht moet krijgen, vind ik niet dat je onze organisatie ervan kunt betichten alleen oog voor de massa te hebben. Voordat iemand naar een sta dion toekomt, heeft hij al de nodige gesprekken achter de rug. De plaatselijke kerken hebben dan al heel wat werk verzet. En na zo'n grote bij eenkomst worden de mensen weer door de kerken opge vangen. Die stadions zijn niet meer dan een topje van de ijsberg. Het individu "voor ons voorop. Ik zelf be steed ook meer tijd aan per soonlijke gesprekken dan aan massale campagnes". Ook van de kritiek die van uit orthodoxe kerkelijke kring in Amerika op hem is uitgebracht vanwege zijn contacten met de grote we reldkerken ligt Graham niet wakker. In de jaren zeventig braken enkele baptistenge meenten met hem omdat hij het „ritualistische rooms-ka- tholicisme gelijkwaardig stel de aan het historische chris tendom", maar Graham is dankbaar voor iedere katho lieke medewerker en toe hoorder. Over paus Johannes Paulus II is hij sinds hun ont moeting in 1981 zelfs zeer en thousiast. „Er zijn slechte en goede pausen geweest en deze paus heeft laten zien dat hij een hele goede is. Ik vind het een geweldig mens". staat STEVO AKKERMAN Koninkrijk van het kwaad: zo noemden de joden traditiegetrouw het Romeinse Rijk, waarvan zij sinds hun onderwer ping door Pompeius een van de meest stuurse maar ook meest uitzon derlijke volken waren. Dat kwam natuurlijk door hun monotheïsme met zijn nadruk op mo rele principes, door de aanhoudende religieuze strijd die groepen als Sadduceeërs en Zeloten binnen dat jodendom te gen elkaar leverden, met name over de komst van een Messias. Een van de meest opmerkelijke groepen: de Nazareners, de volgelingen van Jezus die wilden handelden naar het voorschrift: Slaat iemand u op de lin kerwang, keer hem dan uw rechterwang toe. Deze confrontatie tussen de Nazareners, die aan de basis zouden staan van het ontlui kende christendom, en het corrupte Romeinse rijk van Tiberius, Caligula en Nero is het onderwerp van een histo rische roman van Anthony Burgess. Een fascinerende periode van overgang en ver val, waarvan al zo vaak ge zegd is dat zij parallellen ver toont met onze eigen tijd: oude religieuze idealen zijn dood, nieuwe worden met scepsis bejegend. Fascinerend ook omdat de tijdgeest zo goed gereconstitueerd kan worden door aan de hand van de werken van geschied schrijvers en de vele andere literatuur. Onbaatzuchtig Er is in dit Romeinse keizer rijk een waaier van sekten die de waarheid claimen en de Messias, de Verlosser, bin nen hun gelederen denken te hebben. De Nazareners on derscheiden zich van al die andere groepen doordat zijn aanhangers de onbaatzuchti ge liefde willen prediken. De verteller Sadoc, die Bur gess invoert, stelt zich tot taak. niet zonder enige dub belzinnigheid „de versprei ding van de grondregels van het liefdesspel" van de Naza reners te beschrijven. Temid den van de strijd die het le ven in dat Romeinse keize- rijk kenmerkt, vraagt Sadoc zich af, na eerder zijn wan trouwen in doctrines van eeuwige straf en beloning ge uit te hebben, of de God van Jezus misschien toch een verbeelding zou'kunnen zijn van het enige dat de wereld kan redden: de beoefening van beschaafdheid, tolerantie en goed geluimde twijfel. Maar dat is niet de eerste mo gelijkheid waaraan hij denkt. Hij is een jood die zich het Romeinse denken heeft eigen gemaakt. Het gaat dus over de aposte len en hun groeiend aantal volgelingen die het niet al leen moeten opnemen tegen het gevestigde joodse esta blishment dat hun nieuwlich terij als een bedreiging ziet, maar ook en vooral tegen het decadente keizerrijk. Onder ling hebben de apostelen overigens ook de nodige pro blemen. Moeten degenen die zich laten dopen, jood zijn, en Anthony Burgess dus besneden, of kunnen ook de heidenen toetreden? En moet aan de Wet van Mozes streng de hand gehouden worden of mag je ook „on rein" eten? Het is de apostel Paulus, zonder wie de orga nisatie van het jongste chris tendom zich moeilijk denken laat, die het pleit ten gunste van de heidenen zal weten te beslissen. Burgess laat een eindeloze stroom figuren voorbijtrek ken die steeds in met elkaar strek contrasterende korte episodes optreden en het is dan ook niet altijd even ge makkelijk de vele figuranten uit elkaar te houden. Zij hebben niets van de plechtstatige eerbiedwaardig heid, zij geven het directe rauwe leven weer, waarvan de prijs niet veel waard blijkt. Het stof van eeuwen is van hen afgehaald Het leek zozeer tot het beeld van die tijd te behoren dat men zich ongelovig afvraagt of het werkelijk allemaal zo gruwe lijk en direct kan zijn ge weest. Film Het is duidelijk dat Burgess gedacht heeft aan de film toen hij zijn boek schreef. Het Konktijk van het Kwaad is dan ook als voorbereiding op zo'n film gemaakt. Het blijkt ook uit de bijna stoï cijnse wijze waarop de vertel ler de meest gruwelijke sce nes en obsceniteiten regis treert die, zo wordt' gesugge reerd, schering en inslag wa ren onder het decadente be wind van Tiberius, Caligula en Nero. Burgess trekt hier, overigens met in achtneming van de historische werkelijk heid, die hij zegt grondig be studeerd te hebben, aan de touwtjes van een groot circus. Hij is kennelijk gefascineerd door gruwelen, zoals men ook kon zien aan zijn A cloc kwork Orange, dat eigentijds geweld op ongekende schaal in beeld bracht. De romanschrijver komt er daardoor wat bekaaid van af, voorzover diens functie er toch vooral ook uit bestaat karakters tot leven te wek ken. Bij alle exuberante sce nes ontbreekt het hoofdfigu ren als Paulus en de keizers aan diepgang, aan inzicht in hn motieven. Het is verleidelijk vergelij kingen te trekken met ande re auteurs die de nadagen van de Oudheid in romans hebben beschreven. Het on derwerp blijkt zeer in trek. In Yourcenars Mémoires van Hadrianus wordt een bescha ving doorgelicht vanuit het optreden en de inzichten van een enkel persoon. De be schaving, de wijsheid komt, maar gaat onvermijdelijk weer teloor, luidt de wat be rustende conclusie. Hubert Monteilloux' Neropolis is een verheerlijking van het hei dense Rome, doortrokken van anti-joodse sentimenten. De christenen spelen slechts een beklagenswaardige rol. Bij Burgess is er, ondanks de massale aanwezigheid van gruwelen en obsceniteiten, sympathie voor de christe nen, maar de scepsis over heerst. Verteller Sadoc is de zoon een jood, wiens vader in een vorig boek van Burgess als vertellier fungeerde van het Leven van Jezus. Een prachtig, eigentijds, niet-zal- vend inspirerend geschreven boek dat als scenario diende voor de succesfilm van de Italiaanse regisseur Franco Zefirelli. In vergelijking met de irenische toon van deze levensbeschrijving over heerst in het Koninkrijk van het Kwaad de scepsis. Deze wisseling van toon gaat waarschijnlijk gelijk op met de ontwikkeling van Burgess, die niet zo lang geleden ver klaarde van de christelijke orthodoxie voor goed af scheid genomen te hebben. Zijn boek eindigt met een pa norama van de ondergang van Pompeii. Als film zal het mooie plaatjes opleveren. Zijn boek is slechts een kijk spel. waarin de scepsis over heerst. Een wereld, zoals de verteller besluit, waarin hei denen en christenen gelijke lijk ten onder gaan. PAUL VAN VELTHOVEN Anthony Burgess: Konink- ijk van het Kwaad. Uitga ve Elsevier. 432 pagina's. Prijs 34,50. Paus wil aflaat in ere herstellen Vergezeld van een pauselijke brief heeft het Vaticaan dezer dagen alle rooms-katholieke bisschoppen een nieuwe afle vering van het Handboek der aflaten (Enchiridion indulgen- tiarum) toegestuurd. Het hand boek is in overeenstemming gebracht met het herziene ker kelijk wetboek, de Codex. In de brief beveelt de paus de bis schoppen dringend aan de ge lovigen grondig voor te lichten over de in een nieuwe jas ge stoken aflaatleer. Zij dienen zo snel mogelijk te zorgen voor een geautoriseerde vertaling van het boek, dat overigens al in 1968 verscheen. Het Tweede Vaticaans Conci lie heeft in 1965 de wens tot herziening van het aflatenstel- sel uitgesproken. Paus Paulus VI ging tot uitvoering over met zijn apostolische constitu tie „Indulgentiarum doctrina" van 1967. Hierin wordt de af laat omschreven als een kwijt schelding ten overstaan van God van de straf voor zonden die als zodanig reeds zijn ver geven. Het aantal aflaten werd aanzienlijk ingekrompen en teruggebracht tot zuiver per soonlijke aflaten. De nieuwe bepalingen maken duidelijk dat een gelovige, die de apo stolische zegen van zijn bis schop, die deze driemaal per jaar namens de paus kan uit spreken, via de televisie mee beleeft, een aflaat kan verwer ven. Voorwaarde daarvoor is dat hij of zij in samenhang daarmee biecht en de commu nie ontvangt. Tot nu toe kon dit alleen met de pauselijke zege Orbi et Orbi. Lekkerbekje, worteltjes met rozijnen aardappelen en groene saus Deense vla Voor twee personen: 2 kant en klare lekkerbekjes of 2 moten schelvis a 175 g, zout, bloem, olie, margarine; 500 g worteltjes, uitje, 10 g margarine, zout, 1 lepel rozij nen, bieslook: 0,5 tot 1 kg aardappelen; 4 lepels yoghurt, 1 lepel mayonaise, zout, peper, suiker, mosterd, 1 lepel citroensap, peterselie, bieslook, lavas, borage, zuring, dille, selderij of citroenmelisse; 200 g rode bessen, 1 dl water, aardappelmeel, suiker naar smaak, citroenessence, 3 dl gele vla (3 dl melk, 15 g cus tard, 18 g suiker). Warm kant en klaar gekochte lekkerbekjes desgewenst op in een vettige koekepan op een kleine pit. Spoel verse vis af met koud water, strooi er zout over, haal de stukken door bloem en bak ze in een heet mengsel van olie en margarine. Was en borstel de worteltjes schoon en verdeel ze in eetbare stukken. Fruit de kleingesneden ui goudgeel in de margari ne. bak heel even de worteltjes mee en doe er dan weinig water, zout en de gewassen rozijnen bij. Kook de groenten in een kwartier gaar, giet ze niet af. Strooi er fijngeknipte bies look over. Meng yoghurt, mayonaise, zout, peper, suiker, mosterd en ci troensap met zo veel mogelijk soorten fijngeknipte kruiden. Was de bessen en ris ze. Breng het water aan de kook met een volle lepel suiker. Kook de bessen mee tot een deel ge barsten is. Bind het vocht met aardappelmeel tot een dunne vla. Voeg van het vuur citroenessence en zo nodig meer sui ker toe en laat de vla afkoelen. Doe de gele vla in de schaal- (tjes) en leg er de bessenvla op. JEANNE De Franse premier Jacques Chirac heeft gisteravt( alle daarbij passende dramatiek de aanval geopenag grote politieke tegenstander, president Frangois Mitni In een door drie televisienetten uitgezonden verklai- toogde Chirac uitvoerig dat Mitterrand zich op een <r wettelijk pad heeft begeven met zijn weigering eenjr te ondertekenen over de privatisering van grote indi^t [t Op de Franse nationale feestdag, afgelopen maanc^ klaarde president Mitterrand dat hij onvoldoende had gekregen dat de bedrijven niet in buitenlandse*, zouden komen. Weliswaar heeft de regering-Chirac|r dat ten hoogste vijftien procent van de aandelen in^. van buitenlanders mag komen, maar Mitterrand mi een dergelijke maatregel in de Europese Gemeensc), bindend is. En inderdaad heeft de Europese Commiss ren laten weten dat Chiracs plannen mogelijk strij. met de EG-bepalingen. Mitterrand eist daarom een j ke regeling met garanties op lange termijn. Ook als aan zijn verlangens volledig tegemoet zou gekomen, blijft Mitterrand overigens in principe gejï gen de verkoop van bedrijven die „voor de Franse kelijkheid van essentieel belang zijn". Nadat de social] regering in 1981 aan de macht was gekomen was de lisatie van grote industriële concerns, banken en ringsmaatschappijen, een van de eerste belangrijke b gen van links. De voorgestelde verkoop ervan ondq- de recente machtsovername door rechts. y N UlT de toespraak van premier Chirac van gisteravoit echter tevens duidelijk, dat hij het conflict (nog) nif< spits wil drijven. De regering, zo kondigde hij aan, zj€ formele weg bewandelen en de plannen voorleggend parlement. Omdat de regering daarin over een zo> terst kleine meerderheid beschikt, is het waarsi* dat president Mitterrand binnenkort een door de Vergadering goedgekeurde wet zal krijgen voorgel|t hij wel moet tekenen als hij het land tenminste nieD constitutionele crisis wil storten. De manoeuvres van Mitterrand en Chirac moeter gens worden gezien in het licht van de presidentsvef gen van 1988, wanneer, zo is de verwachting, beide 1!( nen het tegen elkaar zullen opnemen. Mitterrand erv weten beiden dat wie vóór 1988 de „gedwongen sa ning" (cohabitation) verbreekt, in de campagne d^ piet krijgt toegespeeld. De verwachting is dan ook geF dat ook de momenteel populaire Mitterrand het conf verder laat escaleren en een door het parlement aa6 wet zal tekenen. Op die manier kan hij zich blijven ren als de man die waakt over de uitverkoop van Frj, tionale belangen aan het buitenland. Met zijn recente ken aan achtereenvolgens Washington en Moskou be hij bovendien zijn imago van internationaal staats1- deze politieke Tour de France rijdt Mitterrand nu in terwijl Chirac voorlopig op grote achterstand staat. c Perioden met zon DE BILT (KNMI) Na het passeren van een koufront, dat de begrenzing vormt van koe lere lucht, herstelt het weer zich morgen. Het komt dan onder invloed van een uitloper van een krachtig hogedrukge- bied op de Oceaan. De met westelijke wind aangevoerde lucht is aanzienlijk koeler dan vandaag. Het wordt vrijdag middag maar een graad of 19. Vannacht daalt de tempera tuur tot ca. 12 graden. Er ko men perioden met zon en de kans op een bui is morgen maar klein. Voorlopig blijft de uitloper van het Oceanisch ho- gedrukgebied het weer in ons land beheersen. Het blijft vrij koel met middagtemperaturen van ca. 20 graden. Na het weekeinde neemt de kans op een bui weer toe. Weersvooruitzichten voor de Europese landen, geldig voor zaterdag en zondag: Zuid-Scandinavië: Vrijdag in Zweden nog plaatselijk regen, overigens zonnige perioden en vrijwel overal droog. Middag- temperatuur van 18 graden aan de kust tot 22 landin waarts. Britse Eilanden: Perioden met zon, maar zaterdag in het noorden kans op regen. Mid- dagtemperatuur van 15 graden in het noorden tot 20 in het zuiden. Benelux: Zonnige perioden en meestentijds droog. Midddag- temperatuur rond 21 graden. Frankrijk: Overwegend zon nig en droog. Middagtempera- tuur van 21 graden in het noordwesten tot 29 graden aan de Rivièra. Duitsland: Vrijdag in het oos ten nog kans op een bui, overi gens zonnige perioden. Mid- dagtemperatuur van 2öt in het noorden tot 2f- zuiden. Spanje en Portugal: maar langs de Spaansi» kust ook wolkenveld^ dagtemperatuur van 2.' aan de noordkust tot r( traden in midden- panje. Italië, Joegoslavische Zonnige perioden, m' een regen- of onv' Middagtemperatuur tf en 30 graden. p Alpengebied: Vooral oostelijk gedeelte karn! regen- of onweersbuy perioden met zon. Mi<j( peratuur tussen 20 et^( den. Zd. Limburg l.bew. Aberdeen h.bew. Athene onbew. Stockholm 1b Las Palmas onbew. ?llimilllll!IIIIIIMIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIMIIIMIIIIIIIIIIIIIIINIIIIIimilllllllllllllllllj>

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Leidse Courant | 1986 | | pagina 2