Europese sancties tegen
luid-Afrika werken niet"
a
Sjaal met
kranten
Kamer voor sancties
tegen Zuid-Afrika
Hartstochtelijk pleidooi
voor hulp aan Contra's
INGENDAEL-EXPERT VAN DER MEULEN:
jstaande
icties
Verdachte
ontglipt
politie
""ENLAND
Ceid&eQowuvnt
WOENSDAG 25 JUNI 1986 PAGINA 5
ld bij Moskou
Joden Tsjernobyl
In vers gedolven aarde op
of bij Moskou worden witmarme-
enen met opschrift in goud ge-
de graven van slachtoffers van
pip in Tsjernobyl. Van de 26 do-
fsjernobyl zijn er al 23 naar Mos-
cht om te worden bijgezet op een
tuk van het grote kerkhof van
22 kilometer ten westen van het
yan Moskou. Waarom de doden
hobyl in de omstreken van Mos-
et in Kiev worden begraven, wist
ifdirectie niet te vertellen.
~fsche topfunctionaris op het ge-
jkernenergie heeft verklaard dat
"tomst bij Russische kerncentrales
pre veiligheidsmaatregelen geno-
i worden.
Experimentele auto
op zonne-energie
ATHENE Een groepje Britse ge
leerden gaat in een op zonne-ener
gie rijdende auto een reis van 3.200
kilometer maken van Athene naar
Lissabon om het vermogen van het
voertuig te beproeven. De auto is
gemaakt van plastic en heeft een
aërodynamische vorm. Cellen in
het chassis van de auto geven di
rect zonnekracht. Batterijen helpen
het voertuig tegen hellingen op en
bij het rijden 's ochtends vroeg en
in de late middag. De auto op zon
ne-energie is een project van de
universiteit van Cardiff en de orga
nisatie „Intermediate Technical Po
wer".
Garcia geeft moord
op gevangenen toe
LIMA President Garcia van
Peru heeft gisteren bevestigd dat
bij het neerslaan van de opstand
in de gevangenis van Lurigancho
„tussen de dertig en veertig op
standelingen zijn geëxecuteerd...
nadat ze zich hadden overgege
ven". Hij gelastte de arrestatie en
de juridische vervolging van de
leden van de Republikeinse Gar
de die zich hieraan schuldig heb
ben gemaakt. Bij het neerslaan
van de opstanden in cfrie gevan
genissen zijn zeker 250 gedeti
neerden omgekomen. Alle slacht
offers behoorden tot de maoïsti
sche guerrillabeweging Lichtend
Pad.
Miljoenen-contracten
Engeland in kader SDI
WASHINGTON Het Pentagon heeft
gisteren aan Groot-Brittannië contracten
toegekend ter waarde van 35,5 miljoen
gulden in het kader van het Strategische
Defensie Initiatief (SDI).
Dit heeft het Amerikaanse ministerie
van defensie bekendgemaakt op de eer
ste dag van het bezoek van de Britse mi
nister van defensie, George Younger, aan
de VS. Het geld is onder meer bestemd
voor onderzoek naar een plan West-Eu
ropa te beschermen tegen kernwapens.
De contracten gaan naar het Britse mi
nisterie van defensie en twee overheids-
laboratoria.
Amnesty op de bres
voor islamieten
in Indonesië
DEN HAAG Amnesty International
heeft een beroep gedaan op de Indonesi
sche regering om de rechten van islami
tische gevangenen te respecteren en hen
een eerlijk proces te garanderen.
Volgens een rapport van Amnesty zijn de
laatste twee jaar honderden islamieten
gearresteerd, omdat zij hun mening geuit
hebben. Zo'n 100 zijn intussen veroor
deeld, in de meeste gevallen tot zware
gevangenisstraffen. Veel gevangenen zijn
geslagen of op andere manier mishan
deld en van de buitenwereld geïsoleerd.
Storm van protest na
ontslag wegens aids
WASHINGTON Het oordeel van het Ame
rikaanse ministerie van justitie dat een werk
gever het recht heeft een personeelslid met
aids te ontslaan als hij bang is voor versprei
ding van de ziekte, heeft een storm van protest
losgemaakt in de VS. Organisaties van homo
fielen, bewegingen voor de bescherming van
burgerrechten en artsen hebben stelling geno
men tegen dat standpunt. De uitspraak wordt
„hypocriet" en „ongrondwettelijk" genoemd.
Artsen, die al vaker hebben geprobeerd pa
niekreacties rond aids te voorkomen, bestrij
den nadrukkelijk dat deze immuniteitsziekte
kan worden overgebracht door niet-seksuele
contacten. „Door meer waarde te hechten aan
angst dan aan wetenschappelijke gegevens
probeert het ministerie terug te keren naar de
Middeleeuwen", zo stelde een arts.
i Zuid-Afrika gel-
fp dit moment de
tde maatregelen:
[oord se landen heb-
in investeringsverbod
raardigd; Ierland ver
been kredietgaranties
Australië belegt
overgheidsgeld meer
[d-Afrika. De interna-
e banken hebben de
itverlening stopgezet;
Arabische landen,
■vegen en Australië
Hn een olieboycot inge-
Denemarken heeft
ftrvoer van^olie naar
Afrika in Deense
ftn verboden;
Noordse landen, de
igde Staten, Canada,
ilië, Oostenrijk en de
tigde Staten hebben
nportstop uitgevaar
oor Krugerrands. In
land wordt geen
ifrikaans goud ver
in de Nederlandse
Jen. De Nederlandse
en hebben vrijwillig
9 onder druk van actie-
ien en de publieke
gie) de verkoop van
^Jerrands stopgezet;
Qiemarken en Zweden
yin de invoer van Zuid-
^aanse steenkool stop-
9'
qiemarken, Noorwegen
zweden hebben de in-"
□f van Zuidafrikaanse
'rische produkten stop-
Ierland heeft een be-
^ng afgekondigd;
is een wereldwijd wa-
mbargo afgekondigd;
i aantal landen heeft
-iilturele banden met
}|Afrika verbroken;
14 aantal landen heeft
Crtbanden met Zuid
i verbroken. Het
itis uit een groot aantal
'nationale sportorgani-
Jjs gestoten;
-
DEN HAAG „De
Zuidafrikaanse minister
van buitenlandse zaken,
Pik Botha, waarschuwt
zijn landgenoten al sinds
1976 voor sancties tegen
hun land. Maar de rege
ring in Pretoria heeft ge
noeg van die eeuwige
waarschuwingen. Pik
Botha wordt niet meer
serieus genomen. De
angst voor sancties is nu
veranderd in minach
ting; het regime denkt:
Sancties komen niet, en
als ze wel komen, ach,
dan zien we wel verder".
Dat zegt drs. J.W. van
der Meulen, Zuid-Afri-
ka-expert van het insti
tuut voor internationale
betrekkingen Clingen-
dael, aan de vooravond
van de EG-top in Den
Haag, waar mogelijke
sancties tegen Zuid-Afri
ka een belangrijk agen
dapunt zijn.
„Zuid-Afrika is goed voorbe
reid op sancties", aldus Van
der Meulen, „veel beter dan
de Europese Gemeenschap.
Het land heeft bijvoorbeeld
olievoorraden voor tien jaar.
En sinds de afkondiging van
het wapenembargo tegen
Zuid-Afrika produceert Pre
toria 85 procent van zijn wa
pens zelf. Een olieboycot zou
trouwens tocfi niet zinvol
zijn. In de eerste plaats om
dat Zuid-Afrika zelf genoeg
olie heeft. Maar ook omdat
ontduiking vrij simpel is, ten
zij je met satellieten gaat con
troleren. Daar is de westerse
gemeenschap echter nog lang
niet aan toe".
„Een boycot van mineralen
goud, platina, mangaan,
diamant, chroom, kolen en
uranium raakt Zuid-Afri
ka wel, maar de grote wes
terse landen zullen er niets
voor voelen. Goud heeft bij
voorbeeld een belangrijke
monetaire functie en omdat
Zuid-Afrika erg veel goud
produceert, zou een boycot
een fikse en ongewenste ver
hoging van de goudprijs tot
gevolg hebben", aldus Van
der Meulen. „Verder zijn mi
neralen als chroom, man
gaan, platina en vanadium
voor Zuid-Afrika erg belang
rijk. Maar niet alleen voor
Zuid-Afrika, ook voor de
westerse defensie-industrie.
Een boycot kan ook hier for
se prijsverhogingen tot ge
volg hebben en bovendien
een veel grotere en ongewen
ste afhankelijkheid van die
andere grote producent op dit
gebied, de Sovjet-Unie".
Afhankelijk
Volgens Van der Meulen is
de rol van Zuid-Afrika op de
wereldmarkt voor mineralen
sinds 1955 alleen maar toege
nomen. „Niet zo vreemd,
want het land is een goedko
pe en betrouwbare leveran
cier. Sinds 1980 is de afhan
kelijkheid van Zuid-Afrika
dan ook gegroeid. Om Zuid-
Afrika te treffen had het
Westen moeten zorgen voor
reserves en overgangsmaat
regelen. Dat is niet gebeurd,
sterker nog: er is zelfs nog
geen begin mee gemaakt".
Een boycot van Zuidafri
kaans fruit, groente en wijn,
zoals de Nederlandse minis
ter van buitenlandse zaken
Van den Broek in de EG
heeft voorgesteld, is volgens
Van der Meulen alleen maar
een „symbolisch gebaar". De
export van die Zuidafrikaan
se produkten stelt immers re
latief weinig voor.
Wel belangrijk is Zuid-Afri
ka's afhankelijkheid van gea
vanceerde buitenlandse tech
nologie. Echter: de over
dracht van die technologie is
moeilijk te controleren. „Als
je maar genoeg wilt betalen,
is alles te krijgen. Zuid-Afri
ka heeft ondanks embargo's
nu ook toegang tot computer
en militaire technologie", al
dus Van der Meulen.
Het effect van een investe
ringsstop of de terugtrekking
van buitenlandse investerin
gen is volgens hem moeilijk
in te schatten. „Op korte ter
mijn kan desinvestering zelfs
gunstig zijn voor de economie
van Zuid-Afrika, die nog
meer dan nu het geval is aan
zelfvoorziening gaat doen. En
als de sanctiedreiging reëel
wordt kan het land de devie-
zencontrole verscherpen en
ervoor zorgen dat er minder
geld naar het buitenland
gaat. Dan komt er meer geld
beschikbaar voor binnen
landse investeringen. Dat
kan een stimulerende uit
werking hebben, maar op
langere termijn krijgt het
land dan bijvoorbeeld te ma
ken met een hoge inflatie".
Hervormingen
In een onbewaakt moment
laat Van der Meulen zich
ontyallen: „Ach, al dat ge
praat over sancties.v een
hele lijdensweg". Desge
vraagd zegt hij: „Ja, inder
daad, ik ben ontzettend scep
tisch over de effecten van
sancties. Hervormingen wor
den er niet door versneld en
Botha is erop voorbereid. Het
stadium van de hervormin
gen in Zuid-Afrika is trou
wens al gepasseerd. Het ge
weld heeft zodanige vormen
aangenomen dat overleg
daarover onmogelijk is. De
townships zijn onregeerbaar,
grote delen van het land zijn
onbestuurbaar. Wat kunnen
onderhandelingen dan nog
opleveren?"
Toch vindt Van der Meulen
dat sancties onontkoombaar
zijn. „Je kunt je niet permit
teren niets aan de apartheid
te doen. Sancties zijn nodig
om Botha en de zijnen onder
druk te zetten. En om de
zwarten hoop te geven. Al
leen zijn de huidige maatre
gelen niet effectief".
De vraag: „Wat dan wel?"
blijkt ook voor Van der Meu
len niet makkelijk te beant
woorden. Voorzichtig po
neert hij: „Sancties die alleen
de blanken treffen. Een ver
bod op luchtverkeer, en
maatregelen die het toerisme
van Zuid-Afrika treffen".
Drs. J.W. van der Meulen van het instituut voor internationale
betrekkingen Clingendael: „Ja, ik ben ontzettend sceptisch
over het effect van sancties tegen Zuid-Afrika".
Maar direct daarop meldt
Van der Meulen dat hij daar
eigenlijk ook niet kapot van
is.
Volgens de Clingendael-des-
kundige hangt de toekomst
van Zuid-Afrika niet af van
sancties van het buitenland,
maar van de situatie in het
land zelf. En dan vooral van
de blanke moreel („die blijft
niet onbeperkt hoog") en de
organisatie van. de zwarte be
volking, die de laatste jaren
veel beter is geworden.
De Zuid-Afrika-expert van
Clingendael voorziet dat het
land binnen tien tot vijftien
jaar uiteen valt. „Mijn scena
rio is dat er een geleidelijke
desintegratie komt. Delen
van het land zullen onder
een zvjart of gemengd be
wind komen te staan. Port
Elizabeth kan in een staat
van burgeroorlog komen te
verkeren. Maar in Johannes
burg en Pretoria zullen de
blanken met hun leger de
touwtjes stevig in handen
houden".
MARTIN VOORN
GEWONDEN BIJ
BOMAANSLAGEN
IN JOHANNESBURG
(Vervolg van de voorpagina)
KAAPSTAD Het centrum van Johannesburg is gisteren
opnieuw opgeschrikt door twee bomaanslagen waarbij in to
taal negentien mensen gewond zijn geraakt, vier van hen
ernstig. De eerste ontploffing vond plaats bij een Wimpy-
hamburgerzaak op de benedenverdieping van een warenhuis.
De tweede deed zich twintig minuten later voor bij het Presi
dent Holiday Inn Hotel. Onder de gewonden bevindt zich een
2-jarig meisje, dat aan het hoofd werd verwond door rond
vliegende glasscherven.
Een rechter van het Zuidafrikaanse hooggerechtshof heeft
gisteren bepaald dat er een einde moet komen aan het plat-
walsen van de restanten van huizen in de KTC-sector van de
krottenwijk Crossroads. Voormalige bewoners van deze sector
hadden om een verbod gevraagd. De rechter bepaalde dat de
politie „geen enkel bouwsel of ander eigendom" mag „vernie
len of verwoesten". Veel van de 70.000 mensen die tij^èns ge
vechten hun woningen verloren, waren al weer begonnen
nieuwe bouwsels op te zetten.
De koersdaling van de rand met 34 procent vorig jaar heeft
de mijnbouw van Zuid-Afrika veel winst opgeleverd: de om
zet van de Zuidafrikaanse mijnen nam toe met 36 procent tot
36 miljard rand, ongeveer 21,5 miljard gulden.
IMPORTSTOP
OP GROENTE,
FRUIT
EN WUN
DEN HAAG De Tweede
Kamer steunt in grote
meerderheid de pogingen
van de Nederlandse rege
ring in EG-verband te ko
men tot verdergaande sanc
ties tegen Zuid-Afrika.
Het kabinet stuurt aan op
een importstop van Zuida
frikaanse groenten, fruit en
wijn. Ook PvdA en D66
staan achter het voorstel, al
vinden zij dat het niet ver
genoeg gaat.
PvdA-woordvoerder Walla
ge, op wiens verzoek giste
ren een spoeddebat werd
gehouden over de toestand
in Zuid-Afrika, noemde het
Nederlandse voorstel „ui
terst beperkt", maar een
stap in de goede richting.
CDA-woordvoerder Aarts
zei dat Van den Broek vol
ledig op de lijn zit die het
CDA vorig jaar juni bepleit
te in een breed gesteunde
motie. Daarin werd aange
drongen op „concrete eco
nomische drukmaatrege-
len" in EG-verband.
Weisglas (VVD) hield zich
met het oog op de komende
top op de vlakte. De VVD
sluit sancties „onder bepaal
de voorwaarden en op be-
'paalde wijze" niet uit. „Te
gelijkertijd moet alles op al
les worden gezet om de dia
loog in Zuid-Afrika op gang
te brengen".
Eisma (D66) gaf toe dat de
politieke realiteit ertoe
noopt dat met minder ver
gaande maatregelen genoe
gen moet worden genomen.
Hij steunde dan ook de
voorgestelde importstop op
groenten, fruit en wijn.
Minister Van den Broek
onderstreept het belang van
gezamenlijk EG-optreden
en sprak hij zich uit voor
„concrete economische
maatregelen en selectieve
druk" om het bewind-Bot-
ha alsnog tot een dialoog te
bewegen.
De minister erkende dat de
Zuidafrikaanse regering
kennelijk niet toe lijkt aan
die dialoog. „De recente ge
beurtenissen wijzen eerder
op het tegendeel. De toe
stand is eerder verslechterd
dan gestabiliseerd".
CLARKSVILLE In Lamar,
Arkansas, heeft een voort
vluchtige verdachte aan arres
tatie weten te voorkomen door
letterlijk aan de politie te ont
glippen. De 19-jarige Brian
Kotch ontsnapte op 31 mei met
de handboeien nog om uit zijn
cel in het politiebureau van
Johnson County, waar hij was
opgesloten wegens wanorde
lijk gedrag. Zondagavond
werd hij door sheriff Elton
Brown en diens mannen in
een kampeerbus in de buurt
van Lamar aangetroffen. Toen
de mannen hem trachtten te
arresteren wist hij aan hun
greep te ontglippen. Kotch had
zich namelijk net met zeep in
gesmeerd en stond onder de
douche toen hij de mannen op
zijn bus af zag komen. Naakt
en glibberig nam hij de vlucht.
Zwakzinnige
man in VS
geëxecuteerd
JACKSON Een zwakzin
nige man wiens doodvonnis
tot protesten leidde van pop
sterren en deskundigen op
het gebied van de zwakzinni
genzorg, is gisteren in de
Amerikaanse staat Georgia
op de elektrische stoel ter
dood gebracht. De man werd
in 1976 schuldig bevonden
aan moord op een vrouw.
Volgens de commissie die
een verzoek om gratie moest
beoordelen was de man niet
zwakzinnig. Dat oordeel was
gebaseerd op een onderzoek
van een psycholoog van de
Emory Universiteit. Andere
deskundigen trekken de
waarde van dit onderzoek in
twijfel.
Bergtoeristen
sterven door kou
MOSKOU Elf Russische
toeristen zijn in het Kaukasus-
gebergte in het zuidwesten
van de Sovjet-Unie door de
kou bevangen en gestorven.
Het partijblad Pravda, dat gis
teren melding maakte van het
ongeluk, stelde de gids en de
plaatselijke autoriteiten er ver
antwoordelijk voor. De kritiek
van de Pravda is niet mals: de
reddingsploegen zijn slecht
uitgerust en opgeleid voor hun
taak. De Pravda schrijft dat de
gids „met zijn leven heeft
moeten betalen" voor zijn fou
ten.
>5je verholen en het knettercarter
few
En toen was dan eindelijk het moment
koken, dat de grote knetterrace begin-
u. De autoos werden netjes op een rijtje
.eld vlak voor een witte startstreep, die
pp de straat was gekalkt, en burgemees-
Muizenis liep er met een pistool in de
lijp af. Hij had geenszins kwalijke bedoelin-
jet dit schietwapentje, want hij had een
rijke functie te vervullen en droeg zijn
pak. Nu willen we hiermee natuurlijk niet
dat men geen kwalijke bedoelingen met
tvapentjes zou kunnen hebben, als men
ste pak draagt. We willen alleen maar uit-
5n, dat de burgemeester het startschot
ssen, zodat het duidelijk is, dat hij niet
liets zijn vuurwapen naar het blauwe uit-
)l hief. Zijn gouden ambtsketen rinkelde
ïs en de wildlederen handschoenen
er tóch nog in geslaagd was iemand te treffen.
Nee nee, men stelle zich gerust. Het waren
slechts de toeschouwers, die al gauw bemerk
ten, dat ze véél meer waar voor hun geld kregen
dan waarop ze ooit gerekend hadden. De eige
naars van de oude wagens gaven immers met
een maar zoveel mogelijk gas en dat had ver
schillende nare gevolgen. Stuk voor stuk begon
nen de oude wagens namelijk rare kuren te ver
tonen. Sommigen zakten met een knallend ge
luid door de wielen, andere verloren hun benzi
ne, weer andere knapten gewoon uit elkaar,
kortom, het was de meest malle vertoning, die
men zich maar denken kan en het leek op alles
behalve op een autorace. Niemand begreep, dat
deze rampzalige gebeurtenissen het regelrechte
gevolg waren van de misselijke apparaatjes, die
Linke Lowietje en Bennie de Klapper in die au-
>ten liefelijk in zijn handpalm. „Even toos hadden aangebracht. Maar toch moet toe-
-in, heren," zei de burgemeester. En toen gegeven worden, dat die apparaatjes hun werk
het schot. Het daverde over de tribunes zéér goed deden, zodat vastgesteld kan wor-
[teen weerklonk een geweldig gebrul en den, dat Bul Kordiet deugdelijke waren verhan-
Dat wil niet zeggen, dat de burgemeester delde.
(Van onze correspondent
Jo Wijnen)
WASHINGTON De
Amerikaanse president
Reagan heeft gisteren in
een 27 minuten durende
toespraak, die door televi
sie en radio werd uitge
zonden, het Huis van Af
gevaardigden opgeroepen
zijn plan voor 100 miljoen
dollar hulp aan de Nicara
guaanse rebellen de
Contra's te steunen. De
presidént wees er met
grote nadruk op dat de
Sandinistisdche regering
in Managua een bedrei
ging vormt voor de veilig
heid van de VS zelf.
Reagan die zelfs zijn vakan
tie met een dag uitstelde, om
voor het voorstel te pleiten,
zei dat „Russische wapens en
personeel in Nicaragua aan
wezig zijn, tesamen met ad
viseurs uit Cuba, Oost-Duits-
land en Bulgarije. De Sandi
nisten hebben het grootste
leger opgebouwd dat ooit in
de geschiedenis van Centraal
Amerika heeft bestaan en
heeft bovendien het gehate
apparaat van een moderne
politiestaat in werking ge
steld". De president gebruik
te tal van uitspraken van de
van de Nicaraguaanse kardi
naal Obando Y Bravo, die
onlangs in de Washington
Post schreef dat op dit ogen
blik „de meest verschrikke
lijke schending van de vrije
men ::igsuiting in de geschie
denis van ons land plaats
vindt" en dat de RK-Kerk in
zijn land door de Sandinisten
wordt vervolgd.
President Reagan had zijn
toespraak willen uitspreken
in het Huis van Afgevaardig
den, maar voorzitter Tip
O'Neill wees het verzoek van
de president van de hand.
Aan het einde van zijn onge
woon lange toespraak, die de
stem van de president ten
slotte schor maakte, zei
Reagan: „Ik weet dat nie
mand in het Congres wil dat
Nicaragua een militaire Sov
jetbasis wordt. Maar vrien
den, ik moet jullie in alle
ernst zeggen dat Nicaragua
een Russiche militaire -basis
wordt zolang wij maar pra
ten, praten en praten en in
tussen niets doen".
Deze sjaal met kranteprint is voor u
wanneer u ons een nieuwe abonnee
opgeeft. De sjaal meet 80 x 80 cm en
is zwart/wit uigevoerd. De nieuwe
abonnee wordt hartelijk verwelkomd:
deze krijgt de krant de eerste twee
weken gratis.
Noteer als nieuwe abonnee ingaande.
Naam
A dres:
Voorletter1.:
Telefoon:(voor controle bezorging)
Deze ontvangt de krant de eerste twee weken gratis.
Daarna wordt het abonnement betaald per
0 maand automatisch ad f 22,49
0 kwartaal per acceptgiro ad f 67,43
Stuur als dank de sjaal naar:
Nnam- Voor
Adres:
Postcode/plaats:.i
Stuur deze bon ingevuld aan de Leidse Courant, Antwoordnummer I
998, 2500 Vd Den Haag (postzegel betalen wij). i
-®£V^
YyPgi
£eidóeSoiutmit
