Perscensuur Zuid-Afrika:
lege pagina's in kranten
f
an den Broek hoopvol
per EG-maatregelen
itgewezen cameraman: boodschapper gestraft
„Geef geen geld
voor verhuizing
Indonesiërs"
Cultuurminister
Sovjets benoemd
tot vice-president
Ontvoerders Heineken
blijven in gevangenis
ÏËNLAND
CeidóaQowuvfd
DONDERDAG 19 JUNI 1986 PAGINA 7
li
gië veel
[patiënten
IEL België
jaar verhouding
[gste aantal aids-
kn per hoofd van
>lking in Europa,
ht door het grote
Afrikanen, over-
Zairezen, dat
I behandeling er-
l overgekomen,
i 160 aidslijders
_!5en 1983 en 1986
jjreerd werden,
jj 110 overleden.
5 zijn echter
I 27 Belgen on-
va
Saoedi-Arabië krijgt
radarstations van VS
WASHINGTON President Reagan
heeft gisteren verklaard dat Saoedi-Ara
bië voldoet aan de voorwaarden die het
Congres stelt voor de levering van vijf
vliegende radarstations („AWACS") aan
dit land. Het Congres wilde zich slechts
met de transactie akkoord verklaren als
Reagan zou verzekeren dat Saoedi-Ara
bië een flink aandeel levert in het vre
desproces in het Midden-Oosten. Het ak
koord voor de levering vertegenwoordigt
een waarde van 8,5 miljard dollar. De
formele kennisgeving van Reagan moet
de laatste bedenkingen van het Congres
tegen de transactie wegnemen. Volgens
bronnen in het Congres zijn er geen
voortekens dat er nog pogingen op komst
zijn om de levering tegen te houden.
Regering van
Sri Lanka keurt
vredesplan goed
COLOMBO Het kabinet van Sri
Lanka heeft gisteren een vredesplan
goedgekeurd dat erop is gericht het
conflict tussen Singalezen (de over
grote meerderheid) en Tamils (een
minderheid) uit de wereld te helpen.
Dit conflict heeft in de afgelopen
drie jaar aan meer dan 3.000 mensen
het leven heeft gekost. Het plan
houdt in dat er gekozen provinciale
raden komen waaraan bevoegdhe
den worden gegeven. Strijdbare Ta
mils hebben in hun strijd voor zelf
bestuur in Tamilstreken in het noor
den en oosten van het eiland, oorlog
gevoerd met het leger.
Degrelle mag bestaan
gaskamers ontkennen
MADRID De vroegere Belgische nazi
officier Leon Degrelle, die in een Spaans
weekblad het bestaan van gaskamers in
de Duitse concentratiekampen ontkende,
is gisteren door een rechtbank in Madrid
vrijgesproken van belediging. De rechter
bepaalde dat Degrelle zijn mening mag ui
ten „zelfs al die ons niet aanstaat". Een
joodse overlevende van de concentratie
kampen, Violeta Friedman, wier nage
noeg hele familie in de gaskamers in
Auschwitz is omgekomen, had een proces
tegen hem aangespannen. Degrelle is na
de oorlog door een Belgische rechter bij
verstek ter dood veroordeeld. Hij woont
nu in Spanje waar hij indertijd van wijlen
dictator Franco de Spaanse nationaliteit
kreeg.
Nieuw document
over Waldheim
WASHINGTON Het Joods Wereld
congres heeft gisteren een document
van het Duitse leger gepubliceerd dat
zou aantonen dat president Waldheim
van Oostenrijk moet hebben geweten
dat in de Tweede Wereldoorlog in
Griekenland vrouwen, kinderen en
andere onschuldigen door de Duitse
bezetters werden vermoord. Het be
treft een rapport uit 1944, waarop het
stempel „ontvangen" staat. In het
stempelkader staat de letter W. Wald
heim, die secretaris-generaal van de
Verenigde Naties is geweest, houdt
staande dat hij slechts als vertaler bij
de Duitse Wehrmacht heeft gediend
en dat hij als zodanig nooit over oor
logsmisdaden had gehoord.
Belgische politie
pakt vijfde CCC-lid
BRUSSEL De Brusselse politie
heeft een vermeend lid van de ter-
reurgroepering Strijdende Commu
nistische Cellen (CCC) gearresteerd.
De 25-jarige man, Pierre Vos, was bij
zijn arrestatie in het bezit van valse
papieren en een wapen. Door de
aanhouding zitten er nu vijf CCC-le-
den in de gevangenis. Tussen okto
ber 1984 en december 1985 pleegde
de CCC 27 bomaanslagen. Daarbij
vielen twee doden. De andere gear
resteerde CCC-leden, Pierre Carette,
Bertrand Sassoye, Didier Chevolet
en Pascal Vandegeerde, houden
sinds 41 dagen een hongerstaking uit
protest tegen de omstandigheden
waaronder ze zijn opgesloten.
„Ook oostblok
moet meedoen
met Eureka"
BONN De Oostblok-
landen zouden moeten
kunnen deelnemen aan
het Europese technolo
gisch ontwikkelingspro
ject Eureka.
Dat heeft de Westduitse
minister van buiten
landse zaken Genscher
gisteren in een inter
view gezegd. Genscher
vindt dat de technologi
sche samenwerking met
Oost-Europa uitgebreid
moet worden.
TAMBO:
ERIKAANSE
BEDRIJVEN
LOPEN
GEVAAR"
3lg van de voorpagina)
wiNNESBURG
oplekken in de kran-
n getuigen van de
"Te perscensuur in
°ó^frika, die onder de
ppestand is inge-
ct i Zo kwam het
Scjte Zuidafrikaanse
r>d, The Star, giste-
met zwarte vlak-
prtp de voorpagina en
i. is met verwijzingen
a| feiten en uitlatin-
Hie niet konden wor-
3t- gepubliceerd. De
e^»n en berichten roe-
vdfieer vragen op dan
i j beantwoorden,
e
lit
pts gebeurd in het stu-
t luis" is de weinig dui-
re^op boven een bericht
dat voor een groot deel be
staat uit een zwart blok. Het
bericht begint met de zin „Er
is zondagmorgen vroeg iets
gebeurd in het studentenhuis
van de universiteit van Wit-
watersrand in Soweto". Na
het zwarte vlak wordt beslo
ten met: „Een woordvoerder
van het universiteitsbestuur
verklaarde dat de studenten,
die geen tentamen konden
doen omdat zij in hechtenis
zaten, de gelegenheid krijgen
dit op een latere datum te
doen..."
The Star maakt op de voorpa
gina verder melding van sta
kingen in winkels door het
hele land, zonder dat over
deze acties veel informatie
wordt gegeven. Details van de
acties en commentaar van
winkeliers mogen niet wor
den gedrukt. Sowetan, een
dagblad dat vooral door zwar
ten wordt gelezen en afgelo
pen vrijdag in beslag werd ge
nomen, kwam gisteren uit
met veel witte plekken en
weinig tekst. Ook de zwarte
verslaggevers van deze krant
mogen de woongemeenschap
Soweto niet binnen. Op de
grotendeels onbedrukte voor
pagina staan de woorden „Wij
konden Soweto niet binnen
gaan". De kolommen die ge
woonlijk het redactioneel
commentaar van de krant be
vatten bleven leeg. „Alles wat
wij en andere media op dit
moment hebben bij te dragen
is doeltreffend verboden",
was het enige commentaar.
Zowel de Sowetan als de Star
zijn uitgaven van een doch
teronderneming van de Ame
rikaanse gigant Anglo Ameri
can Corporation (AAC). Ove
rigens heeft de distributie
maatschappij Allied Publis
hers, ook onderdeel van AAC
gezegd dat zij het weekblad
Weekly Mail niet zal ver
spreiden, als zij niet tevreden
is over de inhoud. Vorigè
week werd de oplage van de
Weekly vernietigd wegens
„subversieve" berichtgeving.
Uitvaartdienst
ANC-voorzitter Tambo heeft
tijdens de VN-conferentie in
Parijs gewaarschuwd dat
Amerikaanse ondernemingen
grote risico's lopen door in
Zuid-Afrika te blijven. De
Zuidafrikaanse arbeiders zijn
volgens Tambo zelf voorstan
ders van sancties en „we kun
nen niet zeggen dat zij zich op
een dag niet tegen hen (de
westerse ondernemingen) zul
len keren". Buitenlandse on
dernemingen die in Zuid-
Afrika blijven lopen het ge
vaar dat er „in een nieuwe
maatschappij voor hen mis
schien geen plaats meer is",
aldus Tambo.
Talloze journalisten hebben
gisteren deelgenomen aan de
uitvaartdienst voor hun colle
ga George D 'Ath. Deze tele
visiecameraman is de eerste
journalist die het slachtoffer is
geworden van het rassenge-
weld in Zuid-Afrika. D'Ath
overleed aan de bijlslagen die
hem, volgens niet bevestigde
berichten werden toegebracht
door witdoeken, de conserva
tieve zwarten, die vorige
week een veldslag leverden
met radicalen in de zwarte
woonwijk Crossroads. De
plechtigheid werd ook bijge
woond door bisschop Demond
Tutu en de Britse afgezant
van de aarstbisschop van
Canterbury Terry Waite.
V eiligheidswetten
In Kaapstad hebben de parle
mentaire kamers voor indiërs
en kleurlingen voor de twee
de maal president Botha's
wetsontwerpen voor vergaan
de uitbreiding van de politie-
bevoegdheden van de hand
gewezen. De strengere veilig
heidswetten zouden vergelijk
baar zijn met de noodtoestand.
Botha's enige mogelijkheid
om de wetsvoorstellen alsnog
bekrachtigd te krijgen is
voorleggen aan de Presiden
tiële Raad, een college waarin
de regering in de meerder
heid is. De president kondigde
aan onmiddellijk van die mo
gelijkheid gebruik te maken.
In een vraaggesprek ver
klaarde Botha dat zijn rege
ring „over onweerlegbare be
wijzen beschikt dat de com
munistische partij van Zuid-
Afrika op 16 juni een wat zij
noemt grote revolutionaire
oorlog wilde beginnen". Om
dat het Botha niet gelukt was
de veiligheidswetten voor die
datum door het parlement te
krijgen, werd de noodtoestand
afgekondigd.
HAAG Minister
len Broek sluit niet
at Groot-Brittannië
5 de Europese top in
Haag toch bereid is
fe werken aan maat-
in tegen Zuid-Afri-
Cerder deze week
in de EG-ministers
buitenlandse zaken
tiiet eens worden
»en verdergaand ge-
schappelijk stand-
Dver Zuid-Afrika.
irzitter van de EG-mi-
jad en de Europese Po-
Samenwerking heeft
^nd zijn partners voor
gesteld een importstop at te
kondigen voor Zuidafrikaanse
wijn, fruit-en groente. Hoge
ambtenaren van de Twaalf
zijn deze week in Den Haag
bijeen om te proberen alsnog
tot een akkoord te komen.
Groot-Brittannië, het EG-land
met de grootste investeringen
in Zuid-Afrika, verzet zich
krachtig tegen economische
dwangmaatregelen en ook
West-Duitsland, dat meer
handel drijft met Zuid-Afrika
dan enig ander lid van de Ge
meenschap, voelt weinig voor
sancties.
Minister Van den Broek ver
wacht dat de Britse premier
Thatcher volgende week toch
overstag zal gaan, omdat de
commissie van „wijze man
nen" van het Gemenebest
„wier opvattingen mevrouw
Thatcher nooit geheel onver
schillig kunnen laten", tot
zulke duidelijke conclusies is
gekomen. Minister Van den
Broek verklaarde gisteren de
bezwaren van Groot-Brittan
nië en de West-Duitsland te
gen economische sancties ove
rigens wel te onderkennen.
„Wat ik echter niet kan aan
vaarden is het argument van
de Britten dat zij wel voor af
schaffing van de apartheid
zijn, maar tegen het vernieti
gen van de economie. Alsof
onze voorstellen niet zouden
zijn gericht op afschaffing
van de apartheid maar alleen
op het scheppen van economi
sche chaos.."
De vader van de vermoorde journalist George D'Ath loopt aan de arm van diens vriendin
Caroline naar de rouwkapel in Johannesburg.
)EN Wim de Vos
de Nederlandse ca-
han die door Zuid-
a is uitgewezen,
gisteren bij aan-
in Londen ver-
1 dat hij is mishan-
en neergeslagen bij
zijn arrestatie. Over de
precieze reden voor zijn
uitwijzing tast hij nog
steeds in het duister. „Ik
heb zaken gefilmd die
schade toebrengen aan de
Zuidafrikaanse regering.
De boodschapper van
slecht nieuws is gestraft".
De Vos, die werkt voor de
Amerikaanse omroepmaat-
schappij CBS, werd vorige
week aangehouden toen hij
een kleine demonstratie van
jonge kleurlingen in Kaapstad
filmde. Hij werd vastgehou
den op beschuldiging van ver
zet tegen zijn arrestatie en het
aanvallen van een politieman.
De beschuldigingen werden
later ingetrokken, maar de
uitwijzing niet teruggedraaid.
De Vos, die al elf jaar in Zuid-
Afrika werkte, had bij aan
komst alleen een tas bij zich
en de kleren die hij droeg.
Zijn vrouw en drie kinderen
heeft hij achter moeten laten.
Hij uitte zich „zeer bitter"
over de uitwijzing omdat „wat
je ook doet als persman, ze al
tijd een manier vinden je
kwijt te raken". De filmer
verklaarde dat zijn huis in
Zuid-Afrika is en voegde er
aan toe: „ik weet niet of terug
mag gaan als de noodtoestand
wordt opgeheven": Volgens
de cameraman is momenteel
het onmogelijk een duidelijk
beeld te vormen van de toe
stand in Zuid-Afrika.
)JE VERHOLEN EN HET KNETTERCARTER
Kareltje Knetter trof zijn vriendelijke
[tuurlijk nog in het hartje van het dorp
ar de guirlandes van gloeilampjes vrolij-
jers van licht te zien gaven en waar
m klonken, zó vrolijk, alsof er werkelijk
i duchten viel bij de knetterrally. Maar
j wist wel beter. Hij had met eigen ogen
wat voor snode voorbereidingen er ge
werden. Hij trok de smid dus min of
>t een soort bukkende houding omlaag
terde hem in het oor: „En nu gauw mee
lis, baas! Ik heb nieuws!" De smid
(erder niets en wandelde met Kareltje
izwinde spoed naar de smederij; in de
aard van de woonkamer werd een vuur
poken en toen vroeg smidje Verholen:
)b je dan voor nieuws, Kareltje?" „Ik
ijk gehad, baas!" zuchtte Kareltje opge
wonden. „Die vent, die we daarnet gezien heb
ben, is de stenensmijter! Hij staat nu op het
plein bij de kerk. Hij is tussen al die oude auto's
geslopen en hij is ze allemaal aan het verknoei
en. Ik denk, dat-ie er kruit of bommetjes of zulk
soort dingen ingooit, want hij praat over ont-
ploffinkjes en al die fratsen meer. Als-ie de hele
boel laat ontploffen, dan wint hij de race, zegt-
ie!" „Nou nou.zei de smid geamuseerd.
„Dat zijn snode plannen, hè? En denk jij nou
werkelijk, Kareltje, dat de eerste prijs aan hem
zal worden uitgereikt, als al die andere auto's
ontploffen? Dat geloof je toch zélf niet, hè?"
Maar de kleine Kareltje keek zéér ernstig en
zei: „Waarom heeft-ie dan een levensgevaarlijke
bom op zijn eigen auto gemonteerd? Ik heb
hem zélf zien zitten op een treeplank. En een
snelvuurgeweer zit er öök op!"
Redding
Overstromingen
in Centraal-Chili
hebben aan ze
ker tien mensen
het leven ge
kost. Enkele
duizenden men
sen zijn dakloos
geraakt. Op de
foto de dramati
sche redding p
van een politie- i j
agent door col-
lega's, terwijl
hun auto aan
alle kanten om
spoeld wordt
door een sterke
water- en mod
derstroom.
-
'mSmSSff
Reagan: NASA moet commerciële vluchten stoppen
WASHINGTON De AmeriT
kaanse president Reagan zal
het ruimtevaartbureau NASA
binnenkort opdragen commer
ciële vluchten met het ruimte
veer te staken. Het commer
ciële deel van het ruimteveer-
programma komt dan in han
den van particuliere onderne
mingen. Dit heeft de „Was
hington Times" gisteren ge
meld. Volgens de krant, die
zich beroept op anonieme re
geringsfunctionarissen, zal het
Witte Huis waarschijnlijk vol
gende week een richtlijn uit
vaardigen om de lancering
van de meeste Amerikaanse
satellieten en andere niet-mili-
taire ladingen over te dragen
in particuliere handen. Het be
sluit staat in verband met de
Challenger-ramp op 28 janua-
Minister Schoo van ontwikkelingssamenwerking luistert aandach
tig naar de Indonesische minister van economische zaken prof.
dr. Wardhana.
DEN HAAG Drie orga
nisaties op het gebied van
de mensenrechten hebben
gisteren de Intergouver
nementele groep voor In
donesië (IGGI) opgeroe
pen geen geld meer be
schikbaar te stellen voor
het transmigratieprogram
ma van de Indonesische
regering.
De transmigratie is het voor
naamste onderwerp op de
IGGI-conferentie, die momen
teel in Den Haag wordt gehou
den. De IGGI bestaat uit lan
den die Indonesië hulp verle
nen en staat onder voorzitter
schap van minister Schoo.
De transmigratie-projecten
hebben naar de mening van
organisaties negatieve gevol
gen voor het milieu, bedreigen
het bestaan van regionale be
volkingsgroepen en dienen
voornamelijk strategische be
langen.
Het transmigratieprogramma
is erop gericht in de komende
twintig jaar 65 miljoen inwo
ners van vooral Java, en in
mindere mate Bali, te verhui
zen naar minder dichtbevolkte
eilanden. Op Java wonen circa
100 miljoen van de 165 miljoen
inwoners die Indonesië als ge
heel telt. Het Komitee Indone
sië, Survival International en
Friends of the Earth menen
echter dat de bevolking niet
vrijwillig wil verhuizen en dat
de Indonesische regering poli
tieke onrustzaaiers en armlas
tige boeren wil lozen om de
controle op onrustige gebieden
te vergroten.
(Van onze correspondent Bob van Huet)
PARIJS De Franse rechter doet woensdag 9 juli uitspraak
over het Nederlandse verzoek tot uitlevering van C. van Hout
en W. Holleeder, de hoofdverdachten in de ontvoeringszaak
Heineken. In afwachting van die uitspraak worden de twee Ne
derlanders niet op vrije voeten gesteld, maar blijven in de ge
vangenis Fleury-Merogis, even buiten Parijs.
In zijn requisitoir stelde de Franse procureur-generaal dat alle
elementen aanwezig waren voor een „klassieke uitlevering". De
procureur zei te begrijpen dat Nederland geen genoegen had ge
nomen met uitlevering volgens het oude uitleveringsverdrag ge
zien de ernst van de ten laste gelegde feiten, waarvoor de ver
dachten hooguit vier jaar cel hadden kunnen krijgen.
De vier advocaten van de verdachten pleitten echter voor afwij
zing van het Nederlandse uitleveringsverzoek en in vrijheids-
stelling van Holleeder en Van Hout, omdat anders het nieuwe
Europese uitleveringsverdrag, dat pas twee dagen na het Neder
landse verzoek in werking trad, met terugwerkende kracht
wordt toegepast. De eis tot onmiddellijke in vrijheidstelling is
door de rechtbank afgewezen.
MOSKOU Vasily Koe-
znetsov, met 85 jaar het
oudste lid van de regering
van de Sovjet-Unie, is gis
teren om gezondheidsre
denen afgetreden als eer
ste vice-president.
Hij wordt opgevolgd door
minister van cultuur F^jotr
Demitsjev, die twaalf jaar
als cultuurpaus de scepter
zwaaide over de ontwik
keling van de kunst in de
Sovjet-Unie. Het beleid
van Demitsjev zou sinds
de benoeming van Michail
Gorbatsjov als partijleider
in toenemende mate on
derworpen zijn aan kri
tiek.
Naar verluidt zou de promotie
van Demitsjev tot de ceremo
niële functie van vice-presi
dent, de weg kunnen plaveien
voor .hervormingen in het
kunstbeleid. Over de opvol
ging van Demitsjev werd met
nog geen woord gerept.
Demitsjev (68) die sinds 1964
kandidaatlid van het politburo
was, werd beschouwd als een
remmende, conservatieve in
vloed op de ontwikkeling van
de kunst in de Sovjet-Unie.
Onder Gorbatsjov zou volgens
intellectuelen in de Sovjet
unie een frisse wind zijn gaan
waaien door de kunsten. Ver
anderingen, vooral in de lite
ratuur, het toneel en de film,
zouden echter gestuit zijn op
verzet of zouden zijn geblok
keerd door het ministerie van
cultuur.
Koeznetsov, als eerste vice-
president de naaste medewer
ker van president Andrei Gro-
myko, bekleedde zijn functie
vanaf 1977. Hij werd al eerder
dit jaar, samen met een andere
tachtiger, Boris Ponomarjov,
tijdens het 27e partijcongres
uit het Politburo verwijderd.
Koeznetsov is ongetwijfeld de
enige Sovjet-functionaris die
zich erop kan beroemen dat
hij niet alleen onder zes partij
leiders heeft gediend, maar
ook onder de Amerikaanse au
tofabrikant Henry Ford.
