SjNieuwe Realisme" Spaanse
iikt succesvol
Amsterdam
heeft
Rotterdam
maakt het
HP
I
Nauwelijks controle op
vluchten Grand Canyon
uit de weekbladen
iwh.snna
deOülENE
Htf
Genland/buitenland"
CeidóeSotnrnit
s|
£MIER GONZALEZ ZONDAG WAARSCHIJNLIJK HERKOZEN
PlONA Een
Hconomisch beleid
Europa het ideale
iroor zittende rege-
PE TIJD
DONDERDAG 19 JUNI 1986 PAGINA 5
■er taling van het reis-
van de Fransman
\ordan (ca. 1700): „Rot-
tis na Amsterdam de
0 bloeijendste stad van
j^RDAM Drie
rivaliteit tussen
v-dam en Rotterdam
litgebeeld in het
ich Museum De
*de Palmboom in
fjam. Een tentoon-
over de naijver
de twee grootste
Aran ons land onder
®otto „Amsterdam
Rotterdam maakt
_jandaag is geopend
;twee oud-burge-
[s, W. Polak van
üttfam en W. Tho-
tovan Rotterdam.
NAIJVER TUSSEN TWEE
STEDEN TENTOONGESTELD
panelen, vijf vitri-
jfleen videofilm op de
aJt-dieping van het his-
Wmuseum in Delftsha-
_5gen van de vaak kin
dje naijver tussen Rot-
-Epn Amsterdam. Maar
l gilleen. De tentoonstel-
■^tich was al een illus-
in de rivaliteit, vertelt
Helfferich, die met
dente Cora Boele de
heeft samengesteld.
s opvallend hoe wei-
iewerking wij van de
je Amsterdam hebben
i. Burgemeester Van
ïrtelde geen tijd voor
ebben, Ajax weigerde
van hun drie Europa
i de wereldbeker be-
|r te stellen en de
tingsdienst van de ge-
j\msterdam reageerde,
ïstelling tot die van
m, zeer argwanend op
van deze expositie. In
am vinden ze het
iets, zo'n tentoonstel-
leyenoord kwam wél
replica's van de Euro-
1 en de wereldbeker
■ïrug.
1
de twee studentes,
ifkomstig uit Rotter-
ift de rivaliteit in de
meer. „De Rotter-
waren enthousiaster,
[eel meer op onze vra-
Amsterdammers re-
lauw en onverschil-
•ie eeuwen rivaliteit
leden in een expositie
Irukking te brengen
)eilijk, legt Caroline
:h uit. Volgens de stu-
n de Erasmusuniversi-
it onderwerp beter ge-
oor een boek.
„Het is meer een mentaliteit.
Zoiets laat zich moeilijk visua
liseren. Maar het was ook niet
ons idee. Wij hebben dit ge
daan in opdracht van het Rot
terdams Genootschap Gijsbert
Karei van Hogendorp, dat
eind 1986 75 jaar bestaat. Men
wilde naast een symposium
over stedelijke naijver en een
bundel wetenschappelijke arti
kelen ook een expositie rond
dit onderwerp".
Jules Deelder, 1984: „Niet dat
ik wat tegen Amsterdammers
heb, helemaal niet. Het zijn
beste mensen, ze hebben 'n
goed hart. Het moest alleen ge
kookt en op hun rug hangen
(en dan zo laag dat de honden
erbij kunnen)", (tekst voor re
clamebureau Young Rubi-
cam).
De naijver ving aan in de 17de
eeuw, toen Rotterdam nog een
onbeduidend handels- en vis
sersplaatsje was en Amsterdam
voor de economische bloei in
deze „Gouden Eeuw" zorgde.
Via de walvisvaart, een lucra
tieve handel in die jaren, en
door gebruik te maken van be
schermende maatregelen nam
Rotterdam geleidelijk steeds
meer handelsactiviteiten van
de hoofdstad over.
De prenten op de chronolo
gisch opgezette expositie laten
zien dat Amsterdam en Rotter
dam in de 19de eeuw voor de
alsmaar groter wordende zee
schepen steeds moeilijker te
bereiken werden. Nieuwe zee
verbindingen waren noodzaak.
Die kwamen er ook. Zij het in
Rotterdam een aantal jaren
eerder dan in Amsterdam. De
Nieuwe Waterweg en de goede
verbinding met de industrie in
het Ruhrgebied zorgden er
voor dat de Maasstad een on
aantastbare voorsprong op
Amsterdam kreeg. Maar ook
dat Rotterdam meer een ha
venstad werd, terwijl Amster
dam een stad met een haven
bleef.
Met name na de Tweede We
reldoorlog, in de tijd van we
deropbouw, was de concurren
tiestrijd hevig. Als spreekbuis
voor de tegenstellingen tussen
de beide havensteden traden
G. van Hall, burgemeester van
Amsterdam, en zijn Rotter
damse collega G.E. van Wal-
sum op. Er kon niets over de
Amsterdamse of Rotterdamse
havens worden gezegd of het
verscheen uitgebreid in de
krant, voorzien van de com
mentaren van de beide bur
gervaders.
Maar de rivaliteit kwam wel
op zeer kinderachtige wijze tot
uiting in de kwestie rond het
...Rotterdam heeft waarschijn
lijk een schitterender toekomst
dan Amsterdam en is ook se
dert lang een geduchte mede
dinger van deze oudere zuster.
Amsterdam is in weerwil van
zijn wezenlijke meerderheid,
naijverig op deze jongere zus
ter en deze wederkerig op de
oudere, ze wedijveren en twis
ten met elkaar: wat de ene
doet, doet de andere ook; wat
de regering aan de ene kant
toestaat, dat verlangt de ander
evenzeer.
uit: Edmondo de Amicis, Ne
derland en zijn bewoners. Ned.
vert. Leiden 1876.
architectuurmuseum. Caroline
Helfferich: „Dit was niet al
leen kinderachtig, maar ook
nog zeer kwalijk. Want het
ging helemaal niet meer over
de vraag hoe en waar het in
stituut het beste kan functio
neren, het was louter een pres-
tigeslag tussen Rotterdam en
Amsterdam".
De slag, vorig jaar door Rotter
dam gewonnen, is nog niet ten
einde. Hoewel minister Brink
man wel heeft besloten dat de
Maasstad een architectuurmu
seum krijgt, zijn twee van de
drie stichtingen die over een
rijk en voor de inrichting van
het museum noodzakelijk ar
chief beschikken, het nog niet
eens met de huisvesting in
Rotterdam.
Of de expositie na 21 novem^
ber ook nog in Amsterdam te
zien is, is nog onduidelijk. Ca
roline Helfferich: „Het Histo
risch Museum in Amsterdam
houdt ons verzoek nog in be
raad. Men wil eerst eens kij
ken hoe de tentoonstelling in
Rotterdam loopt".
FRANS BOTHOF
S>nze correspondent
Hl van der Voort)
Ïim als winnaar te-
jn te komen uit
ezingsstrijd. Na de
voorbeelden van
-»n Nederland is het
beurt aan Spanje,
^ndag verkiezingen
He spreekbuis van
"uwe Realisme: de
iische (lees: sociaal-
fcfatische) premier
Gonzalez die in
iniepeilingen voor
le keer wordt ge-
winnaar.
staan er alleen over
of de socialistische
Ijfcer de absolute i
derheid haalt. De peilingen
schatten de partij op 167 tot
194 zetels op een totaal van
350. De absolute meerderheid
176 zetels staat dus op
het spel. Nu heeft de partij van
Felipe Gonzalez 202 zetels.
De verwachte winst van de so
ciaal-democraten is voor een
belangrijk deel het resultaat
van de nog steeds slepende na-
weëen van bijna vijftig jaar
politieke onmondigheid tijdens
de rechtse Franco-dictatuur.
De meest sprekende exponent
van die politieke erfenis wordt
gevormd door de Coalicion
Popular onder leiding van
oud-Franco-minister Manuel
Fraga. De partij van Fraga is
de belangrijkste oppositiegroep
van het land, maar kampt het
het zware handicap dat zij
haar electorale top al heeft be
reikt.
de democratie de macht verlo
ren heeft en die vol wrok en
verbittering moet aanschou
wen dat het land nu door de
gehate „roden" wordt be
stuurd. Letterlijk en figuurlijk
elk voorstel van de sociaal-de
mocratische regering wordt
door het conservatieve blok al
bij voorbaat in de prullenbak
gegooid. Deze negatieve hou
ding heeft de laatste vier jaar
geleid tot ongenuanceerde en
soms zelfs onverantwoorde po
litieke strategiëen van de kant
van het rechtse blok.
Fraga en consorten schreeu
wen onverminderd moord en
brand omdat het economisch
beleid van de socialisten het
land naar de economische ruï
ne zou voeren. De feiten lig
gen toch even anders. De eco
nomische politiek van de soci
alisten is hard en wordt dan
ook niet voor niets van harte
ondersteund door gezagheb
bende organisaties als de
OESO en het Internationale
Monetaire Fonds. De koop
kracht van de bevolking is
door de loonmatiging terugge
lopen, de werkloosheid is als
gevolg van de saneringen
sterk gestegen. Maar de bui
tenlandse investeringen in
Spanje breken alle records; de
economische activiteit groeit
ieder jaar (0,9 procent in 1982,
2 procent in 1985 in drie pro
cent in 1986) en de Spaanse
banken verhoogden afgelopen
jaar hun winst met 30 procent.
Erg slecht gaat het dus niet
met de Spaanse economie. Het
conservatieve blok Coalicion
Popular volhardt echter in
haar dramatische en ongenu
anceerde interpretaties en
graaft hiermee in feite haar ei
gen graf.
Fraga vertegenwoordigt al ja
ren een stabiel percentage van
25 procent van de kiezers, die
net zo ongenuanceerd denken
als hij zelf. Het probleem van
rechts Spanje zit dan ook niet
in de persoon van Fraga, maar
in het bestaan van dit grote
blok van een kwart van de
kiezers, dat zo conservatief is
dat de overige drie kwart er
niets mee te maken wil heb
ben. Het is dan ook niet voor
niets dat de grootste oppositie
partij na vier jaar socialistisch
bewind niet in slaagt om haar
aanhang te vergroten.
In feite is de Coalicion Popu
lar dan ook een pure erfenis
van de Franco-dictatuur dié
niet meer past in deze tijd
waarin ook in Spanje de mo
dernisering en rationalisering
met rasse schreden voortgang
maakt. Een groot deel van de
Spanjaarden is juist liberaal.
De nieuwe overwinning van
de sociaal-democraten en de
spectaculaire opkomst van de
links-liberale centrumpartij
van ex-premier Adolfo Suarez
bevestigen dit beeld. Het pano
rama zal pas wezenlijk veran
deren als het nostalgische deel
van de samenleving uitgestor
ven is. Tot die tijd kan pre-
De Spaanse premier Gonzalez.
mier Gonzalez doorgaan met
zijn tolerante politiek ten op
zichte van de machtsconcen
traties van leger, kerk en ka
pitaal.
De bevolking heeft een hoge
prijs betaald in de vorm van
het verlies van koopkracht en
toename van de werkloosheid.
Toch blijven de sociaal-demo
craten aan de macht. Niet al
leen door het ontbreken van
een alternatief, maar eveneens
door het groeiend besef dat
ook voor Spanje het' „Nieuwe
Realisme" de enige garantie
voor de toekomst is.
JE EN WISKE DE BONKIGE BAARDEN
(c) Standaard Uitgeverij. Antvrerpen/Weesp
(Vervolg van voorpagina)
GRAND CANYON VIL
LAGE Boven de Grand
Canyon in de Amerikaan
se staat Arizona worden
jaarlijks door zo'n 250.000
toeristen rondvluchten ge
maakt. Deze vluchten
worden uitgevoerd door
vele privé-luchtvaarton-
dernemingen vanaf beide
zijden van het kloofdal
van de Colorado.
Een woordvoerder van de ver
keersdienst van het Federale
Luchtvaartbureau (F AA) in
Prescott in Arizona zei dat
vliegtuig en helikopter ope
reerden onder de simpele re
gels van zien en gezien wor
den, en geen van beide onder
radarcontrole stonden. Even
min waren piloten bij dit soort
vluchten verplicht een vlucht-
plan in te leveren.
Het vliegtuig was eigendom
van Grand Canyon Airlines,
en de helikopter behoorde aan
Helitech Inc. Beide maat
schappijen weigerden voorals
nog commentaar te geven.
De sheriff van Grand Canyon
Village zei dat de staart van
het vliegtuig enkele honder
den meters van de rest van het
wrak was terechtgekomen.
Mogelijk was de staart van de
romp gescheiden door de
schroef van de helikopter, zei
hij, maar voegde eraan toe dat
dit slechts speculatie was.
De Grand Canyon, een van de
machtigste natuurgebieden
breed, en strekt zich uit over
350 kilometer lengte.
De kleurige rotsen, diepe ra
vijnen en hoge plateaus maken
de Canyon, het dal van de Co-
lorado-rivier, tot een waar
mekka voor toeristen. Grand
Canyon National Park, dat de
meest spectaculaire delen van
de Canyon omvat,-trekt jaar
lijks twee miljoen bezoekers.
Per jaar worden 50.000 vluch
ten boven het park gemaakt.
Milieu-beschermers en wande
laars hebben gepleit voor be
perking van het aantal vluch
ten, omdat deze volgens hen
de rust in het natuurgebied
verstoren. De directie heeft
geweigerd minder vluchten uit
te voeren, maar bestudeert
voorstellen om vliegtuigen te
van de wereld, is 1,5 kilometer verbieden onder de rand van
diep, vier tot 30 kilometer het ravijn te vliegen.
Wereldkampioenschap bewijst:
voetbal koopwaar geworden
In de Haagse Post vertelt
een Nederlander hoe het is
om te leven in Zuid-Afrika.
„Een blanke zei tegen me:
We zullen onze boerderijen
in brand steken en met onze
families en wapens de heu
vels intrekken. Wij zullen
een terroristische campagne
in gang zetten die Afrika nog
nooit gezien heeft. Bij ons
vergeleken zullen de ANC-
guerrilla's lijken op bambi's".
Aandacht ook voor het we
reldkampioenschap voetbal
en de media. „De blijvende
betpkenis van deze Mundial
zal zijn dat voetbal overwe
gend koopwaar is geworden.
De sport wordt gedegradeerd
tot een serveerblaadje voor
big business. Alles is te koop
of wordt als verkoopargu
ment verzilverd: de spelers,
het spel, de beelden van het
spel, de praatjes bij de beel
den van het spel". Elders de
vraag of de populair gewor
den avonturenvakanties echt
zo avontuurlijk zijn. De Til-
burgse vrijetijds-wetenschap-
per dr. Van Doorn: „Hoeveel
paradijzen er volgens de fol
ders op aarde nog te ontdek
ken zijn, houdt men niet voor
mogelijk. En het aardige is,
ze zijn en blijven ongerept.
We hebben ook nog vreselijk
veel verloren beschavingen
waar geen hond komt, alleen
is er wel toevallig op die plek
een stationnetje waar je fiet
sen kunt huren". Een inter
view ten slotte met de schei
dende directeur van het
Haags Gemeentemuseum
Theo van Velzen. „Het ge
meentebestuur is niet geïnte
resseerd in het museum. De
wethouder met wie ik de
laatste vier jaar heb moeten
werken, was van een verbijs
terende onbetrokkenheid".
Vrij Nederland beschuldigt
het Interkerkelijk Comité
Tweezijdige Ontwapening er
van subsidie te hebben aan
genomen van de NAVO. El
ders worden de verwoede po
gingen beschreven die Am
sterdam doet om de Olympi
sche Spelen binnen te halen.
Voorzitter Max Geldens van
de betreffende stichting:
„IOC-ers zijn sportmensen.
Hun sympathie gaat uit naar
de underdog. Onze strategie
is dus: we zijn bescheiden, we
zijn voorzichting, we zijn net
jes". In een artikel over de
wijze waarop binnen de
CDA-fractie om de beleid
sterreinen wordt gevochten,
zegt Ton de Kok: „Met land
bouw stop ik. De nieuwe
fractie komt barstensvol boe
ren te zitten. Maar ik had
hartchirurgie in de porte
feuille en dat laat ik niet
meer los. Al komen er tien
hartchirurgen in de fractie".
Voorts interviews met de
economisch adviseur Fitzge
rald van de Nicaraguaanse
president Ortega en met de
scheidende hoogleraar straf
recht professor Hulsman. De
boekenbijlage besteedt aan
dacht aan de kwaliteit van
Sommigen zien dat als een
tegenstelling: de gewapende
strijd opvoeren en tegelijk
met steeds bredere groepen
blanken praten. Dat is niet
zo. Grote aantallen blanken
zullen alleen maar praten als
hun macht wordt bedreigd".
Vanwege de zomer in het
hoofd is het blad met vijf
meiden gaan stappen in Am
sterdam. „Wie er oog voor
heeft, krijgt het benauwd
van de loodzware broeierig
heid, het zoeken, vestigen en
herbevestigen van een seksu
ele identiteit, voortdurend
getoetst aan groepsnormen
en subgroepsnormen, daar is
de disco voor". In een andere
reportage wordt er achter de
schermen van de voetbalsta
dions in Mexico gekeken.
„Wij Mexicanen zijn erg fata
listisch. Iedereen is ontevre
den en toch accepteert ieder
een alles. Sinds de Azteken
zijn we een onderworpen
volk. De mensen hebben zo
veel geslikt dat een explosie
alleen maar gewelddadig kan
zijn".
Elsevier praat met de schei
dende topambtenaar Korte-
weg, architect van het om-
buigingsbeleid. „Ik bespeur
enige bezuinigingsmoeheid.
Absoluut. De mode is thans
dat er boekhouders zitten op
Financiën. Maar dat is niet
zo. Als er iets is wat ik abso
luut wil, is dat dat financie
ringstekort uit die boek-
houdsfeer wordt wegge
haald". Aandacht ook voor
de ruzie binnen het Interker-
De Tijd brengt een reportage
over de terreur in Zuid-Afri
ka. „Politie en zwarte ge
meenschapsraden hebben
versterking gekregen in de
vorm van burgerwachten die
in het geheim mishandelen
en moorden. De bedoeling is
dat de burgerorganisaties
ontregeld raken zodat er een
machtsvacuüm ontstaat
waarvan de raden en de poli
tie gebruik kunnen maken
om hun machtsposities te
herstellen". Elders wordt ge
signaleerd dat de ruimte
vaartten toonstelling Space
'86 in Utrecht een misluk
king dreigt te worden. Voor
lichter E. van Drumpt van de
Jaarbeurs: „De Nederlanders
hebben genoeg aan hun vi
deospelletjes en homecompu
ters. Het effect van Wubbo
Ockels hebben we te hoog in
geschat". Een ander artikel
gaat over het feit dat steeds
meer artsen zelf ziek worden.
Televisie-dokter Peter Lens:
„Artsen denken dat ze wei
nig hulp voor zichzelf kun
nen krijgen. En dat is mis
schien wel waar ook. Ze zeg
gen: Naar wie moet ik toe? Ik
ken ze van haver tot gort uit
de waarneming; ik weet dat
dat een hufter is die zijn
zaakjes niet kent". De lan-
denbijlage is ditmaal gewijd
aan Engeland.
In de Groene Amsterdam
mer de vraag of het ANC in
Zuid-Afrika een volksoorlog
zal ontketenen. Verzetsstrij
der Albie Sachs: „De ontwik
keling van ons leger is be
langrijk, juist om te voorko
men dat mensen wanhopig
worden en zich doodvechten.
De vorige week overleden
klarinettist Benny Goodman
in zijn laatste interview in El
sevier: „In tegenstelling tot
klassieke muziek is jazz be
paald door haar vertolkers".
kelijk Comité Tweezijdige
Ontwapening. Prosper Ego
van het oud-strijderslegioen
die met zijn intriges de twee
spalt zou hebben gezaaid:
„Weet u hoe ik de afgetreden
bestuursleden noem? Dat zijn
mensen die op zondag God
van het kruis afbidden en
door de week hem er weer
aan vast timmeren. Ik maak
me kwaad over mensen die
zo schijnheilig zijn". Voorts
het laatste interview, gege
ven door de zojuist overleden
klarinettist Benny Goodman.
„Jazz zal nooit geschiedenis
maken zoals Bach, Beethoven
of Mozart. In het jaar 3010
kan geen enkel symfonieor
kest een Louis Armstrong-
concert geven. In tegenstel
ling tot de klassieke muziek
is jazz bepaald door haar ver
tolkers". Elders een inter
view met Melina Mercouri.
Hervormd Nederland praat
met Nederlands meest be
kende Amerikanist, Jan-Wil
lem Schulte Nordholt. „Het is
waar dat Amerika zo vrese
lijk machtig is geworden,
maar we hebben er zelf om
gevraagd. Vanaf 1949 hebben
we de Amerikanen voortdu
rend gesmeekt: Bewapen als
jeblieft". Voorts een profiel
van de Joodse nazi oftewel
de extreem rechtse parle
mentariër Meir Kahane.
„Het is bijna zeker dat de
seksuele vergrijpen van Ara
bieren tegenover Joodse
vrouwen er op gericht zijn de
vijand aan te vallen". Elders
praat dr. Henk Saeijs van
Rijkswaterstaat over de les
sen van de Deltawerken. „De
strijd tegen het zoute water
krijgt er een dimensie bij:
Het in harmonie leven met
zout water en de mogelijkhe
den daarvan tot ontwikke
ling brengen. Het zijn juist de
overgangssituaties tussen
zout en zoet die zo voedsel
rijk zijn". Ook aandacht voor
het groeiende verschijnsel
van vakanties op oude zeil
schepen.
