De erfenis
M h-
van
de Zeedijk
Minfn
denice
ft
5,4505
VERSPREIDING
DRUGSSCENE
OVER CENTRUM
AMSTERDAM
Monocultuur
Politie
Opruiming
CeidócSouoant
De maagzweer-revolutie
maken.
Toeristen
durven er
te komen.
ondernemers
ZATERDAG 14 JUNI 19
Wie twee jaar geleden nog het plan
had op de Zeedijk in Amsterdam
een hapje te gaan eten, kreeg de
wind van voren. „Ben je levens
moe?", „Zie je het niet meer zit
ten?", „Maak je er een eind aan?".
Collega's, familieleden en vrienden
deden hun uiterste best om de aspi
rant-eter van het gevaarlijke plan af
te houden. En gelijk hadden ze,
want het was er niet pluis. De Zee
dijk in Amsterdam was voor velen
een Sodom en Gomorra dat zijn
weerga niet kende.
Dat is nu anders, de Zeedijk heet
schoon te zijn. Zelfs internationaal
geldt het drugsbeleid voor dit ge
bied tegenwoordig als zeer succes
vol. Een groot aantal panden is
weliswaar dichtgespijkerd, maar ge
deald wordt er niet meer. Met eni
ge aarzeling beginnen zelfs onder
nemers weer aan een terugkeer
naar dit ooit zo zondige stukje Am
sterdam. Voor een buitenstaander
was het dan ook vrij onverwacht
dat de bewoners van de buurten
rond de Zeedijk kortgeleden op
nieuw en zeer heftig de noodklok
luidden. Zeshonderd bewoners van
de Zeedijk, Nieuwmarktbuurt en
Burgwallen plakten na een demon
stratieve tocht door dit deel van
Amsterdam de gevel en de ramen
van het stadhuis aan de Oudezijds
Voorburgwal vol met affiches voor
zien van de tekst „Amsterdam
heeft er genoeg van" en met de af
beelding erop van een heroïne-
spuit. Onder de bevolking in het
centrum van Amsterdam heerst
grote onvrede over de gang van za
ken rond de bestrijding van de
overlast van heroïneverslaafden en
de straatcriminaliteit. De spannin
gen in de buurt zijn hoog opgelo
pen. Op de buurtvergadering van
een paar weken geleden drongen
sommigen er op aan zelf op te tre
den tegen de verslaafden, waarbij
het gebruik van honkbalknuppels
en het „in de gracht slaan" van
verslaafden werd aanbevolen. Hoe
mis is het in het Amsterdamse cen
trum? Zelfs oudere buurtbewoners
zijn strijdbaar: „We wonen hier al
veertig jaar en we laten ons potver
dorie niet wegjagen".
DISCOTHEEK
tclrnJISJE
■cTFfUISJE
k 1 DEN
De Zeedijk
Amsterdam fet
Geen junks
die er de boel Jq
onveilig
zoals V incenig g
Corver van Zy
Drie Korfjes
(rechts op de\
foto), z
brood in een
zaak m wat
ooit het Sod^d
1 1
en Gomorra n
van Nederlan^i
was. ,m
Links: De schoonmaakactie op de Zeedijk
heeft tot groot verdriet van bewoners elders in
het centrum tot gevolg gehad dat de
criminaliteit en de drugsscene zich hebben
verspreid over een groter gebied. Doorgaans
rustige straten zijn nu het toneel van
berovingen, dealen maar gelukkig ook van
arrestaties.
Rechts: De N. V. Economisch Herstel Zeedijk
is druk doende wat van de buurt te maken.
AMSTERDAM - Wie zijn hele leven in
het centrum van de hoofdstad van Ne
derland heeft gewoond, wordt veronder
steld tegen een stootje te kunnen. Zelfs
de aanblik van junks, dronkaards, hoe
ren en pooiers went op den duur en van
een ordinaire tasjesroof schrikt een be
woner van de Nieuwmarktbuurt allang
niet meer. Maar zelfs de bewoners van
deze wereldwijd bekende buurt is het de
laatste maanden opgevallen: er is in dit
deel van Nederland een verharding op
getreden in de toch al zo meedogenloze
sfeer op straat. Sinds het schoonvegen
van de Zeedijk is de rust weg uit de om
liggende wijken. De harde heroïnekern
heeft door verscherpt politie-optreden
moeten verkassen naar andere delen van
het centrum. „Constant blijven er plaat
sen aanwezig waar verslaafden en perso
nen die aan hen verdienen een perma
nente bedreiging vormen voor alles en
iedereen die in hun buurt verkeert", zo
liet Wijkcentrum d'Oude Stadt namens
de buurtbewoners onlangs in een brand
brief weten aan burgemeester Van Thijn
van Amsterdam. De buurt spreekt van
grove vormen van intimidatie, bedrei
gingen en messengeweld. Waar straat
roof, gokken, heling en wapenhandel
vroeger bij uitstek op de Zeedijk leken
thuis te horen, klaagt men nu in de wij
de omgeving over de overlast en de drei
ging-
„Och. in een buurt als deze kan een
mens best leven. De vraag is alleen hoe
veel spanning en overlast iemand aan
kan", luidt de simpele vaststelling van
Dick Zaal, eigenaar van een winkel in le
derwaren in de Oude Hoogstraat. „Het
wordt hier toch nooit Wassenaar of Aer-
denhout. Dat willen we ook helemaal
niet, maar enige verbetering hadden we
wel verwacht. In plaats daarvan is de si
tuatie in dit deel van Amsterdam er de
laatste maanden alleen maar op achter
uit gegaan. Vroeger wist je dat het op de
Zeedijk allemaal niet zo fris was en daar
bleef je dan uit de buurt. Tegenwoordig
kunnen de mensen in de verre omtrek
dealers, junks en de daarbij horende cul
tuur tegenkomen", zegt Zaal.
De Zeedijk is jarenlang gekenmerkt door
het beeld van vertrekkende ondernemers
die voor groot geld werden uitgekocht.
In de plaats, van hun buurtwinkeltje
kwam een kroeg of koffieshop, waar de
geur van verdovende middelen sterker
bleek dan die van alcohol- of caffeïne-
houdende drank.
Nu de politie weer de baas is op de Zee
dijk, zijn dé ondernemers in de omlig
gende stadsdelen bang dat hun straat op
dezelfde manier zal verloederen. „Het
gebeurt tegenwoordig steeds vaker dat
m'n klanten opbellen of het wel veilig is
om bij me te komen eten", aldus een be
zorgde restauranthouder op nog geen
vijf minuten van de Zeedijk. De angst
voor berovingen op straat is bij de con
sument levensgroot aanwezig, zozeer
zelfs dat sommige uitbaters er al toe zijn
overgegaan de taxikosten te betalen om
van klandizie verzekerd te zijn
„We willen koste wat het kost voorko
men dat de monocultuur die we jaren
lang op de Zeedijk hadden, zich perma
nent elders in de buurt vestigt", zegt op
bouwwerker Willem Meurs, verbonden
aan het wijkcentrum. „Het ging indertijd
op de Zeedijk heel snel achteruit. Nu el
ders in het stadsdeel dezelfde verschijn
selen zich voordoen, is de angst dat het
nu snel met ons is gedaan groot, zeer
groot".
Die angst wordt gevoed door de dage
lijkse gebeurtenissen, zoals ruzies tussen
dealers op straathoeken die steeds vaker
met messen worden beslecht. Straten en
steegjes die vroeger volkomen veilig wa
ren zijn tegenwoordig het toneel van be
rovingen.
Voor veel mensen is het straatbeeld vol
gens Meurs drastisch gewijzigd. „De si
tuatie aan de Zeedijk mag dan tegen
woordig een stuk beter zijn, de algehele
situatie in dit stadsdeel is verslechterd.
De junks zitten nu op de stoep bij men
sen die eerst nooit ergeps last van had
den. Oudere mensen durven zo niet
meer op straat, bezoek van buiten durft
hier niet meer te komen. Zo raken we
hier in een isolement", aldus Meurs.
Dat de situatie ernstig genoeg is om zeer
hard aan de alarmbel te trekken, lijdt
binnen de buurt geen twijfel. Tegelijk is
er nog een nadeel: ondernemers die ho
ren van de problemen denken wel twee
maal na voor ze besluiten zich er te ves
tigen. En een florerende middenstand is
van levensbelang voor het leefklimaat,
vindt men ook bij de N.V. Economisch
Herstel Zeedijk, waarin de gemeente
voora vijftig proce i participeert. De
N.V.^s druk doende met het aankopen,
herstellen en uitgeven van panden aan
de Zdedijk en het werven en begeleiden
van ondernemers. Na de nodige aan
loopproblemen (één pand werd reeds ge
kraakt) denkt men over zeven maanden
ongeveer vierhonderd 'vierkante meter
bedrijfsruimte op de begane grond, drie
honderd vierkante meter kelderruimte
voor opslag en zestien woningen op bo-
vengejegen verdiepingen te kunnen uit
geven. Voor de bedrijfsruimten hebben
zich ïhmiddels al dertig gegadigden aan
gemeld, zodat een selectie noodzakelijk
is geworden. Ook voor de woningen be
staat een wachtlijst.
„Intussen zitten wij elders in het cen
trum met de overlast. Bij ons begint de
Zeedijk-story opnieuw", constateert on
dernemer Dick Zaal.
Een woordvoerder van de politie stelt
zich op het standpunt dat' er alleen iets
aan de situatie in de stad verbeterd kan
worden als er structureel vijftig man per
soneel bijkomt. De kans daarop is ui
terst klein. De buurt wil dat er meer
agenten op straat zijn in de nachtelijke
uren en in het weekeinde. „Waar politie
rondloopt, daar vóélen de mensen zich
tenminste nog veilig", zegt opbouwwer
ker Willem Meurs. De extra politie
macht waar de buurt om vraagt, komt er
niet. wel zullen marechaussees van el
ders in de zomermaanden in het gebied
assistentie komen verlenen. Volgens
sommigen is men weinig geholpen met
de komst van deze vaak jonge krachten.
„Het enige dat die jongens van buiten
doen is staren naar de ramen op de Wal
len", vreest een buurtbewoner in het
wijkcentrum. „En de dealers en junks
verplaatsen zich telkens ongestoord van
de ene straathoek naar de andere".
Volgens drs. Peter Cohen, onderzoeks
coördinator op het gebied van drugs bij
de gemeente Amsterdam, is het verkeerd
het criminaliteitsprobleem van het har
tje van de stad geheel toe te sehrijven
aan de drugsscene. „Er zijn naar schat
ting zesduizend verslaafden in Amster
dam. Slechts een klein aantal van hen is
te vinden in de buurt van de Wallen en
de Zeedijk, levend van de criminaliteit.
Ze houden zich, al dan niet in gezel
schap van dealers, op in groepen die
door de stad zwerven. Maar vergeet niet,
zakkenrollers en straatrovers zijn overal
te vinden, vooral in steden waar het ex
treem druk is. In de buurt waar we over
praten is een enorme concentratie kroe
gen, sexpaleizen en wat al niet meer. Het
is er altijd druk, dag en nacht. Dat trekt
allerlei elementen aan, die niets met de
drugswereld van doen hebben. Ik denk
daarom dat een buurt als deze een beetje
met dit karakter zal moeten leren leven.
Ik wil niet zeggen dat men de boel maar
op z'n beloop moet laten, maar er zit
waarschijnlijk niets anders op dan te
zorgen voor een goed zichtbare politie
macht die dag én nacht probeert de
meest flagrante schendingen van de
openbare orde aan te pakken. Een lastige
taak. Die politie moet ook de mogelijk
heid hebben zich vaak te laten zien op
straat, dat geeft mensen tenminste een
veilig gevoel. Want een bijenkorf als het
centrum van Amsterdam trekt allerlei
vogels aan, dus ook ongewenste", aldus
Cohen.
De drugsadviseur van de gemeente heeft
voor zijn onderzoek zeer regelmatig con
tact met de buurtbewoners en niet zel
den moet hij ze afhouden van hun voor
nemen om zelf eens „opruiming te hou
den" in hun woon- en werkomgeving.
Voorlopig heeft burgemeester Van Thijn
olie op de golven gegooid. Hij heeft het
politiebureau Warmoesstraat een actiju
plan voor de bestrijding van criminaht
teit laten uitdenken, waarin op cruciari
punten in het stadscentrum extra worja
gesurveilleerd. Ook wordt in het plav
een harde aanpak aangekondigd van èf
straatgokkers en handelaren in drugs ae
medicijnen. „Daarnaast zullen de tr
aantal toenemende berovingen in dit gp
bied gestructureerd worden bestreden^
zo meldt de burgemeester.
Of er in de praktijk veel van deze moos,
voornemens terecht zal komen, wor
door de buurtbewoners in twijfel getro
ken," maar terecht wijst Van Thijn t<
kens op het succes van het beleid op
Zeedijk. Daar kunnen de toeristen
weer met een redelijk gerust hart kome
De schoonmaakactie van de Amste
damse politie was voor de VVV van
hoofdstad al aanleiding een nieuwe wa
delroute te introduceren voor toeriste M
Het doel van de interessante tocht is 1
China Town van Amsterdam, waarv;
ook de Zeedijk deel uitmaakt. Zo ka'
het dus gebeuren dat er op een moo
zomerdag gewoon weer toeristen do<
het oude Sodom en Gomorra slentere
Tot grote tevredenheid van Vincent Co
ver, een van de jonge ondernemers d
brood zag in de schone Zeedijk. Zijn eei
huis „De Drie Korfjes" is amper ee
magnd open en over de klandizie hee
hij naar zijn zeggen niet te klagen. „1
moet het hoofdzakelijk van toeriste i
hebben en wonder boven wonder kome
ze nog binnen ook. De buurt vindt h i
ook leuk dat hier weer een nette tent
geopend. Ze beschouwen elke zaak
het begin van een nieuw herstel", aldi
de jonge ondernemer.
ARJEN VAN DER SA
FOTO'S: CEES VERKER
pas een agressief tandem als ze elkaar in
de maagholte tegenkomen. Maar de
maagwand kunnen ze dan niet meer
aantasten want die wordt beschermd
door een stevige slijmlaag. Het is een
beetje spelen met vuur. Als er te veel
maagsap wordt gemaakt, of als het slijm
vlies defect raakt, dan vreet de maag
zichzelf op.
Dat gebeurt dus nogal eens. Gevolg: een
zweer. Of op zijn medisch: een ulcus.
Die kan ook een eindje verderop in de
twaalfvingerige darm ontstaan. Voor de
eigenaar maakt het niet zo heel veel uit;
in beide gevallen heeft hij vooral last
van pijn: borend, knagend, brandend,
precies in de maagkuil. Er zijn een paar
verschillen. De pijn bij een maagulcus
komt onmiddellijk na het eten, die van
de twaalfvingerige darm pas als de zure
prak uren later langs komt schuiven.
Voor de dokter zijn het heel verschillen
de ziektebeelden. De ulcus in de maag
wordt vooral veroorzaakt door een de
fect maagslijmvlies, die van de twaalf
vingerige darm door een te hoge produk-
tie van maagzuur.
Deze aandoening betekende tot ongeveer
1977 datje langdurig het bed moest hou
den. Alles wat de maag maar enigszins
laat steigeren mocht niet. Het dieet be
stond uit een keur van niet te eten gema
len voedsel zoals het Sippi- en Meulen-
grachtdieet. Als dat niet hielp moest je
voor een week of zes het ziekenhuis in
om daar te kuren en als zelfs dat niet
niet hielp, volgde een operatie waarbij
een flink stuk van de zuurproducerende
maag werd weggenomen. Dat is sinds
1977 helemaal veranderd. Nieuwe medi
cijnen maakten de oude kuur en vaak
ook de operatie overbodig.
Die revolutie begon met de introductie
van het middel cimetidine (Tagamet).
Als er voedsel in de maag komt, reageert
de maagwand met de aanmaak van his
tamine. Dit histamine gaat op een zoge
heten receptor zitten en die geeft weer
een seintje om maagzuur aan te maken.
Welnu, cimetidine neemt ook plaats op
die receptor, maar het spul is zo ge
bouwd dat het seintje uitblijft. Gevolg:
de hoeveelheid maagzuur daalt. Een
nieuwer middel, ranitidine (Zantac),
heeft dezelfde werking. In hel kielzog
van deze middelen kwam pirenzipine op
de markt. Het blokkeert de vaguszenuw
die vanuit de hersenen een seintje aan
de maag geeft als de eigenaar voedsel
ziet of ruikt of er alleen maar aan denkt.
Bismuth tenslotte legt een beschermend
laagje op de zweer.
Sindsdien is er ongelooflijk veel onder
zoek gedaan om te kijken hoe deze spul
len eigenlijk helpen. Ze blijken het alle
maal even goed te doen. Tachtig procent
van alle patiënten raakt snel binnen en
kele dagen van de pijn af en de zweer
zelf verdwijnt dan wat later. Wekenlange
bedrust hoeft niet meer. Het cijfer is ge
flatteerd, want als er foppillen worden
gebruikt dan gaat in veertig procent val
de gevallen de ellende ook ove
MaarMaagzweren zijn bijna een b
zit voor het leven. Je hebt zeventig pr<
cent kans dat je ze binnen een jaar we
terug hebt. Dat is al erg genoeg, ma
bovendien wordt de kans op complicj
ties zoals een bloeding, verstopping
lekken van maag of darm ook grote
Vandaar dat men tien jaar geleden tam
lijk snel overging op een operatie.
Daar is men behoorlijk van teruggeki
men. Om twee redenen. Vooral het kla
sieke weghalen van een deel van
maag (de Billroth Il-operatie) veroo
zaakt bij misschien wel een derde van t
patiënten tamelijk vervelende bijwerkii
gen die moeilijk zijn te verhelpen. Ri
den twee is dat de nieuwe middelen i
het merendeel van de gevallen het on
staan van een nieuwe ulcus tegenhoui
of flink uitstelt. Tegenwoordig operee
men alleen als echt niets meer helpt
bij ernstige complicaties.
Van de honderd Nederlanders krijgen er vijf, of
misschien wel tien, ooit in hun leven last van
een maagzweer. Bijna een volkskwaal en toch is
de precieze oorzaak duister. Zenuwen? Die typi-
sche nerveuze maagzweerlijder schijnt niet te
bestaan. Roken, alcohol? Ook dat is nog om-
streden. Wat men wel weet, is dat een maag- g X?
zweer ontstaat als het maagzuur een gaatje in <i<^0
het slijmvlies brandt. Het agressieve zuur dat ie- 1 A0
dereen wel eens in zijn keel heeft voelen bran- s/
den, verteert alles wat de maag binnen komt
vallen. Nu de paradox. "aommii
De maag verteert wel het voedsel, maar I wand produceert maagzuur plus het ei-
niet zichzelf. Hoe kan dat? De maag- wit aanvretende pepsine en die vormen
