I,Sporten om
ibetere mensen
maken"
,Roland Garros
sis nog geen
Wimbledon
J
Nederlandse Katholieke
Sportfederatie veertig jaar:
Crimineel
Is een katholiek doelpunt mooier dan een ander doelpunt? En komt een katho
lieke doodschop sympathieker over dan een andereNee. Toch staan er elke
week ,,rk"-voetbaltearns op de velden en vierde de Nederlandse Katholieke
Sportfederatie haar veertigjarig bestaan met een plechtige eucharistieviering,
gecelebreerd door kardinaal Simonis en de bisschoppen Bür en Ter Schure. Is
het ene doelpunt dan toch het andere niet? Inderdaad. Een doelpunt is meer
dan een bal in een net. Het is de uitkomst van een spel, waaraan mensen
waarde hechten. En daar kan de godsdienst scoren, want de waarde van sport
komt niet uit de lucht vallen. Daar zit meer achter. Een levensbeschouwing
bijvoorbeeld.
:onde
ZATERDAG 7 JUNI
Geen verbeten wil om te winnen, maar de behoefte zo te spelen en te sporten dat partij én tegenpartij er een goede middag aan
beleven. Dat komt in de visie van de Katholieke Sportfederatie al een heel eind in de richting van wat in het gebod van de
naastenliefde wordt gevraagd.
m LipEN HAAG - Voor de Neder
landse Katholieke Sportfederatie
eira,(NKS) spreekt het bestaan niet
i18Jvanzelf. Het veertigjarig bestaan
van de federatie werd de afgelopen
week in bezinning doorgebracht.
JWat hebben die 450.000 leden ei-
iggggenlijk aan hun organisatie? En
(|wat meer is: Wat hebben zij aan
C(e|een katholieke organisatie? De
121 (hand is in eigen boezem gestoken
en tast daar naar de reden van be-
staan.
d-Sport staat in dienst van de mensen, en
^^ïiet andersom. Daarom hoort de waarde
alesvan ieder mens zowel maatstaf als doel
ite zijn voor elke sportieve activiteit,
zeVerheerlijking van kracht en geweld is
Maar gaat het om een eerlijke con-
ookfrontatie, een ontmoeting waarbij de
hotwaardigheid van de mens voorop staat,
dan zullen zelfs toeschouwers en televi-
siekijkers er door begeesterd worden".
dfiDeze woorden van Paus Johannes Pau-
u j.lus II, uitgesproken op het 49e congres
«van de Internationale Katholieke Fede-
4 ratie voor Lichamelijke Ontwikkeling
(FICEP), zijn Arnoud Vriends uit het
W.hart gegrepen. Als voorzitter van NKS is
je v hij blij met elke erkenning van het be
lang van sport. En dan denkt hij niet al
leen aan het belang van een goede condi-
itie of dat van een prettige ontspanning.
Hij gaat nog een stapje verder. „Veel
jongeren zijn op zoek naar de zin van
het leven. Wie geestelijk ontredderd is,
is dat ook lichamelijk. Sport is een be-
rs- langrijk element om vanuit de lichame
lijkheid een bijdrage te leveren aan een
geestelijk evenwicht", zegt hij in „Sport-
parade", het orgaan van de NKS.
En Leo van de Akker, die vijfentwintig
jaar op het bureau van de NKS gewerkt
heeft, zegt in hetzelfde blad: „De vraag
is of de NKS als katholieke organisatie
steeds opnieuw hervormend zal willen
en durven zijn. Kijk, jeugd laten spelen
en sporten is niet zo'n kunst. Maar door
spelen en sporten betere mensen maken,
dat is wel een kunst". Intussen staat lang
niet voor iedereen vast dat sport zo vat
baar is voor hoge levensbeschouwelijke
idealen. Moeten we de sport niet de
sport laten en verder niet zeuren? Vele
christenen en niet-christenen zeggen
daar volmondig ,ja" op. De schrijver
Gerrit Komrij schreef tien jaar geleden
al snerend: „Tonen ze je soms ook een
liberale voetbalwedstrijd of een her
vormd songfestival? Zo gaan ook de lite
ratuur, het borduurwerk en de filatelie
alle godsdienstige en ideologische gren
zen te buiten".
Niet van belang
De NKS is zich ervan bewust dat het
verband tussen geloof en voetbal niet
voor iedereen direct zonneklaar is. In
1984 vroeg men het Katholiek Studie
centrum (KSC) van de Katholieke Uni
versiteit Nijmegen daarom een onder
zoek te verrichten naar de relatie tussen
sport en levensbeschouwing. Het KSC
aarzelde. „Viel er op dat terrein wel iets
te bestuderen? En was dat dan belangrijk
genoeg^om er veel tijd en energie aan te
besteden", vragen de inleiders van het
boekje „De waarde van sport", dat er
dus toch gekomen is. Onder het motto
„niet geschoten is altijd mis" zetten
twaalf wetenschappers, onder wie een fi
losoof, een classicus, historici en sociolo
gen, zich aan de studie.
De eerste conclusie van het studiecen
trum is dat sport alleen van belang is
voor zichzelf. Niets minder maar ook
niets meer. „Of een voetbal al dan niet
achter de doellijn verdwijnt is, bezien
vanuit externe belangen zoals bijvoor
beeld ernstige wereldproblemen, niet
van belang". Een wielrenner fietst om
het fietsen en dat onderscheidt hem van
de fietser die haast heeft omdat zijn
vriendin al uren zit te wachten. Dat wil
niet zeggen dat sport van geen belang is.
Sport is niet waardeloos, zeggen de ka
tholieke onderzoekers en daarvan geven
ze vele voorbeelden: Sport verschaft ge
noegen, in de sport kun je karaktereigen
schappen en lichamelijke mogelijkheden
ontwikkelen, sport kan gezellig zijn, en
zovoorts, enzovoorts. Natuurlijk, dat
geldt allemaal niet voor de sport alleen.
„Maar dat neemt niet weg dat de ge
noemde karaktertrekken aan de sport
een eigen zelfstandige waarde verlenen",
aldus het KSC. Waarmee men meteen
wil aantonen dat sport niet „waarde
loos" is. „Bij voetballen zijn niet alleen
hands en buitenspel overtredingen, maar
ook spelbederf, ruw spel en scheldpartij
en. Iemand die beweert dat sport een
neutrale aangelegenheid is, houdt zich
zelf en ook anderen voor de gek".
Fietsen zegenen
De waarden in de sport zijn voor het
KSC de openingen waardoor de levens
beschouwing ingang vindt. Maar daar
beginnen de moeilijkheden pas. Want
wat er ook in de,bijbel staat, geen spelre
gels voor.voetbal. Toch komt het studie
centrum tot een aantal spelregels die aan
de bijbel ontleend zijn. Dat betekent niet
dat de racefietsen weer gezegend moeten
worden of dat het korfbalteam zich naar
Maria-oorden moet haasten. Dat is
voorbij. Nu is het in de eerste plaats van
belang de „eigen waarde van sport als
spel" te erkennen, vindt het KSC. Sport
moet leuk en goed zijn, ook (en mis
schien wel: juist) als de kenmerken van
topsport ontbreken. Topsport en be-
roepssport mogen niet model staan,
warit dat leidt tot „waarde-loze" ver
schijnselen. „Overbenadrukking van
techniek, agressie, fanatisme, spelbederf,
onderwaardering van minder getalen
teerden". Daar is het studiecentrum dus
tegen. Men stelt daarvoor in de plaats:
Respect voor mensen (waaronder el-
kaars gezondheid), geen doping, kansen
voor iedereen. „Humane waarden als ge
zondheid, vriendschap en respect mogen
niet op het altaar van de afgod sport
worden geofferd". Men beseft dat deze
waarden niet exclusief christelijk zijn,
maar dat neemt niet weg dat het voor
christenen belangrijk is zich daarop (in
verenigingsverband) te bezinnen.
Spiegel
Het gebrek aan humane waarden in de
sport staat natuurlijk niet op zichzelf. In
de NKS-brochure „Sport en democrati
sering" wordt het zelfs een „graadmeter
voor het democratisch gehalte van een
samenleving" genoemd. Dr. Kamphorst
stelt in de brochure dat het drama in het
Heizel-stadion resultaat is van een zieke
samenleving. „Het feit dat er in de Hei
zei bijna veertig doden vielen door ge
welddadigheden in het stadion, maar 4at
de Europa-Cupfinale tussen Juventus en
Liverpool toch „gewoon" in hetzelfde
stadion en op dezelfde avond nog ge
speeld werd, is door vrijwel iedereen als
een ongelukkig incident beschouwd.
Klaarblijkelijk heeft niemand de spiegel
gezien die het drama ons heeft voorge
houden. Wie in die spiegel kijkt ziet een
zieke en ondemocratische samenleving
waarin het individu en het belang van
de ander eigenlijk niet meer tellen en
waarin alles en iedereen ondergeschikt
gemaakt is aan het grote geld". Volgens
Kamphorst heeft de sportwereld zich te
veel aangepast aan de wereld om zich
heen en moet men terug naar democrati
sche basisprincipes. Juist in dat proces
kan een christelijke sportfederatie een
rol spelen. Tijdens de jubileumbijeen
komst van de NKS gaf dr. Van Gennip
(algemeen secretaris van de Katholieke
Raad voor Kerk en Samenleving) daar
alvast een aanzet toe. Volgens hem gaat
het om een evenwicht tussen de mense
lijke driften en de onderdrukking daar
van. Van Gennip: „Middeleeuwse theo
logen drukten dit uit rin het adagium dat
de drift in regie moest worden genomen.
In die regie blijkt sport, juist in zijn be
trokkenheid op oefening én genot, disci
pline én zich uitleven, een waardevol
element te zijn". De verbeten wil om te
winnen moet dan. wijken voor „de be
hoefte zo te spelen en te sporten dat par
tij én tegenpartij er een goede middag
aan beleven. Dat komt al een heel eind
in de richting van wat ons in het gebod
van de naastenliefde wordt gevraagd".
STEVO AKKERMAN
1
t-bUtHAIlUN FRANCAISE Dl
(rtfvwwt.gr
iU
centre 4 jfUX PtS
iÜ
w PARIJS - Kea Bouman zou het nimmer hebben
kunnen bevroeden, maar haar naam staat met vergulde
letters ingebeiteld in de serie erestenen aan de
bovenkant van baanl op Roland Garros. In 1-927 was
'j de Haarlemse de eerste en tot dusver enige, die de
Nederlandse tenniswereld een Grand-Slamtitel
bezorgde.
Als eerbewijs daarvoor deelt zij een ge
denksteen met de fameuze Fransman
René Lacoste, die het kunststukje in de
befaamde periode van de drie Franse
tennismusketiers twee jaar later overi
gens nog een keer leverde. Zoals zijn le-
gendarische tijdgenoten Jean Borotra en
I Henri Cochet dat respectievelijk twee-
en vijfmaal presteerden. Dat waren nog
eens tijden voor de eerzuchtige Fransen,
die na die roemruchte vooroorlogse ja
ren nog slechts tweemaal een landgenoot
op de hoogste trede van het erepodium
hadden: in 1946 Marcel Bernard en in
1983 Yannick Noah.
En dat geringe aantal successen is de
ambitieuze Fransen toch eigenlijk wel
een doorn in het oog. Want Roland Gar
ros mag dan de laatste tien jaar onbe
twist Australië hebben verdrongen als
het derde tennistoernooi ter wereld, het
evenement zou in eigen land pas echt al
lure krijgen als de Fransen zelf wat na
drukkelijker in de schijnwerper zouden
treden. Wat dat betreft is de editie van
1986 een pechvolle aflevering, want zo
als bekend moest Noah zich afgelopen
weekeinde afmelden als gevolg van een
dom ongelukje met een op de voet ge
vallen koffer.
Dat mag dan sportief een tegenvaller
van de eerste orde zijn voor het evene
ment van de invloedrijke Philippe Cha-
trier, commercieel kan Roland Garros
de laatste jaren niet meer kapot. En dat
is het complex aan te zien. Er is aan de
Boulevard d'Auteuil, in de schaduw van
het bekende voetbalstadion Pare des
Princes, een accommodatie ontstaan die
de toets der kritiek alleszins kan door
staan. Het enige dat als bezwaar kan
worden aangevoerd, is dat alles te nieuw
is. De op diverse plaatsen uit grijs-wit
beton opgetrokken nieuwe arena's ont
beren daardoor de sfeer en ambiance,
mede waardoor Wimbledon nog steeds
het toonaangevendste evenement ter we
reld is.
Grijze betonkolos
Evenmin als in Parijs heeft de tijd in
Londen stilgestaan, maar de Britten
slaagden er in om elke verbetering, ver
groting of verandering knap in te passen
in de bestaande structuur. Vandaar dat
Wimbledon zich nog immer terecht kan
beroemen op de eretitel „De Groene Ka
thedraal". Waar Roland Garros slechts
in aanmerking zou kunnen komen voor
het predikaat „De Grijze Betonkolos".
Maar dan wel een produkt van de Fran
se cementindustrie, waarbij alles is ge
daan om koele zakelijkheid en Franse
charme hand in hand te laten gaan met
de moderne techniek.
Hoewel er toch weer mensenhanden aan
te pas moeten komen om in het hart van
het park - waar een heuse fontein met
een zitgelegenheid rondom het geheel
een wat feeërieke atmosfeer moet ge
ven - de op een gezellig terrasje zittende
mensen te informeren over de tussen
standen op alle dertien banen. Zodat het
mogelijk is om zonder één bal te zien
toch alle partijen op de voet te volgen.
Een mogelijkheid waar vele tientallen
bezoekers dankbaar gebruik van maken,
onder het genot van een drankje en een
hapje.
Zoals ook Roland Garros zich tegen
woordig in niets meer onderscheidt van
een beurs of tentoonstelling in sportarti
kelen. Zij het dat de aanwezigen bij de
open Franse tenniskampioenschappen in
de frisse lucht langs alle stalletjes kun
nen drentelen. Waar de fraaiste meisjes
en de snelst geklede verkopers er geen
been in zien hun waren tegen de meest
bizarre prijzen van de hand te doen. De
talloze folders en ander reclamemateri
aal zijn uiteraard gratis. Maar dat is dan
ook het enige in dit circus, waar je voor
een hot dog vijf gulden betaalt en voor
een glas bier of frisdrank nog iets meer.
z,aken doen
Maar tennis is allang niet meer een be
zigheid voor Jan Modaal. Zeker het be
zoeken van een groot toernooi als Ro
land Garros niet, waar entreeprijzen
worden berekend waardoor een bezoekje
met het hele gezin al gauw een werk
mansweekloon kost. Maar daar liggen de
organisatoren niet van wakker. En de
spelers al evenmin. Om hen draait het in
zo'n Grand-Slamtoemooi, maar voor
vele aanverwante figureij vormen zij
slechts de aanleiding óm zaken te doen.
Business. Dat is tennis tenslotte tegen
woordig.
Dat bewijst ook Roland Garros, dat zich
nog in een ander opzicht onderscheidt
van zijn grote Europese concurrent
Wimbledon. En dat is de manier waarop
het publiek het duur betaalde entreegeld
kan vertalen in kijkplezier. Alle banen in
Parijs zijn voortreffelijk bereikbaar en
omgeven door tribunes. Op Wimbledon
is het overal een gekrioel van jewelste in
de smalle paden tussen de bijbanen, om
dat de traditie kennelijk wil dat er aan
de, inrichting van het complex niet of
nauwelijks mag worden getornd. In dat
opzicht verkoopt het evenement, dat is
vernoemd naar de in de Eerste Wereld
oorlog neergeschoten vlieger Ronald
Garros, zich aanzienlijk beter.
Zoals ook de talloze sponsors hun best
doen zich niet alleen aan het publiek zo
goed mogelijk te presenteren, maar ook
van de gelegenheid gebruik te maken bij
de verzamelde wereldpers en officials in
het gevlei te komen. Gedurende de twee
de week van het toernooi wordt de ene
ontvangst na de andere receptie georga
niseerd, waarbij de cadeautjes en de
De zakelijke
aanpak en de
moderne
technieken
kunnen niet
verhinderen dat
ook de
wedstrijden op
Roland Garos af
en toe moeten
worden
onderbroken
vanwege de regen.
meest gevarieerde hartversterkingen rij
kelijk worden geserveerd.
Straatmadeliefjes
Er zijn echter nog twee punten waardoor
Roland Garros anders is dan Wimble
don. Ten eerste het feit dat er in de
Franse hoofdstad op gemalen baksteen
wordt gespeeld, op banen zoals die over
al in Europa kunnen worden aangetrof
fen. Niets bijzonders dus. Het tweede
verschil kan worden vastgesteld als de
duisternis over het complex is gevallen,
alle betrokkenen huiswaarts zijn gegaan
en er weer parkeerruimte is ontstaan.
Dan wordt één kant van de Boulevard
d'Auteuil in beslag genomen door straat-
madeliefjes die er voor zorgen dat er ook
's avonds laat files staan' langs Roland
Garros.
Wimbledon is in beide opzichten anders.
Er wordt getennist op kort geschoren ga
zons en zodra de Groene Kathedraal
's avonds is leeggestroomd, keert de rust
in dé wijk terug. Maar misschien is dat
wel een algemeen verschil tussen de we
reldsteden Parijs en Londen. In de laat
ste metropool gaan tenslotte de pubs
ook om. elf uur 's avonds dicht. En dat
is de tijd waarop grote delen van Parijs
pas tot leven komen. Roland Garros en
Wimbledon, misschien wel twee onver
gelijkbare grootheden.
FRANK WERKMAN
In deze tiid van het streven naar
arbeidstijdverkorting lijkt één cate
gorie in onze samenleving zich aan
die door menigeen geprezen doel
stelling op voorhand al niet te kun
nen houden. Ik doel op de werkers
in de sportwereld, het onbetaalde
kader van de clubs, de verenigings
mensen die zich het vuur uit de
sloffen lopen bij allerhande klus
sen.
Deze mensen hebben op hun ter
rein in tegenstelling tot de normale
maatschappij de werkgelegenheid
de afgelopen jaren slechts zien toe
nemen. Hetgeen niet in de laatste
plaats iets had te maken met een
proces van mentaliteitsverande
ring. Als gevolg van het idee dat
ook het vuile werk in een sportvere
niging maar beter door anderen
kan worden opgeknapt.
Dat leidde niet zelden tot overbe
lasting van de betrokkenen en ze
ker tot het besef dat het mooi zou
zijn als er een oplossing voor dat
probleem zou kunnen worden ge
vonden. Iets in de geest van het in
de jaren zestig in zwang rakende
aantrekken van gastarbeiders.
Inmiddels is deze categorie van
onze samenleving al weer zo inge
burgerd, dat er ook talrijke sport
verenigingen voor deze mensen
zijn opgericht. Waardoor er bij
deze clubseveneens inmiddels
sprake is van gebrek aan kader. En
er ook hier driftig wordt gebrain
stormd over mogelijke maatregelen
in dit manco te voorzien.
Oorzaak en gevolg leidden dus ooit
tot het binnenhalen van buitenlan
ders. Daarna kwamen er concen
traties van sportende vreemdelin
gen met weer dezelfde problemen.
Maar er is een oplossing in zicht.
En dan nog wel een mei een spec
taculair tintje. Er zijn zelfs be
stuurders die zich kennis nemende
van de plannen in een spontane ui
ting van verbazing de kreetcrimi
neel" hebben laten ontvallen.
Waarbij deze uitspraak de letterlij
ke en figuurlijke betekenis van het
bewuste woord samenvatte.
Wat is namelijk het geval? Na
overleg tussen een groot aantal be
trokkenen - te veel om op te noe
men - is in Den Haag een experi
ment van de grond getild om alter
natieve straffen ten goede te laten
komen van armlastige sportclubs.
De Haagse voetbalbond omarmde
dit ongetwijfeld bij de reclassering
gelanceerde ideetje van harte, in ae
wetenschap dat ae toch al geplaag
de sportwereld best een hanaje
hulp kon gebruiken. Er zijn dus
mogelijkheden.
Want hoe je het ook wendt of
keert, het streven van elke gevange-
nisbewoner-in-spe is er tenslotte
toch op gericht om die hoge muren
niet van binnen te zien.
De animo echter bij de twee partij
en om van de vruchten van het ex
periment gebruik te maken is niet
al te groot. Om aan de impasse
een eind te maken heb ik een voor
stel. Ik weet dat mensen die al eens
hebben gezeten, liever in de open
lucht vertoeven dan in een cel met
een tralievenster. Ik weet ook dat
veel sportclubs dringend behoefte
hebben aan extra arbeidskrachten.
Wat is er dan mooier dan die twee
behoeften bii elkaar te brengen vol
gens het bekende principe van
vraag en aanbod. Ik stel dan ook
voor een bemiddelingsbureau op te
richten. Een uitzendingskantoor
voor gestrafte criminelen.
Ik stel voor dat clubs die belang
stelling hebben voor het inschake
len van discipelen van Korthals Al-
tes zich even tot deze krant wen
den. Bij voldoende belangstelling
kan de sportwereld op korte ter
mijn een nieuwe uitzendorganisa
tie tegemoet zien. Maar aan wel
één, die kan worden aangemerkt
als allround op gebieden als schil
deren, timmeren, straatmaken en
tegelen, maar ook kalken, slopen
en verbouwen. Kortom, alle klusjes
die bij de gemiddelde voetbalclub
regelmatig voorkomen. En waar
voor het luttele aantal clubwerkers
zich in het zweet moet klussen om
het allemaal voor elkaar te krijgen.
Wat is er niet mooier dan 's mor
gens een heel cellenblok te laten
aantreden met de verfkwast en
's avonds het clubhuis er als nieuw
te laten uitzien. Of twee riante, vol
ledig op zware supportersbelasting
berekende, gemetselde dug-outs
langs het vela te krijgen in plaats
van die krakkemikkige, half verga
ne houten hokjes? Of een volledig
Gerenoveerde bestuurskamer met
uisbar, gezellig zitje en verlaagd
plafond met inbouwspotjes? Moge
lijkheden te over. En het mes snijdt
aan twee kanten: je houdt de cri-.
minelen uit de cel en de kosten
voor je club laag.
Clubbestuurder, hoor ik nog iets
van u?
BUYS
'CcidócGouAOtit'
