k£idóeizowwnt~& stad omgeving
Lezen is vooral een genoegen
De Leidse Gourant
scoort op
sportgebied
Een kunstkoe melken
of een begonia kopen
Anonieme getuigen
alleen horen bij
ïrnstige misdrijven
Dat vindt Frank Werkman
(van de Sportredactie) van
'zijn' krant.
Sportverslaggeving, vooral
ook over amateurs in ons eigen gebied,
krijgt ruime aandacht in de Leidse
Courant. En daar werkt hij met volle
inzet aan.
Aan een regionale krant met een
duidelijke signatuur: gemaakt vanuit
een christelijke levensvisie. Nooit
oppervlakkig, nooit sensationeel,
maar wel kritisch en gedegen.
0 i WOENSDAG 4 JUNI 1986 PAGINA 15
Piraat weer uit
le lucht gehaald
EIDEN De Leidse radiopi-
aat Freewave is gisteren weer
lit de lucht gehaald. De politie
rof zendapparatuur aan in
en flat aan de Arendshortt.
)aar werd al een aantal keer
erder apparatuur in beslag
enomen.
'olitievoorlichter D. Grave-
and: „Blijkbaar zit er zoveel
eld achter die piraat, dat men
iet eens de moeite neemt
teeds van locatie te verande-
en". Graveland weet intussen
liet meer hoeveel maal de il-
igale zender uit de lucht is
ehaald. „Het is zeker meer
an twintig keer.
OMROEP RIJNLAND BEGINT
REGIONALE KABELKRANT
LEIDEN Omroep Rijnland is van plan in augustus van start
te gaan met een regionale kabelkrant. Via het kanaal van de
BRT 2 zullen overdag op televisie doorlopend mededelingen in
tekstvorm worden gepresenteerd over allerlei aktualiteiten in
Leiden en de regio. Een enige maanden durend experiment van
Omroep Rijnland in de Merenwijk heeft de benodigde ervaring
opgeleverd. Het experiment zou veel positieve reacties hebben
opgeleverd. De Stichting Kabelnet Merenwijk (SKM) wil dit na
jaar een enquête onder de abonnees houden over de wenselijk
heid om Filmnet abonnee TV toegang op de kabel te geven. Vol
gens het bestuur van de SKM is voorzichtigheid geboden, omdat
de belangstelling voor Filmnet landelijk gezien tegenvalt. In
middels is wel Europa TV op kanaal 46 in de Merenwijk te ont
vangen. Het plan om Filmnet met ingang van 1 juni op de Leid
se kabel toe te laten, is enigszins vertraagd. Dat komt omdat de
uitbreiding van het kabelnet door technische oorzaken vertra
ging heeft opgelopen. Vermoedelijk is Filmnet nu over circa 1
maand in Leiden te ontvangen.
Auto over
de kop
LEIDEN Op rijksweg 4 is
gistermiddag een 30-jarige
Leiderdorpse met haar auto
over de kop geslagen. De
vrouw remde voor een file, de
auto slipte, raakte in de berm
en sloeg twee keer over de
kop. Uiteindelijk kwam het
voertuig in de sloot terecht. De
vrouw mankeerde niets. De
auto was total loss. Ook de
auto van een 22-jarige vrouw
uit Oegstgeest werd gistermid
dag totaal vernield. Zij slipte
en botste aan beide zijden van
de weg tegen een vangrail. De
vrouw liep daarbij een hoofd
wond op.
JAAR CEL VOOR GOOCHELENDE JUWELENDIEF
LEIDEN/DEN HAAG Een 42-jarige Franse
juwelendief is gisteren door de rechtbank in
Den Haag veroordeeld tot twaalf maanden cel.
De officier van justitie had achttien maanden
geëist. De verdachte, geboren in Marseille,
maakte er zijn beroep van om via een handige
goocheltruc kostbare ringen met briljanten te
laten verdwijnen als hij bij juweliers op bezoek
was. De man zou tussen april '84 en februari '86
menige juwelier in Den Haag, Leiden en Haar
lem versteld hebben doen staan van zijn ver
bluffende goocheltoeren. Zijn handelwijze be
stond steevast hieruit dat hij spontaan met een
aanbetaling het vertrouwen van de verkopers
trachtte te winnen. Zodra hij zijn keuze had ge
maakt, gaf hij de betrokken man of vrouw de
opdracht om het dure kleinood van zijn keuze
veilig op te bergen in een doosje. In een mo
ment van onachtzaamheid van het verkopend
personeel wist hij vliegensvlug met zijrt lenige
vingers het deksel van de doos op te lichten en
de kostbare ring in zijn zak te laten glijden. Het
doosje werd dan leeg opgeborgen in de safe. Er
waren ringen bij van 30.000 tot 50.000 gulden
die de „goochelaar" wegnam. De Marseillaan
liep tegen de lamp, toen hij op 25 februari van
dit jaar het ongeluk had een Haags winkelmeis
je te ontmoeten, dat per se nog even een doosje
wilde openen om het nummer van de ring op
de kassabon te noteren. De Fransman probeer
de haar dat nog te beletten. Hij rukte het doosje
bijna uit haar hand, maar ze zette door en wist
het toch te openen. Tot haar stomme verbazing
zag zij dat er niets in zat.
De rechtbank heeft de juwelendief alleen voor
dit laatste feit veroordeeld. De andere diefstal
len achtten de rechters, in tegenstelling tot de
officier van justitie, niet bewezen.
Achtergronden
van de misdaad
LEIDEN Chronische
jeugdcriminaliteit is een van
de gespreksonderwerpen op
het symposium over oorzaak
van de misdaad, dat morgen
en vrijdag aan de Leidse uni
versiteit wordt gehouden.
Organisator is het criminolo
gisch instituut van deze uni
versiteit. Behalve jeugdcri-
mininaliteit zijn de belang
rijkste onderwerpen: geeste
lijke stoornissen en crimineel
gedrag en reactie van het
justitiële systeem op eigen
schappen van de dader.
LEZERSONDERZOEK VAN LEIDSE BIBLIOTHEEK:
MINISTERIELE COMMISSIE IN RAPPORT:
EIDEN In rechtszaken
loeten in principe geen ano-
ieme getuigen worden toege
iten. Alleen als er sprake is
in een ernstig misdrijf kun-
ïn deze worden gehoord. De
ichter moet degene zijn die,
i het horen van de anonieme
'tuigen, besluit of zij in de
ichtszaal worden toegelaten,
it is de belangrijkste conclu-
e uit het rapport dat op 11
ni wordt aangeboden aan de
'missionair minister van jus-
iie Korthals Altes. Het is de
(doeling dat de minister met
n voorstel voor een wettelij-
i regeling over dit onder-
prp komt. Gisteravond kreeg
;n welgevulde zaal in het Ju-
Üisch Studiecentrum van de
kidse universiteit alvast een
jjkje in dit rapport. Dat ge-
lurde via mr. H. Wooldrik,
1 van de ministeriële com-
jssie die zich over het onder-
erp van de anonieme getui-
In heeft gebogen.
looldrik was in zijn functie
'js officier van justitie een van
sprekers op de discussiea-
pnd van het strafrechterlijk
fspuut SOS over het onder-
'erp „De verdachte als slacht-
jfer van het juridisch be-
rijf". Het gebruik van ano-
jeme getuigen in strafproces-
In ep de infiltratie van poli-
E-agenten in criminele sferen
aren de twee hoofdthema's
in de avond. Dit zijn twee
jethoden die belangrijk zijn
1 het opsporen en bestrijden
in de zwaardere criminali-
|t. Het zijn echter tevens om
reden methoden, zoals bleek
jt de discussie tussen Wool-
lik en.de beide andere gas-
p, de advocaat M. Moszko-
diqz en de rechter J. Abspoel.
jet was een discussie over de
rjggenomen criminaliteit in
Gfis land en de tendens om er
tegen op te treden.
iijP. de praktijk worden zowel
^filtratie als het laten optre-
tn van anonieme getuigen
maar er zijn geen
richtlijnen beschik-
lar. Het gebruik van anonie-
ie informanten is zelfs in
Tijd met de regels van het
jetboek van strafvordering,
p rechter moet immers de
jrsonalia van een getuige
..(innen opvragen. Mr. Mosz-
bwicz: „Anonieme getuigen
|n vaak collega-misdadigers
je de politie af en toe tips ge-
Jn en daardoor zelf buiten
Ihot blijven. Een rechter is
„|ar ~nieL altijd van op de
Dogte als hij zo'n getuige
bort. Er is dus beslist controle
,bdig om de betrouwbaarheid
[toetsen van een getuige die
Joniem wenst te blijven. Ik
jn zeer geschrokken van de
uitspraak van de Hoge Rao^
van afgelopen november die
het goedkeurde dat een ver
dachte op grond* van alleen
anonieme getuigenverklarin
gen is veroordeeld. Dit is een
volstrekt oncontroleerbare
werkwijze".
Infiltreren
Ook het infiltreren in de on
derwereld (het „undercove-
ren" in justitieel woordge
bruik) zou volgens Moszkowicz
aan strenge regels moeten
worden onderworpen. Alleen
politie-ambtenaren zouden dit
mogen doen en alleen op
plaatsen waar ernstige misdrij
ven worden vermoed. Van alle
activiteiten zou nauwkeurig
verslag moeten worden ge
maakt. Mr. Abspoel viel hem
op dit punt bij: „We moeten als
handhavers van het recht
geen vuile handen maken. Ik
ben het dan ook niet eens met
minister Korthals Altes die
heeft gezegd dat een agent in
functie niet vervolgd zal wor
den als hij tijdens een infiltra
tiepoging de wet overtreedt. Ik
ben het helemaal oneens met
een oud-ambtgenoot van mij
die zei, dat een infiltrant „best
eens iemand in elkaar mocht
rammen", om aanzien te ver
krijgen in de onderwereld".
Mr. Abspoel nam zijn kans
waar om in dit kader flink uit
te halen naar het Openbaar
Ministerie (OM), vertegen
woordigd door mr. Wooldrik.
Hij beschuldigde het OM er
van zich in het openbaar op te
werpen als een instituut dat
criminaliteit bestrijdt. „Die
functie kan het OM niet waar
maken en dat moet het ook
niet proberen. Het OM is er
immers voor om de wet hand
te haven en aan te duiden dat
er een norm bestaat waaraan
de burgers zich moeten hou
den. Zonder daarbij de naam
van Wooldrik te noemen wees
Abspoel op het gevaar van de
roep om meer celruimte om
het hoofd te kunnen bieden
aan de stijgende criminaliteit:
„We zitten nu op de top van
een criminaliteitsgolf. Nu
meer cellen bouwen betekent
misschien dat ze over tien jaar
leegstaan".
Mr. Moszkowicz viel hem bij:
„Elke officier van justitie
roept nu dat de straffen
zwaarder moeten. Hij denkt
^daarmee modern te zijn, want 1
in de publieke opinie wordt er
ook zo over gedacht in deze
tijden van heroine en ontvoe
ringen. Maar het idee is vrese
lijk ouderwets. Kijk naar de
landen die de doodstraf nog
kennen: daar is de ernstige
misdaad eerder toe dan afge
nomen".
LEIDEN Een kunstkoe
melken, met de veiling-
klok een begonia „kopen"
of een familie echte, le
vende sluipwespen bekij
ken. Dat kon gistermid
dag allemaal op het Stad
huisplein waar de (recla-
mejkaravaan van „Toer
de Boer'86" was neerge
streken. Deze mobiele
tentoonstelling, die het
imago van de landbouw
moet verbeteren, trok
veel bekijks. Vooral kin
deren vermaakten zich
kostelijk.
De jeugd had het met name
voorzien op de kleine kudde
kunstkoeien die in een hoek
van het plein bijeen gedreven
was. Het woord kunstkoe is
overigens tamelijk overdre
ven, want het gaat om niet
meer dan een kaal buizenfra
me waarvan de vorm in de
verte lijkt op die van een ech
te melkgeefster. Het enige dat
veel weg heeft van een koe is
de rubber uier die op juiste
hoogte aan het frame is beves
tigd. De van vier spenen voof-
ziene uier, die echt kan wor
den gemolken, is boven geheel
open, zodat hij gemakkelijk
kan worden gevuld. Maar de
schooljeugd vond het niet be
zwaarlijk dat de koe uit buizen
was opgebouwd. Integendeel,
de kinderen verdrongen zich
om de stalen beesten; ze wil
den allemaal wel e.ens „echt"
molken.
TOER DE BOER OP STADHUISPLEIN
De jeugd had het verder ook
bijzonder druk met de jacht op
stickers, bouwplaten en fol
ders. Vooral de laatsten wer
den met gulle hand uitgedeeld
door de leerlingen van de Ho
gere Agrarische School (HAS)
uit Dordrecht. Zij trekken met
de karavaan „Toer de Boer"
langs een aantal steden in
Zuid-Holland. Dordrecht,
Gouda, Boskoop en Leiden
hebben inmiddels bezoek ge
had, Delft (6 juni) en Den
Haag (7 juni) volgen nog.
De rijdende tentoonstelling is
een idee van HAS-leerling Jan
Martijn Spruijt, die het met
vijf medeleerlingen verder
ontwikkelde. Het zestal wordt
tijdens de tocht met raad en
daad bijgestaan door zo'n 34
collega's. De expositie wordt
voortgetrokken door een vijf
tiental splinternieuwe tracto
ren die door de dealer belan
geloos ter beschikking zijn ge
steld. De trekkers slepen elf
landbouwwagens en enkele
landbouwwerktuigen (een
ploeg en een giertank) onder
politiebegeleiding voort. De
expositie is opgebouwd in de
wagens die gisteren in een cir
kel op het Stadhuisplein wer
den neergezet. Het plein
maakte hierdoor een zeer ge
zellige indruk.
Elke wagen was gewijd aan
een eigen onderwerp. Zo kon
men onder meer zien hoe kaas
wordt gemaakt, hoe een sui
kerbiet uiteindelijk in suiker
verandert en hoe aardappels
worden geteeld. Dit laatste on
derwerp oefende extra aan
trekkingskracht uit omdat de
aardappels daadwerkelijk wer
den verwerkt tot patat. De wa
gen die het onderwerp bloe
menveiling uit de doeken
deed, had ook een hoge amu
sementswaarde. Met een druk
op de knop konden bezoekers
een veilingklok tot stoppen
dwingen. Het geheel leek wel
wat op een quiz, want wie van
de vier deelnemers het snelst
op de knop drukte, kreeg een
begonia cadeau.
Interessant was ook het onder
deel biologische bestrijding. Zo
werd onder meer uitgelegd dat
de.schadelijke witte vlieg niet
alleen met chemische midde
len het hoekje om kan worden
geholpen, maar dat ook een
andere vorm van aanpak mo
gelijk is. Zo kan de kweker
■strips met eitjes van sluipwes
pen kopen en deze strips in de
kas leggen. Deze wesp, of
wespje, want veel groter dan
een onweersvliegje is dit insect
niet, is de natuurlijke vijand
van de witte vlieg. De wesp
legt zijn eitjes op de witte vlieg
en het larfje van de wesp doet
zich daarop tegoed aan de
vlieg, die natuurlijk het loodje
legt.
Op donderdag 5 juni trekt een
gedeelte van de expositie naar
het Binnenhof waar een pan-
nekoek van overschotproduk-
ten wordt gebakken. De lek
kernij van graan, boter en
melk wordt bereid op een
vuurtje van gedroogde mest en
aangeboden aan enkele tweede
kamerleden. De leerlingen
van de HAS willen hiermee
overigens niet protesteren te
gen het landbouwbeleid, maar
willen laten zien dat ze over
de problematiek nadenken.
Opnames NCRV-radio in Hooglandsekerk
LEIDEN Het oratorium „Markus" dat zaterdag 7 juni in de
Hooglandse kerk zijn premiëre beleeft, zal door de NCRV-radio
integraal worden opgenomen en op een nog vast te stellen da
tum worden uitgezonden. „Markus" wordt vertolkt door de Lau-
renskantorii uit Rotterdam, Hosanna uit Alphen en het Randste
delijk begeleidingsorkest. Dit alles onder leiding van Barend
Schuurman. Het was aanvankelijk de bedoeling dat deze pre
miëre in de Laurenskerk in Rotterdam zou plaats hebben, maar
de NCRV vreesde geluidsoverlast van voorbij denderende trei
nen. Aanvang 19.30 uur.
LEIDEN Lezen blijft
voor het merendeel van de
gebruikers van de Leidse
bibliotheken een genoegen.
Zo'n 78 procent van 3522
ondervraagden uit Leidqp
en Voorschoten stelden te
lezen „om zich te ontspan
nen". Verder leest men
vanwege de algemene ont
wikkeling (40%), studie
(38%), oplossen bepaalde
problemen (22%), voor
werk (18%) en huishouden,
tuin enz. (11%). Het liefst
leest men avonturen-, oor-
logs- en spionageromans.
Daarna komen de literaire
romans, detectives, familie-
I dokters- en liefdesromans.
Engelse-, historische-, psy-
chologische romans, strip
verhalen, jeugdboeken, boe
ken over land- en volken-
kunde, kunst, geschiedenis,
gezondheidszorg, muziek,
j psychologie, tuinieren enz.
Science fiction en boeken
over techniek scoren rela-
tief laag op deze boeken
top-twintig. Zo'n 31% zegt
in het algemeen wel elke
week één of meer boeken
te lezen, 27% zegt ongeveer
twee boeken per maand te
lezen, 14% leest er één per
maand en 13% leest minder
dan twee boeken per jaar.
Dat blijkt uit een lezerson
derzoek dat in opdracht
van de Leidse bibliotheek
door de Dienst Sociaal We
tenschappelijk Onderzoek
van de Rijksuniversiteit in
Leiden is gehouden. Doel
van dit vorig jaar gestarte
onderzoek was om het aan
bod van diensten van de bi
bliotheek beter af te stem
men op de vraag van de le
ners. Dit om met het klei
ner geworden budget toch
meer service te kunnen bie
den.
Voor het onderzoek werden
6000 mensen in Leiden en
534 inwoners van Voor
schoten (bewoners van
Noord-Hofland maken wel
gebruik van bibliotheek-fi
liaal Zuid-West) benaderd.
De mensen die een vragen
lijst kregen, kwamen uit
alle lagen van de bevolking
en hadden uiteenlopende
leeftijden. Het waren leden
of gebruikers van een Leid
se bibliotheek, maar ook
mensen die nooit naar de
bibliotheek kwamen of hun
lidmaatschap hadden opge
zegd. Er werden in totaal
3522 vragenlijsten terugge
stuurd.
Het nu gehouden onder
zoek zal volgend jaar nog
worden geïntensiveerd.
Naar aanleiding van de to
tale resultaten zal het be
leid van de bibliotheek
worden aangepast. Volgens
de penningmeester van het
bestuur, de heer A. van der
Kloes, zal het nieuw te be
palen beleid echter geen
grote verschuivingen ge
ven.
kend. Dat men er om aller
lei inlichtingen kan vragen,
er kan studeren en koffie
drinken wist een kleine
meerderheid eveneens.
Maar dat men er ook uit
treksels van boeken kan
krijgen, dat er een knipsel
krant wordt gemaakt waar
je van alles in op kan zoe
ken, dat er rondleidingen
worden georganiseerd en
dat er allerlei aktiviteiten
voor kinderen worden ge
houden, was bij veel men
sen nog niet bekend. Vooral
de mogelijkheid tot lenen
van bladmuziek, het thuis
bezorgen van boeken bij
ouderen en minder validen,
de mogelijkheid om dia's en
cursussen op video te lenen
en dat men er vergader
ruimte kan krijgen of een
cursus kan volgen, bleek bij
zeer velen onbekend te zijn.
Aan de andere kant stelde
18% van de ondervraagden,
die zeiden regelmatig ge
bruik te maken van de bi
bliotheek, dat zij op de
hoogte was van de moge
lijkheid om grammofoon
platen en musiccassettes te
lenen. Iets wat echter nog
niet mogelijk is in de biblio
theken.
Door dit onderzoek is even
eens een beeld ontstaan van
de omvang van de zoge
naamde grijs-leners. Dat
zijn mensen die wel boeken
uit de bibliotheek lezen,
maar geen abonnement
hebben. Zij laten kennissen
of familieleden boeken
voor hen meenemen of ge
bruiken het abonnement
van iemand anders om boe
ken te lenen. Ongeveer
éénderde van de leden
neemt wel eens een boek
voor niet-leden mee. Het
percentage grijs-leners dat
met een abonnement van
een ander boeken leent, be
draagt tussen de 12 en 17
procent. Het totaal aantal
boeken dat jaarlijks door
niet-leden wordt geleend
ligt daarmee zeker tussen
de 79.000 en 151.000 titels.
Diensten
Uit het onderzoek is wel ge
bleken dat maar weinig
mensen op de hoogte zijn
van de vele diensten die de
bibliotheken in Leiden aan
bieden. Dat de bibliotheek
boeken uitleent en dat men
er kranten en tijdschriften
kan lezen, was dan wel.be-
Kinderen verdringen zich rond de kunstkoeien
Veel mensen weten erg weinig van al de diensten die de bibliotheek aanbiedt.
Ook bleek dat eenderde
van de leden van de biblio
theek een man is en twee
derde vrouw. De groep 12-
tot 35-jarige is verhoudings
gewijs het sterkst vertegen
woordigd. Zo'n 20% is jon
ger dan 18 jaar en éénderde
van de leden is scholier of
student. Zo'n 27% heeft be- boeken lenen, is 21% jonger
taald werk en 21% doet het dan 21 jaar, 22% is ouder
huishouden, 4% is werkloos van 45 jaar.
en 8% is gepensioneerd. De mensen die niet in .de
Van de gebruikers van de bibliotheek kwamen, gaven
bibliotheek, dat zijn mensen daar als reden voor, dat zij
die wel gebruik maken van liever boeken kochten, niet i
de diensten, maar geen lid lazen of geen tijd hadden
zijn en ook officieel geen om te lezen.
-L.
