„Bijbel geen boek
dat uit de hemel is gevallen"
final
DRIEKWART EEUW
HEILIG LAND STICHTING
'Cciclóc SouAmot'
ZATERDAG 31 MEI 1986)
De Heilig-Land
Stichting, het bijbels
openluchtmuseum bij
Nijmegen, vierde
gisteren het 75-jarig
bestaan. Wat begon als
het plan een geweldige
basiliek te bouwen die
de Sacre Coeur in Parijs
naar de kroon moest
steken, mondde uit in
een museum dat de
entourage laat zien
waarin de bijbel tot
boek werd. In de jaren
zestig ebde de
belangstelling voor de
Heilig Land Stichting
weg. Maar in de jaren
zeventig groeide zij met
nieuw elan uit tot een
museum dat jaarlijks
meer dan
honderdduizend
bezoekers trekt.
NIJMEGEN - Pater Kiewe schiet
jongelui te hulp die op zoek zijn
naar antwoord. „De wijnpers? Hier
is 'ie. In de bovenste bak de drui
ven. Flink aanstampen. Kijk, het
sap komt uit die gaten. Wordt op
gevangen. Het bezinksel blijft ach
ter. In de derde bak krijg je dan
heerlijke, zuivere wijn. Mooi hè.
Ja, aanstampen met de blote voe
ten. Wel eerst goed wassen natuur
lijk. En de rest van de antwoorden
vind je zelf maar. Doe zelf ook
maar wat".
De directeur van het bijbels openlucht
museum trekt tevreden aan zijn sigaar.
Zet zich even in het blauw. Komt te
voorschijn en zegt: „Prima jongens zijn
dat. Hun school komt hier al jaren. De
leraren bereiden de tocht naar de Heilig
Land Stichting goed voor. Zo leren die
jongens nog wat van hun uitstapje. Maar
sommige onderwijzers laten de kinderen
hier ook gewoon los. Stadskinderen. Zie
je zo. Komen bijvoorbeeld uit Amster
dam. Ontdekken plotseling een bos. Ook
nog een konijn. Daar gaan ze natuurlijk
op af. De leraren zien hun jongens niet
eerder terug dan 's avonds in de bus".
Pater Kiewe geniet van zijn rol als gids.
Praat in heldere taal. Geeft passanten ge
vraagd en ongevraagd extra informatie.
Roept ook af en toe een scholier tot de
orde die niet met zijn ogen, maar met
handen en voeten de monumenten on
derzoekt van het museum dat Kiewe
koestert. Een vriendelijk wandelende
praatpaal, die Kiewe. Gelijkertijd gids en
baken.
De banden van pater Kiewe met het bij
bels museum dateren al van 1954. Jaren
lang leidde de montfortaan vanaf de
heuvelen ten zuidoosten Nijmegen toch
ten naar dat andere bijbels openlucht
museum, de jonge staat Israël. Einddoel:
Jeruzalem. „Met de bus gingen we. Zes
weken duurde zo'n reis. Als je nu voor
dezelfde route zou kiezen, ben je je le
ven niet zeker. Nee, de busreizen van
destijds zijn niet meer mogelijk. De
tochten voeren door Italië, Griekenland,
Klein-Azië. Allemaal belangrijk voor de
verspreiding van de bijbel. Tijdens de
reizen heb ik heel wat spulletjes voor
ons openluchtmuseum gekocht. Je vond
nog oud-testamentische zaken. We na
men de aanwinsten in de bus mee terug.
Vandaar ook al die authentieke voor
werpen in de gebouwen van de Heilig
Land Stichting. Niet elke aankopp was
even gemakkelijk. In Turkije wilde ik
een bedoeïenentent kopen. Ze hebben
daar dezelfde tenten als in Israël. De
mensen schoten vreselijk in de lach.
Moet je je voorstellen, ik wilde hun huis
kopen Toch heb ik zo'n tent kunnen
bemachtigen".
seigneur. In de bloeitijd van de devotie
voor het Heilig Hart nam hij als pionier
van de Heilig Land Stichting het initia
tief tot een geweldige kerk die de Sacre
Coeur in Parijs naar de kroon moest ste
ken. Even ten zuidoosten van Nijmegen
werd vijfenveertig hectare grond aange
kocht. Kunstenaar Piet Gerrits werd ge
vraagd de devotie voor het Heilig Hart
- Christus als koning van kerk, gezin en
maatschappij - gestalte te geven.
De bouw van wat een geweldige basiliek
moest worden, stagneerde weldra. Geld
gebrek legde de bouw stil. Enkele funda
menten en het voorportaal - nu inge
richt als informatieruimte - herinneren
nog aan de poging een indrukwekkend
godshuis te laten verrijzen.
De paters montfortanen achter de Heilig
Land Stichting verlieten vrij snel het
ideaal van de Heilig-Hartdevotie. „Het
denken ging meer in de richting van de
bijbel", aldus pater Kiewe. ,.Een devotie
kan vrij plaatselijk zijn. Is vaak beperkt
van levensduur. Daarentegen is de be
hoefte aan kennis over de achtergronden
van de bijbel blijvend".
De opzet van het bijbels museum kende
twee wegen. „Je had het geboortever
haal: Er was voor hen geen plaats in de
herberg. Wie was die timmerman eigen
lijk? Zo kwam je tot onderwerpen. Het
tweede verhaal betrof de arrestatie in de
Hof van Olijven. Inderdaad, de geboorte
en het einde van Christus' leven. De
leemte daartussen vulden de paters op
met verhalen".
Als eerste monumenten verschenen in
1915 een Heilig-Hartbeeld en een Maria-
heiligdom dat momenteel als filmzaaltje
in gebruik is. Wat meer in de richting
van het nieuwe doel waren de kruisweg
staties met de nog steeds bestaande Cal
varieberg waarin een reconstructie van
het Heilig Graf. Geleidelijk ontstonden
monumenten als het paleis van Pilatus,
de geboortegrot en allerhande joodse en
Palestijnse woningen.
De belangstelling voor het bijbelse open
luchtmuseum is door de jaren heen won
derlijk groot gebleken. Velen gaven er
blijk van graag in de nabijheid van het
Heilig-Land-in-zakformaat te willen wo
nen. Op hQt kerkhof hebben mensen uit
alle windstreken hun laatste rustplaats
gevonden. Vanwege de sterke toename
van het huizental in de buurt van het
museum zijn sedert een aantal jaren van
gemeentewege blauwe borden geplaatst
die de bebouwde kom rondom de Heilig
Land Stichting markeren.
In de jaren zestig, toen een storm de ker
kelijke wateren deed kolken, kreeg de
publieke belangstelling voor het mu
seum gevoelige tikken. Besloten werd
het tot dan vnj statische museum aan te
passen aan de eisen des tijds. Onder de
hoede van (voortaan) directeur Kiewe.
bleek de Heilig Land Stichting in staat
betrekkelijk snel een groot publiek aan
te spreken. Jaarlijks passeren tegenwoor
dig meer dan honderdduizend dagjes
mensen de poorten.
Oecumenisch
„En zeg niet dat ons bijbels museum een
rooms ding is", waarschuwt pater Kie
we. „Het accent ligt op de oecumene.
We hebben ook een dominee in het be
stuur. De Jehova's komen hier met bus
sen. De mensen van het Leger des Heils
ook. Veel joden. We geven uitleg in vier
talen. Zie ik mensen met een rood boek
je. dan weet:mik: ze praten Engels. Ik
spreek ze som's aan. Verbaasd klinkt het
dan: „Hoe wist u dat wij uit, Engeland
komen?". Kijk, de mensen moeten zich
hier thuisvoelen. We moeten elkaar toch
terugvinden'1 Dat is oecumenisch. Ik
weet wel, de mensen lopen hier voor
hun ontspanning naar binnen. Maar ze
worden toch geconfronteerd met het le
ven waarin Jezus leefde. Hoe hij water
haalde bij de bron, hoe de herders waren
in de schaapskooi. Die wereld proberen
we te presenteren. Kinderen zien graag
iets. De ellende van het leren over de
bijbel op school is. dat er niets te zien is.
In het openluchtmuseum kunnen we de
jeugd wel iets laten zien. We krijgen hier
enorm veel jongelui. Vind ik geweldig.
En ik ben me heus wel bewust dat de
Devotie
In een terugblik op driekwart eeuw Hei
lig Land Stichting noemt pater Kiewe de
naam van pastoor Suys, de latere mon-
Een natuurgetrouwe kopie van de Calvarieberg.
jongeren de kerkdrempel niet platlo
pen".
Het bijbels museum van vandaag pro
beert een brug te slaan tussen verschil
lende culturen. „De bijbel is geen boek
dat kant en klaar vanuit de hemel op
aarde is gevallen. Mensen denken dat
soms", betrekt Kiewe stelling. „Door de
eeuwen heen is de verzameling boeken
die wij bijbel noemen als het ware ge
groeid binnen een volk. Een volk dat in
nauw contact heeft gestaan en invloeden
heeft ondergaan van grote wereldrijken
en culturen. Egypte, Babylonië, Grieken
land. het Romeinse Rijk. Voor een juist
begrip van de bijbelboeken is het derhal
ve van essentieel belang over deze cultu
ren geïnformeerd te worden. Ze hebben
mede de inhoud, de vormgeving en het
klimaat ervan bepaald. De wordingsge
schiedenis van de bijbel loopt van 2000
voor Christus tot ongeveer 100 na zijn
leven".
Bonte stoet
Het bijeenbrengen van de bonte stoet,
culturen die de bijbel gekleurd heeft,
komt in de Heilig Land Stichting het
sterkst tot uiting in de Via Orientalis, de
Oosterse straat. Aan de Via Orientalis
liggen Egyptische. Babylonische, Griek
se, Romeinse en joodse huizen zij aan
zij. Voor de inrichting van de woningen
zijn adviezen, ingewonnen bij specialis
ten van de Katholieke Universiteit van
Nijmegen. Alle huizen zijn reconstruc
ties van onderkomens die daadwerkelijk
bestaan hebben of nog steeds te zien.
zijn.
Nieuw zijn de aanleg van het Meer van
Galilea, de Jordaan en enkele vissers
huisjes. Op schaal uiteraard. Een ma
quette geeft nader houvast omtrent het
meer langs de oevers waarvan zich zove
le bijbelverhalen afspelen.
De financiële middelen vormen een rem
op een verdere uitbouw van het open
luchtmuseum dat in de wereld zijn weer
ga niet heeft. „Van de entreegelden kun
nen we gas en licht betalen. Voor uit
breiding zijn we aangewezen op subsi
dies", stelt directeur Kiewe vast.
„In het begin van de jaren zeventig heb
ben we flink kunnen bijbouwen. Tot op
heden voor zo'n acht miljoen gulden. De
subsidies zijn echter geleidelijk minder
geworden. Voor de Oosterse straat kre
gen we nog vijfenzeventig procent. Bij
de laatste aanbiedingen voor de uitbouw
komen we niet verder dan dertig tot vijf
endertig procent. De rest moet je wel
zelf bijpassen. De tramlijn voor mensen
die slecht ter been zijn. moet nog vol
tooid worden. Sommige monumenten
kun je niet bereiken per tram. Jammer.
Het bezoekersaantal van honderddui
zend kan in de komende jaren makkelijk
verdubbeld worden. Die ruimte hebben
we".
Het openluchtmuseum is dagelijks van
9.00 tot 17.30 uur geopend. De toegangs
prijs voor volwassenen bedraagt 7,50
gulden. Kinderen tot dertien jaar mogen
voor 4,50 naar binnen.
THEO LEONE
Huiselijkheid is
het geheim van
Logis de France
De onmisbare gids voor iedereen
die doof Frankrijk reist en onder-l
weg verzekerd wil zijn van eeni
goed bed en lekkere maaltijden is»
die van de hotelketen Logis et Au
berge de France". In de nieuwe
gias staan 4555 overnachtings
plaatsen met in totaal 75.427 ka
mers. Ondanks deze respectabele
cijfers blijft een zekere huiselijk
heid het geheim van het succes van
..Logis de France". De gasten ko
men vaak terecht in kleine familie
hotels. Voor niet minder dan 84
procent vindt men deze horecabe
drijven in plaatsen met minder
dan vijfduizend inwoners, zodat
ook het landelijke element een gro
te rot speelt en streekgerechten nun
ereplaats kunnen behouden op hel
menu. Toch worden strenge eisen
gesteld aan de leden en hun eta
blissementen. Een gastvrije en hof
felijke ontvangst in regionale sfeer,
scherpe all-in-prijzen en een zeker
comfort behoren lot de voorwaar
den. De gids voor 1986 is verkrijg
baar aan de balies van het Frans
V erkeersbureau in Amsterdam en
de ANWB kantoren. ToezendingI
per post is mogelijk. Daartoe moet
voor 2.30 gulden aan ongestempel-'
de postzegels worden ingesloten bij I
de aanvrage, adres: Frans Ver
keersbureau. Prinsengracht 670,
1017 KX Amsterdam.
Alles over kamperen
op Britse eilanden
Voor vakantiegangers naar Groot-
Brittannie heeft het Brits Toeris
tenbureau in Amsterdam alle be
langrijke kampeer- en caravanter
reinen in een gids bijeen gebracht.
De uitgave ..Where to stay. Cam
ping and Caravan Parks" omvat
niet minder dan 870 terreinen in
geheet Groot-Britlannie. inclusief
Noord-Ierland. De terreinen die in
de gids zijn vermeld moeten aan
een aantal voorwaarden voldoen
op het gebied van onder meer hy
giene en veiligheid. ..Where to
stay" rangschikt de kampeerterrei
nen op alfabetische wijze naar
plaats van ligging, waarbij num
mers verwijzen naar kaartjes ach
terin. De belangrijkste gegevens
zijn ook in Nederlands vermeld.
I 'oor meer informatie schrijft men
een briefkaartje aan het Brits Ver
keersbureau. Stadhouderskade 2.
1054 ES Amsterdam.
Kano-zesdaagse
in Noord-Holland
Fiets- en wandelmeerdaagsen
zijn inmiddels vaste prik gewor
den op de zomerse activiteitenka
lenders Daar kan de dit jaar
voor de vierde maal te houden
Noordhollandse kano-zesdaagse
aan worden toegevoegd. Op 13
juli is Dirkshorn bij Sc hagen op
nieuw de startplaats van een
rondtocht die bedoeld is voor ie
dereen die van rust en water
houdt. Kano-ervaring daarente
gen is niet vereist. De totale af
stand van de route bedraagt 120
kilometer. Dagelijks wordt zo'n
twintig kilometer afgepeddeld
langs de mooiste plekjes van
Noord-Holland. Voor meer infor
matie Streek-VVV Noordhol
lands Noorden. Postbus 41, 1780
AA Den Helder, tel. 02230-14888.
Nieuwe routes liggen
klaar voor lange-
afstandwandelaar
Het wandelen over een door
gaande route, dat met een lelijl
woord lange-afstandswandelei
genoemd wordt, begint langza
merhand ook in ons land in di
mode te raken. De in 1980 opge
rich te Stichting Lange-Afstands
Wandelpaden (SLA W) telt al ze
venentwintig gidsjes. waarii
evenzovele paden %ijn beschre
ven die samen een aaneengeslo
ten route van 2500 tot 3000 kilo
meter vormen. De SLAW ver
enigt een aantal organisaties ii
zich, waaronder Staatsbosbeheer
de Stfchting Nederlandse Jeugd
herbergcentrale NJHC, de Ne
derlandse Wandelsport Boni
NWB en de Nederlandse Toeris
ten Kampeerclub NTKC. Dt
SLAW dient al deze organisatie,
van advies bij het opzetten var
nieuwe doorgaande routes en zie
erop toe dat zij op een logischt
wijze aan elkaar gekoppeld wor
den. De langste aaneengeslotei
wandelroute door Nederland i:
het 450 kilometer lange Pieter
pad dat loopt van Pieterburen ir
Groningen tot de Sint-Pieters
berg in Maastricht. De Neder
landse doorgaande routes zijn ge
koppeld aan die in het buiten
land zodat het inmiddels al mo
gelijk is van Pieterburen naai
Nice en van Amsterdam naai
Boedapest te wandelen.
Bekende routes in onze omge
ving: de Noordzee-Rivièra GR l
(Bergen op Zoom-Hoek van Hol
land), het Visserspad (Den Haag
-Haarlem), het Oeverloperpac
(Hoek van Holland-Leerdam)
het Zuiderzeepad (Lage Vuur
sche-Elburg- Vollenhove) en di
Groene-riviervarian t (Maassluis
-De Loet).
